Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

BrzezinaJarosław Iwaszkiewicz, Fortepian i śmierć # - Coggle Diagram

- - - - chociaż umiera, jest oddzielony od śmierci
        
        nie wyobraża sobie stanu brata w żałobie, śmierć matki go nie dotknęła
        
        nigdy nikogo nie kochał
        
        od życia też wydaje się w jakiś sposób oddzielony - i to nie tylko ze względu na chorobę - jego wrażliwość na sztukę (domniemana) nie przekłada się na skłonność do burzliwych uczuć - nigdy nikogo nie pokochał tu także jest kontrast między nim a Bolesławem
      - jest ruchliwy, ciągle mówi, gdzieś chodzi, coś robi #
        
        to wszystko gdy Bolesław siedzi zamyślony na krześle
      - wyrywa dom z letargu
        
        Ola przy nim poweselała
      - szczególnie na początku - można pomyśleć, że Staś będzie prowokował zmiany na leśniczówce
        
        wbrew oczekiwaniom brata, po poważnej rozmowie (momencie wrażliwości) och relacja się nie zacieśnia
        
        ale po wyznaniu okazuje się, że to on jest płytki (jak się w każdym razie wydaje bo braku oczekiwanej przez Bolesława zmiany w ich relacji), pomimo politowania wobec nieskładnego wyznania Bolesława
        
        jest żywy, obeznany w świecie, nosi modne stroje i zna modne piosenki; chce grać na fortepianie - to wszystko wskazywałoby na jego ogromną potencjalną wrażliwość (szczególnie w kontraście z duszącym swoje emocje odludkiem Bolesławem) - ten obraz okazuje się jednak powierzchowny
        Staś jest płytki, od uczuć jak gdyby odgrodzony
        
        być może to jego reakcja obronna na śmiertelną chorobę.
        
        bliskość mogiłki jednak na niego działa, w dodatku myśli o swojej śmierci w kategorii wydarzenia jak najbardziej rzeczywistego - planuje, także chciałby być pochowany w brzezinie
        
        być może naturalne usposobienie - matka #
        
        na początku to Staś wydawał się uczuciowy, a Bolesław obojętny na świat
        
        i też z wewnętrznej reakcji Stasia na wyznanie Bolesława wynika, że to starszy przeżywa powierzchownie
        
        i rzeczywiście jako przybysz ma do tego duży potencjał (również... symboliczny)
        
        kontrast jego osobowości z atmosferą panującą w domu będzie musiał doprowadzić do tarć, konfrontacji, a w końcu jakiegoś rozwiązania sytuacji, a więc, nieuchronnie, zmian
        
        w końcu jednak wychodzi na to, że, o ile jego obecność zmusza Bolesława do powrotu do rzeczywistości, sam Staś pozostaje bierny. Nie dąży do konfrontacji, ani zmiany swojej relacji z bratem
        
        ku jego rozczarowaniu Staś po szczerym wyznaniu wcale nie zbliża się do niego emocjonalnie
        
        po rozmowie jest jeszcze bardziej wesoły i niedostępny
        
        jego żywość wydaje się sprowadzać jedynie do jego odgradzania się do śmierci; wrażliwość - do poszukiwania pięknych rzeczy, które mogłyby (prawdopodobnie) odwrócić jego uwagę od choroby #
        
        uśmiecha się z politowaniem na płytkość wyznań Bolesława, ale w rzeczywistości to on jest płytki, chłodny
        
        pojawienie się Stasia w leśniczówce wymusza pewne zmiany, on sam jednak jest stałością, jego żywość to ułuda, trwanie w oderwaniu od realnego życia
        
        nie przyjechał do leśniczówki dla brata, ale dla siebie
        
        1 more item...
        
        zupełnie jakby te myśli miał zawsze z tyłu głowy
        
        więc może, pomimo nasuwających się wniosków o jego samolubności, chybionej beztrosce, warto spróbować oceniać go mniej surowo :!: #
      - z jednej strony Staś jest już jakby umarły - z drugiej ożywia leśniczówkę
  - - - właściwie już od samego początku wyraźnie nie pasuje do miejsca
    - - wszystko jest jedynie namiastką życia #
        
        w powietrzu hawajskie piosenki i eter
        
        dowodem na to, że to życie było niepełne jest to, że Staś dopiero w leśniczówce się zakochał
      - chociaż dla Stasia właśnie tam było prawdziwe życie
        
