การดูดเสมหะ
การดูดเสมหะ หมายถึง การใช้สายยางดูดเสมหะซึ่งปราศจากเชื้อผ่านเข้าทางปาก จมูก หรืออุปกรณ์ที่ใส่เข้าไปในหลอดลม เช่น Endotracheal, Tracheostomy tube เป็นต้น เพื่อนำเสมหะออกจากทางเดินหายใจ เนื่องจากผู้ป่วยไอขับเสมหะออกเองไม่ได้ หรือการเก็บเสมหะเพื่อส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ
อุปกรณ์
- Mask
- น้ำสะอาดปราศจากเชื้อ/ น้ำต้มสุก ใส่ในขวดขนาด 500-1000 ml. สำหรับล้างสายดูดเสมหะภาชนะใส่ถุงมือและสายดูดหลังภายหลังการใช้งาน
- แอลกอฮอล์ 70%
1.เครื่องดูดเสมหะ*
3.ท่อต่อลักษณะรูปตัว Y
- ถุงมือสะอาดปราศจากเชื้อ
- สำลีปราศจากเชื้อ
2.สายดูดเสมหะที่สะอาดปราศจากเชื้อ
(เลือกขนาดให้เหมาะสมกับผู้ป่วย)
การเตรียมผู้ป่วย
1.อธิบายให้ผู้ป่วยให้เข้าใจ เพื่อช่วยลดความกลัวและให้ความร่วมมือ
2.การจัดท่าที่เหมาะสมในการดูดเสมหะ คือต้องจัดท่านอนศีรษะสูง 30 องศา (Semi - Fowler,s position) เพื่อป้องกันการสำลัก
3.เพื่อป้องกันภาวะพร่องออกซิเจนเนื่องจากการเสมหะ ก่อนดูดเสมหะทุกครั้ง ควรปฏิบัติดังนี้
ผู้ป่วยที่หายใจเอง ควรกระตุ้นให้ผู้ป่วยหายใจลึกๆ 2-3 ครั้ง ตามด้วยการบีบ bag c
Hyperoxygenate อีก 4 -6 ครั้ง
ผู้ป่วยที่หายใจด้วยเครื่องช่วยหายใจ ควรให้ออกซิเจนความเข้มข้นสูง (Hyperoxygenate) นาน 30 -60 วินาที
การประเมินสภาพผู้ป่วย/ ข้อบ่งชี้
- การประเมินเพื่อการดูดเสมหะ อาการที่ตรวจแล้วจำเป็นต้องได้รับการดูดเสมหะ
ปัจจัยเสี่ยงต่อเสมหะอุดกั้นภายในทางเดินหายใจ
ผู้ป่วยขับเสมหะออกเองไม่ได้
เสมหะปริมาณมาก ลักษณะเสมหะเหนียว
อาการแสดงของเสมหะอุดกั้นภายในทางเดินหายใจ
ผู้ป่วยมีอาการเหนื่อย หายใจลำบาก
หายใจเสียงดัง หรือการได้ยินเสียงเสมหะภายในหลอดลมของผู้ป่วย
อัตราชีพจรและการหายใจเพิ่มขึ้น
การฟังปอดได้เสียงผิดปกติ (Adventitions sound) เช่น Crepitation, Rhonchi เป็นต้น
ผิวหนัง เล็บมือ หรือเล็บเท้า มีสีเขียวคล้ำจากการพร่องออกซิเจน (Cyanosis)
2.การประเมินที่ควรหาความผิดปกติอื่นๆ ด้วย เนื่องจากภาวะพร่องออกซิเจนของผู้ป่วยอาจมีสาเหตุนอกเหนือจากเสมหะอุดกั้นภายในทางเดินหายใจ ดังนั้น เมื่อผู้ป่วยมีอาการร่วมที่แสดงถึงภาวะพร่องออกชิเจน พยาบาลจำเป็นต้องประเมินสภาพผู้ป่วยเพื่อหาสาเหตุต่างๆ ที่เกี่ยวข้องซึ่งมีอาการร่วมดังกล่าว
อาการกระสับกระส่าย หรือซึมลง
ค่า Oxygen Saturation ต่ำ
การประเมินผลการดูดเสมหะ
การดูดเสมหะได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ปริมาณเสมหะลดลง
2 อัตราการหายใจ 12- 20 ครั้ง/ นาที และอัตราชีพจร 60 - 80 ครั้ง/ นาที
3 ไม่มีอาการหายใจลำบาก
4 ไม่มีเสียงเสมหะภายในหลอดลมของผู้ป่วย
5 ผิวหนัง เล็บมือ หรือเล็บเท้า มีสีเขียวคล้ำจากการพร่องออกซิเจน
นางสาว ภัสสรา อ่อนศรียัง 6305010303
คณะพยาบาลศาสตร์ (วัชรพล)