Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรวิทยาระบบทางเดินอาหาร - Coggle Diagram
พยาธิสรีรวิทยาระบบทางเดินอาหาร
โครงสร้างของทางเดินอาหาร
1.ส่วนที่เป็นทางเดินอาหาร
2.ต่อมที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของ GIT
ต่อมน้ำลาย
ตับ/ตับอ่อน
โรคของช่องปาก
ความพิการแต่กำเนิด Hare lip and Cleft palate
โรคปากเเหว่งเพดานโหว่ เกิดความผิดพลาดในการสร้างอวัยวะได้เเก่ ปากและเพดานปาก
ปากเเหว่งไม่สมบูรณ์ หรือ ปากแหว่งบางส่วนลักษณะช่องว่างเลล็กๆเว้าเล็กน้อย
ปากเเหว่งสมบูรณ์ ลักษณะมีรอยเเยกต่อเนื่องถึงจมูก
สาเหตุจากการเชื่อมของขากรรไกรบนและส่วนยื่นจมูกด้านใกล้กลาง เพื่อเป็นเพดานปากปฐมภูมิไม่สมบูรณ์
เพดานโหว่
เป็นภาวะที่แผ่นกระดูกของกะโหลกศีรษะที่ประกอบเป็นเพดานเเข็ง 2 แผ่นไม่เชื่อมกัน
สาเหตุ จากความบกพร่องของการเชื่อมของส่วนนยื่นเพดานปากด้านข้าง
ชนิดสมบูรณ์ คือมีรอยเเยกทั้งเพดานเเข็งเพดานอ่อนบางครั้งอาจมีที่ขากรรไกร
ชนิดไม่สมบูรณ์ คือมีช่องอยู่ที่เพดานปาก มักเป็นเพดานอ่อน
การอักเสบ
Gingivitis เศษอาหารหมักหมม หรือ หินปูนพอกอยู่ที่ฟัน เกิดการอักเสบ ทำให้ Bacteria เจริญดี
periodonitis เป็นการอักเสบเนื้อเยื่อที่อยู่รอบฟันเกิดที่เหงือกเเล้วลุกลามทำลายเนื้อเยื่อ
Dental caries รอยโรคที่มีการทำลายสาร enamel และ dentine
Recurrent herpes labialis เกิดจาก herpes simplex virus
Aphthous ulcer เป็นแผลที่เกิดซ้ำในช่องปาก มักเป็นแผลตื้น
Oral candiasis เกิดจากเชื้อรา Candida albicans
ฟัน
โพรงประสาทฟัน(pulp) เป็นี่อยู่ของเส้นเลือดที่นำอาหารมาหล่อเลี้ยงฟัน เส้นประสาทรับความรู้สึกฟัน
เคลือบรากฟัน(Cementum)เนื้อเยื่อปริทันต์ที่อยู่ในรากฟัน
เหงือก(gingiva)เนื้อเยื่อที่หุ้มฟันและกระดูกขากรรไกรไว้
Tonsillitis
Acute tonsillitis เกิดจากเชื้อ streptococcus stahylococcus
Chronic hypertrophic tonsllitis เกิดจากการอักเสบของ tonsil เป็นๆหายๆ
โรคของต่อมน้ำลาย
Mumps
เกิดจากการติดเชื้อไวรัส กลุ่ม Paramyxovirus เป็นการอักเสบแบบacute interstitial inflammation
ติดต่อกันโดยทาง น้ำลาย เสมหะ มักพบในเด็กอายุ 5-10 ปี
ผู้ชายอาจจะมีอัณฑะอักเสบ
ผู้หญิงอาจมีรังไข่อักเสบ
โรคของหลอดอาหาร
ความพิการแต่กำเนิด
Esophageal atresia เป็นภาวะที่ไม่มีส่วนใดส่วนหนึ่งของหลอดอาหาร
Esophageal stenosis เป็นภาวะที่บางส่วนของหลอดอาหารตีบ
Ashalasia
จำนวน myenteric ganglion cell ในผนังหลอดอาหารที่ทำหน้าที่ควบคุมการหดตัวเพื่อบีบไล่อาหารมีจำนวนลดลง
