Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลเกี่ยวกับการป้องกันและควบคุมการแพร่กระจายเชื้อ - Coggle Diagram

- - - - เทคนิคการทำให้สะอาด Clean technique
      - การแยกผู้ป่วยที่เป็นโรคติดต่อด้วยวิธีการแยกเฉพาะ Isolation technique
    - - เทคนิคการทำให้สะอาด (การใส่ถุงมือ (gloves) เสื้อคลุม (gown) ที่นึ่งแล้ว)
      - การใช้ปากคีบที่ทำให้ไร้เชื้อหยิบเครื่องมือเครื่องใช้ที่สะอาดปราศจากเชื้อ
- - - - 1.เพื่อลดจำนวนเชื้อโรคบนเครื่องมือให้เหลือปริมาณน้อยที่สุด
      - 2.เพื่อเป็นการลดสิ่งปนเปื้อนที่ติดอยู่บนผิวหนังของเครื่องมือ
      - 3.ความสกปรกที่ติดแน่นบางอย่าง ไม่สามารถจะหลุดได้
      - 4.ช่วยลดอันตรายในการหยิบจับอุปกรณ์ของเจ้าหน้าที่เป็นเบื้องต้น
    - - กำจัดเลือด หนอง เมือก สารคัดหลั่งและอื่น ๆ ออกก่อนทำความสะอาด
      - ไม่ทำให้อุปกรณ์ เครื่องช้ชำรุดเสียหายจากวิธีการทำความสะอาด
      - ไม่ทำให้อุปกรณ์ เครื่องใช้สกปรกมากกว่าเดิม เช่น การใช้น้ำสกปรกล้าง
      - สารจากสบู่มีฤทธิ์เป็นด่าง หากล้างออกไม่หมดจะช่วยเคลือบเชชื้อจุลชชีพไว้
      - ดังนั้นหลังจากทำความสะอาดแล้ว ไม่ควรมีสารตกค้างหลงเหลืออยู่
    - - อุปกรณ์ช่วยในการขัดถู มีขนาดและรูปร่างต่างๆ กัน ควรเป็นวัสดุที่มีความหยาาบ แต่ต้องไม่มีความคม จนเกิดรอยขีดข่วนขึ้นเมื่อขัดถู
      - สารซักฟอก หรือสบู่
      - อุปกรณ์สวนใส่เพื่อป้องกันความสกปรกกระเด็นถูกร่างกาย เช่น ถุงมือยาง เอี๊ยมพลาสติก ผ้าปิดปากจมูก แว่นตา (goggle) เป็นต้น
    - - 1.สวมใสอุปกรณ์ป้องกันความสกปรกตามความเหมาะสม ระมัดระวังไม่ให้เปื้อนบริเวณใกล้เคียง
        
        สำรวจคราบบลาสเตอร์ หากมีไข้ให้เช็ดด้วยเบนซินแล้วตามด้วยแอลกอฮอล์
        
        คราบเลือดหรือสารคัดหลั่งติดแน่น ควรเช็ดหรือล้างด้วยน้ำเกลือหรือน้ำร้อน หากยังไม่หลุดให้ล้างด้วยไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ (H2O2) อีกครั้ง
        