        //o świecie, z którego przyjechał Staś dowiadujemy się tylko w strzępkach; nie ma tu śladu jakiejkolwiek głębi, nie ma historii, które on mógłby przeżywać w sanatorium - tylko nazwiska i melodie, jakby tam nic nie posuwało się do przodu
        
        takie wrażenie znika, a przynajmniej blednie, kiedy Staś zaczyna - pod wpływem nagłego zachwytu leśniczówką i :sparkles: Maliną :sparkles: - opowiadać o Davos
        
        silny kontrast między tym, co Staś i Bolesław uważają za prawdziwe życie :!:
        
        tak myśli na początku, w końcu jednak zdaje sobie sprawę, że to w swojskości je odnalazł
        
        czuje, że jego życie się kończy, I że wielu rzeczy nie zazna
        
        w ostatnim stadium choroby Staś jest uwięziony w swoim pokoju i tak jak na początku całe życie wydaje się toczyć poza leśniczówką, teraz kuszący jest cały świat, który zaczyna się za jego pokojem
- - - - brak muzyki, brak zabawy żałoba #
  - - - nie jest żywym dzieckiem jakim być powinna #
  - - - + są jasne --> witalizm (jak na ironię)
    - - jeżeli nie racjonalnie, to może instynktownie, brzezina może skojarzyć się młodością, dziką świeżością
        
        bo to w końcu co innego niż bór
        
        a jednak jest naznaczona śmiercią matki, która została w niej pochowana jakby pod przymusem
        
        piękne miejsce nosi w sobie ponurość śmierci
        
        mogiła ciągle przypomina o śmierci #
    - - izolacja
      - ulga - dla Bolesława przy kontemplacji
      - kraina jak ze snu
        
        ułożenie brzóz przypomina w pewnym momencie kościelną nawę #
        
        mistyczny spokój
        
        świątynia - dla Bolesława
    - - miękkość, delikatność, życie, emocje
  - - - miesiące powoli mijają, ale właściwie dopiero po śmierci Stasia widać zmianę w otoczeniu
- - - - ?
    - - jego myśli wydają się pozbawione emocji
      - mogiła dla niego nie istnieje
        
        więc wygląda na to, że to nie ona mu o śmierci przypomina, ale śmierć jak gdyby sama z siebie unosi się w leśniczówce, sprawiając, że Bolesław pozostaje w żałobie i wykonuje czynności "opieki nad zmarłą", które mogłyby nie mieć dla niego żadnego znaczenia #
  - - - ale czuje jej nieobecność
        
        nie chce przestać myśleć o jej śmierci
        
        wychodzi z domu, by nie działał na niego urok brata
      - "brzydka kobieta, która była jego żoną przez kilka lat"
        
        Malinę też uważa za brzydką
        
        przerażający chłód myślenia
      - z drugiej strony opowiada Stasiowi (to, o czym dowiadujemy się już wcześniej), jaka była miła
        
        chociaż i to nie ukazuje uczucia małżonka - to tak jakby nie potrafił o niej nic innego powiedzieć :leaves:
    - - nie jest człowiekiem słów, artystyczną duszą, ale raczej kimś, kto "trzyma się ziemi"
        
        więc właściwie tym bardziej niezwykłe może wydawać się to, że tak długo rozpamiętywał śmierć żony
        
        z drugiej strony być może właśnie trudność ubrania swoich uczuć w słowa, a więc ułożenia ich w możliwy do przeanalizowania i zrozumienia układ, uniemożliwiła mu pogodzenie się ze stratą
      - "siła charakteru dobywająca się z prostych słów"
        
        i to udowadnia, że potrafi szalenie kochać :leaves:
        
        no ja nie wiem
  - - - (tak - "prymitywność")
      - sprawiają, że myśli o tym, jak Basia by się nimi cieszyła :leaves::
      - magiczne właściwości chłopstwa :unamused:
  - - - gra na fortepianie uniwersalnie, a w tych okolicznościach szczególnie, wiąże się z uczuciem wielkiej nostalgii
      - piosenka z wojska - tęsknota za młodością
        
        podczas gdy Staś wygrywa bardziej skomplikowane melodie, które nucą i przy których tańczą "ludzie światowi", Bolesław gra prostą (możliwą do odtworzenia jednym palcem - nawet jeśli w uproszczonej wersji) piosenkę wojskową
        
        prawdziwy witalizm kryje się tu w prostocie - Bolesław zbliża się do Maliny, podoba mu się przebywanie z jej znajomymi - i Bolesław przeżywa #
        
        jakby ta europejskość Stasia była czymś gorszym, wręcz fałszywym - Bolesława wyraźnie drażni
  - - - ponowne przeżywanie (tak jakby) żałoby prowadzi do katharsis
      - (drzewa umierają, ale mają się odrodzić)
- - - - podobnie Staś, który od samego początku wydaje się przynosić życie do domu (silnie przy tym kontrastując z panującą tam dotychczas atmosferą) zaczyna oddziaływać na otoczenie - Ola zaczyna śpiewać i zachowuje się... bardziej jak dziecko
        
        Błędnie jednak byłoby przyjąć relację Staś - Bolesław jako prostą opozycję życie - żałoba. Staś istotnie popycha starszego brata do wyjścia z kokonu, który ten sobie zbudował od śmierci żony [jako przybysz, którego wartości/zachowanie znacząco się różnią od zastanych i tak ma ku temu duży potencjał]. Jednak radość życia, którą ten zdaje się promieniować jest jedynie pozorna [oddzielenie od uczuć - matka, miss Simons, świat sprowadzający się jedynie do rzeczywistości sanatorium, gładko wynurzające się myśli o nadchodzącej śmierci] - wszystko jest stoicką maską, która jak się zdaje ma na celu odwrócenie uwagi od postępującej choroby #
        
