Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Lokomozio Aparatua, GIZA ESKELETOA, 3 MOTA - Coggle Diagram

- - - - Orno izeneko hogeita hamahiru hezur txikiz osaturik dago, eta hauek elkarren artean ehun kartilaginosoz aldenduta daude.Edozein ornotan atal hauek bereizten dira: aurrealdean gorputz bat atzealdean orno-zulo bat eta hiru apofisiOrno-zuloek ornomuinarentzako hodi bat eratzen dute.
    - - Lehenengo zazpi bikoteak bularrezurrarekin lotzen dira eta egiazko saihetsezurrak direla esaten da. Hurrengo hiru bikoteak kartilago baten bidez lotzen dira eta saihetsezur aizunak deritze.
  - - - Gerri-eskapularra adar bakoitzean klabikulaz eta eskapula edo omoplatoaz dago osatuta. Klabikula S itxura duen hezur luze bat da eta eskapula humeroaren buruari lotzen zaio.
    - - Sabel-gerria, alde bietatik, koxalek osatzen dute eta koxal bakoitza, berriz, hiru hezurrak: ilionak, iskionak eta pubisak. Koxalak bizkarrezurrean erreinezurrean daude
    - - ✔ Eskua: karpoa, metakarpoa eta falangeak.
      - ✔ Besaurrea: kubitua eta erradioa.
      - ✔ Besoa: humeroa.
      - eratzen dute.
      - ✔ Gerri-eskapularra: eskapulak edo omoplatoak eta klabikulak
- - - - Geruza gogor batez inguratutako gai harroz eratuta daude. Luze-zabaleko neurriak berdintsuak izaten dira. Hona hemen zenbait adibide: karpo edo tartsoko hezurrak.
  - - - Kanpoaldeko geruza: hezur ehun trinkoz osatuta. Hezurra xaflatxoetan antolatzen da odol-hodi baten inguruan (Havers-en kanala), osteona do Havers-en sistema eratuz.
      - o Hezur-ehun harroa: trabekulaz zeharkatuta dago. Hezur labur eta lauak gehienbat ehun honetaz daude osatuta, luzeetan, berriz, epifisi barnean bakarrik agertzen da, diafisia hutsik dagoelako.
      - Hezur-muin gorria: eskeleto axialean koxalean eta eskapulan, hezur-ehun harroaren trabekulak muin gorriz beteta daude.
      - Periostioa: mintz konektibo honek hezur guztia biltzen du. Honetatik hezur barnerantz, odol-hodiak sartzen dira hezurra elikatzeko eta nerbio ugari ditu.
  - - - hiru atal nagusitan bana daitezke:
      - o Diafisia: erdiko atal zilindrikoari deritzo.
      - o Metafisia: diafisiaren eta hezur-buruen artean kokatzen den egiturari
      - deritzo.
      - o Epifisia: hezurren muturreko zatiak dirá
- - - - Jarrera edo tonu muskularra Gorputzeko jarrera, uzkurketa toniko izeneko muskulu eskeletikoaren uzkurketa bereziari esker mantentzen da. Kasu honetan, harizpi muskularren kopuru erlatiboki txikia uzkurtzen da
      - Beroaren sorrera Gorputzeko tenperatura 37 º C-tan mantendu behar dugu. Horretarako behar den beroa muskulu-zuntzen uzkurketatik dator nagusiki.
      - Mugimendua Hezurrak mugitzeko, muskulu-zuntzen harizpiak uzkurtu egiten dira eta horren ondorioz muskuluak hurbildu egiten ditu hezurrak.
  - - - a.Nerbio motore batean zehar bidaiatzen du nerbio kinadak, zuntz muskularrera helduz.
      - b. Nerbio motorearen axoi terminalak neurotransmisore bat askatzen du axoiaren eta zuntz muskularraren artean daogen gunera
      - c. Neurotransmisoreak beretzako espezifikoak diren zuntz muskularreko hartzaiuleekin batzen dira eta horren ondorioz hartzaileetan sodio-kanalak irekitzen dira.
      - d. Kanal horiek irekitzeak zuntz muskularraren barnera sodio-ioiak sartzea dakar. Horrela, zuntz muskular horretan akzio-potentziala sortzen da.
      - e. Akzio-potentzialak muskulu zeluletan zehar bidaiatzen du, neuronetan gertatzen den bezala
        
        f. Akzio-potentzialak eragiten duen despolarizazioaren bidez erretikulu endoplasmatikoaren barnean kontzentraturik dauden kaltzio ioiak zitoplasmara irteten dira, eta hortik miozuntzexketara.
        
