Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ (Hypertensive disorders of pregnancy) - Coggle…
ภาวะโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ (Hypertensive disorders of pregnancy)
พยาธิสรีรภาพของภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
ระบบตับ (hepatic system) การเกิด generalized vasoconstriction ทำให้เกิด hepatic ischemia และส่งผลให้ ระดับเอนไซม์ต่างๆในตับสูงขึ้นในบางรายอาจมีภาวะเลือดแข็งตัวผิดปกติ
ระบบประสาท (neurological system) เยื่อบุหลอดเลือดถูกทำลาย อาจทำให้เกิดการแตกของหลอดเลือดฝอยมีเลือดออกมในสมองเป็นจุดเลือดเล็ก ๆ หรือเป็นก้อนใหญ่(petechial hemorrhage) และผลจากหลอดเลือดหดเกร็ง (vasospasm)ทำให้เกิด cortical brain spasm และเกิด cerebral ischemia ส่งผลให้มีสมองบวมพบอาการปวดศีรษะ ระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง
ระบบเลือดและการแข็งตัวของเลือด (hematologic and coagulation system) ภาวะเกล็ดเลือดต่ำเฉียบพลัน กลไกทางระบบภูมิคุ้มกัน หรือเกล็ดเลือดไปจับตัวเกาะกลุ่มตามเยื่อบุหลอดเลือดที่ถูกทำลายหรือพยาธิสภาพในหลอดเลือดอาจทำให้เกิด intravascular hemolysis คือมีการแตกและการทำลายเม็ดเลือดแดง
ระบบการมองเห็น (visual system) การหดรัดตัวของหลอดเลือดที่จอตาทำให้เกิดretinal edemaเกิดอาการตาพร่ามัวการมองเห็นผิดปกติ บางรายที่มีพยาธิสภาพของสมองส่วนท้าย occipital lobe อาจทำให้เกิดอาการตาบอด(cortical blindness)ได้
ระบบหัวใจและปอด (cardiopulmonary system) ภาวะครรภ์เป็นพิษที่รุนแรงจะมี plasma albumin ลดลงมาจากเกิด proteinuria และการรั่วของ capillaries นี้ทำให้ colloid osmotic pressure ลดลงมีความเสี่ยงต่อการเกิดน้ำท่วมปอด และสารน้ำในระบบไหลเวียนโลหิตจะรั่วออกไปคั่งตามเนื้อเยื่อต่างๆ การได้รับสารน้ำประมาณมากอย่างรวดเร็วจะทำให้เกิดภาวะน้ำท่วมปอดได้ง่าย การเปลี่ยนแปลงต่างๆนี้จะส่งผลให้เกิดการทำงานของหัวใจล้มเหลวได้
รก และมดลูก (placenta and uterus)การหดรัดตัวของหลอดเลือด spiral arteriole ใน decidual ร่วมกับมี acute atherosis ทำให้หลอดเลือดตีบตันปริมาณเลือดที่ไหลผ่านระหว่างรกและมดลูก (uteroplacental perfusion) ลดลงและมีการแตกทำลายของเม็ดเลือดและการจับตัวของเกล็ดเลือดทำให้เกิดการตายของเนื้อรกและผนังมดลูก การทำหน้าที่ของรกเสื่อมลงมีผลให้เกิดภาวะทารกโตช้าในครรภ์
ระบบไต (renal system) มีการทำลายของชั้นเยื่อบุหลอดเลือดในไตส่งผลให้ปริมาณปัสสาวะลดลง และระดับ serum uric acid และ creatinineเพิ่มขึ้น เกิดการซึมผ่านของโปรตีน albumin และ globulinออกทางปัสสาวะทำให้เกิดการคั่งของน้ำในเนื้อเยื่อ interstitial space และเกิดอาการบวมน้ำของอวัยวะต่างๆภาวะนี้เพิ่มความเสี่ยงต่อการตกเลือดทั้งก่อนคลอดและหลังคลอด
ความหมายของภาวะโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
ภาวะความดันโลหิตสูง (hypertension) หมายถึง ภาวะที่ค่าความดันโลหิตช่วงหัวใจบีบตัว (systolic BP)อย่างน้อย 140 mmHg. หรือค่าความดันโลหิตช่วงหัวใจคลายตัว (diastolic BP) อย่างน้อย 90 mmHg.