        อุปกรณ์ที่มีข้อห้ามในการใช้น้ำล้าง ให้ใช้ผ้าชุบน้ำยาทำความสะอาดบิดหมาด ๆ
        
        ในบริเวณที่ไม่สามารถเช็ดทำความสะอาดได้ เช่น เป็นรูเล็กๆ หรือท่อ ให้ใช้ไม้ก้านยาวพันสำลีชุบน้ำยา ทำความสะอาดเช็ดในส่วนนั้น
      - 2.ล้างคราบสิ่งสกปรก และคราบสารผงซักฟอกออกห้หมดโดยใช้น้ำก๊อกที่ไหลชะผ่าน
      - 3.เช็ดให้แห้งด้วยผ้าสะอาด หรือวางผึ่งลมก่อนเก็บเข้าที่ หรือแยกไปทำให้ปราศจากเชื้อ
      - 4.ทำความสะอาดอุปกรณ์ขัดล้างให้สะอาด ทำให้แห้ง รวมทั้งถุงมือและอ่างน้ำ
  - - - หม้อต้มที่สะอาดมีฝาปิด เพื่อให้อุณหภูมิสม่ำเสมอขณะต้ม
      - ใส่น้ำสำหรับการต้มให้มีปริมาณมากพอ การใช้น้ำประปาจะทำให้เกิดตะกรันในหม้อต้ม ซึ่งอาจจะทำให้เกิดคราบบนผิววัสดุที่ต้มหรือต้องใช้เวลาต้มนาน ความร้อนจึงจะผ่านตะกรันเข้าไปได้
    - - สิ่งของที่จะต้มควรได้รับการทำวามสะอาดดีแล้ว
      - แยกชนิดสิ่งของที่จะต้ม เครื่องมือกับเครื่องแก้วไม่ต้มด้วยกัน เพราะเครื่องแก้วอาจแตกได้
      - เครื่องใช้มีคมไม่ควรต้ม เพราะจะทำให้เสียความคม
      - ของที่ใช้กับอวัยวะสะอาด ไม่ควรต้มปนกับของที่ใช้กับอวัยวะสกปรก ถ้าเป็นไปได้อาจจะแยกหม้อต้ม
      - ของที่ต้มครบเวลาแล้ว ต้องเก็บไว้ในภาชนะที่ปราศจากเชื้อหรือสะอาดมีาปิดมิดชิด ถ้าไม่มีต้องต้มภาชนะและาปิดพร้อมของที่ต้มด้วย
    - - น้ำต้องท่วมของทุกชิ้นอย่างน้อย 1 นิ้ว
      - เครื่องมือเครื่องใช้ที่มีน้ำหนักเบา ควรใช้ของที่มีน้ำหนักทับเพื่อให้จมอยู่ใต้น้ำ เช่น ท่อพลาสติกแข็ง เป็นต้น
      - ปิดฝาหม้อต้ม เริ่มนับเวลาเมื่อน้ำเดือดเต็มที่
      - นขณะต้มต้องไม่เปิดฝาหม้อต้ม เพราะจะทำห้อุณหภูมิภายในหม้อต้มลดลง และต้องต้องไม่เพิ่มสิ่งของอื่นลงไป เมื่อของที่ต้มอยู่ยังต้มไม่ครบ 15 หรือ 20 นาที
      - เมื่อครบกำหนดให้เก็บของที่ต้มแล้วลงในภาชนะที่ปราศจากเชื้อหรือสะอาดมีฝาปิดมิดชิด
  - - - แอลกอฮอล์ Alcohols
        
        ทำลายเชื้อได้ดี แต่ไม่ทำลายสปอร์
        
        อาจทำห้เครื่องมือโลหะเกิดสนิม
      - อัลดีฮัยด์
        
        ทำลายเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส รา ใน 10 นาที
        
        ทำลายสปอร์แบคทีเรียใน 10 ชั่วโมง
        
        ระคายเคืองผิวหนัง ทางเดินหายใจ ตา
      - ไดกัวไนด์ Diguanide
        
        สารที่ใช้ chlorhexidine
        
        ถ้าความเข้มข้นต่ำกว่า 0.2% ไม่สามารถ ทำลายแบคทีเรียแกรมบวก
      - ฮาโลเจน Halogens
        
        สามารถทำลายเชื้อโรคได้ตามความเข้มข้นของน้ำยา Hypochlorite Iodine แต่ไม่สามารถ ทำลายสปอร์แบคทีเรียได้
        
        กลิ่นเหม็น โลหะเป็นสนิม ระเหยง่าย ต้องเก็บในภาชนะทึบแสง ห้ามผสมกับกรด และฟอร์มาลิน
      - ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ Hydrogen peroxide
        
        ทำลายเชื้อโรครวมทั้งไสรัส โดยใช้ Hydrogen peroxide 6% นาน 30 นาที
      - ฟีนอล Phenols
        
        สามารถ ทำลายเชื้อแบคทีเรีย เชื้อวัณโรค เชื่อรา ยกเว้นก็แต่ เชื้อไว้รัสตับอักเสบบี และสปอร์ของแบคทีเรีย
        
        ไม่ควรใช้กับเด็กทารก หรือในบริเวณที่เตรียมอาหาร
      - Quartemary Ammonium Compounds QACs
        
