Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคระบบสืบพันธุ์, ก้อนและเนื้องอก - Coggle Diagram

- - - - เป็นแต่กำเนิด บริเวณหนังหุ้มจะสะสมสิ่งขับถ่ายและเกิดการติดเชื้อ
      - เกิดภายหลัง จากการอักเสบหรือบอบช้ำของหนังหุ้ม ทำให้รูเปิดบวมน้ำ ส่งผลให้รูเปิดตีบ
  - - - รักษาสุขอนามัยบริเวณอวัยวะเพศไม่ดี
      - การติดเชื้อ
      - โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - แพ้และระคายเคือง
    - - มีอาการแดง เจ็บ คัน บริเวณนั้น
      - เจ็บขณะปัสสาวะ
      - มีหนอง ไหลออกมาจากปลายอวัยวะเพศ มีกลิ่นเหม็น
      - ไม่สามารถร่นหนังหุ้มขึ้นลงได้ตามปกติ
- - - - -ทำให้เกิดภาวะที่เรียกว่ากระบังลมหย่อน
      - -ผนังด้านหน้าของช่องคลอดหย่อนจนกระเพาะปัสสาวะโป่งเข้ามาในช่องคลอดเรียกว่า Cystocele
      - -ผนังด้านหลังหย่อนจน rectum โป่งเข้ามาในช่องคลอดเรียกว่า Rectocele หรือปากมดลูกเคลื่อนต่ำลงมาจากตำแหน่งปกติเรียกว่า descensus cervicis
- - - - ติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - อาการเเทรกซ้อน
        
        เชื้ออาจลุกลามเข้า Bartholin glandที่แคมใหญ่เกิด Bartholinitid หรือเป็นฝี
        
        อาจทำให้มดลูกอักเสบ ถ้าเชื้อลุกลามมากๆจะทำให้เกิดเยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบและท่อนำไข่อักเสบ
        
        ถ้าการอักเสบลุกลามไปถึงท่อนำไข่และกระจายเข้าไปในอุ้มเชิงการ เรียก Pelvic Inflammatory Disease (PID)
    - - ทำให้เกิดโรค Treponema pallidum
      - ติดต่อโดยการร่วมเพศ เชื้อจะเข้าทางรอยถลอกหรือบาดเเผลเล็กน้อย หรืออาจไชเข้าเยื่อบุผิวของท่อปัสสาวะ ทวารหนัก ช่องคลอดหรือช่องปาก
      - สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่ถ้าปล่อยทิ้งไว้ระยะยาวอาจเเสดงอาการในหลายระบบของทางร่างกาย
      - พยาธิกำเนิด
        
        เชื้อเข้าสู่ร่างกายทางแผลทะลอกหรือไชทะลุผิวเซลล์ เยื่อเมือกทางรูขุมขน ทางเพศสัมพันธ์ น้ำกาม ทางเลือดและมารดาสู่ทารก
        
        ก่อให้เกิดโรคซิฟิลิสทั้งหมด 3 ระยะ
        ระยะที่1 หรือ ระยะเป็นแผล (Primary syphilis)
        ระยะที่2 หรือ ระยะเข้าข้อออกดอก (Secondary syphilis)
        ระยะที่3 หรือ ระยะทำลาย (Tertiary syphilis)
    - - ก่อโรคคือ Hemophilus ducreyi
      - เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ติดต่อง่าย เเต่รักษาให้หายขาด
      - ทำให้เกิดแผลที่อวัยวะเพศ และต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนับโตบางครั้งมีหนองไหลเรียกว่า ฝีมะม่วง
      - หากไม่รักษาจะเป็นสาเหตุให้เกิดการติดเชื้อ HIV ได้ง่าย
  - - - ติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - รอยโรคเป็นตุ่มใสและแตกเป็นเเผลที่บริเวณปากช่องคลอด มักเป็นๆหายๆ
      - อาจติดต่อไปยังทารกในครรภ์ได้โดยเฉพาะขณะคลอดถ้าเด็กติดเชื้ออาจมีอาการรุนเเรงได้
    - - ทำให้เกิดรอยโรค Condyloma acuminatum ได้ทั้งที่บริเวณปากช่องคลอดและปากมดลูก
      - มีลักษณะขรุขระคล้ายหงอนไก่บางชนิดมีความสัมพันธ์กับ precancerous lesion (รอยโรคก่อนเกิดมะเร็ง)
  - - - ทำให้เกิดการอักเสบที่เยื่อบุปากช่องคลอดและช่องคลอดเรียกว่า candidiasis
      - เยื่อบุจะมีสีแดง ระดูขาวจับตัวกันเป็นก้อนและมีอาการคัน
    - - ทำให้เกิดการอักเสบที่ผิวบริเวณผิวหนังบริเวณปากช่องคลอด
      - มักเป็นที่บริเวณขาหนีบด้วย เรียกว่า Tinea cruris
  - - - ทำให้เกิดการอักเสบที่เยื่อบุช่องคลอด
      - ผู้ป่วยจะมี ระดูขาว เป็นน้ำสีเหลืองอมเขียวและมีอาการคันปากช่องคลอด
- - - - ความผิดปกติของโครโมโซม เช่น Down’s syndrome
      - มารดามีการติดเชื้อขณะตั้งครรภ์
      - ความผิดปกติของการทำงานของต่อมไร้ท่อ
        เช่น โรคเบาหวาน โรคของต่อมไทรอยด์
      - ภาวะขาดฮอร์โมน progesterone
        หรือภาวะ Lutealphasedefect
      - ภาวะพร่องทางโภชนาการ (Malnutrition)
      - การสูบบุหรี่
        