        g. Kaltzio-ioiek aktina eta miosinazko harizpien arteko erakarpena eragiten du: aktina-molekulak, ingurunean magnesio eta ATP baldin badago, estu du:
        
        h. Segundu erdi bat geroago, kaltzio-ioiak miozuntzexketatik ponpatuko dira berriro erretikulu sarkoplasmatikoan sartuz.
- - - - Kartilagoetatik abiatzen da (A).
      - ⮚ Diafisia odol-hodiz hornitzen da eta osteoblasto eta osteoklastoen ekintzak barrunbeak eratu,
      - Epifisietan ere sortzen dira osifikazio guneak.(E).
      - E, F-n plaka epifisarioa agertzen da: hezurra hazten dago.
      - G-n lerro epifisarioa agertzen da: kartilagoa desagertu da eta osifikazio
        guneak elkartu dira
- - - - Hezurretan babestu gabeko azalera batzuk daude, eta berorietan osteoklasto izeneko zelula multinukleatu batzuk agertzen dira. Hauek hezurra zurgatzeko gaitasuna dute. Hezurretan kokatzen den kaltzioa eta hezur-matrizea osteoklastoen bidez bakarrik kanpora daiteke. Prozesu
        honi desosifikazioa deritzo
      - Hezurretan osteoblasto izeneko beste zelula batzuk agertzen dira.
      - Osteogenesi edo osifikazio-prozesuetan ezinbestekoak dira hauek. Matrizea ekoizteko gai dira, eta hau geroxeago kaltzifikatu egingo da, hezur heldua sortzeko.
      - osteoblastoek osteoidea eratu eta kaltzifikatu ondoren, osteoblastoak hezurrez inguratuta geratzen dira eta osteozito izena hartzen dute.
  - - - Kartilagoak jasan behar duen zahartze-prozesu degeneratibo hau adin helduko pertsona guztiengan agertzen da; beraz, ez da patologia moduan onartzen
    - - Aldaketa hauek pertsona gazteengan agertzen direnean edo gehiegizkoak direnean, prozesuak esanahi klinikoa hartzen du eta artropatia degeneratibo deitzen zaie.
- - - - Higidura maximoa dute. Hezurrak zuntzezko ehun konektiboz osatutako lotailuz eta inguratzen dituen artikulazio-kapsula baten bidez lotzen dira Artikulazio-kapsula mintz sinobialaz inguratuta dago, Kartilagoen funtzioa golpeak amortiguatzea da. Artikulazio batzuetan
        fibrokartilagoz eraturiko meniskoak ere badaude.
- - - - a) Hausturak. Haustura, bai hezur batena, bai plaka epifisiarioarena eta bai kartilago
        artikularrarena, egituraren jarraipenaren apurketa bat besterik ez da.
      - hausturek larritasun handia
        eragin dezakete, egitura bigun hauek honako hauek direnean: burmuina,bizkar-muina, torax edo abdomeneko organoak, nerbioak edo arteria
        nagusiak.
      - garrantzi handia duten haustura berezi batzuk badaude:
        epifisiolisiak.
      - Hezurren lesioak osatzerakoan, hauek ondo tratatu behar dira, baina
        garrantzi handiena duen pausoa errehabilitazioa da.
      - b) Osteoporosia
      - Hezurren gaixotasun orokorra berreskurapen
        osteoblastikoa gutxitu egiten da eta,zurgapen osteoklastikoaazkenean amaierako hezur kantitatea gutxitzen da,osteopenia garatuz
      - FAKTOREAK
        
        Kongenitoak.
        
        ✔ Alterazio hormonalak: zenbait hormonak hezurren osaketa eta
        
        zurgapena erregulatzen dute;
        
        ✔ Jarduerarik eza:
        
        Zahartzaroa: osteoporosi senila da, hezurretako gaixotasun orokorren artean, nagusiena.
      - Lesio artikularrak
        
        a) Artritisa Artikulazioak kausa ezberdinengatik inflama daitezke, eta artritisa deritzogu horri.
        
        b) Artrosia Artikulazioen gaixotasun degeneratiboa dugu.
        
        Loditasuna belaunaren artrosiarekin lotuta dago. Hau da, pertsona lodiengan belaunak gehiegizko pisua jasan behar du
        
        c) Zaintiratuak eta luxazio/subluxazioak Hezur bat artikulazio batetik irteten denean eta berriro artikulaziora itzultzen denean, zaintiratu gertatu dela esaten dugu.guztiz ez bada itzultzen, subluxazioa dela esaten dugu eta inlolaz ere itzultzen ez bada,luxazioa izango da.