Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

PÓŹNA DOROSŁOŚĆ. STARZENIE SIĘ W WYMIARZE ŻYCIA PSYCHICZNEGO. - Coggle…

- - - - 25 – 30 rok życia – wydolność pamięci spada stopniowo
      - 60 – 70 rok życia – spadek pamięci jest wolniejszy
      - po 80 roku życia spadek pamięci znacznie przybiera na sile
      - Największy deficyt dotyczy pamięci mechanicznej i bezpośredniej
      - Najdłużej utrzymuje się sprawność pamięci skojarzeniowej i logicznej Pierwsze wyjaśnienie słabnięcia pamięci – POZNAWCZE
      - Pamięć jest procesem przebiegającym etapowo i ściśle wiąże się z procesem przetwarzania informacji
      - Podstawową rolę w osłabianiu wydolności pamięci odgrywają deficyty uwagi
      - Drugie wyjaśnienie słabnięcia pamięci – SYSTEMOWE
        
        Pamięć proceduralna odnosi się do informacji zapamiętywanych automatycznie, podczas codziennej, fizycznej aktywności. Tego rodzaju pamięć utrzymuje się w stanie nienaruszonym do późnych lat życia
      - Pamięć semantyczna dotyczy dobrze ugruntowanej wiedzy ogólnej. Nie stwierdza się istotnych różnic związanych z wiekiem
      - -Uzasadnienie małej skuteczności mnemotechnik u osób starszych koniecznością głębokiego przetwarzania informacji podczas ich stosowania,
      - trening mnemotechniczny nie podlega transferowi
      - wydolność pamięci semantycznej jest związana z zasobami ugruntowanej wiedzy, zdolnościami werbalnymi i poziomem myślenia dialektycznego,
      - płynność językowa ułatwia dostęp do leksykalnych zasobów pamięci, sprzyja operowaniu symbolami, przetwarzaniu informacji
      - -kompetencje werbalne w tym pamięć materiału werbalnego utrzymuje się na wysokim poziomie w okresie późnej starości,
      - w zabezpieczenia pamięci ma także udział myślenie dialektyczne
      - -pamięć epizodyczna odnosi się do bieżących zdarzeń
      - -pamięć epizodyczna (najsłabsza u najstarszych) jest znacznie słabsza niż pamięć semantyczna
      - -pamięć autobiograficzna jest w okresie starości znacznie słabsza ( efekt braku zdolności umysłu do kodowania wczesnych doświadczeń)
      - wspomnienia osób starszych są zazwyczaj pozbawione szczegółów, zawierają informacje ogólne
      - ważnymi modyfikatorami pamięci są: samoocena, poczucie samoskuteczności i stres
      - wysoka samoocena poprawia funkcjonowanie pamięci
      - deficyt pamięci obniża samoocenę i zniechęca do aktywności
      - -w celu zabezpieczenia pamięci stosuje się strategię optymalizacyjno- kompensacyjna
      - -strategia dzieli się na: 1) selektywność 2) optymalizację 3) kompensację
      - nie ma prostoliniowej zależności między procesem starzenia się a deterioracją funkcji intelektualnych
      - czynniki genetyczne mogą przyśpieszać deteriorację
      - odpowiedzialny za sprawność pamięci roboczej i odroczonego rozpoznawania figur jest gen APOE, a zwłaszcza jeden z jego alleli- e4 który jest transmiterem cholesterolu i decyduje o odkładaniu się płytek starczych w mózgu
      - pamięć osób wyposażonych w ten gen jest narażona na szybszą deteriorację
      - wpływ genów na sprawność pamięci widoczny jest wyraźnie u osób powyżej 80 roku życia
  - - - W miarę starzenia się, stopniowemu pogorszeniu ulegają wszystkie funkcje intelektualne, oczywiście w różnym stopniu i tempie
      - Zmiany w zakresie inteligencji ogólnej wyrażają się spadkiem sprawności, mierzonym standardowymi technikami diagnostycznymi
      - Od 60 roku życia obniża się ogólny iloraz inteligencji.
      - Widać spadek funkcji takich jak: myślenie indukcyjne, wyobraźnia przestrzenna, koordynacja wzrokowo-ruchowa
      - Nie wykazują ubytków funkcje takie jak: rozumowanie arytmetyczne, kompetencje słowno-pojęciowe i wiadomości
      - W procesie starzenia się rozpadowi ulegają przede wszystkim funkcje inteligencji płynnej, czyli wrodzonej, decydującej o przetwarzaniu informacji i stanowiącej bazę dla nowych sprawności
      - Natomiast na stałym poziomie utrzymuje się inteligencja skrystalizowana, czyli nabyta w toku uczenia się i gromadzenia doświadczenia
      - Osoby starsze wykazują silniejsze preferencje do operowania kategoriami dilektycznymi np.: Człowiek rozwija się przez całe życie, Osobowość jest stała itp
      - Procesy poznawcze w drugiej połowie życia zmieniają charakter: forma wertykalna ustępuje miejsca formie horyzontalnej