        ทำให้หลอดเลือดที่รกเสื่อมสภาพ
        
        ได้รับสารอาหารน้อยลงไม่เพียงพอต่อการเจริญเติบโต
        
        เกิดภาวะเจริญเติบโตช้าในครรภ์
        (Intrauterine growth restriction)
        
        เกิดความพิการ (Congenital abnormally) หรือเกิดการแท้งได้
  - - - ภาวะที่มีเลือดออกจากโพรงมดลูก แต่ปากมดลูกยังปิดอยู่
      - สามารถตั้งครรภ์ต่อไปได้โดยทารกมีความปลอดภัยสูง
    - - ภาวะที่มีเลือดออกจากโพรงมดลูกและมีการเปิดขยายของปากมดลูกร่วมด้วย
      - ยังไม่มีผลิตของการตั้งครรภ์หลุดออกมา
    - - ภาวะที่มีเลือดออกจากโพรงมดลูก
      - ผลิตภัณฑ์ของการตั้งครรภ์ทั้งหมดหลุดออกมา ได้แก่ ถุงน้ำคร่ำ น้ำคร่ำ รก และทารก หลังจากนั้นมดลูกจะปิด
    - - ภาวะที่มีเลือดและผลิตภัณฑ์ของการตั้งครรภ์หลุดออกมาบางส่วน
      - ปากมดลูกจะยังเปิดอยู่เนื่องมาจากผลิตภัณฑ์
        จากการตั้งครรภ์ยังออกมาไม่ครบ
    - - ภาวะที่ทารกเสียชีวิตในครรภ์เป็นเวลาหลายวัน ปากมดลูกปิดอยู่ ผลิตภัณฑ์ของการตั้งครรภ์ไม่หลุดออกมา
      - ส่งผลให้มารดาติดเชื้อในกระแสเลือดเป็นอันตรายถึงแก่
        ชีวิตได้
- - - - มีการขัดขวางการเดินทางของ Ovum ที่ถูกผสมด้วย sperm แล้วไม่ให้มาถึงโพรงมดลูก
  - - - จากความผิดปกติหลังการผสมของไดข่และอสุจิ
      - ทำให้เหลือแต่โครโมโซมของอสุจิ ไดม่มีตัวอ่อน
      - มีเลือดออกและแทงในที่สุด
- - - - ลักษณะเป็นก้อนรูปไข่มี 2 อันอยู่ในถุงอัณฑะที่ห้อยอยู่ภายนอกมีหน้าที่ผลิตอสุจิและผลิตฮอร์โมนเพศชาย คือ เทสโทสเทอโรน (testosterone) ซึ่งจะเริ่มทำหน้าที่ในวัยอายุระหว่าง 12-16 ปีฮอร์โมนนี้ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของร่างกายเด็กผู้ชายเข้าสู่ วัยเจริญพันธุ์คือ ตัวใหญ่ ไหล่กว้าง มีหนวดเครา เสียงห้าวขึ้น และมีความต้องการทางเพศภายในอัณฑะจะมีหลอดเล็กๆ ขดไปมาทำหน้าที่สร้างอสุจิ เรียกว่าหลอดสร้างอสุจิ
    - - อยู่นอกร่างกายทำให้อุณหภูมิเย็นกว่าภายในร่างกายซึ่งเป็นสภาวะที่เหมาะกับการเจริญของอสุจิ
    - - อยู่ด้านบนของอัณฑะ ลักษณะเป็นท่อเล็กๆ ทำหน้าที่เก็บอสุจิจนแข็งแรงก็จะส่งไปที่ท่อซึ่งใหญ่กว่าเรียกว่า ท่ออสุจิทำหน้าที่ลำเลียงอสุจิไปเก็บไว้ที่ต่อมสร้างน้ำเลี้ยงอสุจิ
