Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะอาเจียนรุนแรงในระะยตั้งครรภ์ (Hyperemesis gravidarum) - Coggle Diagram
ภาวะอาเจียนรุนแรงในระะยตั้งครรภ์ (Hyperemesis gravidarum)
กิจกรรมการดูแลผู้ป่วยอาเจียนรุนแรงในระะยตั้งครรภ์
แนวทางกานรักษา
4.การรักษาด้วยยา
4.1 ยาคลื่นไส้อาเจียน
4.2 วิตามิน ได้แก บี6
4.3 ยาคลายกังวล
เมื่อาการดีขึ้น ให้คำแนะนำดังนี้
5.1 รับประทานอาหารอ่อน น้อยครั้งแต่บ่อย ทุก 2- 3ชั่วโมง ทานอาหารดปรตีนสูง ขนมปังกรอบ เลี่ยงอาการรสเผ็ด อาหารมัน อาหารที่มีกลิ่น
5.2 รับประทานอาหารที่มีส่วนประกอบของขิง ช่วยลดอาการคลื่นไส้
อาการรุนแรง ควนงดอาหารทางปาก และแก้ไขภาวะขาดน้ำ โดยให้สารน้ำทางหลิดเลือดดำ
เลี่ยงสิ่งแวดล้อมและสิ่งกระตุ้นที่ทำให้คลื่นไส้อาเจียน
2.อาเจียนไม่รุนแรงรับประทานอาหารได้ แนะนำอาหารทดแทนเลือแร่ที่เสียไป เช่น น้ำตะไคร้ น้ำใบเตย น้ำผลไม้ น้ำกระเจี๊ยบ
7.กรณีรักษาแล้วไม่ดีขึ้น ต้องทำการวินิจฉัยเพื่อค้นหาสาเหตุที่แท้จริง เพื่อรักษาอย่างเหมาะสม
1.วินิจฉัยแยกโรคภาวะอาเจียนรุนแรง จากโรคอื่น
กาวินิจฉัย
1.ซักประวัติ ตรวจร่างกาย ประเมินอาการ
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ 2.1 ตรวจเลือด 2.2 ตรวจปัสสาวะ
3.การตรวจพิเศษ
การพยาบาล
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่ได้รับการรักษาแบบผู้ป่วยใน
2.4 ดุแลให้รับสารน้ำทางหลอดเลือดดำ
2.5 ดูแลให้ยาลดอาเจียนตามแผนการรักษา
2.3 ดูแลความสะอาดช่องปากและฟัน
2.6 บันทึกปริมาณสารน้ำเข้าออก
2.2 เลี่ยงสิ่งกระตุ้นทำให้อาเจียน
2.7 จัดสิ่งแวดล้อมให้สะอาด เงียบสงบ เหมาะแก่การพักผ่อน
2.1 งดให้อาหารทางปาก
2.8 แนะนำคู่สมรสหรือคนในครอบครัวมีส่วนในการดูแล
2.9 ดูแลด้านจิตใจ ให้กำลังใจ
2.10 ปรึกษาและส่งต่อผู้เชี่ยวชาญด้านการให้คำปรึกษา
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่เมื่อกลับบ้าน
3.4 แนะนำให้ออกกำลังกายหรือบริหารกายเบาๆอย่างสม่ำเสมอ เพื่อช่วยผ่อนคลาย
3.5 แนะนำให้เลี่ยงิ่งกระตุ้นที่ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียน
3.3 แนะนำให้พักผ่อนอย่างเพียงพอ อย่างน้อย 8 ชั่วดมง และกลางวัน 1 ชั่วโมง
3.6 อธิบายให้คู่สมรสและครอบครัวเข้าใจถึงภาวะที่เกิดขึ้น ช่วยเหลืออย่างใกล้ชิด
3.2 แนะนำให้ดื่มน้ำอุ่นทันทีที่ตื่นนอนประมาณครึ่งแก้ว นอนต่ออีก 15 นาทีก่อนลุก
3.7 แนะนำให้มาตรวจตามนัดเสมอ และสังเกตอาการผิดปกติควรมาพบแพทย์
3.1 แนะนำรับประทานอาหาร เปลี่ยนแผนการรับประทาน ครั้งละน้อยๆแต่บ่อยครั้ง
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่ได้รับการรักษาแบบผู้ป่วยนอก
1.1 อธิบายสาเหตุการอาเจียนรุนแรง และภาวะแทรกซ้อนให้สตรีตั้งครรภ์เข้าใจ
1.2 แนะนำวิธีการป้องกันการคลื่นไส้อาเจียน เช่น ทานอาหารครั้งน้อยๆแต่บ่อย, งดอาหารมัน, รับประทานอาหารเหลว, เลี่ยงอาหารรสจัด, ทานเสร็จไม่ควรนอนทันที, ดุแลความสะอาดปากและฟัน, พักผ่อน 6-8 ชั่วโมง,
1.3 แนะนำให้จิบเครื่องดื่มอุ่นๆ เช่น น้ำขิง
1.4 รับประทานอาหารแข็งย่อยง่าย
1.5 อาหารที่มีพลังงาน เช่น น้ำหวาน นม ผลไม้