      - Wnioskowanie pragmatyczne - opiera się na doświadczeniu i pozwala się spodziewać czegoś, co nie jest wyraźnie i jednoznacznie stwierdzone, a co zdaje się prawdopodobne na podstawie wcześniejszego doświadczenie i ogólnej wiedzy o świecie
  - - - Głównymi modyfikatorami zmian sprawności intelektualnej u seniorów są: poziom wykształcenia, rodzaj rozwiązywanych problemów, typ osobowości, rodzaj celów życiowych i charakter codziennej aktywności
      - Obniżanie się z wiekiem inteligencji wiąże się ze zmianą zadań życiowych, oczekiwań społecznych i koniecznością rozwiązywania innych kompetencji niż ludzie młodzi
      - Ważnym modyfikatorem obrazu jest czynnik związany z efektem generacyjnym, który mówi, że w rezultacie rozwoju społeczno-gospodarczego, nowych technologii, migracji, tempa życia i innych czynników, które są specyficzne dla danego okresu historycznego dzisiejszy stary człowiek nie jest pod względem intelektualnym takim samym starym człowiekiem jak jego rówieśnik sprzed kilkunastu, a nawet sprzed kilku lat.
      - Najwięcej czasu w reakcjach umysłowych starszego człowieka zajmują procesy ,,centralne", czyli percepcja, myślenie i decyzja, znacznie więcej niż procesy sensoryczne i motoryczne
  - - - Zmiany psychiczne obejmują: sferę funkcji poznawczych i sferę osobowości
      - Funkcje poznawcze: - procesy percepcyjno-motoryczne - uwaga - pamięć - język – myślenie
      - Funkcje poznawcze tworzą system, który integruje i organizuje złożone działania, wpływając na sprawność i styl jego funkcjonowania
  - - - Słabnie wrażliwość zmysłów
      - Najwcześniej zaczyna się podwyższać próg wrażliwości zmysłu wzroku, następnie słuchu i smaku
      - Wrażliwość bólowa pozostaje na stałym poziomie
      - Osłabieniu ulega koncentracja uwagi
      - Spowolnienie czasu reakcji to najpewniejszy psychofizyczny wskaźnik starzenia się
      - Czynnikami kompensującymi deficyty spowodowane spowolnieniem czasu reakcji są: doświadczenie, stosowanie strategii kompensacyjnych, aktywność umysłowa, wykonywanie złożonych czynności
- - - - struktura potrzeb człowieka jest stała
      - zmianie ulega jedynie miejsce potrzeb w hierarchii
      - sposób zaspokajania potrzeb również ulega zmianom
      - w późnej dorosłości wzrasta waga potrzeb: bezpieczeństwa, przynależności, szacunku, życzliwości i przyjaźni, rozumienia siebie i świata, bycia użytecznym i akceptowanym
      - w bardzo zaawansowanej starości: potrzeba opieki i miłości, potrzeby fizjologiczne, z wyjątkiem seksualnej, która z wiekiem słabnie
  - - - mimo braku znacznego pogorszenia się życia emocjonalnego po 60 roku życia nasilają się stany depresyjne
      - najczęstsze przyczyny depresji to bezczynność, samotność, brak celu życiowego
      - osłabienie układu serotoninergicznego, który odpowiada za przyjemności, radość, wiarę w siebie
      - u osób starszych spadek liczby receptorów serotoniny wynosi ok. 55%
      - u kobiet na obniżenie nastroju wpływa zanik estrogenów po menopauzie
  - - - następuje swoiste przesunięcie priorytetów życiowych
      - intelektualizacji dążeń: zmiana celów związanych z potrzebami witalnymi, praktycznymi i potrzebą ekspansji Ja-na cele religijne
      - reorientacja temporalna: zmiana nastawienia prospektywnego na retrospektywne lub prezentystyczne
      - potrzeba refleksyjności, porządkowania doświadczeń, harmonizowania relacji ze światem
      - powracanie do przeszłości, analizowanie i ocena całego życia na ostatnim etapie stanowią warunek do osiągnięcia spokoju wewnętrznego
      - zmiana „osobowościowej determinanty funkcjonalnej”
      - integracja ego vs rozpacz (integracja ego: poczucie harmonii wewnętrznej i sensu życia, mimo jego niedoskonałości)
      - człowiek o zintegrowanej osobowości cechuje nienarcystyczna miłość, akceptacja siebie i własnego losu, brak lęku przed śmiercią, gotowość do odejścia
      - rozpacz odczuwają osoby niepotrafiące zaakceptować swojego życia, ani dokonać jego sensotwórczej reinterpretacji
      - wiele osób pozostaje na etapie celów i zadań typowych dla Eriksonowskiego VI i VII stadium rozwoju ego
      - nierzadko u osób starszych następuje regres do wcześniejszych etapów rozwojowych
      - cele życiowe, kierunek rozwoju osobowego oraz pułap, do jakiego człowiek dochodzi na ostatnim etapie życia, zależą w dużej mierze od wcześniejszego sposobu życia