        Staś pod tym względem przypomina pięknie pomalowaną wydmuszkę, w którą tchnie życie dopiero Malina - i to nie na długo
      - następnie, patrząc z perspektywy Bolesława, dowiadujemy się, że istotnie, nie był on od roku w miasteczku
  - - - o tym, że dom jest odizolowany
        
        o tym, że brzezina ma nierzeczywisty klimat
        
        o tym jak Bolesław się odizolował
        
        nie otrząsnął się o śmierci Basi, z którą miał trochę dziwną relację
        
        Staś go "budzi", ale ich relacja się nie zacieśnia - rozdział tego jak postrzegają i przeżywają życie
        
        dla Stasia życie to sanatorium, Alpy - poza odizolowaną od świata leśniczówką
        
        2 more items...
        
        sugestia, że Basię mogło coś łączyć z Michałem może być echem pociągu Stasia do prostej, mocnej Maliny #
        
        jakby sztucznie przedłużał swoją żałobę; choć mogiła rzekomo dla niego nie istnieje, śmierć wciąż unosi się w leśniczówce i niewątpliwie działa na Stasia
- - - - nie chce się przyznać lub nie zdaje sobie jeszcze sprawy, że on także jest nią zainteresowany
      - dopóki nie widzi jej z bliska... i być może dopóki Staś nie rozbudza w nim zazdrości?
  - - - jest młodą dziewczyną
        
        to naturalnie wzbudziłoby zainteresowanie mężczyzny, ale przecież nie o to chodzi
        
        (Bolesław się jakby fiksuje na jej młodości)
        
        jest oddalona od śmierci - to stare kobiety myją trupy
        
        jest dziewczyną ze wsi - prostota i swojskość --> witalność #
        
        jej serce biło, jakby nie miało przestać
        
        Staś dopiero przy niej czuje, że zaczyna żyć, chociaż sam przed sobą udaje, że komponuje sobie piękny finał
        
        w dniu, w którym dowiaduje się, że nie jest jedynym kochankiem Maliny (oczywiście wcześniej) jego stan zaczyna się znacząco pogarszać
    - - ale? ma duże usta i rzadkie białe zęby #
      - oczywiście, że ma białą skórę
        
        bo przecież wcale nie spędza całych dni na zewnątrz
        
        musi być piękna, więc musi mieć też białą skórę
      - "muskuły" #
      - żwawa i sprawna
  - - - nie jest już mentalnie tak oddalony od leśniczówki - wcześniej spoglądał na okolice z wyższością, a na brata z politowaniem
    - - oswojenie z chorobą i jej etapami (rozpoznanie chorej w kobiecie wynajmującej fortepian) - wyjazd z sanatorium potraktował już jako swoją śmierć
        
        opuszczenie sanatorium tak jak inny pacjenci z ostatnim stadium przypieczętowało jego śmierć + przybycie w nowe miejsce, miejscami nierzeczywiste, odizolowane od świata
        
        czyściec :!:
    - - jest przekonany, że go okłamuje
        
        dopóki sama go nie pyta, czy ją kocha
- - - - "jechał za fortepianem jak za trumną"
        
        przygnębienie
        
        nie można (Staś nie może - dzięki czemu budowany jest odpowiedni klimat) pozbyć się wizji związanych ze śmiercią
        
        wizji nie drastycznych, ale wręcz przyziemnych, wcale nie gwałtownych choć nieuchronnych jak the ciiiircle of liife
      - z rozmowy z końca rozdziału (Staś i Bolesław) wynika, że muzyka ISTOTNIE przywołuje świat spoza choroby :!:
        
        umierając, Staś przyznaje się przed sobą, że wszystko miało odwrócić uwagę od cierpienia
      - "łącznik z życiem"
    - - kobieta umiera pierwsza, jak gdyby zapowiadając śmierć Stasia - nieodwołalny porządek rzeczy
  - - - przyjeżdżając do leśniczówki właściwie już czuje się jak umarły i przez to oddzielony od całego świata, a jedynymi ważnymi zdarzeniami są te przeszłe, z sanatorium
        
        kiedy zakochuje się w Malinie, jakkolwiek kliszowo by to nie brzmiało, czuje, że zaczyna żyć i po szczęściu i drobnych zachwytach nad leśniczówką, których doświadcza przed nim Bolesław
        
        to jednak prowadzi do rosnącego uczucia żalu - ukazuje mu się życie poza sanatorium i poza leśniczówką, które nie będzie mu dane, ludzie, których nie pozna
        
        zaczyna go też przerażać nikłość własnej śmierci wobec ogromu świata
        
        Bolesławowi to nie przeszkadza, a wręcz czuje się tą znikomością uspokojony
        
        przed śmiercią - zakończenie wszystkiego, co nie jest bólem i strachem