        มีฤทธิ์ทำลายเชื้อน้อย
  - - - Dry heat or hot air sterilization
        
        ทำลายเชื้อโดยใช้ความร้อนแห้งที่อุณหภูมิ 165-170 องศาเซลเซียส ระยะเวลาอย่างน้อย 3 ชั่วโมง การใช้ความร้อนแห้งนี้เหมาะสำหรับเครื่องมือเครื่องใช้ที่เป็นของมีคม ไม่ทำให้ของเสียคม ช้สำหรับเครื่องแก้วที่ใช้ใน ห้องปฏิบัติการ แต่ไม่เหมาะที่จะใช้กับเครื่องผ้าและยาง
      - Steam under pressure
        
        วิธีนี้ไม่เหมาะสำหรับเครื่องมือเครื่องใช้ที่ทนความร้อนสูงไม่ได้ เพราะอุณหภูมิที่ใช้ อยู่ระหว่าง 121-123 องศาเซลเซียส ภายใต้ความดัน 15-17 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว โดยใช้เวลานาน 15-45 นาที
      - Radiation
        
        ไม่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และไวรัสเอดส์ ดังนั้นในกรณีเชื้อวัณโรคเมื่อถูกแสงแดดจะถูกทำลายภายใน 1-2 ชั่วโมง ในการทำลายเชื้อจะใช้เวลาประมาณ 6-8 ชั่วโมง
    - - การใช้ 2% Glutaradehyde
        
        การทำลายเชื้อและสปอร์ของแบคทีเรีย เป็นสารที่ไม่ทำลายยางหรือพลาสติก ทั้งนี้ต้องล้างน้ำยาให้หมดก่อนนำไปใช้
      - การใช้ Peracetic acid
        
        เพื่อทำให้ปลอดเชื้อจะต้องใช้เวลารวดเร็ว 35-40 นาที ที่อุณหภูมิ 50-55 องศาเซลเซียส จะต้องล้างน้ำยาออกให้หมด ทำให้แห้งด้วยความระมัดระวัง
      - การใช้ก๊าซ Ethylene oxide
        
