Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลเด็กที่มีความผิดปกติของฮอร์โมน DM,DI,Hypothyraidism,…
การพยาบาลเด็กที่มีความผิดปกติของฮอร์โมน DM,DI,Hypothyraidism
Diabetes Mellitus เบาหวาน
ประเภท
Type I diabetes
เป็นเบาหวานที่เกิดจากการขาดอินซูลินโดยมีพยาธิสภาพที่ islet cells of langerhans พบว่าตับอ่อนถูกทำลายโดยขบวนการ autoimmune ในทารกและเด็กถูกทำลายด้วยอัตราเร็วมากกว่าผู้ใหญ่
อาการ :cry: ปัสสาวะมากและบ่อย ดื่มน้ำมาก กินเก่งแต่น้ำหนักลด ผอมลง มีภาวะเลือดเป็นกรด หายใจเหนื่อยหอบ
Type II diabetes
เป็นเบาหวานที่เกิดจากการขาดอินซูลินแต่ไม่รุนแรงเท่าชนิดที่ 1 ร่วมกับมีภาวะดื้ออินซูลิน และมีการสร้างกลูโคสเพิ่มที่ตับ มักเกิดกับผู้ใหญ่หรือเด็กที่มีรูปร่างอ้วน
อาการ 😥 น้ำหนักเกิน มีปื้นดำหนาที่คอ รักแร้ ขาหนีบ ซึ่งขัดถูไม่ออก อาจมีการติดเชื้อราร่วมด้วย เช่น ที่ช่องคลอด ผิวหนัง ปัสสาวะมาก ดื่มน้ำมาก ความผิดปกติในระบบอื่น เช่น ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง นอนกรน ปวดข้อ
สาเหตุ
การหลั่งอินซูลินบกพร่องหรือการออกฤทธิ์อินซูลินบกพร่อง ดังนี้
1.พันธุกรรม 👨👩👧👦
2.ตับอ่อนถูกทำลาย 🥔
3.โรคของต่อมไร้ท่อ😵 เช่น growth hormone, glucagon
4.การได้รับยาหรือสารเคมีที่มีพิษต่อเบต้าเซลล์💊 เช่น ยาเบื่อหนู ยาขับปัสสาวะไทอะไซด์
5.การติดเชื้อไวรัสบางชนิด👾 เช่น หัดเยอรมัน
6.ความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน😷
7.ความอ้วน🍰
8.ขาดการออกกำลังกาย💪
9.ความเครียด😱
10.สาเหตุอื่น เช่น การตั้งครรภ์ ความชรา👵
การวินิจฉัย🌡
การวินิจฉัย 🌡ซักประวัติ ตรวจร่างกาย เจาะเลือดปลายนิ้ว ค่าปกติ 80-120 มิลลิกรัม/เดซิลิตร น้ำตาลในเลือดเกิน 200 มิลลิกรัม/เดซิลิตร การตรวจปัสสาวะ
การรักษา💉
1.Type I diabetes : อินซูลิน 2.Type II diabetes : ยารับประทานกลุ่ม biguanide หรือ sulfonylurea การกำหนดอาหารและพลังงาน
ภาวะแทรกซ้อนจากฉีดอินซูลิน
1.การแพ้อินซูลิน บวม แดง ร้อน คัน การแก้ไขคือ หยุดฉีดอินซูลินชนิดนั้น เปลี่ยนไปใช้อินซูลินที่มีความบริสุทธิ์มากขึ้น
2.การเสื่อมสลายไขมันบริเวณที่ฉีด ฝ่อหรือลีบของไขมัน รอยบุ๋ม รอยหวำ การแก้ไขคือ การฉีดหมุนเวียน ฉีดถูกเทคนิค
3.การเป็นไตนูนแข็ง
การควบคุมอาหาร🍰
เด็กอายุ 1-10 ปี พลังงานที่ต้องการต่อวัน=1000+(100xอายุเป็นปี) กิโลแคลอรี
เด็กชายอายุ 11-15 ปี พลังงานที่ต้องการต่อวัน=1000+(100xอายุเป็นปี) + 200 กิโลแคลอรี
เด็กหญิงอายุ 11-15 ปี พลังงานที่ต้องการต่อวัน=1000+(100xอายุเป็นปี) +100 กิโลแคลอรี