กลืนอาหารลำบากและสำลัก โดยเฉพาะเวลากลางคืน
หลอดอาหารส่วนบนจะมีผนังบางและโป่งออก
Esophageal varices
หลอดเลือดดำโป่งพองบริเวณหลอดอาหารส่วนล่าง
สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะเลือดออก คือ Cirrhosis
หลอดเลือดดำมีลักษณะคดเคี้ยว จาก portal hypertension ทำให้เกิดเเผลได้
Stomach
ความพิการแต่กำเนิด
Diaphragmatic hernia ทำให้พบส่วนที่เป็นทางเดินอาหารอยู่ในทรวงอกได้
Congenital pyloric stenosis
ความผิดปกติของกระเพาะอาหาร
Gastritis
เป็นการอักเสบของ gastric mucosa จากสารระคายเคืองและความบกพร่องกลไกป้องกัน
Acute gasritis สาเหตุ ระคายเคืองจาก อหาร ยา แอลกอฮอล์ การติดเชื้อ
chronic gastritis สาเหตุ การท้นกลับน้ำดี การระคายเคืองเรื้อรัง การดื่มเหล้า ยาASA การติดเชื้อ Helicobacter pylori
Peptic ulcer
ภาวะที่เยื่อบุกระเพาะอาหารถูกทำลายและเกิดแผลบริเวณเยื่อบุกระเพาะอาหาร
พบได้บริเวณกระเพาะอาหาร เกิดจากเสียสมดุลระหว่างปริมาณกรดที่หลั่ง
Acute ulcer โรคกระเพาะอาหารแบบเฉียบพลัน มักพบในผู้ป่วยหลังการผ่าตัดหรือมีโรคติดเชื้อรุนเเรง
chronic peptic ulcer โรคกระเพาะอาหารแบบเรื้อรัง แผลลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อกระเพาะอาหาร แผลลักษณะเรื้อรัง แผลนูนบวม
สาเหตุ การสูบบุหรี่ ความเครียดทางอารมณ์ แอลกอฮอล์ อาหารทุกชนิด ไม่เป็นสาเหตุโดยตรง แต่ทำให้มีอาการกำเริบ
แผลที่กระเพาะอาหาร Gastric ulcer
เป็นแผลที่พบได้ทุกส่วนของกระเพาะอาหาร ฟันดัส ไพโรริก และแอนทรัม
สาเหตุมักพบเกิดจากความสามารถในการป้องกันกรดและแปปซินของกระเพาะอาหารลดลงทำให้เกิดเเผลได้ง่าย
มักพบมากในผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป
แผลในลำไส้เล็กส่วนต้น Duodenal ulcer
เกิดบริเวณลำไส้ส่วนต้น
สาเหตุจากการหลั่งกรดที่มากขึ้น
พบได้ทุกวัย คนที่มีภาวะเครียดสูง อารมณ์แปรปรวน และมีความวิคกกังวลมาก รวมทั้งพฤติกรรมการดื่มสุราและสูบบุหรี่
Peptic ulcer perforate
น้ำย่อยในกระเพาะอาหารมีฤทธิ์เป็นกรด เมื่อกระเพาะทะลุกรดในกระเพาะจะหลังออกมา
ผู้ป่วยมีอาการปวดท้องอย่างมาก หากไมม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสมอาจจะทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนและทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิต
พบมากที่สุด ได้แก่ การติดเชื้อ Helicobacter pylori การใช้ยาเเก้ปวดกลุ่ม NSAID
โรคของลำไส้เล็ก
ความพิการแต่กำเนิด
Congenital atresia เป็นภาวะที่ไม่มีส่วนใดส่วนหนึ่งของลำไส้
Congenital stenosis เป็นภาวะที่บางส่วนของลำไส้เล็กตีบ
