Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคข้อเข่าเสื่อม (Osteoarthritis), 2 - Coggle Diagram
โรคข้อเข่าเสื่อม (Osteoarthritis)
โรคข้อเข่าเสื่อม
คือ ภาวะที่กระดูกอ่อนผิวข้อเข่า
มีการสึกหรอและเสื่อมอย่างช้าๆและจะเป็นมากขึ้นตามเวลาที่ผ่านไป พบได้บ่อยในผู้สูงอาย
ทำให้เกิดอาการปวดเข่า เข่าบวม ข้อยึดติด มีเสียงดั้งในเข่าเข่าผิดรูปไม่สามารถประกอบกิจวัตรประจำวันได้ตามปกติ
ผู้รับบริการเพศชาย อายุ 71 ปี มีอาการชาที่เท้า และขัดข้อเข่าทั้ง2 ข้าง มีเสียงที่ข้อเข่า (ก็อกแก๊ก) เป็นมานาน 2 เดือน ไม่ได้รับการรักษาและวินิจฉัยจากแพทย์แผนปัจจุบัน
พยาธิสภาพ
เข่าของคนเราเป็นข้อที่ใหญ่และต้องทำงานมากทำให้เกิดโรคที่เข่าได้ง่ายโรคข้อเข่าเสื่อมหมายถึงการที่กระดูกอ่อนของข้อมีการเสื่อมสภาพทำให้กระดูกอ่อนไม่สามารถ เป็นเบาะรองรับน้ำหนัก และมีการสูญเสียคุณสมบัติของ น้ำหล่อเลี้ยงเข่าเมื่อมีการเคลื่อนไหวของเข่าก็จะเกิดการเสียดสีและเกิดการสึกหรอของกระดูก อ่อน ผิวของกระดูกอ่อนจะแข็งผิวไม่เรียบ เมื่อเคลื่อนไหวข้อเข่าก็จะเกิดเสียงดังในข้อเกิดอาการเจ็บปวด หากข้อเข่าที่เสื่อมมีการอักเสบก็จะมีการสร้างน้ำข้อเข่าเพิ่มทำให้เกิดอาการ บวม ตึงและปวดของข้อเข่า
เมื่อมีการเสื่อมของข้อเข่ามากขึ้นข้อเข่าก็จะมีอากาโก่งงอทำให้เกิดอาการ ปวดเข่าทุกครั้งที่มีการเคลื่อนไหวและขนาดของข้อเข่าก็จะมีขนาดใหญ่ขึ้นในที่สุดผู้ป่วยต้องใช้เท่าช่วยเดินหรือบางคนจะเดินน้อยลงทำให้กล้ามเนื้อ ต้นข้าลีบลงข้อจะติดเหมือนมีสนิมเกาะเหยียดขาได้ไม่สุด
เมื่อเกิดเข่าเสื่อมมากขึ้นกระดูกอ่อน(cartilage)จะมีขนาดบางลง ผิวจะขรุขระ จะมีการงอกของกระตุกขึ้นมาที่เรียกว่า osteophytes
เมื่อมีการอักเสบเยื่อหุ้มข้อก็จะสร้างน้ำหล่อเลี้ยงข้อเพิ่มขึ้นทำให้ข้อ เข่ามีขนาดใหญ่ เอ็นรอบข้อจะมีขนาดใหญ่ขึ้น
กล้ามเนื้อจะลีบลงการเปลี่ยนแปลงของข้อจะเป็นไปอย่างช้าโดยที่ผู้ป่วยไม่ทราบ
ในรายที่เป็นรุนแรงกระดูกอ่อนจะบางมาก ปลายกระดูกจะมาชนกัน เวลาขยับข้อจะเกิดเสียงเสียตสีในข้อ
อาการและอาการแสดง
โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นโรคที่พบในผู้ป่วยสูงอาย