ออกกำลังกาย💪
ตรวจ นต. ก่อนแลหลังออกกำลังกายทุกครั้ง ระดับ นต.80-180 มก./ดล. ครวรับประทานอาหารเพิ่มก่อนออกกำลังกาย ออกกำลังกายนานกว่า 30 นาที ตรวจ นต.ระหว่างออกกำลังกาย สวมใส่รองเท้าที่พื้นนุ่มสบาย งดออกกำลังกาย ระดับ นต. > 250 mg/dl หรือ < 80 mg/dl , ไข้สูง , เจ็บหน้าอก , หัวใจเต้นผิดจังหวะ
ภาวะแทรกซ้อน
ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรัง
1.ระบบหัวใจและหลอดเลือด💖 พบว่ามีการเปลี่ยนแปลงของผนังหลอดเลือดหนาตัว เกิดความดัน
เลือดหัวใจ หลอดเลือดในสมองอุดตัน
2.ทางตา👀 เช่น หลอดเลือดฝอยที่เรตินาโป่งพอง เรตินาอักเสบ ต้อกระจกต้อหิน
3.ระบบทางเดินอาหาร 👄เช่น ระบบการย่อยและการดูดซึมไม่ดี ท่อน้ำดีอักเสบ ตับโต
4.ระบบทางเดินหายใจ 😷เช่น ปอดอักเสบเรื้อรัง ฝีที่ปอด วัณโรคปอด
5.ทางประสาท🧠 เช่น อาการชา ปวดแสบปวดร้อน หรือการรับความรู้สึกร้อนหรือเย็นลดลง
6.ระบบทางเดินปัสสาวะ🚽 เช่น กรวยตอักเสบ ไตวาย
ภาวะแทรกซ้อนเฉียบพลัน
น้ำตาลในเลือดต่ำ Hypoglycemia
-ทารกแรกเกิด นต.ต่ำกว่า 40 มก/ดล
-เด็กและวัยรุ่น นต.ต่ำกว่า 70 มก/ดล
อาการและอาการแสดง
ระดับกลูใคส 50-55 : ใจสั่น มือสั่น หัวใจเดันเร็วเหงื่อออก ชา รู้สึกหิว อารมณ์เปลี่ยนแปลง
ระดับกคูโดส <45-55 : อ่อนเพลีย ร้อนทั้งๆ ที่ผิวหนังเย็นขึ้น มึนงง ปวดศิรษะ ตาพร่ามัว
พูดข้า พูดคุยไม่รู้เรื่อง หรือพูดลำบาก
ระดับกลูโดส <40 : ง่วงซึม เหม่อลอย
ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม
-ระดับกลูโคส <30 : ชักและหมดสติ
การประเมินความรุนแรง
-Mild hypoglycemia
1.นต.ในเลือด >70 mg/dl และมีอาการ
💊แก้ไข ดื่มน้ำผลไม้ น้ำอัดลม ช็อกโกแลต
2.นต.ในเลือด <70 mg/dl และอาการน้อยหรือไม่มีอาการ💊แก้ไข น้ำหวาน 5-10 cc
-Severe hypoglycemia : นต.ในเลือด < 45 mg/dl
💊แก้ไข Glucagon 0.5 มก. ในเด็ก <5 ปี หรือ 1 มก. ในเด็ก > 5 ปี และให้ 50% Glucagon 1-2 mg/kg ตรวจระดับน้ำในเลือดเป็นระยะๆ ( 90-120 mg/dl)
น้ำตาลในเลือดสูง Hyperglycemia
หลังอดอาหาร 8-10 ชม. ค่า นต.ไม่เกิน 126มก/ดล
สาเหตุ : ขาดอินซุลิน ยาสเตียรอยด์ เครียด ติดเชื้อ
อาการและอาการแสดง
กระหายน้ำ ถ่ายปัสสาวะบ่อย ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน หายใจหอบลึก ลมหายใจมีกลิ่นอะซิโตน อ่อนเพลีย ปากแห้ง ชีพจรเร็ว BPต่ำ ชักหมดสติ
วินิจฉัย : นต.สูงเกิน 300 มก , นต.ในปัสสาวะสูง 4 + , pH กรด ( pH=6.9-7.3) , ไบคาร์บอรเนตต่ำกว่า 15 มิลลิอิควิวาเลนต์/ลิตร , serum osmolarity มากกว่า 340 mosm/kg
1 more item...
