Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การประเมินภาวะสุขภาพการดูแลช่วยเหลือมารดาและทารกในระยะที่ 2 3 และ 4…

- - - - Latent เจ็บจริง -3 cm.
      - Active 4-7 cm
      - Transitional 8-10 cm. อยากเบ่งแต่มดลูกยังไม่พร้อม
  - - - ระยะที่1 24 hr
        
        Latent 8-12 hr
        
        Active 4-6 hr
      - ระยะที่2 <2 hr
      - ระยะที่3 ไม่เกิน 30 min
    - - ระยะที่1 12 hr
        
        Latent 6-8 hr
        
        Active 2-4 hr
      - ระยะที่2 30-1 hr
      - ระยะที่3 ไม่เกิน 30 min
- - - - ผ้าสี่เหลี่ยมสำหรับปูรองก้น 1 ผืน
      - ผ้าคลุมขาทั้ง 2 ข้าง 1 คู่
      - ผ้าสี่เหลี่ยมสำหรับคลุมหน้าท้อง 1 ผืน
      - ผ้าสี่เหลี่ยมสำหรับห่อตัวทารก 1 ผืน
      - ผ้าเจาะกลางสำหรับเย็บแผล 1 ผืน
    - - Sponge forceps 1 อัน
      - กรรไกรตัดฝืเย็บ (Perinium) 1 อัน
      - artery forceps 2 อัน
      - กรรไกรตัดสายสะดือ (cord) 1 อัน
      - forceps 2 อัน (tooth and non-tooth forceps)
      - Needle holder 1 อัน
    - - ชามกลมใหญ่ 1 ใบ ใส่สำลีและน้ำยาฆ่าเชื้อ เช่น habitant solution 1:100
      - ชามกลมใหญ่ 1 ใบ สำหรับใส่รก
      - ถ้วยกลมเล็ก 1 ใบ ใส่สำลีชุบ Normal Saline Solution
      - ถ้วยกลมเล็ก 1 ใบ ใส่สำลีชุบน้ำยาฆ่าเชื้อ เช่น Tr. Iodine 29 (สำหรับเช็ดสายสะดือ)
      - ผ้าป้องกันการฉีกขาดของฝืเย็บ (ผ้า safe perineum) 1 ผืน
      - ลูกสูบยางแดง 1 อัน
      - Cat gut เบอร์ 2/0 1 อัน
  - - - การจัดท่าผู้คลอด ท่าที่ใช้ในการคลอดมีหลายท่า แต่ท่าที่นิยมใช้คือท่านอนหงายชันเข่า (dorsal recumbent) และท่านอนหงายขึ้นขาหยั่ง (lithotomy)
      - การทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก (scrub volva) ด้วยสำลีชุบน้ำยาฆ่าเชื้อ
        
        สำลีก้อนที่ 1 ฟอกจากบริเวณหัวเหน่าวขึ้นไปทางหน้าท้อง
        
        สำลีก้อนที่ 2 ฟอกหน้าขาด้านไกลตัวตั้งแต่ โคนขาไปถึง 2/3 ของขาท่อนบน
        
        สำลีก้อนที่ 3 ฟอกหน้าขาด้านใกล้ตัว ทำเช่นเดียวกับก้อนที่ 2
        
        สำลีก้อนที่ 4 ฟอกแคมใหญ่และแคมเล็กด้านไกลตัวจากข้างบนลงมาข้างล่าง
        
        สำลีก้อนที่ 5 ฟอกแคมใหญ่และแคมเล็กด้านใกล้ตัว ทำเช่นเดียวกับก้อนที่ 4
        
        สำลีก้อนที่ 6 ฟอกบริเวณตรงกลางจาก Clitoris ไปจนถึงรอบรูทวารหนัก
      - การปูผ้าปลอดเชื้อตามลำดับ ดังนี้
        