1.6 ทานยาแก้อาเจียนตามแผนการรักษา
1.7 ช่วยประคับประคองด้านจิตใจ
1.8 แนะนำให้มาพบแพทย์เมื่อมีอาการคื่นไส้อาเจียนมากขึ้น
สาเหตุ
1.ปัจจัยด้านมารดา
1.3 พฤติกรรมบริโภคอาหารไม่เหมาะสม เช่น ไขมันสูง ขาดวิตามินบางชนิดโดยเฉพาะวิตามินบี 6
1.4 ความผิดปกติของทางเดินอาหาร เช่น กรพเพาหรือลำไส้อักเสบ ถุงน้ำดีอักเสบ ตับอ่อนอักเสบ ไส้ติ่งอักเสบ ลำไส้อุดตัน ติดเชื้อ Helicobacter pylori ของระบบทางเดินอาหาร
1.2 มีประวัติเคแพ้ท้องรุนแรงในครรภ์ก่อน หรือครรภ์แรก
1.5 ฮอร์โมนเอสโตรเจนเพิ่ทำให้การเคลื่นไหวของกระเพาะลดลง ทำให้หลั่งกรดไฮโดรคลอริด (hydrochloriccacid :HCI) ลดลง
1.1 มีระดับฮอร์โมนเอสดตรเจน (estrogen) สูง หรือ hCG เพิ่มมากกว่าปกติ เช่น ตั้งครรภ์แฝดมีภาวะ hyperthyriodism ครรภ์ไข่ปลาอุก (hydatidiform moles)
1.6 สภาพจิตใจ ความเครีด วิตกกังวล ส่งผลให้เกิดการกระตุ้น cerebral cortex และ limbic system สงกระแสประสาทไปยังศูนย์ควบคุมการอาเจียน
2.ปัจจัยด้านทารก
ทารกมีความผิดปกติของโครโมโซม triploidy, trisomy 21 และ ทารกบวมน้ำ (hydrops fetalis)
อาการและอาการแสดง
2.หารอาเจียนไม่รุนแรง ทำงานกิจวัตได้ปกติ น้ำหนักจะลกลง ไม่มีอาการขาดน้ำและสารอาหาร
3.หากอาเจียนรุนแรง 5-10 ครั้ง/วันหรือมากกว่า เป็นเวลาหลายวัน มีอาการดังนี้
3.3 เกิดความไม่สมดุลของร่างกาย เกิดภาวะ acidosis และ alkalosis และความไม่สมดุลของเลือแร่ (electrolyte imbalace)
3.4 ลมหายใจมีกลิ่นอะซิโตน (acetone) ตรวจพบคีโนในปัสสาวะ (ketonurin)
3.2 อาการขาดน้ำ (dehydration) ได้แก่ อ่อนเพลียทำกิจวัตไม่ได้ ริมฝีปากแห้ง สับสน สูญเสียการรับรู้เรื่องบุคคล เวลา สถานที่
3.5 แสงอาการกลุ่ม Wenicke's encephalopathy จาการขาดวิตามินบี 1
3.1 ขาดสารอาหาร และน้ำหนักลด
3.6 มีอาการแสดงด้านจิตใจ เช่น ความเครีด ความกังวล ภาวะซึใเศร้า
1.คลื่นไส้อาเจียนรุนแรง อาจนานทั้งวะนจนไม่สามารถยับยั้งได้
ผลกระบทต่อการตั้งครรภ์
ผลกระทบต่อมารดา
ภาวะกรดในร่างกาย เนื่องจากสูญเสียด่างในน้ำย่อยไปกับการอาเจียน มีผลต่อสมองส่วนกลาง กระสับกระส่าย ไม่รู้ตัว หมดสติ
อาการรุนแรงมีผลต่อร่างกายเสียสมดุลอิเลคโตรลัยท์ เกิดภาวะ hypokalemia, alkalosisกล้ามเนื้ออ่อนแรง
ร่างกายเกิดการขาดน้ำ อุณหภูมิสูงขึ้น ชีพจรเบาเร็ว ความดันต่ำ ผลต่อการทำงานของไต ปัสสาวะออกน้อย มีไข้ ผิวแห้ง อ่อนเพลีย
เกิดภาวะขาดสารอาหาร เช่น ชาปลายมือ/เท้า จากขาดวิตามิน บี1 ขาดวิตามินซี และวิตามินบีรวม การแข็งตัวของเลือดเสียไป มีเลือดออกตามไรฟัน จุดเลือดออหทั้วสมอง ทำให้ซึมหมดสติและอาจเสียชีวิตจาก ภาวะ hepatic coma
ผลกระทบต่อทารก
หากมารดารมีอาการรุนแรงมาก เกิดภาวะกรดในร่างกาย ทำให้ทารกมีอาการทางสมอง เกิด Wenicke's encephalopathy
อาจแท้ง คลอดก่อนกำหนด ทารกตายคลอด และพิการ (Fetal anomalies)
1.หากมารดามีน้ำหนักลดลงมาก ทารกจเจริญเติบโตช้า น้ำหนักแรกคลอดน้อย
ความหมาย
ภาวะที่สตรีตั้งครรภ์มีอาการคลื่นไส้อย่างรุนแรง และต่อเนื่องเป็นเวลานาน ตั้งแต่ไตรมาสแรกและต่อเนื่องไปตลอดการตั้งครรภ์