แต่ผู้ป่วยที่มีโรคข้อเรื้อรังเช่นโรครูมาต้อยด์ โรคเกาต์หรือผู้ที่ได้รับอุบัติเหตุที่ข้อเข่า
ก็อาจจะเกิดโรคข้อเข่าเสื่อมในขณะที่อายุยังไม่มากโดยเฉพาะคุณผู้หญิงจะมีโอกาสเป็นข้อเสื้อมได้มากกว่าผู้ชาย
เนื่องจาก ความ แข็ง แรงของกระดูกและกล้ามเนื้อน้อยกว่าผู้ชาย
ข้อเข่ายึดติด
ผู้ป่วยจะไม่สามารถเหยียดหรืองอขาได้สุดเหมือนเดิมเนื่องจากมีการยึดติดภายในข้อ
การเคลื่อนไหวของข้อเข่าค่อนข้างยึดติด
อาการบวม ถ้าข้อมีการอักเสบก็จะเกิดข้อบวม
มีเสียงในข้อเมื่อเคลื่อนใหวผู้ป่วยจะรู้สึกมีเสียงในข้อและปวดเข่า
มีเสียงในข้อเข่า
สาเหตุที่ทำให้เกิดข้อเข่าเสื่อม
การใช้งานข้อมากเกินไป
ผู้รับบริการทำงานเป็นช่างยนย์ในการซ่อมแซมถนน และขับรถเพื่อทำถนน ทำงานนานถึง44ปี
การได้รับบาดเจ็บบริเวณข้อเข่า
ผู้ที่ได้รับอุบัติเหตุที่ข้อเข่าไม่ว่าจะกระดูกข้อเข่าแตกหรือเอ็นฉีก
น้ำหนัก ยิ่งน้ำหนักตัวมากข้อเข่าจะเสื่อมเร็ว
อายุ อายุมากมีโอกาสเป็นมากเนื่องจากอายุการใช้งานมาก
ผู้รับบริการอายุ 71ปี
เพศหญิงจะเป็นโรคเช่าเสื่อมมากกว่าผู้ชาย 2 เท่า
การใช้ข้อเข่า ผู้ที่นั่งยองๆ นั่งขัดขัดสมาธิ
หรือนั่งพับเพียบนานๆจะพบข้อเข่าเสื่อมเร็ว
ผู้ที่ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอและได้รับแคลเชียมในปริมาณที่พอ
เพียงจะชะลอการเสื่อมของเข่า
กรรมพันธุ์
วิธีการรักษา
วิธีการรักษาทั่วไป
ควบคุมไม่ให้อ้วนเกินไป
โดยการควบคุมอาหารและออกกำลังกาย
บริหารกล้ามเนื้อรอบๆ ข้อนั้นให้แข็งแรง
(วิธีการบริหารดูในการออกกำลังกาย)
ลดการใช้งานข้อนั้นในท่าที่ผิดจากธรรมชาติ เช่น การนั่งยองๆ
การนั่งพับเพียบ คุกเข่าและการนั่งขัดสมาธินานเกินไป เป็นต้น
ขณะที่มีอาการปวด ควรรีบปรึกษาแพทย์
เพื่อให้การรักษาภาวะอักเสบของข้อแล้วเริ่มทำกายภาพบำบัดเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้
ควรหลีกเลี่ยงการนั่งกับพื้น เช่น การนั่งพับเพียบ คุกเข่าขัดสมาธิและนั่งยองๆ ควรนั่งเก้าอี้ห้อยขา หรือนั่งเหยียดขาตรง
อย่านั่งนานๆ ควรเปลี่ยนอริยาบถบ่อยๆและควรใช้โถส้วมแบบนั่งแทนแบบนั่งยองๆ
การรักษาโดยการใช้ยา
ยาแก้ปวด เป็นยาลดอาการปวดแต่ไม่ได้แก้อาการอักเสบ
พอหมดฤทธิ์ยาก็ปวดอีก เช่นยา paracetamol
ยาแก้อักเสบ steroid
