Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพและสรีรวิทยาของมารดาในระยะหลังคลอด - Coggle Diagram

- - - - ซึ่งยังคงอยู่ในมดลูกหลังจากรกและเยื่อหุ้มเด็กแยกออกไปแล้วในระยะ 2 – 3 วันหลังคลอด
    - - ชั้นผิวใน (Superficial layer) จะหลุดออกมาเป็น
        ส่วนของน้้าคาวปลา
      - ชั้นใน (Functional layer) ซึ่งอยู่ติดกับเนื้อมดลูกมีต่อมเยื่อบุโพรงมดลูกเนื้อเยื่อคอนเน็คทิฟว์(Connective tissue)
  - - - การบีบรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูกซึ่งถูกควบคุมโดยออกซิโตชิน (Oxytocin) เยื่อบุภายในโพรงมดลูกและเกิดการยุบสลายถูกขับออกมาทางน้้าคาวปลาการกลับคืนสู่สภาพเดิมของมดลูก
    - - 1 ชั่วโมง หลังคลอด เท่ากับระดับสะดือ
      - 2-7 วันหลังคลอดมดลูกจะหดรัดตัวและลดขนาด วันละ ½ - 1 นิ้ว
      - 6 สัปดาห์หลังคลอด ระดับมดลูกไม่ลดลงติดต่อกัน 3 วัน หรือมดลูกลดตัวช้ากว่าปกติ“มดลูกไม่เข้าอู่” (Subinvolution of uterus)
      - ภายหลังคลอดทันทีจะอยู่ระหว่างสะดือกับหัวเหน่า
    - - ฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) และโปรเจสเตอโรน(Progesterone)ลดลง แมคโรแฟ็จ (Macrophage) เข้าไปในเยื่อบุของกล้ามเนื้อมดลูก เพื่อทำลายสิ่งแปลกปลอมโปรตีนในผนังมดลูกจะแตกและถูกดูดซึมเข้าไปในกระแสเลือดแล้วขับออกทางไต มดลูกจะลดลง
    - - ครรภ์ที่ 2 ขึ้นไป
      - มดลูกยืดขยายมาก
      - มารดาให้บุตรดูดนม หลั่งฮอร์โมนออกซิโทซิน (Oxytocin)ไปกระตุ้นมดลูกให้หดรัดตัว
  - - - ทำให้หัวนม ลานนมขยายใหญ่และมีสีเข้มขึ้น
      - ต่อมไขมันบริเวณลานนม หลอดน้ำเหลืองและหลอดโลหิตขยายใหญ่ขึ้นและท่อน้้านมก็จะเจริญเต็มที่
    - - ทำให้ถุงผลิตน้ำนม และเซลล์ผลิตน้ำนมเจริญเต็มที่เพื่อเตรียมสร้างน้ำนม
      - หัวนมมีประมาณ 15 – 20 ท่อส่วนของท่อน้ำนมนี้จะขยายตัวเป็นกระเปราะ (ampulla) เพื่อเป็นที่เก็บน้้านมไว้ชั่วคราว ซึ่งจะอยู่ตรงกับบริเวณลานนมช่องว่างระหว่างถุงผลิตน้ำนมและท่อน้้านมประกอบด้วยไขมันและเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน (connectivetissue)รวมทั้งเส้นเลือดที่มาหล่อเลี้ยง ดังนั้นภายหลังคลอดหลอดโลหิตจะขยายใหญ่เลือดคั่งมากอาจมีการคัดตึงเต้าม (breast engorgement) ทำให้ขนาดของเต้านมใหญ่ขึ้นและตึงขึ้นจะเห็นชัดในราววันที่ 2 – 4 หลังคลอด
    - - น้ำนมระยะปรับเปลี่ยน (transitional milk) เป็นน้ำนมที่ออกมาในช่วงระหว่างหัวน้ำนมจนเป็นน้้านมแม่ซึ่งระยะปรับเปลี่ยนจะเริ่มตั้งแต่วันที่ 7 – 10
      - น้้านมแม่ (true milk หรือ mature milk) จะเริ่มประมาณ 2 สัปดาห์หลังคลอด
      - หัวน้้านม (colostrum) จะเริ่มผลิตใน 2 – 3 วันแรกหลังคลอดมีสีเหลืองข้น
  - - - น้อยลง เริ่มสร้างใหม่ สัปดาห์ที่ 3
    - - ขาดกระรุ่งกระริ่ง(Carunculae myrtiforms) เป็นลักษณะเฉพาะคนเคยคลอดบุตร
- - - - ระหว่างความศีรษะทารกกดท่อและกระเพาะปัสสาวะทำให้มีอาการบวมความจุมากขึ้น แต่ความไวต่อแรงกดในกระเพาะปัสสาวะลดลง
    - - ทำงานเพิ่ขึ้นในการปรับสภาพสมดุลของน้ำและปริมาณเลือดทำให้ปัสสาวะบ่อย
      - ระดับ Cr.และยูเรียไนโตรเจนในกระแสเลือดจะเป็นปกติใน 6 สัปดาห์
      - กรวยไตและหลอดไตที่ขยายตัวจะกลับสู้สภาพเดิม 8-12 สัปดาห์
    - - น้ำหนักมารดาจะลดลงประมาณ 5-6 กก.
      - สัปดาห์แรกของการคลอดจะลดลงอีก 2-4 กก.
      - 6 สัปดาห์หลังคลอดมารดาจะมีน้ำหนักคงที่เหมือนก่อนตั้งครรภ์
  - - - ความดันโลหิต
        