    - - ทำหน้าที่หลั่งของเหลวประกอบด้วยอาหารจำพวกน้ำตาล ฟรักโทสและโปรตีนซึ่งทำให้อสุจิมีชีวิตอยู่ได้ เรียกอสุจิกับน้ำเลี้ยงอสุจิว่าน้ำอสุจิ (semen)
    - - อยู่รอบๆ หลอดฉีดอสุจิ สร้างสารที่มีฤทธิ์เป็นเบสอ่อนทำลายฤทธิ์กรดในท่อปัสสาวะของเพศชาย
    - - เป็นหลอดกลวงมีท่อปัสสาวะและท่ออสุจิซึ่งเชื่อมต่อกัน เป็นทางผ่านของปัสสาวะและอสุจิแต่น้ำปัสสาวะและน้ำอสุจิจะไม่ออกจากท่อในเวลาเดียวกันมีเยื่อที่แข็งตัวได้เมื่อมีเลือดเข้าไปคั่งอยู่การทำงานจะอยู่ใต้อำนาจของเส้นประสาทที่แยกออกมาจากไขสันหลังบริเวณก้นกบ
    - - ส่วนหัว(Head) มีลักษณะรูปไข่ ภายในมีนิวเคลียสบรรจุไว้เกือบเต็ม ทางส่วนหน้าสุดของส่วนหัวจะมีลักษณะเป็นถุง เรียกว่า อะโครโมโซม (acrosome) ซึ่งพัฒนามาจาก golgo bodies มีเอนไซม์ซึ่งสามารถย่อยสลายผนังเซลล์ของไข่ เรียกว่า ไฮยาลูโรนิเดส (hyaluronidase) หรือ ไฮโดรไลติก เอนไซม์ (hydrolytic enzyme) หรือ ไลซิน (lysin)
      - ส่วนลำตัว(Midpiece หรือ Middle piece) เป็นส่วนที่ต่อจากส่วนหัว มี mitochondriaจำนวนมากเรียงเป็นเกลียว ทำหน้าที่สร้างพลังงานให้กับสเปิร์ม
      - ส่วนหาง(Tail หรือ Flagellum) เป็นส่วนของหลอดโปรตีน (microtubule)ที่ยื่นออกมาจาก เซนตริโอล มีหน้าที่พัดโบกให้สเปิร์มเคลื่อนที่ไปได้
  - - - เป็นผิวหนังที่ต่อมาจากทางด้านล่างของเนินหัวเหน่า มีลักษณะนูนแยกเป็น 2 กลีบลงไปบรรจบกันทางด้านหลังที่บริเวณฝีเย็บ
    - - ป็นผิวหนังนูนอยู่บริเวณเหนือกระดูกหัวเหน่า ( pubic symphysis) เมื่อเข้าสู่วัยสาวจะมีขนงอกขึ้นที่บริเวณนี้ สำหรับในเพศหญิงแนวขนจะเรียงตัวเป็นรูปสามเหลี่ยมมียอดชี้ลงมาทางด้านล่าง
    - - เป็นชั้นผิวหนังที่ยกตัวขึ้นเป็นกลีบเล็กๆ สีแดง 2 กลีบ ทางด้านในของแคมใหญ่ กลีบของแคมเล็กทางด้านหน้าจะแยกออกเป็น 2 แฉก แฉกด้านบนมาจรดกันกลายเป็นผิวหนังคลุม clitoris เรียกว่า ” prepuce of clitoris” แฉกด้านล่างจรดกันใต้clitoris เรียกว่า ” frenulum of clitoris “ ส่วนปลายหลังของแคมเล็กจะโอบรอบรูเปิดของช่องคลอดและท่อปัสสาวะแล้วมาจรดกันด้านหลังเรียกว่า ” fourchette “ แคมเล็กไม่มีขนงอก
