Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบเลือด, นางสาวภัคนันท์ ภารมาตย์ รหัสนิสิต 6305010136 -…
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบเลือด
Anticoagulants
หลอดเลือดที่มีเลือดออกจะเกิดการหดตัวและมีเกล็ดเลือดมาที่ผนังหลอดเลือดชั้น Endothelium
การเกิดลิ่มเลือดเกิดจากการเปลี่ยนสภาพของ Fibrinogen เป็น Fibrin
Heparin
Warfarin
ออกฤทธิ์ต้านการแข็งตัวของเลือดโดยการยับยั้งกระบวนการสร้างปัจจัยสร้างลิ่มเลือดที่ขึ้นกับวิตามินเค
โดยยับยั้งกระบวนการ Cyclic interconversion
จากัดกระบวนการ Vitamin K-dependent carboxylation
มีเมตาบอลิซึมผ่านระบบไซโตโครมพีโฟร์ฟิฟตี
การใช้ Warfarin จาเป็นต้องติดตามค่า INR
ข้อบ่งใช้
ลิ่มเลือดอุดตันในปอดหรือหลอดเลือดดาส่วนลึก
ประวัติเคยเกิดเส้นเลือดสมองอุดตันจากลิ่มเลือด
กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน (Acute MI)
หัวใจเต้นผิดจังหวะ (Atrial fibrillation)
ลิ้นหัวใจตีบหรือรั่ว
เปลี่ยนหัวใจเทียม
ผู้ป่วยที่ห้ามใช้
ผู้ที่แพ้ Warfarin หรือสารประกอบในสูตรตารับ
ผู้ที่มีแนวโน้มเลือดออกง่าย
ผู้ที่ผ่าตัดแผลเปิดขนาดใหญ่
หญิงตั้งครรภ์ (Category X) สามารถผ่านผนังรกได้
อาการที่ไม่พึงประสงค์ที่สาคัญ
การเก็บยา เก็บในอุณหภูมิห้อง ไม่เกิน 25 องศาเซลเซียส
สังเกตอาการเนื้อตาย (Skin necrosis)
หากได้รับยา Warfarin มากเกินไปและมีเลือดออก แก้ไขโดยหยุดยา
Hirudin
เป็นสารที่ได้จากปลิง (Hirudo medicinalis)
มีฤทธิ์ขัดขวางการออกฤทธิ์ของ Thrombin อย่างเฉพาะเจาะจง
ปัจจุบันมีการสังเคราะห์โดยอาศัยเทคโนโลยีทางชีวภาพได้สาร Lepirudin ซึ่งจะไม่มีฤทธิ์ต่อเกล็ดเลือด
บริหารยาโดยการฉีด
ใช้ในกรณีผู้ป่วยที่ใช้ Heparin แล้วมีภาวะเกล็ดเลือดต่า
มีค่าครึ่งชีวิตสั้น แต่จะสะสมได้หากผู้ป่วยมีภาวะไตเสื่อมร่วมด้วย
Dabigatran etexilate
Rivaroxaban
Apixaban
Edoxaban
เป็นสารกลุ่ม Glycosaminoglycan
ในรูปยาฉีดเข้าหลอดเลือดดาและใต้ผิวหนัง
ออกฤทธิ์โดยจับกับ Antithrombin III
มักใช้ในการรักษาหรือป้องกันหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
ใช้ต้านการแข็งตัวของเลือด ในภาวะต่างๆ
ใช้ในการปรับยาในผู้ป่วยที่ได้รับยา Warfarin
เฮพารินมาตรฐาน
มีครึ่งอายุ 1-2 ชั่วโมง หมดฤทธิ์ใน 6 ชั่วโมง
ช้ในผู้ป่วยที่รับการบาบัดทดแทนทางไต
เฮพารินน้าหนักโมเลกุลต่า
ออกฤทธิ์ยับยั้งปัจจัย Xa ได้มากกว่า IIa
ออกฤทธิ์นาน ผลข้างเคียงน้อย
ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีภาวะเลือดออกง่าย
ไม่ควรให้ยา ถ้าเกล็ดเลือดต่ากว่า 100,000/mm3
ใช้อย่างระมัดระวังในผู้สูงอายุมากกว่า 60 ปี
อาการที่ไม่พึงประสงค์
ภาวะเลือดออกง่าย