        ผ้ารองก้น
        
        ผ้าคลุมขาทั้ง 2 ข้าง
        
        ผ้าบนหน้าท้อง
        
        ผ้าคลุมรถเด็ก
    - - • บอกขั้นตอนการช่วยเหลือการคลอดให้ผู้คลอดเข้าใจ
      - • ให้กำลังใจและดูแลผู้คลอดอย่างใกล้ชิด
- - - - ให้วางฝ่ามือบริเวณยอดมดลูก โดยใช้เฉพาะส่วนของปลายนิ้วมือ(fingertips) เพราะเป็นส่วนที่สามารถรับความรู้สึกของการหดรัดตัวของมดลูกได้ดีกว่าส่วนอื่นๆโดยเริ่มจับเวลาตั้งแต่มดลูกเริ่มหดรัดตัวไปจนกระทั่งถึงระยะมดลูกคลายตัว
    - - บันทึกจากภายนอก (external monitoring)
        จะใช้อุปกรณ์รัดหน้าท้อง แรงจากการหดรัดตัวของมดลูกจะถูกเปลี่ยนเป็นสัญญาณไฟฟ้าและบันทึกลงบนกระดาษ
      - 2.บันทึกจากภายใน (internal monitoring)
        สอดสายยางเข้าไปในโพรงมดลูกหรือใช้บอลลูนวางอยู่ระหว่างเยื่อหุ้มทารกกับผนังมดลูก แล้ววัดแรงดัน
  - - - เพื่อตรวจสอบท่าส่วนนำและการดิ้นของทารกด้วยวิธีการคลำหน้าท้องของมารดาคลำส่วนของทารกที่อยู่เหนือหัวเหน่าว่าเข็งหรือนุ่มโดยใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้กดบริเวณส่วนนำของทารกทั้งด้านซ้ายและขวา คลำและพยายามรวบนิ้วเข้าหากันเพื่อวัดขนาดของส่วนนำถ้าเป็นหัวของทารกจะคลำได้เป็นก้อนกลมเรียบและแข็งกว่ากันสามารถเคลื่อนได้
      - Ballottement คลำได้ชัดเจนในกรณีที่หัวทารกยังไม่เข้าสู่อุ้งเชิงกราน
      - Engagement จะคลำได้ไหล่เด็กเป็นปุ่มเคลื่อนไหวไม่ได้
- - - - 2.1ความต้องการสารน้ำและ
      - 2.2การพักผ่อน ควรแนะนำผู้คลอดให้พยายามพักขณะที่มดลูกคลายตัวเพื่อสงวนกำลังไว้เบ่งคลอด
      - 2.3กระเพาะปัสสาวะ อาจถ่ายปัสสาวะไม่ออก จึงต้องดูแลกระเพาะปัสสาวะให้ ว่างอยู่เสมอ
      - 2.4ความสุขสบายทั่วไป จะต้องให้การช่วยเหลือโดยเช็ดหน้า เช็ดตัวให้ผู้คลอด ด้วยน้ำเย็นบ่อย ๆ เพื่อให้เหงื่อแห้งและรู้สึกชุ่มชื้นขึ้น และกำลังใจ เชียร์เบ่ง เมื่อมีความเจ็บปวด ในการคลอด
      - 2.5ความเจ็บปวดในการคลอด เจ็บที่บริเวณหลังส่วน sacrum บางครั้งปวดที่ขาด้านหลัง ระยะเบ่งจะรู้สึกปวดที่ฝีเย็บ
      - 2.6อาการตะคริวในระยะนี้จะเกิดได้มากจากการเกร็งอยู่ในทำเดียวนาน ๆ ดังนั้น ควรนวดบริเวณที่เป็นให้ผู้คลอด
      - 2.7ทำนอน ในขณะที่มดลูกคลายตัวจะนอนพักในทำใดก็ได้ แต่ในขณะที่มดลูก หดรัดตัวและมีแรงเบ่ง ควรจะนอนหงายขันเขาขึ้น มือทั้ง 2 จับขอบเตียงให้แน่น ยกศีรษะและ ลำตัวสูง หรืออยู่น่านั่งยอง เพื่อเบ่งช่วยให้ทารกเคลื่อนตํ่าได้เร็วชื้น
    - - 3.1ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
      - 3.2ประเมินการเคลื่อนตํ่าของส่วนนำ
      - 3.3การเจาะถุงน้ำ (Puncture of membrances) ถ้าถุงน้ำยังไม่แตกควรจะเจาะ เพราะอาจทำให้การเคลื่อนตํ่าของทารกล่าช้า ทำโดยถือหลัก aseptic technique