    - - มีลักษณะเป็นตุ่มเล็กๆ มีโครงสร้างเป็น erectile tissue เช่นกันมีหลอดเลือดและปลายประสาทรับความรู้สึกมาเลี้ยงเป็นจำนวนมาก ดังนั้นหากเกิดการฉีกขาดที่บริเวณนี้ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ในขณะคลอดจะทำให้เจ็บ เสียเลือดมากและเย็บติดได้ยาก
    - - เป็นต่อมเล็กๆ ขนาดเท่าเมล็ดถั่วเขียวพบอยู่ 2 ข้างของรูเปิดของช่องคลอด จะให้ท่อออกมาเปิดที่บริเวณระหว่างเยื่อพรหมจารีย์กับแคมเล็ก ทำหน้าที่สร้างเมือกหล่อลื่นและมีฤทธิ์เป็นด่าง เพื่อลดความเป็นกรดในช่องคลอด
    - - เป็นเนื้อเยื่อที่ยื่นออกมาปิดรูเปิดของช่องคลอด ตรงกลางจะมีรูเปิดเล็กๆ เยื่อพรหมจารีย์นี้สามารถยืดหยุ่นได้ ในเด็กบางคนเยื่อพรหมจารีย์ไม่มีรูเปิดจึงปิดช่องคลอดไว้หมด ทำให้เลือดประจำเดือนไม่สามารถไหลออกมาได้ เรียก” imperferated hymen “
    - - เป็นบริเวณรูปสี่เหลี่ย ( diamond-shape)โดยลากเส้นเชื่อมต่อจากกระดูกหัวเหน่าไปยัง ischial tuberosity 2 ข้างและกระดูกก้นกบ แต่ถ้าลากเส้นตรงเชื่อมต่อระหว่าง ischial tuberosity ทั้ง 2 ข้างจะแบ่งฝีเย็บออกเป็นบริเวณรูปสามเหลี่ยม 2 รูปคือด้านหน้าเรียก urogenital triangle เป็นที่ตั้งของอวัยวะเพศภายนอกทั้งหมด และด้านหลังเรียกว่า ” anal triangle “จะพบรูเปิดของทวารหนักอยู่บริเวณที่อยู่ระหว่างช่องคลอดกับทวารหนัก จะมีก้อนเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่เหนียวและแข็งแรงอยู่ข้างในเรียกว่า” perineal body “ ซึ่งมีความสำคัญเป็นจุดยึดเกาะของกล้ามเนื้อลายหลายมัด ที่ทำหน้าที่รองรับอวัยวะต่างๆ ที่อยู่ภายในอุ้งเชิงกรานไม่ให้เคลื่อนออกมา ฝีเย็บมักจะฉีกขาดขณะที่ทำการคลอด ถ้าหากไม่มีการเย็บซ่อม ก็อาจจะทำให้อวัยวะภายในอุ้งเชิงกรานโดยเฉพาะมดลูกเคลื่อนที่ออกมาทางช่องคลอด ดังนั้นการป้องกันไม่ให้ฝีเย็บฉีกขาดขณะทำคลอดจะต้องตัดบริเวณฝีเย็บ เรียกว่า ” episiotomy “ เพื่อเปิดช่องคลอดให้กว้างขึ้นจะได้คลอดสะดวก เมื่อทารกคลอดออกมาแล้วค่อยทำการเย็บปิดกลับตามเดิม
    - - เป็นบริเวณที่อยู่ระหว่างแคมเล็กทั้งสองข้าง ตั้งแต่ clitoris ลงไปจนถึง fourchette บริเวณนี้มีรูเปิดของท่อต่างๆ
        
