Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Acceptance & Commitment Therapy - Coggle Diagram
Acceptance & Commitment Therapy
Uitgangspunten ACT
Psychische pijn (moeilijke gevoelens, gedachten, herinneringen, lichamelijke sensaties) is inherent aan het menselijk bestaan
Het is normaal dat we proberen te ontsnappen aan angstige of dysfore gevoelens: experientiele vermijding
We steken veel energie in het streven naar een leven zonder psychische pijn, maar worden er niet gelukkiger op
ACT: veel psychisch lijden is geen reflectie van ongewone psychopathologische processen, maar hoort simpelweg bij het leven: destructieve normaliteit
Relational framing
Het leggen van verbanden
Via RF krijgen onze ervaringen een psychische lading, die we als een absolute realiteit kunnen opvatten
Woorden, gedachten, ervaringen kunnen daardoor als onaangenaam worden ervaren en dienen vermeden te worden
Wanneer we eenmaal relaties hebben leren leggen, kunnen we dat niet meer uitwissen
Functioneel contextualisme
Gedrag
en een
functie
Doel
Waar het ons om gaat
Heeft een
vorm
Hoe iemand iets doet
Ondergeschikt
Psychologie dient zich bezig te houden met gedrag in zijn context
Functie van gedrag gaat over het gedrag zelf (handelen, voelen, denken) en de antecedenten (wat eraan voorafgaat) en consequenten (wat erop volgt) die dat gedrag beinvloeden
Relational Frame Theory voegt een derde principe toe: het leggen van arbitraire, indrecte verbanden.
Regelgeleid gedrag
Gedrag dat voortkomt uit regels die wij allemaal aangeleerd krijgen in de loop van ons leven.
In veel situaties belangrijk en effectief
Tegelijkertijd volgen we de regels ook automatisch op in situaties waarin ze niet zo of niet meer van toepassing zijn
Regels leren ons op een indirecte manier het verband tussen gedrag en aanleidingen/oorzaken. We hoeven het niet eerst mee te maken, om ons ernaar te gedrag
Doordat we over taal beschikken kunnen we regels formuleren
Afgeleide relaties:
we maken zelf nieuwe combinaties (combinerende implicatie), zonder dat we dit steeds dienen aan te leren
Transformatie van stimulusfuncties:
door woorden aan elkaar te verbinden kan ineens betekenis tot stand komen
Verschillende soorten relaties
G
elijkheid of coordinatie
: twee stimuli zijn aan elkaar gelijk
Verschil:
de ene stimulus is anders dan de andere
Vergelijking: d
e stimuli worden met elkaar vergeleken
Tijd:
stimuli die een tijdstip of tijdsverloop aanduiden
Ruimtelijk:
de stimuli zijn op het vlak van plaats aan elkaar gerelateerd
Conditioneel:
als-dan relaties tussen stimuli
Hierarchisch:
de ene stimulus is een onderdeel van de andere
Deiktisch
Ik-jij/ hier-daar/ nu-toen
De frames vormen paren die zonder elkaar niet te begrijpen zijn/ geen betekenis hebben
het perspectief van de spreker
Hexaflex
Zes therapeutische processen of vaardigheden die samen leiden tot psychologische flexibiliteit
Acceptatie en mindfulness
Acceptatie
Een actief proces van je o
penstellen voor de innerlijke ervaringen
die zich aandienen
Waardoor het mogelijk wordt om een leven te leiden naar je eigen waarden
Voorafgaand is een fase van
creatieve hopeloosheid
nodig: onder controle krijgen helpt niet en vermijding kost veel
Bereidheid
De keuze die je kunt maken om je open te stellen voor wat er is
Schone pijn: i
nnerlijke ervaringen die we naar en onprettig vinden en
Vuile pijn:
pijn die ontstaat door het niet willen hebben van schone pijn
Cognitieve defusie
: Client wordt geholpen zich bewust te worden van de invloed van denken op zijn leven en om afstand te nemen van gedachten
Zelf-als-context
Zelf als inhoud:
onze zelfbeschrijving: wie ben ik
zelf als proces:
het bewustzijn van de eigen innerlijke ervaringen, zonder daaraan een oordeel te koppelen en zonder deze ervaringen te willen beinvloeden
zelf als context:
Het observerende zelf. Dit wordt opgebouwd door de client uit te nodigen zijn eigen gedrag te observeren en zich ervan bewust te worden dat hij zijn gedrag observeert
Contact met dit moment
Wat zijn de gevolgen van wat ik doe en sluit dit aan bij mijn waarden?
Helpt om los te komen uit de fusie met gedachten, gevoelens en herinneringen
Een continue stroom van ervaringen waarmee contact gemaakt wordt op het moment dat zij zich voordoen; een bewuste keuze waarop men zijn aandacht wil richten en vervolgens daar te houden/terug te brengen, zolang dat nuttig is
Iemand is zich bewust van wat er binnenin en buiten hem afspeelt, zonder zich te laten misleiden door verbale constructen van zijn geest, vanuit een observerende en accepterende houding, op dit moment op deze plaats
Waarden en toegewijde actie (Commitment)
Contact met dit moment
Zelf-als-context
Waarden
In taal gevatte beloningen die de client belangrijk vindt in zijn leven na te streven
beschrijven de persoon die de client wil zijn, de manier waarop hij in het leven wil staan
liggen binnen onze eigen macht
Richtingen die we op willen en de manier waarop we dat willen doen
Toegewijde actie
Iemand bouwt een patroon van handelen op dat wordt gestuurd door zijn waarden, waar hij met toewijding aan werkt, terwijl hij op een observerende wijze in contact blijft met wat zijn gedrag op dit moment teweegbrengt
Soorten interventies in ACT
Metaforen:
op gang brengen van processen, overbrengen van een boodschap, meest krachtig wanneer je client niets uitlegt maar hij zelf een conclusie kan trekken
Experientiele oefeningen:
aandachts- of mindfulness, contemplaties (stilstaan bij overwegingen over de ervaring), exposure (stilstaan bij lastige ervaringen) en imaginatie
Zelfonthulling:
therapeut is model voor processen die hij aan client probeert over te brengen
Uitleg:
aandacht van de client richten op onderdeel van de ervaring waar hij eerder niet bij stilstond