ภาวะความดันโลหิตสูงหลังคลอด (postpartum hypertension) หมายถึง สตรีที่มีความดันโลหิตปกติขณะตั้งครรภ์ (normotensive gestation) แล้วมีความดันโลหิตสูงขึ้นในช่วง 2 สัปดาห์หลังคลอด ถึง 6 เดือนหลังคลอด จากนั้นความดันโลหิตกลับสู่ปกติในปลายปีแรก
ภาวะความดันโลหิตสูงเนื่องจากการตั้งครรภ์ (Pregnancy Induced Hypertension: PIH) หมายถึงภาวะความดันโลหิตสูงที่มีสาเหตุจากการตั้งครรภ์ พบในระยะครึ่งหลังของการตั้งครรภ
สาเหตุและพยาธิกำเนิดของภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
ระยะที่ 1 ระยะก่อนแสดงอาการ (preclinical หรือ asymptomatic stage)
เป็นระยะที่เกิดความผิดปกติที่รกเริ่มในระยะท้ายของไตรมาสแรก และเสร็จสิ้นเมื่ออายุครรภ์ประมาณ18-20สัปดาห์
ในภาวะครรภ์เป็นพิษ จะเกิดความผิดปกติของการฝังตัวของรก (abnormal placentation) มีความสัมพันธ์กับความรุนแรงของภาวะครรภ์เป็นพิษ
ระยะที่ 2 ระยะแสดงอาการ (clinical stage)
อาการ และอาการตามระบบต่าง ๆของร่างกายแสดงทางคลินิกที่สำคัญ ได้แก่ ความดันโลหิตสูง ภาวะมีโปรตีนในปัสสาวะ
รกที่ขาดออกซิเจนจะมีการหลั่งสารต่างๆออกมาในกระแสเลือด ที่สำคัญคือ proinflammatory และ antiangiogenic factorsทำให้เซลล์บุโพรงหลอดเลือดบาดเจ็บและขาดเลือด
แนวทางการรักษา
การรักษา preeclampsia with severe features
การวินิจฉัยว่ามีลักษณะรุนแรงแล้ว ไม่จำเป็นต้องตรวจโปรตีนในปัสสาวะ24ชั่วโมง
ตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
ส่งตรวจ blood testing
อายุครรภ์น้อยกว่า 34 สัปดาห์ และมี preterm labor พิจารณาให้ glucocorticoid เพื่อช่วยเสริมการสร้างสาร surfactant ของปอดทารก
ประเมินความดันโลหิตทุก 15 นาที จนกว่าจะคงที่ จากนั้นประเมินทุก1ชั่วโมงจนกระทั่งคลอด
หลีกเลี่ยงการใช้ยาขับปัสสาวะ
ให้ยาลดความดันโลหิตเมื่อ systolic BP ≥ 160 mmHg. หรือ diastolic BP ≥ 110 mmHg.
การแก้ไขภาวะ hemoconcentration ควรให้สารน้ำประเภท crystalloid
ประเมินอาการแสดงของ Mg toxicity เป็นระยะ
Preeclampsia with severe features ที่การเจ็บครรภ์คลอด ห้ามให้ยายับยั้งการเจ็บครรภ์คลอด (tocolytic drugs) ในทุกอายุครรภ์
การลดความเจ็บปวด ยาที่ใช้ ได้แก่ Meperidine (Pethidine®) 50-75 mg. อาจให้ร่วมกับPromethazine (Phenergan®) 25 mg.ให้ซ้ำได้ทุก 4-6 ชั่วโมง
ตรวจ NST ทุกวัน หากผลเป็น non-reassuring ให้ทำ
BPP และให้ตรวจ blood test ทุกวัน หากพบกลุ่มอาการ HELLP ให้ยุติการตั้งครรภ์ทันที
การยุติการตั้งครรภ์ มักเริ่ม induction ภายหลังจากที่ดูแลรักษาอาการต่างๆ คงที่แล้ว
ให้ยา magnesium sulfate (MgSO4) ทางหลอดเลือดดำทันที เพื่อป้องกันการชัก
absolute bed rest
รับไว้รักษาในโรงพยาบาลทุกราย
การรักษา eclampsia
ตรวจสอบภาวะ oliguria หรือ anuria โดยคาสายสวนปัสสาวะ และวัดปริมาณปัสสาวะทุกชั่วโมง
ไม่ควรใช้ยา diazepam เนื่องจากจะกดระดับความรู้สึก
ติดตามและตรวจสอบอาการเปลี่ยนแปลงอย่างใกล้ชิดตลอดเวลา
Eclampsia ที่มีการเจ็บครรภ์คลอด ห้ามใช้ยา tocolytic drug ในทุกกลุ่มอายุ
ป้องกันภาวะแทรกซ้อนในขณะชักและหลังชัก โดยทำให้ทางเดินหายใจโล่ง งดน้ำและอาหารทางปากและลดสิ่งกระตุ้น
เริ่มกระบวนการ augmentation of labor พิจารณาช่วยคลอดด้วยคีมหรือเครื่องดูดสุญญากาศ
ให้ยาลดความดันโลหิตเมื่อ systolic BP ≥ 160 mmHg. หรือ diastolic BP ≥ 110 mmHg.
