Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
LASER: sự khuếch đại ánh sáng nhờ bức xạ cưỡng bức - Coggle Diagram
LASER: sự khuếch đại ánh sáng nhờ bức xạ cưỡng bức
Phát xạ tự phát: quá trình tự thân, không phụ thuộc mt
Nl ánh sáng truyền dưới dạng sóng theo từng "bó nl" rất nhỏ - photon
Mỗi photon chứa 1 nl xđịnh phụ thuộc bước sóng (màu sắc)
Cơ sở lí thuyết của ng/tử -nguyên lí tạo laser
TĐ 2: Chuyển về trạng thái dừng - phần dư nl phát xạ dưới dạng 1 lượng tử nl (photon) - sự phát xạ tự phát
TĐ 1: trạng thái dừng của Bohr: chưa có sự phát xạ ~> không mất nl, tồn tại mãi - chỉ rời khỏi trạng thái này khi nhận nl đủ để nhảy lên 1 trạng thái kích thích có nl cao hơn (hấp thụ)
Phát xạ cưỡng bức
Khi e ng/tử đang ở trạng thái kích thích, 1 photon tới va chạm ~> e bị cưỡng bức chuyển ngay về trạng thái nền ~> Photon tới không đổi nl, chỉ đổi hướng
Ng/tử cũng phát xạ 1 photon như phát xạ tự phát ~> thu được 2 photon - 1 ng nhân, 1 kq
Sự khuếch đại ánh sáng xảy ra đồng thời với phát xạ cưỡng bức
Khuếch đại ánh sáng
Ánh sáng vào ít, ánh sáng ra nhiều
Cường độ ánh sáng (I) tỉ lệ thuận số photon
Cấu tạo
Hoạt môi: mt phát ánh sáng laser (mt hoạt tính - nơi xảy ra phát xạ cưỡng bức)
Buồng cộng hưởng: chứa hoạt môi ~> khuếch đại ánh sáng
Laser khí: hệ gồm 2 gương song song - 1 phản xạ toàn phần, 1 phản xạ 1 phần
Nguồn bơm
Cung cấp nl ng tử hoạt môi nhảy lên trạng thái kích thích, tạo đkiện sự cưỡng bức
Có thể là nguồn điện, đèn nháy or 1 loại laser khác
Hoạt động của laser
Các photon phản xạ trên hệ gương ~> quay trở lại hoạt môi ~> quá trình phát xạ cưỡng bức xảy ra, số lượng photon tăng theo cấp số nhân
Các photon tiếp tục đóng vai trò cưỡng bức ~> photon tạo ra đủ lớn ~> thoát khỏi buồng cộng hưởng qua gương phản xạ 1 phần
Khi nhận nl từ nguồn bơm, ng/tử nhảy lên trạng thái kích thích rồi phát xạ photon theo cơ chế tự phát
Đặc tính laser
Tính đơn sắc (∆λ)
∆λ càng nhỏ ~> chùm sáng càng đơn sắc
Thực tế, laser là ánh sáng đơn sắc
Laser là tác nhân VL duy I tđ đến p/tử
Ứng dụng trong da liễu - thẩm mĩ: xá xâm chuyên nghiệp
Độ chói phổ: tỉ số công suất phát P và độ đơn sắc ∆λ ~> độ chói phổ laser rất cao
Tính trực chuẩn
Các loại laser góc mở chỉ vài ba giây/góc ~> hầu như k tản mát
Trong y tế, dễ dàng gom chùm laser vào 1 (S) tổ chức sống đủ nhỏ (nhờ thấu kính hội tụ) ~> tạo mật độ công suất đủ lớn để gây td ~> laser công suất chỉ vài W có thể dùng trong phẫu thuật
Photon đập vuông góc các mặt phản xạ mới tạo laser ~> chùm laser có độ song song rất cao
Tính kết hợp
Các photon cùng bước sóng, đồng pha
Các photon laser tđ tương hỗ, cộng hưởng, k triệt tiêu nhau
Tại sao photon có dạng hình sin, cái lên cái xuống? ~> kết hợp nhau, cộng lại = 0
Các loại hiệu ứng
Hiệu ứng SH
Kích thích SH
Bản chất : hiệu ứng quang hóa
Công suất nhỏ
Ứng dụng - điều trị: VLTL, PDT - chẩn đoán và điều trị ung thư
Chất nhạy sáng (tập trung tại khối u, k độc) + nguồn sáng kích thích (laser) ~> gốc tự do từ oxi p/tử ~> diệt tb
Hiệu ứng nhiệt
Công suất lớn
Hiệu ứng quang đông
Nhiệt k quá lớn: 60 - 100⁰C: đông vón tổ chức
Ứng dụng
Hàn mô ~> trị bong võng mạc
Diệt tổ chức
Điều trị dưới đáy mắt
Hiệu ứng quang nhiệt
Hiệu ứng bay hơi tổ chức
Nhiệt lớn: >300⁰ ~> bay hơi tổ chức trong (t) ngắn ~> tạo vết cắt
ứng dụng: phẫu thuật ở vùng nhiều mạch máu
Hiệu ứng quang cơ
Bản chất: Eq (lớn, xung cực nhanh) ~> Ecơ sóng xung khích ~> vi nổ ~> bóc lớp tổ chức (cực mỏng, 10 μm)
Ứng dụng
Phá sỏi nội soi
Nhãn khoa
Điều trị trên bề mặt giác mạc
Kĩ thuật lasik kinh điển: tạo vạt = dao cơ khí
Điều trị tật khúc xạ
Kĩ thuật mới: tạo vạt = laser femtosecond: tổn thương thứ cấp nhỏ, td tâm lí
Tại sao laser được ứng dụng rộng?
4 đặc tính ưu việt
Dễ biến đổi thành các nl khác
Các kĩ thuật laser
Laser châm
Kĩ thuật đơn giản
K cần định vị huyệt chính xác, chùm laser có độ rộng đủ lớn
K q tâm độ nông - sâu của huyệt
An toàn: k xâm lấn, k đau, k lây nhiễm, tránh tai biến, hiệu quả điều trị cao
Nhược: chưa đáp ứng châm tê và châm cấp cứu
Laser nội mạch
Kĩ thuật laser chiếu ngoài
Ưu: td tốt ở các tổn thương bề mặt và tổn thương nông (3-5 cm)
Nhược: tổn thương sâu, rối loạn hệ thống, cao huyết áp nguyên phát
An toàn trong điều trị laser
K chiếu trực tiếp vào mắt ~> phải mang kính bv tránh tia phản xạ
K nên dùng laser cho thai phụ trong 3 tháng đầu
K chiếu vào các khối u lành tính, ác tính
K dùng laser cho vết thương đang chảy máu
Số ít bn với các chứng đau mãn tính ~> khó chịu. Nếu kéo dài quá 5' ~> chấm dứt điều trị, chuyển sang p/p khác