Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Acute kidney injury
ภาวะไตวายเฉียบพลัน -…
Acute kidney injury
ภาวะไตวายเฉียบพลัน
สาเหตุ 
ไตสูญเสียหน้าที่การทำงาน ไม่สามารถควบคุมสมดุลน้ำ เกลือแร่ ความเป็นกรดด่าง การกรองของเสียออกจากร่างกายทางปัสสาวะ เช่น urea และการทำหน้าที่สังเคราะห์ฮอร์โมนที่สำคัญๆ เช่น เรนิน ซึ่งทำหน้าที่ในการควบคุมระดับความดัน ฮอร์โมนอิริโทรโปอิติน ที่ทำหน้าที่ร่วมกับไขกระดูกในการผลิตเม็ดเลือดแดง
พยาธิสภาพ
บทบาทด้านการไหลเวียนเลือดเมื่อไตขาดเลือดไปเลี้ยงทำให้อัตราการกรองของไตลดลงอย่างมากทำให้ไตสร้าง nitric oxide ซึ่งทำหน้าที่ขยายหลอดเลือดลดลงร่วมกับการสร้าง endothelin ซึ่งมีฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดหดตัวทำให้เซลล์ทิวบูลถูกทำลายและไตวายเพิ่มขึ้น
บทบาทของเซลล์ทิวบูลเมื่อเซลล์ทิวบูลไตถูกทำลายทำให้เซลล์หลุดออกมาทางท่อไตและทำให้สารต่างๆที่ถูกกรองออกมาไหลย้อนผ่านเซลล์ทิวบูลเข้าไปในร่างกายผลที่ตามมาคือทำให้อัตราการกรองของไตลดลงทำให้ไตวายเพิ่มขึ้น
อาการ
ระยะที่มีปัสสาวะออกน้อย(Oligaile phase) ใช้เวลา 1 วันหรือ1-2 สัปดาห์หรือมากกว่า 4 สัปดาห์จนไม่มีปัสสาวะทำให้ไตไม่สามารถขับของเสียออกมาได้มีการตั้งของ BUN, Cr เกลือแร่และกรดในร่างกายคั่งค้างในกระแสเลือดระยะนี้ต้องระมัดระวังในการให้สารน้ำเนื่องจากผู้ป่วยมีอาการบวมมีน้ำท่วมปอดและหัวใจล้มเหลว
ระยะปัสสาวะออกมาก(Gulretic phase) ไตค่อยๆฟื้นตัวมีปัสสาวะออกมาขึนระดับ BUN,Cr ค่อยๆลดลงระยะนี้จะมีการสูญเสียน้ำโซเดียมและโปตัสเซียมเนื่องจากปัสสาวะออกมากถึง 4-5 ลิตร/วัน
ระยะฟื้นฟูสภาพ(Recovery plase) เข้าสู่ภาวะปกติของ BUN,Cr กลับสู่ภาวะปกติใน 2-3 เดือนแต่สองในสามคนจะยังมีอัตราการกรองต่ำกว่าปกติ
ภาวะแทรกซ้อน
- ภาวะแทรกซ้อนไม่รุนแรง เช่น ภาวะฟอตเฟสในเลือดสูง, ภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำ, ภาวะแมกนีเซียมในเลือดสูง หรือภาวะซีดเนื่องจากขาดฮอร์โมนอีริโทรพอยเอทิน ซึ่งจะส่งผลให้ร่างกายสร้างเม็ดเลือดแดงได้ไม่ดีเท่าที่ควร
- ภาวะแทรกซ้อนรุนแรง เนื่องจากไตไม่สามารถขับน้ำได้ ทำให้เกิดการคั่งของน้ำในกระแสเลือด ซึ่งส่งผลให้ความดันโลหิตสูงและอาจเกิดภาวะหัวใจวายตามมาได้, ภาวะเลือดเป็นกรดที่ส่งผลให้หัวใจเต้นผิดจังหวะหรือหยุดเต้นได้เช่นกัน ภาวะแทรกซ้อนทางสมอง ทำให้เกิดอาการชัก หมดสติ, ภาวะติดเชื้อง่ายและรุนแรงเนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันต่ำ หรือไตถูกทำลายถาวรจากการรักษาล่าช้าและอาจกลายเป็นไตวายเรื้อรังในที่สุด
การรักษา
การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม ( hemodialysis) เป็นการนำของเสียและน้ำออกจากเลือด โดยเลือดจะออกจากตัวผู้ป่วยแล้วผ่านตัวกรองเพื่อกำจัดของเสีย ปรับสมดุลเกลือแร่และกรดด่างเพื่อให้กลายเป็นเลือดดีก่อนที่เครื่องไตเทียมจะนำเลือดนั้นกลับสู่ร่างกาย ในการฟอกเลือดแต่ละครั้งต้องใช้เวลาประมาณ 3-4 ชม. และต้องทำอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง โดยผู้ป่วยต้องเข้ารับการตัดต่อเส้นเลือดเพื่อใช้ในการฟอกเลือดเสียก่อน
การล้างไตทางผนังช่องท้อง (peritoneal dialysis) เป็นการใส่น้ำยาล้างไตเข้าไปในช่องท้องผ่านทางสายยางที่ฝังไว้ในช่องท้องผู้ป่วยเพื่อกรองของเสียในร่างกายออก วิธีนี้จำเป็นต้องทำทุกวัน ผู้ป่วยจึงมักทำที่บ้านและเรียนรู้วิธีการทำด้วยตัวเอง ซึ่งอาจมีข้อจำกัดที่ผู้ป่วยหลายรายไม่สะดวก และมีข้อควรระวังเรื่องความสะอาดที่อาจนำไปสู่การติดเชื้อได้
การผ่าตัดปลูกถ่ายไต (kidney transplantation) เป็นการผ่าตัดเอาไตของผู้อื่นมาใส่ไว้ในร่างกายผู้ป่วยเพื่อทดแทนไตเดิมที่ไม่สามารถทำงานได้แล้ว โดยไตใหม่นั้นอาจได้มาจากผู้บริจาคอวัยวะที่มีภาวะสมองตาย หรือผู้บริจาคที่ยังมีชีวิตอยู่และมีไตเข้ากับผู้ป่วยได้ วิธีนี้มีข้อจำกัดเรื่องไตที่ต้องรอรับบริจาค
ผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้ายจำเป็นต้องเลือกวิธีใดวิธีหนึ่ง เพราะหากไม่รักษาก็จะไม่สามารถมีชีวิตอยู่ได้
การวินิจฉัย
ตรวจหาโปรตีนและเม็ดเลือดแดงในปัสสาวะ โดยปกติโปรตีนและเม็ดเลือดแดงจะไม่ผ่านการกรองออกมาในปัสสาวะ ในภาวะที่ไตไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ อาจพบโปรตีนและเม็ดเลือดแดงรั่วออกมากับปัสสาวะ ได้
ตรวจเลือดเพื่อหาค่าครีเอตินิน ( creatinine) ซึ่งเป็นค่าของเสียในเลือด โดยผลที่ได้จะนำมาใช้ในการประเมินค่าการทำงานของไตหรือ GFR (glomerular filtration rate)
การตรวจเพิ่มเติมอื่นๆ เช่น ทำการตรวจอัลตราซาวนด์ไตและทางเดินปัสสาวะ และในบางกรณีอาจมีการตัดชิ้นเนื้อไตส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการด้วย
อาการแสดง
-
-
-
-
การพยาบาล
-
ความทนต่อกิจกรรมลดลงเนื่องจากภาวะซีด เกิดจากไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดแดง
ลดลงซึ่งเป็นผลจากฮอร์โมนอิริโธรปอยอิตินลดลง
กิจกรรมการพยาบาล
ประเมินภาวะขาดออกซิเจน โดยสังเกต สอบถามอาการอ่อนเพลีย อาการเหนื่อยหลังกลับ
จากเข้าห้องน้ํา ให้การช่วยเหลือโดยจัดกิจกรรมให้เหมาะสมกับผู้ป่วย
-
แนะนําให้รับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น ตับบด ผักใบเขียว เป็นต้น เพื่อช่วย
เสริมสร้างฮีโมโกลบิน