เกล็ดเลือดต่า
อาการแพ้
กระดูกผุ
ผมร่วง
การให้ยาร่วมกับ NSAID, Aspirin, Warfarin, Clopidogrel จะเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะเลือดออก
การเก็บยา
เก็บในตู้เย็นช่องธรรมดา อุณหภูมิ 15-25 องศาเซลเซียส
ไม่ผสม Heparin ร่วมกับ Doxorubicin
ยาต้านฤทธิ์ของ Heparin คือ Protamine sulfate
การติดตามผลการใช้ยา
HR, BP, Neuro sign
ภาวะเลือดออกผิดปกติ
การตรวจติดตามหลังจากที่ค่า aPTT ratio คงที่ติดต่อกัน 2 ครั้ง
ติดตามทุก 24 ชั่วโมง หรือวันละ 1 ครั้ง
Hb, Hct, Platelet count อย่างน้อย 2 ครั้งต่อสัปดาห์
อาการแสดงที่เพิ่มความระมัดระวังหรือรายงานแพทย์
เลือดออกตามอวัยวะต่างๆ
aPTT > 70, aPTT ratio > 2.5
Platelet count < 100,000/ml, Hb ลดลง > 2 gm/dl, Hct ลดลง > 3% จาก Baseline
Direct oral anticoagulant
ป็นยาต้านการแข็งตัวของเลือดกลุ่มใหม่
มีข้อบ่งชี้คล้ายกับ Warfarin
ตัวยับยั้ง Thrombin โดยตรง
ตัวยับยั้งปัจจัย Xa โดยตรง
ข้อดี คือ ออกฤทธิ์เฉพาะเจาะจง คาดการณ์ผลการรักษาได้
การพิจารณาความเสี่ยงหัตถการเกิดเลือดออก
ยาต้านฤทธิ์ Dabigatran etexilate คือ Idarucizumab
ยาต้านฤทธิ์ของ ตัวต้านปัจจัย Xa คือ Andexanet alfa
Dabigatran etexilate ห้ามใช้กับ Itraconazole, Voriconazole
Apixaban ห้ามใช้กับ Itraconazole
Antiplatelets
Aspirin
Acetylsalisylic acid : ASA
เป็นยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์
มีผลยับยั้งการทางานของเอนไซม์
คุณสมบัติเฉพาะ คือ ยับยั้งการรวมตัวของเกล็ดเลือดอย่างถาวร
มีวัตถุประสงค์เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนรุนแรงของหลอดเลือด
ขนาดที่ใช้มีตั้งแต่ 75-100 mg
Clopidogrel
ออกฤทธิ์โดยการขัดขวางการจับของ Adinosine diphosphate
ต่างจาก Aspirin ที่ไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพของ Prostaglandins
ใช้ป้องกันการเกิดภาวะหลอดเลือดมีลิ่มเลือด
อาการที่ไม่พึงประสงค์
คลื่นไส้ ไม่สบายท้อง ท้องเดิน
ภาวะเลือดอก และเม็ดเลือดขาวน้อย
Clopidogrel มีอาการข้างเคียงน้อยกว่า Ticlopidine
Fibrinolytic drugs
ในขบวนการสลายลิ่มเลือดของร่างกาย คือ การเปลี่ยน Plasminogen เป็น Plasmin ซึ่งเป็นเอนไซม์ในการย่อยสลาย Fibrin
ยากลุ่มนี้ ได้แก่ Streptokinase, Urokinase, Anistreplase
Streptokinase
เป็นโปรตีนที่ไม่ได้ทาหน้าที่เป็นเอนไซม์
บริหารยาโดยวิธีหยดเข้าหลอดเลือดดาอย่างต่อเนื่อง
สังเคราะห์ได้โดยจุลินทรีย์ Streptococci
Urokinase
เป็นเอนไซม์ที่ร่างกายสร้างจากไต
ออกฤทธิ์กระตุ้นให้ Plasminogen เปลี่ยนเป็น Plasmin ซึ่งย่อยสลาย Fibrin ได้
บริหารยาโดยวิธีหยดเข้าหลอดเลือดดาอย่างต่อเนื่อง
