ŚREDNIA DOROSŁOŚĆ. ROZWÓJ POZNAWCZY

PRYWATNE TEORIE INTELIGENCJI

MYŚLENIE POSTFORMALNE

WIEDZA ,,EKSPERTYWNA"

INTELIGENCJA PSYCHOMETRYCZNA

Inteligencja płynna ulega regresji w wieku dojrzałym

Teza o ogólnej deterioracji sfery intelektualnej

Inteligencja jest kompleksem różnych jakościowo zdolności przejmujących główne funkcje adaptacyjne w wieku średnim i późnej dorosłości

Program badań sekwencyjnych SLS w którym do pomiaru zmian inteligencji stosowano Test Podstawowych Zdolności Umysłowych Thurstone'a

Zmiany regresywne występują u osób które przekroczyły 74 rok życia

Wpływ czynnika generacyjnego na wielkość obserwowanych zmian

Analiza testu PMA - informacje dotyczące charakterystyk środowiskowych, demograficznych i zdrowotnych badanych osób

Szukanie źródeł i przyczyn interindywidualnych zmian i ich zróżnicowania

Czyniki zmian interindywidualnych

click to edit

Choroby naczyniowo - sercowe

Korzystne środowisko

Wysokie wskaźniki tzw. plastyczności osobowości

click to edit

Natury inteligencji nie można zrozumieć bez uwzględnienia kontekstu jej przejawiania się

Zmienność natury inteligencji

Specyficzne środowisko odnoszące się do inteligencji

Zmienność charakteru zadań

Od wieku średniego wzrasta rola zdolności intelektualnych a obniża się znaczenie zdolności, które są wyrazem inteligencji płynnej

click to edit

Kluczem do zrozumienia rozwoju poznawczego w dorosłości czyni się analizę procesu kształtowania się rozwoju specyficznych treściowo dymensji wiedzy

Model rozwoju ekspertywności pozwala zrozumieć brak zdecydowanego obniżania się poziomu wydolności w zakresie podstawowych procesów przetwarzania informacji, jeśli dotyczą one treści będących przedmiotem wiedzy ekspertywnej

Model rozwoju wiedzy ekspertywnej jako podstawa teoretyczna badań nad mądrością

W modelach ekspertywnośći podkreśla się znaczenie wielości i różnorodności doświadczeń, praktyki i swoistego treningu stanowiącego podstawę perfekcji. Taki trening wymaga czasu

Mądrość jest domeną późnej dorosłości i starości

Mądrość wyłania się jako ekspertywność w rozwiązywaniu problemów związanych z pragmatyką życia

Jej podstawą jest wielość doświadczeń w rozwiązywaniu tego typu problemów, tworzą one określony treściowo system wiedzy faktualnej i proceduralnej

Teoria kapsulacji Hoyera, Rybasha i Roodina - Ich zdaniem rozwój poznawczy tworzą trzy wymiary: przetwarzania informacji, wiedzy i myślenia

Przetwarzanie informacji - procesy umożliwiające odbiór, zapamiętywanie i zapominanie informacji

Myślenie - neo- i postpiagetowscy przedstawiciele koncentrowali swoją uwagę na rozwoju specyficznych dla dorosłości stylów myślenia. Ich badania wskazywały na możliwość progresywnych zmian w dorosłości

Wiedza - przedstawiciele nauki poznawczej zapoczątkowali nurt badań nad ekspertywnością. Ich zdaniem dorosłość znamionują zmiany w kierunku kształtowania się coraz bogatszej wiedzy będącej podstawą ekspertywności

Istotą rozwoju poznawczego w dorosłości jest jego specjalizacja wyrażająca się w kształtowaniu systemów wiedzy i podtrzymywaniu , a nawet podwyższaniu poziomu wydolności procesów przetwarzania informacji, ale tylko zgodnych z treścią owych systemów wiedzy

Autorzy modelu ,,kapsulacji" do cech postformalnej perspektywy zaliczają relatywistyczny, dialektyczny oraz otwarty stosunek do własnej wiedzy, to umożliwia

1) Rozwiązywanie słabo zdefiniowanych i otwartych problemów życia codziennego,
2) Dostrzeganie nowych problemów oraz możliwości ich rozwiązania,
3) Twórczość w ramach dziedzin wiedzy mających cechy ekspertywności

click to edit

Nurt neo- i postpiagetowski - specyfika i odrębność zadań i problemów, wobec których staje dorosły człowiek. Aspekt rozwoju poznawczego w dorosłości, który jest ważny dla zrozumienia natury przemian jakim podlegają kompetencje poznawcze człowieka w średnim wieku. Problemy społeczne, nieokreślone z mnogością zmiennych, mają wiele poprawnych i dobrych rozwiązań.

Druga cecha rozwoju poznawczego w dorosłości - relatywny i zależny od kontekstu charakter wiedzy o rzeczywistości. Rzeczywistość dostarcza sprzeczne informacje, w związku z tym umiejętność relatywistycznego ujmowania zjawisk oraz dialektycznego przekraczania tych sprzeczności i paradoksów jest cechą postformalnych stylów myślenia i wiedzy dorosłego człowieka

Zwraca się uwagę na znaczenie osobowości (struktury JA) w rozwoju inteligencji

Wg., niektórych autorów w dorosłości inteligencja przyjmuje postać, w której czynnikiem regulacji staje się JA - integrujące i koordynujące. Możliwe jest przekroczenie relatywizmu perspektyw widzenia rzeczywistości.