เฝ้าระวังการตกเลือดหลังคลอด
หากชักในขณะได้ MgSO4 อยู่ ให้เจาะเลือดเพื่อตรวจหา Mg level ทันที ส่วนในรายที่มีการเจ็บครรภ์คลอดแล้ว ให้ load ซ้ำได้อีก 2-4 g. โดยไม่ต้องรอผล Mg level
ให้ magnesium sulfate ต่อไปจนครบ 24 ชั่วโมงหลังคลอด
ควบคุมการชักและป้องกันการชักซ้ำโดยให้ MgSO4 loading dose ตามด้วย maintenance dose ให้ทางหลอดเลือดดำ
การรักษา preeclampsia without severe features
การนอนพัก ดูแลควบคุมไม่ให้อาการรุนแรงขึ้น เฝ้าระวัง
การเกิด sever features
bed rest ไม่จำเป็นต้องให้ยากล่อมประสาท
ประเมินความดันโลหิตทุก 4 ชั่วโมง
ตรวจโปรตีนในปัสสาวะ24ชั่วโมงควรตรวจอย่างน้อย3วัน
ตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง เพื่อประเมินหรือยืนยันอายุครรภ์ แยกโรค molar pregnancy และ fetal hydrops
ซักประวัติและตรวจร่างกายอย่างละเอียด
กรณีอายุครรภ์น้อยกว่า 34 สัปดาห์ และมี preterm labor พิจารณาให้ glucocorticoid เพื่อกระตุ้น fetal lung maturity
ควรรับไว้รักษาในโรงพยาบาล
ให้รับประทานอาหารธรรมดา บันทึก intakeและoutput และชั่งน้ำหนักทุก 2 วัน
ชนิดของภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
ความดันโลหิตสูงเรื้อรัง
(chronic/ preexisting hypertension)
ความดันโลหิตสูงได้ครั้งแรกหลังอายุครรภ์20สัปดาห์ ความดันโลหิตนั้นยังคงสูงอยู่นานกว่า12สัปดาห์หลังคลอด
ภาวะความดันโลหิตสูงที่เป็นมาก่อนการตั้งครรภ์ หรือวินิจฉัยได้ก่อนอายุครรภ์20สัปดาห์
ครรภ์เป็นพิษหรือภาวะครรภ์เป็นพิษระยะก่อนชัก (preeclampsia)
มีโปรตีนในปัสสาวะอย่างน้อย 300 มิลลิกรัมในปัสสาวะ 24 ชั่วโมง
ภาวะความดันโลหิตสูงคงอยู่ไม่เกิน12สัปดาห์หลังคลอด
กลุ่มอาการ (syndrome) ของความดันโลหิตที่พบครั้งแรกในขณะตั้งครรภ์หลังอายุครรภ์ 20 สัปดาห์
ความดันโลหิตสูงร่วมกับเกณฑ์การทำงานผิดปกติของอวัยวะสำคัญ (end-organ dysfunction)
ความดันโลหิตสูงจากการตั้งครรภ์ (gestational hypertension)
ไม่มีโปรตีนในปัสสาวะหรือมีโปรตีนในปัสสาวะน้อยกว่า 300 mg.ในปัสสาวะในปัสสาวะ24ชั่วโมง
ความดันโลหิตกลับสู่ระดับปกติภายใน12สัปดาห์หลังคลอด
ภาวะความดันโลหิตสูงที่วินิจฉัยได้ครั้งแรกในระหว่างการตั้งครรภ์หลังอายุครรภ์20สัปดาห์
ครรภ์เป็นพิษซ้อนทับกับความดันโลหิตสูงเรื้อรัง (preeclampsia superimposed on chronic hypertension)
สตรีที่มีภาวะความดันโลหิตสูงเรื้อรัง เมื่อตั้งครรภ์แล้วพบมีภาวะครรภ์เป็นพิษแทรกซ้อน
ปัจจัยเสี่ยง
5.ดัชนีมวลกายตั้งแต่30kg/m2ขึ้นไปหรืออ้วน
6.การตั้งครรภ์แฝด
4.สตรีอายุมากขึ้นตั้งแต่35ปีขึ้นไปทั้งสตรีที่ไม่เคยผ่านการคลอด และเคยผ่านการคลอดมาแล้ว
7.ประวัติพันธุกรรมครรภ์เป็นพิษในครอบครัวของสตรีตั้งครรภ์โดยเฉพาะมารดา พี่สาว น้องสาว เพิ่มความเสี่ยงมากขึ้น