      - 3.4แนะนำเกี่ยวกับการเบ่ง (Bearing down effort)
- - - - 1) ด้านสรีรวิทยา เช่น การเปิดขยายของปากมดลูก ท่าในการรอคลอด
      - 2) ด้านจิตใจ เช่น ความกลัวและความวิตกกังวล ประสบการณ์การคลอด
      - 3) ด้านวัฒนธรรม เช่น วัฒนธรรมที่แตกต่าง จะแสดงอาการออกมาให้เห็น เช่น ร้องเสียงดัง คร่ำาครวญ ขอยาระงับปวด และขอผ่าตัด
      - 4) ด้านสิ่งแวดล้อม เช่น ลักษณะห้องคลอด เครื่องมือเครื่องใช้ต่าง ๆ แสงสว่างมากเกินไป อุณหภูมิร้อนหรือเย็นเกินไป เสียงหัวเราะหรือคุยกันของเจ้า หน้าที่ เสียงร้องของผู้คลอดคนอื่นๆ ที่อยู่ในห้อง
    - - เป็นการดูแลที่มุ่งเน้นเพื่อตอบสนองความต้องการหรือปัญหาด้านอารมณ์ ความรู้สึกของ ผู้คลอดที่เกิดขึ้นในระยะรอคลอด เช่น ความกลัว ความวิตกกังวล รู้สึกโดดเดี่ยว ขาดที่พึงเพื่อให้ผู้คลอดรู้สึกมั่นใจ อุ่นใจ และ ปลอดภัยในการคลอด
      - มีการประเมิน สีหน้าท่าทาง เปิดโอกาสให้ผู้คลอดระบายความรู้สึกหรือความกังวล การอนุญาตให้สามีหรือญาติเข้ามาเยี่ยมหรือให้การช่วย เหลือที่ไม่ขัดต่อการรักษาพยาบาล ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะช่วยให้ผู้คลอดมีกำาลังใจและอุ่นใจ และยังเป็นการส่งเสริมสัมพันธภาพที่ดี ของครอบครัว โดยเฉพาะบทบาทบิดา มารดา
- - - - -ให้ผู้คลอดหยุดเบ่ง
      - -suction ที่ปากและจมูก ตามลำดับ
      - -เช็ดตาทารกด้วยสำลี+NSS จากหัวตาไปหางตา
  - - - -พัน 1 รอบหลวม ให้รูดผ่านท้ายทอยออกมาด้านหน้า
      - -พัน 1 รอบแน่น/2รอบ ใช้ cord clamp 2 ตัวหนีบและใช้กรรไกรตัด cord ตัดตรงกลาง
  - - - 1.ห้ามใช้มือดึงรั้งใต้คาง เพราจะเกิดอันตรายต่อเส้นประสาทใบหน้า เกิดภาวะ Facial nerve palsy
      - 2.ห้ามโน้มศีรษะทารกลงแรงเกินไป เพราะจะทำให้กล้ามเนื้อ Sternocleido mastoid ฉีกขาดทำให้เกิดภาวะคอเอียง (Congenital torticollis)
  - - - ห้ามสอดนิ้วดึงรั้งใต้รักแร้/ใต้คางทารก เพราะจะทำให้เกิดอันตรายต่อเส้นประสาท Brachial plexus เกิดภาวะกล้ามเนื้อแขนส่วนบนอ่อนแรง (Erb-Duchenne paralysis)
  - - - -การตัดสายสะดือ
      - -ทำความสะอาดสายสะดือบริเวณที่จะตัดคือระหว่าง clamp ที่ 1 และที่ 2 ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ
      - -การตัดสายสะดือควรห่างจาก clamp ตัวที่ 1 ประมาณ 1 ชม. ขณะตัดต้องไม่ดึงรั้งสายสะดือ ทั้งด้านทารกและมารดา
      - -เมื่อตัดเสร็จให้วางสายสะดือข้างที่ติดอยู่กับมารดา และสอดไว้ใต้ผ้าคลุมหน้าท้อง หรือวางไว้บนผ้าคลุมหน้าท้องของมารดา และใช้ towel clip เกี่ยวยางรัดสายสะดือ
