Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคเกี่ยวกับระบบทางเดินปัสสาวะ, 4CEE113E-E083-4C12-B56D-BC494A0F416A -…
โรคเกี่ยวกับระบบทางเดินปัสสาวะ
ระบบทางเดิปัสสาวะในเด็ก
ระบบทางเดินปัสสาวะเริ่มสร้างตั้งแต่เดือนแรกหลังปฏิสนธิ ตัวอ่อนจะเริ่มสร้างปัสสาวะเมื่ออายุครรภ์ได้ 11-12 สัปดาห์ มีรกท าหน้าที่ช่วยควบคุมสมดุลน้ า อิเล็คโทรลัยท์และกรด-ด่าง ไตของเด็กจะท าหน้าที่ได้ดีเมื่ออายุ 2 ปีขึ้นไป
การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (Urinary Tract Infection: UTI)
หมายถึง
การอักเสบของระบบทางเดินปัสสาวะเนื่องจากภาวะติดเชื้อ เป็นการติดเชื้อที่พบบ่อยใน ผู้ป่วยเด็กประมาณร้อยละ 7-8 ของผู้ป่วยเด็กเพศหญิง และร้อยละ 2 ของเพศชาย มีการติดเชื้อในทางเดิน ปัสสาวะในช่วง 8 ปีแรก
พยาธิสรีรวิทยา
การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะในเด็กมีความเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของโครงสร้างในระบบทางเดิน ปัสสาวะ โดยมีปัจจัยสำคัญที่ช่วยในการป้องกันการติดเชื้อได้แก่ การระบายออกของปัสสาวะที่เพียงพอ (adequate urine flow) และความปกติของเยื่อบุทางเดินปัสสาวะ (intact uroepithelium) ในผู้ป่วยเด็กที่มี การอุดกั้นในทางเดินปัสสาวะ มีปัสสาวะค้างในกระเพาะปัสสาวะแบคทีเรียที่ไม่สามารถเกาะติด uroepithelium อาจเป็นสาเหตุให้เกิดการติดเชื้อได้
อาการและอาการแสดง
Pyelonephritis ผู้ป่วยจะมีอาการปวดท้องหรือ flank pain ไข้สูง อ่อนเพลีย คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย บางรายอาจมีไข้อย่างเดียว ในทารกแรกเกิดจะไม่มีอาการเฉพาะที่ แต่จะมีอาการของ sepsis เช่น น้ำหนักลด poor feeding
Cystitisผู้ป่วยจะมีอาการปัสสาวะลำบาก กดเจ็บบริเวณ suprapubic ปัสสาวะมีกลิ่นเหม็น มักไม่มีไข้ ภาวะนี้ไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อไต เชื้อ E coli และ adenovirus 11 และ 21เป็นสาเหตุที่พบบ่อยของ acute hemorrhagic cystitis
Asymptomatic bacteriuria ตรวจพบแบคทีเรียในปัสสาวะโดยไม่มีอาการ พบได้น้อยกว่าร้อยละ 1 ในเด็กก่อนวัยเรียนและวัย เรียน พบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย ภาวะนี้มักไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อ
การวินิจฉัย
ซักประวัติ
ไข้ ที่ไม่มีสาเหตุแน่ชัดโดยเฉพาะในเด็กเล็กที่อายุต่ำกว่า 2 ปี ปวดหรือกดเจ็บที่บริเวณท้อง ท้องน้อย หลังหรือบั้นเอวในเด็กที่อายุมากกว่า 4-5 ปี ลักษณะของปัสสาวะ เช่น ขุ่นมีตะกอน แดง มีกลิ่นเหม็นผิดปกติ ปัสสาวะแสบขัด ปัสสาวะไม่พุ่ง ในเด็กแรกเกิดอาการไม่จำเพาะ
การตรวจร่างกาย
กดเจ็บที่เหนือหัวเหน่า
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การตรวจปัสสาวะ (urinalysis)โดยใช้แถบสีตรวจ (dipstick) ได้แก่ การตรวจ
leukocyte esterase และ nitrite ส่วนการตรวจเลือดและโปรตีนเป็นตัวบ่งชี้สำหรับ UTI
การเพาะเชื้อในปัสสาวะ
การตรวจเลือด
การตรวจทางรังสีและการตรวจอื่นๆ
การรักษา
ลดการติดเชื้อโดยการให้ยาปฏิชีวนะเช่น gentamicin
ป้องกันเนื้อไตถูกทำลาย และป้องกันไตวาย
ค้นหาและแก้ไขความผิดปกติของระบบทางเดินปัสสาวะ
ให้น้้ำปริมาณมาก โดยการให้ทางปาก และ/หรือทางหลอดเลือดดำ
บรรเทาอาการปวดแสบในการถ่ายปัสสาวะ
ป้องกันการกลับเป็นซ้ำ และการเกิดแผลที่ไต
ไตอักเสบเฉียบพลัน (Acute Glomerulonephritis: AGN)
หมายถึงภาวะที่มีการอักเสบเฉียบพลัน
ของโกลเมอรูลัส
สาเหตุ
การอักเสบของไตไม่ได้มีสาเหตุจากการติดเชื้อที่ไตโดยตรง แต่เกิดขึ้นตามหลังการติดเชื้ออื่นๆของ ร่างกายที่พบบ่อยคือ pharyngitis จากเชื้อ Streptococcus group A. (post-streptococcal glomerulonephritis) หรือการติดเชื้อจากผิวหนัง และการติดเชื้ออื่นๆ