เมื่อสมัยก่อนนิยมใช้กันมากทั้งชนิดรับประทานและชนิดฉีดเข้าข้อแต่ปัจจุบันความ นิยม ลดลงเนื่องจากผลข้างเคียง
โดยเฉพาะยาที่ฉีดเข้าข้อจะทำให้ข้อเข่าเสื่อมเร็วขึ้น
ยาแก้อักเสบที่ไม่ใช่ steroid ยากลุ่มนี้นิยมใช้กันมากขึ้น
แต่ต้องระวังการเกิดภาวะโรคแทรกช้อน
การใช้น้ำหล่อเลี้ยงข้อชนิดเทียม
เนื่องจากโรคข้อเสื่อมจะมีน้ำหล่อเลี้ยงข้อน้อยทำให้มีการเสียดสีของข้อจึงได้ มีการฉีดน้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียมเข้าไปในเข่า 3-5
ครั้งแต่ละครั้งห่างกัน 1 สัปดาห์ซึ่งจะทำให้ลดการเสียดสีของข้อลดอาการปวด แต่การฉีดนี้ใช้ได้เฉพาะข้อที่เสื่อมไม่มาก
ค่าใช้จ่ายสูงพอสมควร ได้ผลชั่วคราว
การรักษาโดยการผ่าตัด
การผ่าตัโดยการส่องกล้อง (arthroscope)
เหมาะสำหรับข้อที่เสื่อมไม่มาก แพทย์จะเข้าไปเอาสิ่งสกปรกที่เกิดจาก
การ สึก ออกมาข
การผ่าตัดแก้ความโกงงอของเข่า
เป็นการผ่าตัดเพื่อเปลี่ยนแนวแรงที่ลงข้อเข่าให้ดีขึ้นข้อเข่ากระดูกอ่อนจะต้องอยู่ในสภาพที่ดีพอสมควร จึงจะใช้วิธีนี่ได้
ผู้รับบริการยังไม่ได้ไปตรวจวินิจฉัยจากแพทย์
การพยาบาล
ปฏิบัติตัวเพื่อหลีกเลี่ยงต่อการเกิดข้อเข่าเสื่อมเช่น
การยกของหนัก การนั่งพับเพียบ นั่งยองๆการนั่งสมาธิเป็นเวลานานๆ การ ใช้ ส้วมชนิดนั่งยองๆ
การนอนกับพื้นเป็นประจำเพราะขณะลุกขึ้นหรือลงนอนจะเกิดอันตรายกับเข่า หลีกเลี่ยง การขึ้นบันได บ่อยๆ
ควรจะนั่งบนเก้าอี้ไม่ควรนั่งบนพื้น
การลดน้ำหนักซึ่งเป็นอีกปัจจัยที่จะลดอาการปวดและช่วยชะลอข้อ
เข่าเสื่อมได้3.การออกกำลังกายและการบริหารกล้ามเนื้อ
โดยเฉพาะการบริหารกล้ามเนื้อต้นขาจะทำให้ กล้ามเนื้อแข็งแรงจะช่วยลดแรง ที่ กระทำต่อเข่า วิธีการบริหารสามารถทำได้โดย
นั่งบนเก้าอี้เหยียดขาเกร็งไว้ 10 วินาที่แล้วจึงงอเข่าทำช้ำหลายครั้ง
รำมวยจีน
เวลาเดินหรือวิ่งให้ใส่รองเท้าสำหรับเดินหรือวิ่งซึ่งจะมีพื้นกันกระแทก
เวลาขึ้นบันไดให้ก้าวข้างดีขึ้นก่อนเวลาลงให้ก้าวข้างปวดลงก่อน
มือจับราวบันได
ประคบอุ่นเวลาปวดเข่า
แพทย์จะแนะนำวิธีการบริหารกล้ามเนื้อและข้อเข่าเพื่อลดอาการปวด
การทำกายภาพบำบัด
ดป้องกันข้อติต ป้องกันข้อผิด รูปรวมทั้งทำให้กล้ามเนื้อและกระดูกแข็งแรง
ที่สำคัญต้องปฏิบัติเป็นประจำจึงจะได้ผลดี