      - -นั้นคลาย clamp ออก และบีบสายสะดือข้างที่ติดหน้าท้องทารกเพื่อทดสอบดูว่ามีเลือดซึมออกมาหรือไม่ หากไม่แน่นพอจะมีเลือดซึมออกมาให้ผูกซ้ำอีกครั้ง เช็ดปลายสายสะดือให้สะอาด การตัดสายสะดือนิยมตัดภายใน 1 นาที
- - - - คือการที่มดลูกหดรัดตัวแข็งขึ้นและลอยสูงขึ้นเห็นได้ชัดบริเวณเหนือหัวเหน่ามักจะเอียงค่อนมาทางข้างขวาเนื่องจากมีลำไส้ใหญ่ส่วน sigmoid colon อยู่ทางข้างซ้าย
    - - คือมีเลือดปริมาณมากที่เกิดจากการลอกตัวไหลทะลักออกมาให้เห็นผ่านทาง vulvaซึ่งในกรณีที่รกมีการลอกตัวแบบ conceal type ก็อาจไม่มีเลือดออกมาให้เห็นได้
    - - คือการเคลื่อนออกมาของสายสะดือตามการหลุดลอกของรก จะเห็นสายสะดือส่วนที่อยู่นอกช่องคลอดยาวออกมาเรื่อย ๆการคลอดรกรกอาจคลอดออกมาเองโดยธรรมชาติ หรือจากการทำคลอดรก
  - - - 2.การไล่รกออกมาจนโผล่ที่ปากช่องคลอดแล้วหยุด
      - 3.ดันยอดมดลูกกลับขึ้นบนเพื่อดึงรั้ง
      - 4.อีกมือดึงสายสะดือ พอตึงแล้วดึงรกเบาๆ
      - 1.ใช้มือข้างที่ถนัดกดที่เอวต่ำเหนือหัวเหน่า
    - - 1.ประเมินให้ชัดเจนว่ารกลอกตัวสมบูรณ์
      - 3.ใช้มือข้างที่ถนัดดึงสายสะดือเบาๆออกมาตามแนวช่องคลอด
      - 2.วางมือข้างที่ไม่ถนัดเหนือหัวเหน่าดันมดลูกส่วนบน
    - - 3.เมื่อเห็นรกคลอดออกมา 2/3 เปลี่ยนจากผลักเป็นโกย
      - 4.ขณะผลัก มือข้างที่ไม่ถนัดพยุงรองรับรก
      - 5.เมื่อรกคลอด ใช้มือหมุนรกไปรอบๆทางเดียวกัน จนเยื่อหุ้มรกคลอดหมด
      - 6.บันทึกเวลารกคลอด และคลึงมดลูก
      - 1.ใช้มือข้างที่ถนัดคลึงมดลูก
      - 2.ใช้อุ้งมือโอบยอดมดลูกและผลักลงมาหา Promontary of sacrum
  - - - Lateral insertion เป็นการเกาะของสายสะดือค่อนไปข้างใดข้างหนึ่งของ chorionic plate
      - Marginal insertion เป็นการเกาะของสายสะดือที่ขอบรก มีลักษณะคล้ายไม้แร็กเกต หรือ เรียกว่า battledore placenta
      - Velamentosa insertion เป็นการเกาะของสายสะดือบนเยื่อหุ้มรกชั้น chorion ซึ่งจะฉีก ขาดง่ายและมีการตกเลือดมาก
      - Central insertion เป็นการเกาะของสายสะดือตรงกลางของ chorionic plate
    - - o ดูเส้นเลือดที่แผ่จากสายสะดือไปบน chorionic plate สิ้นสุดก่อนถึงขอบรก 1-2 ซม. หากเลยเส้นขอบรก อาจมีรกน้อยเกิดขึ้น เรียกว่า รกน้อย
      - o ดูเยื่อหุ้มทารก มี 2 ชั้น คือ ชั้นเยื่อหุ้มรกด้านทารก (amnion) มีลักษณะใส เหนียวบาง ส่วนชั้นเยื่อหุ้มรกด้านแม่ (chorion) มีลักษณะขุ่น ฉีกขาดง่าย ไม่เรียบ
      - • ดูรอยฉีกขาดของเยื่อหุ้มรกทั้ง 2 ชั้นซึ่งควรห่างจากขอบรกเกิน 7 ซม. และรอยฉีกขาดนั้นสัมพันธ์กับขนาดของทารกหรือไม่ เพื่อประเมินว่ามีเศษเยื่อหุ้มทารกค้างอยู่ในโพรงมดลูก (retaining of placenta) ซึ่งทำให้มดลูกหดรัดตัวไม่ดี เกิดภาวะตกเลือดได้
      - • ตรวจรกด้านแม่
        