3.ผ่านการคลอดบุตรคนก่อนมาอย่างน้อย10ปีมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น
8.ประวัติมีความเจ็บป่วยทางอายุรกรรมที่เกี่ยวข้อง ความดันโลหิตสูงเรื้อรัง โรคไตเรื้อรัง โรคเบาหวาน ภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดโรคภูมิแพ้ตัวเอง
2.ประวัติครรภ์เป็นพิษในครรภ์ก่อน
9.ความผิดปกติทางสูติกรรม เช่น กลุ่มอาการถุงน้ำรังไข่หลายใบ (polycystic ovarian syndrome: PCOS)
1.สตรีที่ไม่เคยคลอดบุตรมาก่อน (nulliparity)
10.ภาวะโภชนาการบกพร่อง
อาการและอาการแสดง
ภาวะ preeclampsia
อาการแสดง
Eclampsia คือ มีอาการชักแบบชักทั้งตัว
เลือดออกในสมอง
น้ำท่วมปอด
ตาบอดจากพยาธิสภาพของครรภ์เป็นพิษในสมอง
Systolic BP ≥ 160 mmHg. หรือ Diastolic BP ≥ 110 mmHg.
อาการ
เกล็ดเลือดต่ำ มี platelet count < 100,000 ต่อไมโครลิตร
ระบบการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
การทำงานของตับผิดปกติ ระดับเอนไซม์ AST และ/หรือ ALT สูงกว่า 70 IU/L
HELLP syndrome
Hemolysis (H) คือ การแตกหรือสลายของเม็ดเลือดแดง
serum lactate dehydrogenase (LDH) > 600 IU/L และ/หรือมี schistocytes ใน peripheral blood smear และ/หรือ serum billirubin ≥ 1.2 mg/dL
Elevated liver enzymes (EL) คือ การเพิ่มของเอนไซม์ตับ
serum AST สูงกว่า 70 หรือ ALT สูงกว่า 50 IU/L
Low platelet (LP) คือเกล็ดเลือดต่ำ
platelet cout ≤ 100,000 ต่อไมโครลิตร
ภาวะไตวาย serum creatinine ≥ 1.1mg/dL.หรือปริมาณปัสสาวะออกน้อยกว่า500มิลลิลิตร ใน24ชั่วโมงหลังจากได้รับน้ำอย่างเพียงพอ
ภาวะ Eclampsia
ระยะชักเกร็ง (Stage of contraction หรือ tonic stage)
มีอาการเกร็งกล้ามเนื้อทั่วร่างกาย ศีรษะหงายไปด้านหลังมือกำแน่นและตาถลน ถ้ากล้ามเนื้อที่ช่วยการหายใจหดรัดตัวมาก อาจมีกาหยุดหายใจระยะนี้ใช้เวลาประมาณ 15-10วินาที
ระยะชักกระตุก (Stage of convulsion หรือ clonic stage)
จะมีการกระตุกของกล้ามเนื้อทั่วร่างกายอย่างแรง หนังตาจะปิดและเปิดสลับกันอย่างรวดเร็วการเกร็งกระตุกของกล้ามเนื้อจะค่อยๆเบาลงจนหายไป ระยะนี้ใช้เวลาประมาณ 1-2 นาที
ระยะเริ่มแรกของอาการชัก (Stage of invasion)
มีอาการกล้ามเนื้อบริเวณใบหน้าและมุมปากกระตุก ริมฝีปากเบี้ยว ระยะนี้ใช้เวลาประมาณ 2-3 วินาที
ระยะหมดสติ (coma หรือ unconscious)
เกิดภายหลังการชักกระตุก นอนนิ่งไม่เคลื่อนไหวอยู่ในสภาพหมดแรงอาจมีอาการหยุดหายใจเป็นบางครั้ง
ระยะก่อนชัก (Premonitoring stage)
มีอาการหรืออาการแสดงบอกล่วงหน้า (aura)
เช่น กระสับกระส่าย ตามองนิ่งอยู่กับที่ ศีรษะหมุนไปด้านหนึ่งจนตึง และรูม่านตาขยาย
ผลกระทบต่อภาวะสุขภาพของสตรีตั้งครรภ์และทารก
