Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Semantiek - Coggle Diagram

- - - - Woorden verwijzen altijd naar iets in de werkelijkheid.
        
        Visualisatie/Verwijzing naar het woord/Klank dat jij hoort.
    - - Een gevoel dat jij bij een woord voelt bij een woord kanker --> Ziekte doodgaan slechtgevoel. Kan ook een positief gevoel zijn.
    - - Woorden die hard kunnen aankomen die je "probeert" te verzachten door het een zachte beschrijving te geven of door moeilijke woorden te gebruiken die we niet goed begrijpen.
    - - Woorden die je hard wil laten aankomen omdat je bv boos bent. Bv Tuberculose die men dan tering noemt.
  - - - Onze enorme woordenschat is erg geschikt om verschillende relaties weer te geven tussen zaken. Zo vormen woorden soms een paar van een hyperoniem en een hyponiem. Het hyperoniem heeft een brede betekenis, het hyponiem een smalle.
        'Vrucht' is bijvoorbeeld een hyperoniem van 'banaan'. En 'banaan' is op zijn beurt een hyponiem van 'vrucht'. We kunnen de hyponieme en hyperonieme relaties tussen woorden in een boomdiagram weergeven, zoals hieronder geïllustreerd worden. Zo'n weergave noemen we een semantische taxonomie.
  - - - Als je naar de kermis gaat, dan verwacht je, tussen de smoutebollen en schietkramen, niet dat je aan een religieuze viering gaat deelnemen.
        Dat is nochtans de oorspronkelijke betekenis van het woord: 'kerkmis': de misviering naar aanleiding van de wijding van een kerk.
    - - Kameraad betekende oorspronkelijk 'iemand met wie men dIn het Frans gebeurde trouwens hetzelfde: Copain was diegene waarmee je samen brood at (co-pain) ...
        De kamer deelde', nu heeft dit woord een ruimere betekenis.
    - - VB
        
        Ook het omgekeerde gebeurt: woorden met een ruimere betekenis krijgen een meer specifieke betekenis.
        
        Onweer werd vroeger gebruikt voor alle soorten slecht weer, nu enkel voor gedonder en gebliksem.
        
        Geweer was een woord dat je voor alle soorten 'afweer' kon gebruiken, de latere betekenis bestond enkel uit pistolen, revolvers, enz.
    - - VB
        
        Woorden met een oorspronkelijk negatieve betekenis kunnen een betere gevoelswaarde krijgen:
        
        Slank betekende oorspronkelijk 'mager', nu wordt het woord gebruikt om iemands figuur positief te benoemen.
        
        Knuffelen had als oorspronkelijke betekenis 'stompen, stoten, duwen, ...'. Gelukkig hoef je nu geen schrik meer te hebben als iemand je wil knuffelen.
    - - Omgekeerd kunnen woorden ook een slechtere betekenis krijgen dan oorspronkelijk bedoeld.
        Onnozel betekende oorspronkelijk 'onschuldig' (denk maar aan 'de dag van de onnozele kinderen', de dag waarop herdacht wordt dat keizer Herodes in Bethlehem onschuldige baby's liet afslachten). Nu heeft het woord een negatieve betekenis gekregen, en betekent het zoiets als 'idioot'.
  - - - Er bestaan woorden die op elkaar lijken (in schrift, klank of beide), maar die een andere betekenis hebben.
        Woorden die hetzelfde geschreven en uitgesproken worden, maar die een andere betekenis hebben, noemen we homoniemen.
        
        Arm is een voorbeeld: dit woord kan verwijzen naar een lichaamsdeel, maar het kan ook het tegenovergestelde van 'rijk' zijn.Homoniemen
        
        Pad is ook een voorbeeld: dit woord verwijst ofwel naar een dier, hetzij naar een weggetje.
        Homoniemen
        
        HOMONIEMEN
        
        Homofonen klinken hetzelfde, maar je schrijft ze anders:
        
        Hard en hart zijn homofonen, ligt en licht ook, net zoals wei en wij.
        HOMOFONEN
        
        Homografen, tenslotte, zijn woorden die je hetzelfde schrijft, maar ze hebben een andere uitspraak:
        
        VB
        
        Voorkomen: Vóórkomen (bestaan) en voorkómen (beletten)
        
        Regent: Régent (water valt uit de lucht) en regént (bestuurder)
        
        Peer: de vrucht, en (op z'n Engels) lid van dezelfde groep
    - - WAT IS HET???
        
        Bij homoniemen gaat het om woorden die niets met elkaar te maken hebben, en die toevallig enkele vormelijke gelijkenissen hebben.
        
        Als er wél een verband is tussen verschillende betekenissen van één woord, dan spreken we niet van homoniemen, maar van polyseme woorden.
        
        Een woord is dus polyseem als het meer dan één betekenis heeft, maar dat die betekenissen wel verband houden met elkaar.
        
        Een voorbeeld is blad. Een tafelblad, een blad van een plant, een dienblad en een ochtendblad, ze hebben een gemeenschappelijke betekenis: horizontaal vlak.
        
        Een mond van een rivier heeft wel wat gemeenschappelijk met het lichaamsdeel onder je neus. Het hoofd van een bedrijf staat bovenaan, net zoals dat ding op je nek.
        
        Heel vaak ontstaat polysemie door beeldspraak. Omdat woorden een figuurlijke betekenis krijgen, kunnen ze ook in andere contexten ingezet worden.
    - - Wat is het
        
        In een zin als De auteur schreef het boek in amper zes maanden tijd kan je zowel de auteur als het boek makkelijk vervangen voor een verwijswoord: hij schreef het in amper zes maanden tijd.
        
        Dit doe je ook met zinnen als Aan de muur hangt een poster van de muziekgroep. Wat hangt aan de muur? Er hangt een poster van de muziekgroep aan. Er ... aan vervangt aan de muur en is een verbinding van er met het voorzetsel aan. Dit noem je een voornaamwoordelijk bijwoord. Als er en aan achter elkaar komen in een zin, schrijf je ze aan elkaar: Een poster van de muziekgroep hangt eraan. Je kan in diezelfde zin ook van de muziekgroep vervangen door ervan. De hele zin luidt dan als volgt: Aan de muur hangt een poster ervan.
        
        Verbindingen van er, daar, hier of waar met een voorzetsel zijn voornaamwoordelijke bijwoorden en worden aan elkaar geschreven, ook als ze uit drie delen bestaan.
        
        Vb: eraan, waaraan, ermee, daarvoor, hierbij, eronderdoor, daarvandaan.
        
        Uitzondering: combinaties met (n)ergens en overal worden niet aaneengeschreven.
        
        Vb: overal door, nergens op.