        -กลับเยื่อหุ้มรกไว้อีกด้านหนึ่ง มีลักษณะเป็นก้อนเนื้อสีเข้ม เรียก cotyledon มีประมาณ 15 -20 ก้อน ร่องที่แบ่งก้อน เรียกว่า placenta sulcus หากพบจำนวนก้อนขาดหายไป แสดงว่ามีการตกค้างในโพรงมดลูกซึ่งนำไปสู่การตกเลือด
        
        -ดูปริมาณหินปูน (calcification) ที่มาเกาะ และดูการเสื่อมของเนื้อรก จะพบก้อนแข็งสีขาวปนเหลือง (infarction) ไม่ควรเกินร้อยละ 10 หากพบว่าเกินแสดงถึงการทำงานของรกไม่ดี อาจเกิดจากครรภ์เกินกำหนด หรือมีภาวะที่เลือดไหลเวียนมามดลูกและรกน้อยลง
  - - - รกน้อย มีเส้นเลือดทอดผ่าน
    - - รกน้อย ไม่มีเส้นเลือดทอดผ่าน
    - - รกแผ่กว้างใหญ่
    - - รกที่มีขอบเขต Chorionic เล็ก
    - - รกที่มีการเกาะ บริเวณเยื่อหุ้มเด็ก
- - - - -Body temperature ไม่ควรเกิน 38 °C ถ้า >37 °C=Reactionary fever
      - -Pulse Rate สูงไม่เกิน 100/min ไม่ต่ำกว่า 50/min
      - -Respiration ปกติ 16-20/min
      - -Blood pressure สูงไม่เกิน 140/40 mmHg ไม่ต่ำกว่า 90/60 mmHg
  - - - -ดูดเร็ว=เริ่มดูดภายใน 30-45 mins หลังคลอด
      - -ดูดบ่อย=ทุก 1-2 hr ดูดนานครั้งละ 10-15 mins
      - -ดูดถูกวิธี=ให้ลูกดูดอมลานนม
  - - - -มดลูกนิ่ม=หดรัดตัวได้ดี คลึงมดลูกให้แข็ง
      - -มดลูกเป็นก้อนกลมแข็ง=หดรัดตัวดี ไม่ต้องคลึง เพราะจะทำให้กล้ามเนื้อมดลูกล้า อาจตกเลือดได้
  - - - -ชั่วโมงสองออกไม่เกิน 30 ml
      - -รวมกัน 2 hr ไม่เกิน 100 ml ชุ่มผ้าอนามัยไม่เกิน 2 ผืน
      - -เลือดควรมีสีแดงดี ไม่มี Blood clot
      - ชั่วโมงแรกออกไม่เกิน 60 ml
    - - E(Edema)=บวม
      - E (Ecchymosis)=ช้ำเลือด
      - D(Discharge)=มีเลือด น้ำหนอง
      - A(Approximation)=ลักษณะขอบแผล
      - P(Pain)=ปวดแผล
      - R(Redness) = แดง
  - - - -ขนาดของก้อน
      - -ระยะเวลาที่เริ่มเป็น
      - -อาการบวม มีเลือดคั่ง
      - -มีริดสีดวงทวารหรือไม่
    - - -ภาวะตกเลือดหลังคลอด
    - - -รักษาความสะอาดของแผลฝีเย็บ
      - -ได้รับสารน้ำที่เพียงพอต่อการสร้างน้ำนม
      - -สังเกตการหดรัดตัวชองมดลูก ปริมาณเลือดที่ออก
      - -ให้นมบุตร
- - - - 1.1สัญญาณชีพ โดยวัดชีพจร การหายใจ และความดันโลหิต ทุก 15 นาทีในชั่วโมงแรกแล้วทุก 30 นาที ในชั่วโมงที่ 2
      - 1.2อาการเหนื่อยอ่อนเพลีย ความต้องการพักผ่อน ซึ่งผู้ คลอดส่วนมากต้องการนอนหลับพักผ่อนเนื่องจากเหนื่อย อ่อนเพลียจากการเบ่งคลอด
      - 1.3อาการกระหายนํ้าและความต้องการรับประทานอาหาร
      - 1.4ตรวจดูกระเพาะปัสสาวะว่าเต็มหรือไม่
      - 1.5อาการปวดมดลูกและปวดแผล
  - - - 3.1ผู้ป่วยบ่นเจ็บปวดบริเวณฝีเย็บมาก (Severe perineal pain)
      - 3.2ฝีเย็บบวมไม่เท่าทัน (Asymmetric perineal swelling)
      - 3.3สังเกตเห็นผิวหนังบริเวณแผลเย็บมีสีเขียวปนม่วง (Ecchymosis of the overlying skin or mucosa)
      - 3.4แผลเย็บมีตึงมากขึ้น
      - 3.5ผู้คลอดรู้สึกว่าตึงบริเวณก้น