โรคเบาจืด
diabetes insipidus
ความหมาย📙 : ภาระที่ร่างกายไม่สามารถรักษาสมดุลของน้ำได้ ทำให้ร่างกายขับปัสสาวะออกมามากว่าปกติ
สาเหตุ : ต่อมใต้สมองส่วนหวังหลั่งฮอร์โมน ADH ได้น้อยหรือไม่ได้เลยจาก ความผิดปกติของสมอง🧠, ความผิดปกติของไต🔥 , ดื่มน้ำมากและปัสสาวะมาก🚽
อาการและอาการแสดง : ถ่ายปัสสาวะมากและบ่อย (polyuria) กระหายน้ำและดื่มน้ำมาก (polydipsia) อาเจียน เบื่ออาหาร ทานอาหารได้น้อย เด็กเล็กดื่มน้ำมากกว่านม น้ำหนักตัวไม่เพิ่มการเจริญเติบโตช้ากว่าเด็กในวัยเดียวกัน ผปค.มักพามา รพ.ด้วยปัญหาเลี้ยงไม่โต บางรายปวดศีรษะ ตาเหล่ เห็นภาพซ้อน ตามัว เดินเซ เด็กเล็กอาจพบอาการแสดงถึงภาวะความดันโลหิตสูง ก้อนเนื้องอกในสมอง
การวินิจฉัย :
การซักประวัติ ความถี่ปัสสาวะ ลักษณะ กระหายน้ำ ดื่มน้ำบ่อย
ตรวจร่างกาย นห.ตัวลด อุณหภูมิ อาการภาวะขาดน้ำ
ตรวจทางห้องปฎิบัติการ ปีสสาวะ : Sp.gr. < 1.010 ,
Serum osmolarity < 150, Na > 145, Serum osmolarity > 290
CT brain หรือ MRI brain เพื่อหาดวามผิดปกติในสมอง เช่น เนื้องอกการตรวจเฉพาะ เช่น การตรวจ water deprivation test (osmotic test) เป็นการวัด osmolarity และ flow rate ในช่วงขาดน้ำ และช่วงที่ให้ ADH
การรักษา 💉: ผ่าตัด ให้ยาเคมีบำบัด รังสีรักษา ให้ยาปฎิชีวนะ การให้ฮอร์โมนทดแทน การให้น้ำชดเชยทางหลอดเลือดดำ จำกัดโปรตีนและเกลือ ยาขับปัสสาวะ
ภาวะแทรกซ้อน👾 : ภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรง ผิวหนังเป็นผื่นแดง คัน บวมบริเวณหน้า ริมฝีปาก ลิ้น เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก หัวใจเต้นเร็ว
Hypothyraidism
ภาวะพร่องธัยรอยด์ฮอร์โมน Hypothyroidism
ภาวะที่ร่างกายไม่มีฮอร์โมน ถ้าขาดธัยรอยด์ฮอร์โมนแต่กำเนิดเรียก cretinism หรือ congenital hypothyroidism ซึ่งจะมีอาการและอาการแสดงให้เห็นก่อนอายุ 2 ปี ในผู้ป่วยที่เคยปกติแล้วมีอาการของภาวะพร่องธัยรอยด์ฮอร์โมนภายหลังเรียกว่า acquired hypothyroidism
สาเหตุ
ความผิดปกติของการเจริญเติบโตของต่อม (thyroid dysgenesis) ต่อมมีขนาดเล็กจนไม่สามารถผลิดฮอร์โมนได้ตามที่ร่างกายต้องการ ถ้าผลิตฮอร์โมนไม่ได้เลยเด็กจะแสดงอาการเร็วและรุนแรง แต่ถ้าต่อมอยู่ผิดตำแหน่งจะยังพอผลิตฮอร์โมนได้บ้าง การดำเนินของโรคจะช้าและรุนแรงร้ายกว่า
ความผิดปกติในการสร้างฮอร์โมน (dyshormonogenesis) เกิดจากต่อมธัยรอยด์รับไอโอดีนไม่ได้เนื่องจากขาดเอนไซม์ และจากการที่ต่อมธัยรอยด์ไม่ตอบสนองต่อ TSH จากการสร้าง thyroprotein ผิดปกติ หรือจากการใช้ยาต้านธัยรอยด์ฮอร์โมน การได้รับสารกัมมันตภาพรังสี