ผลกระทบต่อสตรีตั้งครรภ
น้ำท่วมปอดหรือปอดบวมน้ำ
เลือดออกในสมอง
ไตวายเฉียบพลัน
ตับวาย
หัวใจล้มเหลว
ตาบอดชั่วคราวได้
หัวใจขาดเลือด
หลอดเลืออุดตัน
เลือดแข็งตัวผิดปกต
อันตรายจากการชัก
รกลอกตัวก่อนกำหนด
เกล็ดเลือดต่ำ
ผลกระทบต่อทารก
แท้งหรือเสียชีวิตในครรภแ
ทารกคลอดก่อนกำหนด
ทารกตายในครรภ์เฉียบพลันหรือตายในระยะแรกเกิด
ขาดออกซิเจน
ทารกโตช้าในครรภ
การประเมินและวินิจฉัย
การตรวจร่างกาย
การประเมินระดับรีเฟล็กซ์ (grading reflexes)
การประเมินอาการบวม
สตรีตั้งครรภ์ส่วนใหญ่จะมีอาการบวมที่เรียกว่าphysiologic edema มักจะบวมที่ขา เท้า
การบวมทั่วไปหรือน้ำคั่งทั่วร่างกาย เช่น บวมที่หน้า มือ การบวมในลักษณะนี้มักจะเกิดร่วมกับ preeclampsia
การประเมินความดันโลหิต สามารถประเมินภาวะความดันโลหิตสูงในสตรีตั้งครรภ์
ประเมินอาการบวมกดบุ๋ม (pitting edema)
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
CBC, platelet count, liver function test, renal functiontest และตรวจ cogulation profile
การซักประวัติ
ซักประวัติเพื่อค้นหาปัจจัยเสี่ยงต่างๆ
ประวัติอาการและอาการแสดงของภาวะ preeclampsia
การตรวจพิเศษ
Isometric exercise
ทดสอบโดยให้สตรีตั้งครรภ์เกร็งกล้ามเนื้อแขน หากความดันโลหิตสูงขึ้นภายหลังการทดสอบแสดงว่ามีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ
Doppler velocimetry
ใช้คลื่นเสียงความถี่สูงตรวจการไหลเวียนเลือดของหลอดเลือดแดงในมดลูก
Roll over test
วัดความดันโลหิตค่า diastolic pressure ขณะนอนหงายสูงกว่าขณะนอนตะแคงซ้าย 20 mmHg หรือมากกว่าผลเป็นpositiveจะมีพัฒนาการของภาวะครรภ์เป็นพิษ
Specific blood testing
การตรวจหาระดับ angiogenic factors, placental growth factor (PIGF), soluble fms-like tyrosine kinase-1 receptor (sFlt-1) จากเลือดมารดา
Angiotensin sensitivity test
ระดับความดันโลหิต ในสตรีที่มีโอกาสเกิดภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ จะพบว่าความดันโลหิตสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
Mean arterial blood pressure (MAP)
ค่าเฉลี่ยมากกว่า 90 mmHg. แสดงว่าสตรีตั้งครรภ์รายนั้นมีความเสี่ยงสูง
ยาที่ใช้ในการรักษาภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
ยาป้องกันการชัก (anticonvulsant)
Magnesium Sulfate (MgSO4)
การบริหารยา
maintenance dose ด้วย 50% MgSO4 ปริมาณ 10-20 gm. ในสารละลาย 5% D/W 1,000 ml. หยดทางหลอดเลือดดำในอัตรา 2 gm. ต่อชั่วโมง
ควรให้ยาต่ออย่างน้อย 24-48 ชั่วโมงหลังคลอดหรือจนกระทั่งปัสสาวะออกมากกว่า 100 ml. ต่อ ชั่วโมง
เริ่มให้ loading dose ด้วย 10% MgSO4 ปริมาณ4-6gm.ทางหลอดเลือดดำช้า ๆ นาน15-20นาทีด้วยอัตราไม่เกิน1gm.ต่อนาที