Anistreplase
ประกอบด้วย Plasminogen ซึ่งได้จากมนุษย์ทาให้บริสุทธิ์
Streptokinase จากจุลชีพ
ออกฤทธิ์เจาะจงกับ Plasminogen
บริหารยาโดยฉีดครั้งเดียวเข้าหลอดเลือดดา
เป็นยาที่ออกฤทธิ์ย่อยสลายลิ่มเลือดได้ดี
Antianemia drugs
ภาวะเลือดจาง (Anemia) ส่วนใหญ่มีสาเหตุจากการสูญเสียเลือดหรือมีการสร้างเม็ดเลือดแดงน้อย
ธาตุเหล็ก
โดยปกติร่างกายจะต้องการธาตุเหล็กในปริมาณที่ไม่มาก
ธาตุเหล็กที่นาไปสร้างเม็ดเลือดแดง
ได้จากการย่อยสลายของสารฮีโมโกลบินแล้วนากลับมาใช้ใหม่
การรักษาโดยการใช้ยาเพื่อรักษาภาวะเลือดจาง
การให้ยาโดยวิธีรับประทาน จะอยู่ในรูปของ Ferrous sulfate
หลีกเลี่ยงการรับประทานธาตุเหล็กพร้อมอาหารที่ขัดขวางกระบวนการดูดซึมธาตุเหล็ก
การรับประทานธาตุเหล็ก จะส่งผลให้ถ่ายอุจจาระเป็นสีคล้าได้
การให้ยาโดยวิธีฉีด จะใช้ในกรณีผู้ป่วยดูดซึมธาตุเหล็กไม่ได้
ยาฉีดอยู่ในรูปของ Ferric hydroxide และ สาร Dextran ที่มีขนาดโมเลกุลต่า
บริหารยาโดยการฉีดเข้ากล้ามหรือหยดเข้าหลอดเลือดดาอย่างต่อเนื่อง
อาการที่ไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อย
เจ็บปวดบริเวณฉีด
ปวดศีรษะ รู้สึกศีรษะเบา
มีไข้ ปวดตามข้อ
คลื่นไส้ อาเจียน
ปวดหลัง หน้าแดง ลมพิษ
วิตามินบี12
ส่วนใหญ่การขาดวิตามินบี12 มีสาเหตุเนื่องมาจากความผิดปกติในการดูดซึม จึงมีความจาเป็นต้องให้ยาแบบฉีด
ยาจะอยู่ในรูปของ Cyanocobalamin หรือ Hydroxocobalamin
Hydroxocobalamin จะนิยมมากกว่า เพราะจะจับกับโปรตีนได้นานกว่า จึงออกฤทธิ์ได้นานกว่า
การบริหารยา โดยการฉีดเข้ากล้ามครั้งแรกใช้ประมาณ 100-1,000 μg ต่อวัน
ในกรณีมีอาการทางระบบประสาทร่วมด้วยควรให้ 1-2 สัปดาห์เป็นเวลา 6 เดือน
การตอบสนองต่อวิตามินบี12 ระดับฮีโมโกลบินจะเพิ่มขึ้นภายใน 1 สัปดาห์ และถึงระดับปกติภายใน 1-2 เดือน
อาการไม่พึงประสงค์
ภาวะมีกรดยูริกในเลือดสูง
ภาวะโพแทสเซียมในเลือดต่า
การคั่งโซเดียม
กรดโฟลิก
เป็นสารที่จาเป็นสาหรับการสังเคราะห์กรดอะมิโน สาร Purines และ DNA เมื่อเกิดการขาดสารนี้จะทาให้เกิดภาวะเลือดจาง
การให้กรดโฟลิกจะให้โดยการรับประทานขนาด 1 มิลลิกรัม วันละ 2-3 ครั้ง ควรให้ติดต่อกันประมาณ 4 เดือน
Recombinant erythropoietin
เป็นยาที่มีข้อบ่งใช้ในกรณีที่เกิดภาวะเลือดจาง ซึ่งมีสาเหตุจากไตวาย
วัตถุประสงค์เพื่อให้ปริมาณ Hct อยู่ระหว่าง 30-33%
บริหารยาโดยการฉีดเข้าใต้ผิวหนังหรือฉีดเข้าหลอดเลือด
จาเป็นต้องใช้ควบคู่กับธาตุเหล็ก กรดโฟลิก และวิตามินบี12
ราคาค่อนข้างแพง
อาการที่ไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อย คือ ปวดศีรษะ ปวดตามข้อ คลื่นไส้ อาเจียน
นางสาวภัคนันท์ ภารมาตย์ รหัสนิสิต 6305010136