อาการและอาการแสดง
ในทารกอายุ 2-3 สัปดาห์ อาการที่พบคือ ดูดนมน้อย นอนตลอดเวลา ร้องเสียงแหบ ท้องผูก ท้องป่อง สะดือจุ่น ตัวเหลือง ตัวเย็น แขนขนเป็นลายๆ กระหม่อมหน้าและหลังกว้าง ติดเชื้อทางเดินหายใจบ่อย เมื่อทารกอายุมากขึ้นลักษณะของโรคจะเด่นชัด คือ หนังตาบนบวม ลิ้นโตคับปาก คอสั้น หลังมืออูม ผมแห้งหยาบเปราะง่าย ผิวแห้งหนาและหยาบ ท้องผูก ท้องป่อง สะดือจุ่น ฟันขึ้ช้า กระหม่อมปิดช้า การเจริญเติมโตช้า ตัวเตี้ยแคระไม่สมส่วน ซีด สติปัญญาและพัฒนาการช้า
🌡การวินิจฉัย🌡
ซักประวัติ ตรวจร่างกาย ตรวจทางห้องปฏิบัติการ TSH จากสายสะดือสูงกว่า 40 ไมโครยูนิต/มิลลิลิตร หรือ TSH จากการตรวจเลือดมากกว่า 25 มิลลิยูนิต/ลิตร ถือว่าผิดปกติ ตรวจค่า T3,T4,FT4 พบค่าต่ำกว่าปกติ ภาวะพร่องธัยรอยด์แต่กำเนิด ร้อยละ 75 มีระดับ T4 น้อยกว่า 6.5 ไมโครกรัม/เดซิลิตร , CBC พบภาวะซีด
การรักษา💉
ให้รับประทาน L-Thyroxine
ข้อควรระวัง🔥
ผลข้างเคียงของยา คือ หายใจเร็ว มีไข้ เหงื่อออกมาก ท้องเสีย หงุดหงิดง่าย ตัวสั่น มือสั่น น้ำหนักลด อาเจียนภายใน 1 ชม. หลังทานยาให้ทานยาซ้ำได้ อัตราการเต้นของหัวใจก่อนให้ยาทุกครั้งในทารกถ้ามากกว่า 160 /min เด็กโตมากกว่า 140 /min แพทย์พิจารณาลดขนาดยาฮอร์โมนหรืองดยามื้อนั้น และบันทึกอัตราการเต้นของชีพจรขณะกำลังหลับ
ภาวะธัยรอยด์ฮอร์โมนมากผิดปกติ Hyperthyroidism
ระดับของฮอร์โมนธัยรอยด์ในร่างกายมีปริมาณมาก T3,T4 หลั่งเข้ามาในกระแสเลือดมากเกินไป กระตุ้นให้อวัยวะทั่วร่างกายเกิดการเผาผลาญสูงกว่าปกติ
สาเหตุ : โรคเกรฟ / โรคพาร์รีย์ / คอพอกเป็นพิษ , เนื้องอกธัยรอยด์เป็นพิษ , โรคกลุ่มนี้ เช่น thyrotoxicosis factitia , destructive thyroiditis
😡อาการและอาการแสดง😡
คอพอก เสียงแหบ ตาโปน มีหนังตาบนยกขึ้น ไม่เคลื่อนปิดตาดำทำตาเบิ่งกว้าง เยื่อบุตาอักเสบ เหนื่อย ใจสั่น หิวบ่อย น้ำหนักลด สั่นกระตุก กล้ามเนื้อเหี่ยวลีบไม่มีแรง กระดูกบาง หักง่าย ผิวหนัง ผม ขนละเอียดเป็นมัน ฝ่ามือลักษณะสีเข้ม เกิดความร้อนในร่างกาย ตัวอุ่น อารมณ์ฉุนเฉียว หงุดหงิด ตกใจง่าย สมาธิสั้น
การวินิจฉัย🌡
ซักประวัติ ตรวจร่างกาย ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ ระดับ TSH ต่ำลง ( ค่า TSH=0.05 - 5 ไมโครยูนิต/มิลลิลิตร) , T3,T4,FreeT3 และ FreeT4 สูงกว่าปกติ ( ค่าปกติ T3= 80-200 นาโนกรัม/เดซิลิตร) , T4 = 4.5 - 11.5 นาโนกรัม/เดซิลิตร
การรักษา💉
ให้ยาต้านธัยรอยด์ได้แก่ PTU , Methimazole , Carbimazole , รักษาด้วยรังสี , ผ่าตัดต่อมธัยรอยด์
นางสาวกัญธิมา กลมกล่อม