พยาธิ
เมื่อมีการติดเชื้อในร่างกายจะมีแอนติเจนกระตุ้นให้ร่างกายสร้างแอนติบอดีขึ้น ปริมาณของเซลที่มี การอักเสบที่เพิ่มขึ้น และความสามารถในการผ่านของสารในเซลล์ (basement membrane permeability) ที่ลดลงท าให้พื้นที่การกรอง (glomerular filtration surface) และอัตราการกรอง (glomerular filtration rate: GFR) ลดลง ปริมาณเลือดที่ไปเลี้ยงที่ไตจะลดลงในอัตราส่วนเดียวกับอัตราการกรอง
การวินิจฉัย
1) การตรวจปัสสาวะ ตรวจพบเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว casts และอัลบูมิน ไม่พบแบคทีเรีย หรือ เพาะเชื้อไม่ขึ้น
2) การตรวจเลือด ตรวจพบระดับ Na+, K+, Cl- ปกติหรือสูงในรายที่มีอาการรุนแรง ระดับ BUN ครีเอติ นิน และกรดยูริคสูง
3) การตรวจอื่นๆได้แก่ การเพาะเชื้อจาก pharynx พบ streptococcus ในบางรายท า renal biopsy, EKG และการถ่ายภาพรังสีเพื่อดูภาวะแทรกซ้อน
อาการและอาการแสดง
บวมความดันโลหิตสูง และมีอาการอื่นร่วมเช่นอาการของหัวใจล้มเหลว (congestive heart failure) ซึ่งเป็นผลจากการได้รับน้ำเกิน ร้อยละ 20 อาการปวดท้อง
การรักษา
เป็นการรักษาแบบประคับประคองอาการ ผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล มีข้อบ่งชี้ได้แก่ มีอาการบวมมาก ความดันโลหิตสูง ปัสสาวะออกน้อย
การพักผ่อน ผู้ป่วยที่อาการดีขึ้น และสามารถจำหน่ายให้กลับบ้านได้แล้ว ก็ยังจำเป็นต้องงดออกก าลังกายที่ ต้องใช้แรงมากอย่างน้อย 1 ปี
อาหารและน้ำดื่ม
การจำกัดน้ำดื่ม พื้นที่ผิวกาย =(4 W+7)/(w+90 )
(W = น้ำหนักตัวของผู้ป่วย)
จำกัดเกลือ
การรักษาด้วยยา
การรักษาอื่นๆ การให้เลือด ในรายที่เสียเลือดทางปัสสาวะหรือมีภาวะซีดจากไตเสียหน้าที่
กลุ่มอาการโรคไต (Nephrotic syndrome : NS)
ภาวะที่มีความผิดปกติของ glomerular basement membrane (GBM) เป็นเหตุให้มีไข่ขาวรั่วออกมามากผิดปกติในปัสสาวะ ท าให้ปริมาณโซเดียมในเลือดต่ำลงมากกว่าปกติ ร่วมกับมีอาการบวมและระดับไขมันในเลือดสูงขึ้น
พยาธิ
กลุ่มอาการโรคไตเกิดจากการที่มีการเปลี่ยนแปลงที่ glomerular basement membrane (GBM)
ท าให้มีการรั่วของโปรตีนเพิ่มขึ้น มีอัลบูมินออกมาในปัสสาวะจ านวนมาก อาการบวม อัลบูมินในเลือดต่ าและ
ไขมันในเลือดสูงเป็นอาการที่ตามมา ซึ่งการเปลี่ยนแปลงความสามารถในการซึมผ่านของโกลเมอรูลัส
(glomerular permeability) เป็นผลของปฏิกิริยาทางอิมมูน จากการตรวจ พบว่า immunoglobulin ติดที่
ไตจากการทำปฏิกิริยาของแอนติเจน ซึ่งอาจเป็นส่วนประกอบของ GBM เอง
อาการและอาการแสดง
บวม ระยะแรกจะเริ่มบวมที่หนังตา
ท้องเสีย
การเจริญเติบโตช้า
การวินิจฉัยโรค
การตรวจปัสสาวะตรวจหาโปรตีน
การตรวจเลือด ตรวจพบซีรั่มอัลบูมินต่ำกว่า 2.5 มก./ดล
พบ fribrinogen และ factor V, VII VII , X เพิ่มขึ้นท าให้เลือดแข็งตัวได้ง่ายขึ้น
การตรวจอื่นๆ เช่น การตรวจชิ้นเนื้อของไต (renal biopsy)
ภาวะแทรกซ้อน
Hypovolemia
การติดเชื้อ
Thrombosis
ไตวายเฉียบพลัน
ไตวายเรื้อรัง
การเจริญเติบโตและภาวะพร่องฮอร์โมนอื่น
การรักษา
อาหาร ผู้ป่วยเด็กควรได้โปรตีนที่มีคุณภาพดีร้อยละ 130-140 ของความต้องการปกติในแต่ละวันตามอายุ และได้แคลอรีตามอายุ
รักษาและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อย
การรักษาจำเพาะ (specific treatment)
1 การให้ยาสตีรอยด์
2 การให้ยากดภูมิต้านทานชนิดอื่น เช่น cyclosporine, levamisole หรือ ยาในกลุ่ม alkylating agents เช่น cyclophosphamide, chlorambucil หรือ cyclosporine
