Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ (Urinary tract infection: UTI),…
โรคติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
(Urinary tract infection: UTI)
หมายถึง
การติดเชื้อจุลชีพซึ่งมีผลทำให้เกิดการอักเสบของอวัยวะต่างๆในระบบทางเดินปัสสาวะตั้งแต่ไต กรวย ท่อไต กระเพาะปัสสาวะ และท่อปัสสาวะ
อุบัติการณ์
ผู้ชายเมื่อสูงอายุ พบได้เช่นเดียวกับผู้หญิง
ผู้หญิงพบได้บ่อยกว่าผู้ชาย เนื่องจากมีท่อปัสสาวะสั้นกว่า ทำให้เชื้อซึ่งอยู่ภายนอกลุกลามเข้าสู่ระบบทางเดินปัสสาวะได้ง่าย
ชนิดของการติดเชื้อ
การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง (lower urinary tract infection)
บริเวณท่อปัสสาวะ (urethritis)
กระเพาะปัสสาวะ (cystitis)
การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะส่วนบน
(upper urinary tract infection)
กรวยไต (pyelitis)
เนื้อไตรอบๆกรวยไต (pyelonephritis)
ท่อไต (urethritis)
สาเหตุ
เชื้อโรคเข้าสู่ระบบทางเดินปัสสาวะได้ 3 ทาง คือ
แพร่กระจายขึ้นโดยตรง (ascending infection)
E.coli บริเวณ perineum รอบทวารหนัก และใต้หนังหุ้มปลายอวัยวะเพศ
เชื้อเข้าสู่ทางเดินปัสสาวะโดยตรงในผู้ป่วยที่มีรู้เชื่อมต่อระหว่างทางเดินปัสสาวะกับลำไส้ส่วนปลาย
ช่องคลอด
ทางกระแสเลือด (hematogenousroute)
ผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อในกระแสเลือด
โดยเฉพาะทารกแรกเกิด
ทางน้ำเหลือง (lymphatic route)
ระบบ lymphatic ระหว่างท่อไต ความดัน bladderสูง น้ำเหลืองย้อนกลับเข้าไปในไต
มักเป็นแบคทีเรีย โดยเฉพาะกลุ่ม E.coli รองลงมา คือ Klebsiella pseudomonas อาจพบเชื้อ group B Streptococcus ได้บ่อยกว่าเด็กโต
เชื้อไวรัส เชื้อรา หรือเกิดจากพยาธิขนาดเล็ก เช่น พยาธิเส้นด้าย
พยาธิสภาพ
เชื้อจุลชีพเข้าสู่กระเพาะปัสสาวะ จะเกาะติดกับผนังเยื่อบุเซลล์
เกิดการอักเสบของเนื้อเยื่อ + ระคายเคือง
ปริมาตรความจุของกระเพาะปัสสาวะผิดปกติ + สูญเสียความยืดหยุ่น
กระเพาะปัสสาวะยืดขยาย
ปัสสาวะบ่อยกลั้นไม่ได้
มีการคั่งค้างของปัสสาวะ
เชื้อผ่านจากกระเพาะปัสสาวะเข้าสู่ท่อไต จะเกาะติดกับผนังท่อไต
ท่อไตขยายตัว และเกิดการอุดตัน (physiologic obstruction)
เกิดการไหลย้อนของปัสสาวะเข้าสู่ไตได้ง่ายขึ้น
1 more item...
อาการและอาการแสดง
ขึ้นกับ อายุ ตาแหน่ง และ ความรุนแรง ของการติดเชื้อ
ปัสสาวะแสบขัด ปัสสาวะลาบาก ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะไม่สุด กลั้นปัสสาวะไม่ได้ ร้องเวลาปัสสาวะ ปัสสาวะรดที่นอนที่มาเป็นภายหลัง (secondary enuresis) ปัสสาวะมีกลิ่น/ สีผิดปกติ เช่น ขุ่น มีตะกอน มีเลือดปน โดยผู้ป่วยอาจมีไข้หรือไม่มีไข้ร่วมด้วย ก็ได้
ปวด /กดเจ็บ บริเวณท้อง ท้องน้อย
หลัง/บั้นเอว
ไข้สูงไม่ทราบสาเหตุ (fever without localizing sign) >> Upper UTI โดยเฉพาะรายที่มีอายุ ต่ำกว่า 2 ปี
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ (cystitis)
เด็กเล็ก
ไข้
ร้องไห้เวลาถ่ายปัสสาวะ
ปัสสาวะบ่อย กะปริบกะปรอย
ปัสสาวะเล็ด/ราด/ปัสสาวะรดที่นอน
ปัสสาวะมีกลิ่น/ สีผิดปกติ
เด็กโต
บ่นเจ็บแสบเวลาถ่ายปัสสาวะ
ปวดบริเวณท้องน้อย
ปัสสาวะบ่อย กะปริดกะปรอย
ปัสสาวะแสบขัด/ปัสสาวะขุ่น มีเลือดปน
อาการของกรวยไตอักเสบ (pyelonephritis)
ไข้
หนาวสั่น ทันที
ปวดเอวข้างเดียวหรือสองข้าง
พบร่วมกับกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
ปวดแสบเวลาปัสสาวะ
/ปัสสาวะบ่อย
ภาวะแทรกซ้อน
การติดเชื้อในกระแสเลือด
ไตวายเฉียบพลัน
ฝีที่ไต (renal abscess)
กรวยไตอักเสบเรื้อรัง (Chronic pyelonephritis)
แผลเป็นที่ไต (renal scarring)
การรักษา
การรักษาทั่วไป
ให้น้า Oral/ IV ให้เชื้อโรคเจือจาง ถ่ายปัสสาวะมากขึ้น กาจัดแบคทีเรียออก แก้ไขความผิดปกติของเกลือแร่
ให้อาหารเพียงพอ, ลดอาการ N/V, ยาลดไข้, ยาแก้ปวด
การแก้ไขปัจจัยเสี่ยงที่พบบ่อย
แนะนาให้ดื่มน้า ไม่กลั้นปัสสาวะ ถ่ายปัสสาวะจนสุด อย่าให้ท้องผูก รักษาพยาธิ โดยเฉพาะพยาธิเส้นด้าย รักษาความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธ์และทวารหนัก
การรักษาจาเพาะ
การผ่าตัด >> UTI จากความผิดปกติของทางเดินปัสสาวะ
ยาปฏิชีวนะ
เชื้อส่วนใหญ่เป็นแบคทีเรียชนิดแกรมลบ ยาที่ ครอบคลุม
aminoglycoside,
third generation cephalosporins
amoxicillin,
amoxicillin-clavulanate
co-trimoxazole
fourth generation cephalosporins
ปรับยาตามความไวของเชื้อ พิจารณาผลข้างเคียง แล วิธีการบริหารยา
ให้ IV ในผู้ป่วยที่มีอาการหนัก ไข้สูง / รับประทานไม่ได้/ อายุต่ากว่า 3เดือน จนกว่าไข้ลง จึงเปลี่ยนเป็นยาชนิดรับประทาน
UTI ส่วนบน/ ไข้สูง ควรให้ ATB 7-14วัน
UTI ส่วนล่าง และไม่ไข้ เช่น Cystitis ควรให้ ATB 3-7วัน
นางสาวรัตนา สว่างรัตน์
6217701001102 Sec.2