lntussusception
เป็นภาวะที่ลำไส้เล็กส่วนต้นถูกกลืนโดยลำไส้เล็กส่วนปลาย
พบในเด็กเล็กโดยเฉพาะผู้ชาย
สาเหตุ เกิดหลังการติดเชื้อของลำไส้หรือ จากความผิดปกติในผนังของลำไส้เล็กที่เป็นมาตั้งเเต่กำเนิด
lntestinal adhesion
การติดกันของลำไส้ หรือการที่ลำไส้ติดกับอวัยวะส่วนอื่นทำให้มีการดึงรั้งลำไส้
สาเหตุจากการอักเสบหรือภายหลังการผ่าตัดในช่องท้อง
Content ผ่านไม่สะดวก เป็นมากทำให้ลำไส้อุดตันได้
lntestinal Obstruction
ภาวะที่สิ่งต่างๆในลำไส้ ได้แก่ น้ำ อาหาร น้ำย่อย และของเหลวต่างๆในลำไส้ไม่สามารถเคลื่อนผ่านได้ตามปกติ
เกิดจากลำไส้ไม่บีบตัวขับเคลื่อนสิ่งต่างๆในลำไส้ตามปกติ เรียกว่า ภาวะลำไส้อืด อุดตันทั้งหมดเรียกว่า ลำไส้ตีบตัน
โรคของลำไส้ใหญ่
ความพิการเเต่กำเนิด
Hirschsprung's disease or congenital megacolon มักพบในเพศชาย
พยาธิสภาพพบที่ rectum และ sigmoid colon
colon ส่วนที่อยู่เหนือกว่ามีผนังหนาและพองออก
lmperforate anus เกิดจากเนื้อเยื่อที่แยกระหว่าง rectum กับ anus หายไปตั้งเเต่ทารกในครรภ์อายุ 8 สัปดาห์ ยังคงอยู่ เกิดภาวะลำไส้อุดตันได้
Diverticular disease
การที่ mucosa มีลักษณะคล้ายถุงยื่นเป็นติ่งออกไปจาก Muscle layer ของผนัง colon
มักพบในผู้สูงอายุ รับประทานอาหารที่มีกากใยอาหารน้อย ไม่ออกกำลังกาย
Hemorrhoid
ริดสีดวงทวาร เกิดจากการโตขึ้นของกลุ่มเส้นเลือด และ เนื้อเยื่อ บริเวณส่วนปลายของลำไส้ตรงที่เรียกว่า hemorrhidal tissue
hemorrhidal tissue จะมีหน้าที่ ป้องกัน กล้ามเนื้อของทวารหนัก รวมทั้งหูรูด ระหว่าง ถ่ายอุจจาระ เเละช่วยให้ทวารหนักปิดได้สนิท ในขณะเราอยู่เฉย
สาเหตุ 1.เป็นความผิดปกติของหลอดเลือดบริเวณนั้น 2.เกิดจากการเพิ่มความดันในหลอดเลือดดำนานๆเกิดจาการรเบ่งอุจาระบ่อยๆจากการท้องผูก
โครงสร้างและสรีรวิทยาของตับ
หน้าที่ของตับ
สร้างและหลั่งน้ำดี
ควบคุมการสร้างและสลายคาร์โบไฮเดรท
ควบคุมการสร้างและสลายโปรตีน
ควบคุมการสร้างและสลายไขมัน
ควบคุมการสร้างและสลายวิตามิน
มีการสลายและขับออกของฮอร์โมน
ทำการเปลี่ยนโครงสร้างและขับสารพิษและยาออกจากร่างกาย
ความผิดปกติของตับ
Jaundice ระดับ bilirubin ในเลือดสูงกว่าปกติสองเท่า อาการ ผิวหนัง ตา sclera เหลือง สาเหตุ มีการเเตก RBC เพิ่มขึ้น ีการอุดตันของทางเดินน้ำดีทั้งภาายในและภายนอกตับ
Ascites ภาวะท้องมานเป็นการสะสมของเหลวในช่องท้องจากโรคตับเรื้องรัง มะเร็ง หัวใจขวาล้มเหลว ตับอ่อนอักเสบ nephrotic syndrome ภาวะ albumin ต่ำ
ภาวะความดเลือดสูงในเส้นเลือดดำพอร์ตัล portal hypertension