        รูเปิดของช่องคลอด ( vaginal orifice) อยู่ถัดไปอีก มีเยื่อพรหมจารีย์ปิดอยู่
        
        รูเปิดของท่อปัสสาวะ ( urethral orifice) จะอยู่ถัดจาก clitoris ราว 1 ซม.
        
        รูเปิดของ Bartholin’s gland และ paraurethral gland อย่างละ 1 คู่
    - - มดลูกเป็นอวัยวะสืบพันธ์เพศหญิงที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีรูปร่างลักษณะคล้ายผลชมพู่ ตั้งอยู่ในอุ้งเชิงกราน และอยู่ระหว่างกระเพาะปัสสาวะซึ่งอยู่ด้านหน้า และทวารหนักซึ่งอยู่ด้านหลัง มีส่วนที่ติดต่อกับช่องคลอดทีเป็นปากมดลูก เรียกว่า เซอวิก (Cervix) ภายในมดลูกมีลักษณะเป็นโพรงแคบๆ มีเยื่อบุโพรงมดลูกที่เป็นกล้ามเนื้อหนา และมีความแข็งแรง มีเส้นเลือดมาเลี้ยงจำนวนมาก และสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตลอดทุกรอบเดือนจากอิทธิพลของฮอร์โมนเพศเอสโตรเจน และโปรเจสเตอร์โรน เยื่อผนังมดลูกจะหลุดลอกขณะมีประจำเดือน แต่เมื่อตั้งครรภ์จะขยายตัวใหญ่เป็นที่ฝังตัวของไข่ที่ปฏิสนธิจากเชื้ออสุจิแล้ว และค่อยๆเจริญเติบโตเป็นทารกในครรภ์ หลังการคลอดผนังมดลูกจะกลับคืนสู่สภาพเดิมภายใน 45 วัน
    - - เป็นช่องอวัยวะภายในที่ตั้งอยู่ระหว่างช่องปัสสาวะกับช่องทวารหนัก ยาวประมาณ 7 – 8 เซนติเมตร เป็นช่องสำหรับผ่านของตัวอสุจิเพื่อเข้าไปปฏิสนธิกับไข่บริเวณปีกมดลูกหรือท่อนำไข่ รวมถึงเป็นทางออกของทารกในขณะคลอด ผนังภายในของช่องคลอดเป็นเยื่อเกือบติดกัน และสามารถแยกออกจากกันได้ สามารถยืดหดได้มาก และบริเวณปากช่องคลอดมีต่อมขนาดเล็กทำหน้าที่ขับน้ำเมือกมาเลี้ยงช่องคลอด เรียกว่า ต่อมบาร์โทลิน (Bartholin Grand)
    - - รังไข่ เป็นอวัยวะขนาดเล็ก สีขาวมัน มีรูปร่างคล้ายเม็ดมะม่วงหิมพานต์ ขนาดเท่าเมล็ดมะปราง มี 2 อัน อยู่บริเวณปีกมดลูกซ้าย-ขวา ทั้งสองข้าง เชื่อมติดกับมดลูกด้วยปีกมดลูกหรือท่อนำไข่
- - - - พบบ่อยสุด คือ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธุ์ โดยจากเชื้อแบคทีเรีย
    - - โรคติดเชื้อที่ไม่ใช่จากทางเพศสัมพันธุ์
        
        E.coli
        
        Staphylococcus
        
        Psudomonas ติดต่อผ่านทางลำไส้ (ทางอุจจาระ)
      - การติดเชื้อที่เกิดจากเพศสัมพันธุ์
        
        โรคหนองใน หรือ โกโนเรีย (Gonococcal urethritis)
        
        เชื้อที่ไม่ใช่หนอง
        
        โรคเริม
        
        โรคซิฟิลิส
        
        โรคหนองในเทียม
        
        การติดชิ้อไวรัส HIV
  - - - ทำให้เกิดการอุดกั้นของน้ำปัสสาวะ ซึ่งต่อมาจะเกิดการอักเสบ และติดเชื้อตามมาภายหลัง
    - - โรคติดต่อทางเพศสัมพันธุ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรคหนองใน (gonorrhea)
      - การใส่สายสวนท่อปัสสาวะ
      - อุบัติเหตุและภยันตรายต่อท่อปัสสาวะ
      - เกิดภายหลังการผ่าต่อมลูกหมาก /
        การผ่าตัดนิ่วในไต
- - - - Acute prostatitis
        
        พบหย่อมหนองกระจายทั่วไปในต่อมลูกหมาก
        
        พบเซลล์อักเสบชนิดเฉียบพลัน
        
        ต่อมผลิตน้ำเมือกมากกว่าปกติ ทำให้ภายในต่อมขยายใหญ่
      - Chronic prostatitis
        
        พบมาในผู้สู้งอายุ
        
        มีอาการ ปวดหลัง บริเวณบั้นเอว และปัสสาวะลำบาก