กรณีเกิดการชักซ้ำ ควรให้ MgSO4 ซ้ำทางหลอดเลือดดำ ปริมาณ 2-4 gm. เป็นเวลานาน 5 นาที
ผลข้างเคียง
MgSO4 ขับออกทางไตกรณีที่หลอดเลือดทั่วร่างกายมีการหดรัดตัวจนปัสสาวะออกน้อยลง อาจทำให้เกิดการสะสมของ magnesium ในกระแสเลือดส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้คือ magnesium toxicity หรือ ภาวะ hypermagnessemia
ผลข้างเคียงอื่น ๆ ได้แก่ อาการร้อนวูบวาบทั้งตัว เซื่องซึมและง่วงนอน มีเหงื่อออกมาก กล้ามเนื้ออ่อนแรง รีเฟล็กซ์ลดลงคลื่นไส้ อาเจียน ตาพร่ามัว สับสน ท้องผูก
MgSO4 ออกฤทธิ์ทำให้กล้ามเนื้อเรียบคลายตัว จึงทำให้กล้ามเนื้อมดลูกหดรัดตัวตามธรรมชาติไม่ดีเมื่อเข้าสู่ระยะคลอดหรือเมื่อต้องการให้ยุติการตั้งครรภ์
ผลข้างเคียงที่เกิดกับทารกแรกเกิดหลังมารดาได้รับยา 2ชั่วโมง ได้แก่ ซึม ความตึงตัวของกล้ามเนื้อไม่ดี ตัวอ่อนปวกเปียก
ยาลดความดันโลหิต (antihypertensive dtrugs)
Labetalol (Avexor®)
การบริหารยา
ริ่มให้ยาครั้งแรกที่ขนาด 20 mg. เข้าหลอดเลือดดำช้าๆ นาน 2 นาที แล้ววัดความดันโลหิตซ้ำทุก 10 นาที
หากความดันโลหิตยังไม่ลดให้ซ้ำได้ทุก 10-15 นาที ในขนาด 40, 80, 80, และ 80 mg. ตามลำดับ แต่ขนาดยารวมกันต้องไม่เกิน 220-300 mg.
ผลข้างเคียง
ความดันโลหิตต่ำ เวียนศีรษะ คลื่นไส้ คัดจมูก หายใจลำบาก เหนื่อยล้า ปฏิกิริยาภูมิไวเกิน ภาวะหัวใจล้มเหลว
ข้อควรระวัง
ควรหลีกเลี่ยงไม่ให้ลุกขึ้น ควรนอนพักอย่างน้อย 3 ชั่วโมงหลังได้รับยา
เฝ้าระวังและติดตามอัตราการเต้นของหัวใจการหายใจ และเฝ้าระวัง neonatal bradycardia ในทารกแรกเกิด
Nifedipine (Adalat®)
การบริหารยา
ไม่ควรให้ยาแบบอมใต้ลิ้น
หากระดับความดันโลหิตยังที่วัดซ้ำยังอยู่ที่ระดับ 140/100 mmHg. ระดับยาที่ได้รับไม่ควรเกิน 120 mg/24 hr.
รูปแบบยารับประทานให้ยาขนาด 10-20 mg.และให้ยาซ้ำได้ทุก 15-30 นาที โดยขนาดยามากที่สุดที่รับได้ต้องไม่เกิน 50 mg.
ผลข้างเคียง
ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ ใจสั่น คลื่นไส้ เหงือกอักเสบ ท้องผูก ค่าความดันโลหิตลดต่ำลงอย่างรวดเร็ว
ข้อควรระวัง
การใช้ยานี้ในสตรีตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 1 และ 2 เนื่องจากยามี teratogenic effects นอกจากนี้ยายังสามารถผ่านน้ำนมได้
Hydralazine (Apresoline® หรือ Nepresol®)
การบริหารยา
เริ่มให้ยาครั้งแรกขนาด 5 mg. ฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำใน 2 นาทีแล้วประเมินความดันโลหิตทุก 5 นาที หลังฉีด
หลังจากนั้น20นาที หากdiastolic BP >110mmHg ให้ยาซ้ำได้อีก10mg.ทุก20นาทีจนกว่าค่าdiastolic BPอยู่ระหว่าง90-100mmHg ควรระวังไม่ให้diastolic BPลดต่ำกว่า90mmHg.