        มีการแปลงเปลี่ยนเพียงเล็กน้อย
        
        ถ้าBP>140/90 mmHg อาจเรียกว่า Cerebrovascular accident
        
        ถ้า BP<90/60 mmHg ประกอบกับ PR เบาเร็ว หน้าซีด ใจสั่น มือเท้าเย็น อาจช็อกหรือเสียเลือด
      - สัปดาห์แรกหลังคลอดจะต่ำกว่าค่าเฉลี่ยปกติคือประมาณ 50 – 70 ครั้งต่อนาที
      - 7 – 10 วันหลังคลอด ปริมาณเลือดและความดันโลหิตต่ำลงเป็นผลให้อัตราการเต้นของชีพจรค่อยๆเพิ่มขึ้นจนกระทั่งเข้าสู่ระดับปกติ
  - - - การเคลื่อนไหวของลำไส้ลดลง
  - - - FHS LH ต่ำใน 10-12 วัน
      - Prolactin
        
        มารดาไม่ได้ให้นมบุตรจะลดลงใน 2 สัปดาห์
        
        มารดาให้นมบุตร Prolactin จะหลั่งมากขึ้น
    - - สัปดาห์แรกหลังคลอดเป็นช่วงระยะปรับเปลี่ยนฮอร์โมนและฮอร์โมนต่างๆที่
        เกี่ยวกับการเผาผลาญคาร์โบไฮเดรทให้เข้าสู่ภาวะปกติ
    - - สัปดาห์แรกหลังคลอดระดับของฮอร์โมนHuman
        Chorionic Gonadotropin = HCG จะลดลง
      - 3 ชั่วโมงหลังคลอดระดับเอสโตรเจนในพลาสมาจะลดลงและกลับเข้าสู่ระยะ Follicular phase
      - 3 วันหลังคลอด โปรเจสเตอโรนต่ำกว่าระยะLuteal phase ผลิตอีกครั้งในระยะตกไข่
- - - - บทบาทของพยาบาล
        
        1.พยาบาลต้องมีความอดทนในการสอนสาธิตแนะน้าและให้ก้าลังใจแก่มารดาหลังคลอด
        
        2.สนับสนุนให้สามีพูดคุยให้ก้าลังใจเพื่อช่วยให้มารดาหลังคลอด
        
        3.การแนะน้าเรื่องการวางแผนครอบครัว
      - ระยะนี้จะอยู่ในช่วง 3 – 10 วันหลังคลอด โดยเริ่มเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมพึ่งพาเริ่มเข้าสู่พฤติกรรมพึ่งพาเป็นอิสระสามารถช่วยเหลือตนเอง
    - - เริ่มตั้งแต่วันที่ 10 หลังคลอด มารดาหลังคลอดและสามีได้ร่วมกันวางแผนการดำเนินชีวิตการปรับตัวเข้าสู่บทบาทใหม่
      - บทบาทของพยาบาล
        
        พยาบาลจะต้องแนะนำให้มารดาหลังคลอดสามีและสมาชิกภายในครอบครัวสามารถปรับตัวและวางแผนการดำเนินชีวิต
    - - เริ่มเข้าสู่บทบาทการเป็นมารดาเป็นระยะ 1 – 3 วันแรกหลังคลอดปวดมดลูกเจ็บปวดแผลฝีเย็บและคัดตึงเต้านม
      - บทบาทของพยาบาล
        
        ดูแลช่วยเหลือประคับประคองและตอบสนองความต้องการของมารดาหลังคลอด
        
        2.ให้การพยาบาลด้วยท่าทีที่อบอุ่นเห็นอกเห็นใจเข้าใจความรู้สึกด้วยความจริงใจ
        
        3.เปิดโอกาสให้มารดาหลังคลอดได้ระบายความรู้สึกและรับฟังด้วยความสนใจจะช่วยให้มารดาหลังคลอดสบายใจขึ้น
        
        4.ควรอธิบายให้สามีและญาติเข้าใจถึงความรู้สึกและการเปลี่ยนแปลงทางด้านอารมณ
        
        สังเกตอาการผิดปกติทางด้านจิตใจที่อาจจะเกิดขึ้นให้ความสนใจทั้งคำพูดและพฤติกรรมที่แสดงออก
  - - - รูปร่างของตนเองในช่วงหลังคลอดเช่นหน้าท้องห้อยหย่อนยานรู้สึกเบื่อ
      - มีความเครียดทางร่างกาย
      - รู้สึกถูกละเลยไม่ได้รับความสนใจ
      - มีความเครียดด้านจิตใจในช่วงรับบทบาทการเป็นมารดา
      - การลดลงทันทีของฮอร์โมนเอสโตรเจนและ
        โปรเจสเตอโรนในช่วง 72 ชั่วโมงแรกหลังคลอด
      - มีความขัดแย้งระหว่างบุคคล
    - - วิตกกังวล อ่อนเพลีย
      - มีอาการสูงสุด 3 วัน อาจหาย 10 วัน
      - จะร้องไห้นานถึง 2 ชม.