1.การอุดตันที่เกิดในเส้นเลือดพอร์ตัล prehepatic block
2.การอุดตันที่เกิดขึ้นในตับส่วน sinusoids
3.การอุดตันที่เกิดขึ้นในเส้นเลือดดำเฮปพาติก posthepatic block
การเกิด Portal hypertension ระยะยาวทำให้เกิดปัญหาา
Varices
splenomegaly
ascites
hepatic encephalopathy
Hepatitis เป็นการอักเสบของตับเกิดจากการติดเชื้อ virus หรือ reaction จากยาและสารเคมี มีการทำลายpareenchymal
Cirrhosis เป็นความผิดปกติของตับที่เกิดจากการอับเสบมี fibrosis ผิดปกติทั้งโครงสร้างและหน้าที่ของตับ
Disorders of the gall bladder
โรคในระบบทางเดินน้ำดีที่พบบ่อย ได้แก่ การอุดตันและการอักเสบ
นิ่วในทางเดินน้ำดี (Gallstones) นิ่วที่เกิดขึ้นและมีอยู่ในทางเดินน้ำดี อาจพบในถุงน้ำดี หรือ ท่อน้ำดีก็ได้ Cholelithiasis
Cholelithiasis นิ่วที่เกิดในาทางเดินน้ำดีร่วม เกิดจาการอักเสบของท่อน้ำดี
hepatolithiasis นิ่วที่เกิดในทางเดินน้ำดี ภายในตับ มีแคลเซียมเป็นส่วนประกอบหนัก มีสีน้ำตาล
cholecystitis การอักเสบของถุงน้ำดีจากโรคนิ่วในถุงน้ำดี
นิ่วในทางเดินน้ำดีแบ่งเป็น 2 ชนิด
1.นิ่วที่ประกอบด้วยโคเลสเตอรอล
2.นิ่วที่ประกอบด้วยบิลิูบิน pigment or bilirubin stones
cholesterol stones
พบบ่อยประมาณ 80% ของถุงนิ่วในถุงน้ำดีทั้งหมด ลักษณะเเข็งเป็นก้อนสีขาว เหลือง หรือเขียว
สาเหตุและกลไกการเกิดนิ่วในทางเดินน้ำดี การเกิดนิ่วททางเดินน้ำดี จาก Cholesterol การเปลี่ยนเเปลงอันตราส่วนความเข้มข้นในน้ำดี การไม่เคลื่อนที่ของน้ำดี
pigment or bilirubin stones
มีขนาดเล็กกว่าเเละมีสีคล้ำกว่าชนิดที่เกิดจากคอเลสเตอรอล
มักพบในผู้ป่วยโรคตับเเข็งหรือผู้ป่ววยที่มีความผิดปกติของเลือด
สาเหตุเเละกลไกการเกิดนิ่วในทางเดินน้ำดี การเกิดนิ่วทางเดินน้ำดีจากบิลิรูบิน เกิดจากการมี unconjugated bilirubin เพิ่มมากขึ้นในน้ำดี
ความผิดปกติในหน้าที่ตับอ่อน Disorders of the pancreas
จะแสดงอาการเมื่อเกิดการลุกลามไปมากแล้ว
1.ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน Acute pancreatitis สาเหตุ เกิดจากท่อในตับอ่อนได้รับบาดเจ็บหรือมีการแตก การอุดตันทางเดินน้ำดี แอลกอฮอล์ทำให้ตับอ่อนหลังน้ำย่อยมากขึ้น
2.ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง Chronic pancreatitis มักมีความสัมพันธ์กับการดื่มเหล้า สูบบุหรี่ รับประทานอาหารนภาวะเเคลเซียมมในเลืดสูง
1.Chronic calcifying pancreatitis มักพบในผู้ป่วยโรคพิษสุราเรื้อรัง
2.Chronic obstructive pancreatitis มีความสัพันธ์กับการตีบของ Oddi sphinctor