ผลข้างเคียง
ปวดศีรษะ วิงเวียนศีรษะคล้ายจะเป็นลม คลื่นไส้ อาเจียน ใจสั่น หัวใจเต้นผิดปกติ จังหวะการเต้นของหัวใจไม่สม่ำเสมอ จุกเสียดยอดอก
การพยาบาลสตรีที่มีภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่มีภาวะ preeclampsia with severe features
ดูแลให้ยาลดความดันโลหิตตามแผนการรักษา
ดูแลและส่งเสริมการขับสารน้ำออกจากร่างกายสังเกตอาการบวม ชั่งน้ำหนัก และดูแลการได้รับยาขับปัสสาวะตามแผนการรักษา
ดูแลให้ยาป้องกันชัก MgSO4 ตามแผนการรักษา และให้การดูแลภายหลังให้ยา
ติดตามประเมินระดับ oxygen saturation ดูแลให้ได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ
ประเมินอาการนำก่อนการชัก
ดูแลให้ทารกปลอดภัยจากภาวะแทรกซ้อน
บันทึกปริมาณสารน้ำเข้าและออกในแต่ละวัน
ดูแลให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลงอย่างปลอดภัย
ประเมินสัญญาณชีพ โดยเฉพาะความดันโลหิตทุก 1 ชั่วโมง
ประคับประคองด้านจิตใจ
absolute bed rest ดูแลให้ได้รับยา sedative ตามแผนการรักษา
การพยาบาลสตรีตั้งครรภ์ที่มีภาวะ eclampsia
สังเกตและบันทึกอาการนำของการชัก ระยะเวลาของการชัก ระยะเวลาที่หยุดหายใจ ระดับความรู้สึกตัว และพฤติกรรมของสตรีตั้งครรภ์หลังอาการชัก
รายงานแพทย์เมื่อมีอาการนำของการชักหรือขณะชัก และดูแลให้ได้รับยาระงับการชักตามแผนการรักษา
สังเกตและบันทึกอาการทางสมอง
ให้งดอาหารและน้ำตามแผนการรักษา
บันทึกปริมาณสารน้ำเข้าและออกจากร่างกาย
จัดสิ่งแวดล้อมให้สงบ และลดสิ่งกระตุ้นให้เกิดการชัก
ประเมินสัญญาณชีพเป็นระยะอย่างต่อเนื่อง อย่างน้อยทุก 1 ชั่วโมง
ประเมินอัตราการเต้นของหัวใจทารกในครรภ์เป็นระยะ การหดรัดตัวของมดลูก ความก้าวหน้าของการคลอด และการแตกของถุงน้ำคร่ำ หลังการชัก
ดูแลให้ได้รับยาระงับชักตามแผนการรักษา
เตรียมสตรีตั้งครรภ์เพื่อคลอดตามสถานการณ์
ให้ออกซิเจนขณะชัก และภายหลังชัก
ดูแลป้องกันการชักซ้ำภายหลังคลอด
จัดให้นอนตะแคง ใส่ไม้กั้นเตียงเพื่อป้องกันอันตรายจากการชัก
ให้การดูแลป้องกันการตกเลือดหลังคลอด
ใส่ oral airway หรือ mouth gag เพื่อป้องกันไม่ให้กัดลิ้นและความสะดวกในการดูดเสมหะและน้ำลาย เพื่อป้องกันการสำลัก
ดูแลทารกแรกเกิด อาจมีภาวะขาดออกซิเจน คลอดก่อนกำหนด หรือน้ำหนักแรกเกิดน้อย
การพยาบาลสตรีที่มีภาวะ preeclampsia without severe features
เฝ้าระวัง ติดตาม อาการและอาการแสดงของ preeclampsia ที่รุนแรงขึ้น
ดูแลให้รับประทานอาหารธรรมดา ชั่งน้ำหนัก
ดูแลและติดตามประเมินผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
ดูแลติดตามการประเมินสุขภาพทารกในครรภ์
ประเมินสัญญาณชีพ โดยเฉพาะความดันโลหิตทุก 4 ชั่วโมง
ประเมินและให้การประคับประคองสภาวะทางอารมณ์ และจิตใจอย่างเหมาะสม
bed rest ในท่านอนตะแคงซ้าย