        คุณสมบัติทำลายเชื้อสูง สามารถทำลายได้ทั้งไวรัส แบคทีเรียรวมทั้งสปอร์ของแบคทีเรีย และใช้อบก๊าซไว้ที่อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส นาน 3 ชั่วโมง เก็บไว้ที่อุณหภูมิห้องเป็นเวลา 5 วัน หรือ ใช้เวลา 8 ชั่วโมงภายใต้อุณหภูมิ 120 องศาเซลเซียส
    - - ของที่ปราศจากเชื้อจะอยู่ในภาชนะทีมีฝาปิดหรือนห่อ
      - จะต้องรักษาของที่หยิบและของที่เหลือให้ปราศจากเชื้อโดยใช้ปากคีบ ที่มีลักษณะยาวและแช่อยู่ในกระปุกที่แช่น้ำยา (Transfer forceps) หยิบ
      - ปากคีบสำหรับหยิบส่งของควรเป็นชนิดปลายเป็นร่อง และไม่มีเขี้ยว จึงจะหยิบของได้แน่น เพื่อให้ปราศจาเชื้อปากคีบควรแช่อยู่ในน้ำยาตลอดเวลา โดยประมาณ 2/3 ของกระปุก
      - ปากคีบและกระปุกจะต้องทำความสะอาดด้วยการต้ม นึ่ง และเปลี่ยนน้ำยาตามกำหนด
    - - ขณะที่ถือปลายปากคีบอยู่ต่ำ เพื่อมิห้น้ำไหลไปสู่บริเวณที่ไม่ปราศจากเชื้อ ทำให้ปลายปากคีบสกปรก
      - ระวังไม่ให้ปากถูกต้องกับภาชนะอื่น ๆ ที่ไม่ปราศจากเชื้อ
      - เมื่อหยิบปากคีบออกจากภาชนะที่แช่ ต้องระมัดระวังไมห้ปากคีบแยกออกจากกัน และป้องกันไม่ห้ปลายปากคีบถูกกับปากภาชนะ และรอให้น้ำยาหยดออกให้หมดสักครู่
      - เมื่อใช้ปากคีบเสร็จแล้วให้จับตรงกลางด้ามให้ปลายชิดกัน แล้วใส่ลงใในกระปุกตรง ๆ
    - - ห้ามเอื้อมข้ามของ sterile ที่เปิดฝาไว้และห้ามจับด้านในของฝา
      - ของที่หยิบออกไปแล้ว แม้ว่าจะยังไม่ได้ใช้ ก็ไม่ควรนำเข้าไปเก็บนหม้อนั้นอีก
      - เมื่อเปิดฝา ถ้าต้องการจะวางกับโต๊ะให้หงายฝาขึ้น เพื่อป้องกันไม่ให้ขอบฝาสัมผัสกับโต๊ะ ถ้าถือไว้ห้คว่ำฝาลง เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อโรคจากอากาศตกลงไปที่ฝานั้น
- - - - เพื่อคงความปลอดเชื้อของสิ่งของภายในห่อและผ้าห่อด้านใน
    - - ห่อของที่ปลอดเชื้อ
- - - - วิธีการที่ดีที่สุดในการลดการติดเชื้อที่เกิดจากการสัมผัสโดยตรง การล้างมือควรกระทำก่อนที่จะปฏิบัติการพยาบาลและหลังการพยาบาลผู้ป่วย หลังการสัมผัสอุปกรณ์ เครื่องใช้ที่สกปรก ก่อนจับต้องอาหาร และทันทีที่เห็นว่ามือเปื้อน ลดจำนวนเชื้อจุลชีพที่อาศัยอยู่บนผิวหนังอันเป็นการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรค
    - - การล้างมือเพื่อสุขภาพอนามัยทั่วไป ก่อนและหลังการแจกยา ก่อนและหลังการรับประทานอาหาร ล้างมือตามขั้นตอนด้วยสบู่ก้อนหรือสบู่เหลว ใช้เวลาการฟอกมือนานอย่างน้อย 15 วินาที แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด ซับให้แห้งด้วยกระดาษเช็ดมือหรือผ้าเช็ดมือที่แห้งและสะอาด
    - - กรณีรีบด่วน ไม่สะดวกในการล้างมือด้วยน้ำ และมือไม่ปนเปื้อนสิ่งสกปรกหรือสารคัดหลั่งจากผู้ป่วยให้ทำความสะอาดมือด้วย แอลกอฮอล์เจล ซึ่งมีน้ำยา แอลกอฮอล์ 70% หรือ ผสม chlorhexidine 0.5% มีลักษณะเป็นเจล สามารถกำจัดเชื้อโรคออกจากมือทั้งแบคทีเรียแกรมบวกแกรมลบ เชื้อรา เชื้อที่ดื้อต่อยาหลายชนิดและไวรัส ด้วยการล้างมือด้วยน้ำยา โดยการบีบน้ำยาประมาณ 10 มิลลิลิตร ถูให้ทั่วมือ ทุกซอกทุกมุม จนน้ำยาแห้ง
    - - ก่อนและหลังทำกิจกรรมที่ต้องใช้เทคนิคปราศจากเชื้อ เช่น การสวนปัสสาวะให้ล้างมือด้วยสบู่เหลวผสมน้ำยาทำลายเชื้อ เช่น คลอเฮ็กซดีน กลูโคเนต 4% ไอโอโดฟอร์ 7.5% ล้างออกด้วยน้ำสะอาดแล้วซับให้แห้งด้วยผ้าแห้งที่สะอาด
    - - เป็นการล้างมือเพื่อหัตถการ การทำคลอดที่ต้องป้องกันการติดเชื้อ ให้ล้างมือด้วยสบู่เหลวทำลายเชื้อ ฟอกมือและแขนถึงข้อศอกให้ทั่วนานอย่างน้อย 5 นาที ล้างให้สะอาดและซับด้วยผ้าแห้งที่ปราศจากเชื้อ
  - - - 1.ป้องกันและควบคุมเชื้อโรคจากตัวเราไปสู่ตัวผู้ป่วย จากผู้ป่วยไปสู่บุคคลอื่น
      - 2.ป้องกันและควบคุมเชื้อโรคจากผู้อื่นไปสู่ผู้ป่วย
      - 3.ป้องกันและควบคุมผู้สัมผัสเชื้อเป็นพาหะนำเชื้อไปสู่ผู้อื่น
    - - หยิบจับของปลอดเชื้อ
      - ทำหัตถการต่าง ๆ เช่นการผ่าตัด
      - ป้องกันการติดเชื้อไปยังผู้ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ
    - - ป้องกันสิ่งสกปรกสัมผัสมือ
      - เมื่อต้องการเคลื่อนย้ายเครื่องมือเครื่องใช้ของผู้ป่วยที่ผ่านการใช้งานแล้วหรือระหว่างให้การพยาบาลผู้ป่วย