Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคระบบสืบพันธุ์ - Coggle Diagram

- - - - ติดต่อทางเพสสัมพันธุ์
      - อาการแทรกซ้อน : เชื้ออาจลุกลามเข้า Bartholin gland ที่แคมใหญ่เกิด Bartholinitis หรือเป็นฝี อาจทำให้มดลูกอักเสบ ถ้าเชื้อลุกลามมากๆ จะทำให้เกิดเยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบ และ ท่อนำไข่อักเสบ
      - ถ้าการอักเสบลุกลามไปถึงท่อนำไข่ และ กระจายเข้าไปในอุ้งเชิงกราน เรียก Pelvic Inflammatory Disease (PID)
      - หากเป็นมากอาจทำให้มีหนองขังอยู่ระหว่าง fallopian tube กับ ovary เรียกว่า Pelvic abscess
      - ถ้าเชื้อกระจายมากขึ้นก็จะทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุอุ้งเชิงกราน หรือ กระจายไปทั่วช่องท้อง หลังการอักเสบอาจมีพังผืดดึงรั้งท่อนำไข่เกิดการตีบตัน ทำให้เกิดภาวะมีบุตรยาก
    - - ติดต่อโดยการร่วมเพศ เชื้อจะเข้าทางรอยถลอก หรือ บาดแผลเล็กน้อย หรือ อาจไชเข้าเยื่อบุผิวของท่อปัสสาวะ ทวารหนัก ช่องคลอด หรือ ช่องปาก
      - เป็นเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรค Treponema pallidum
  - - - เชื้อซิฟิลิส เข้าสู่ร่างกายทางแผลถลอก หรือไชทะลุผิวเซลล์ เยื่อเมือก หรือทางรูขุมขน ทางเพศสัมพันธุ์ น้ำกาม ทางเลือด และ มารดาสู่ทารก แล้วก่อให้เกิดโรคซิฟิลิสระยะต่างๆโดยมีทั้งหมด 3 ระยะ
        
        ระยะที่ 1 หรือ ระยะเป็นแผล (Primary syphilis)
        
        ระยะที่ 2 หรือ ระยะเข้าออกดอก (Secondary syphils)
        
        ระยะที่ 3 หรือ ระยะทำลาย (Tertiary syphilis)
  - - - ติดต่อได้ทางเพศสัมพันธุ์
      - รอยโรคเป็นตุ่มใส และ แตกเป็นแผลที่บริเวณปากช่องคลอด
      - มักเป็นๆหายๆ (recurrent)
      - อาจติดต่อไปยังทารกในครรภ์ได้โดยเฉพาะขณะคลอด ถ้าเด็กติดเชื้ออาจมีอาการรุนแรงได้
    - - มีลักษณะขรุขระคล้ายหงอนไก่บางชนิด มีความสัมพันธุ์กับ precancerous lesion (รอยโรคก่อนเกิดมะเร็ง)
      - ทำให้เกืดรอยโรค Condyloma acuminatum ได้ทั้งที่บริเวณปากช่องคลอด และ ปากมดลูก
  - - - ทำให้เกิดการอักเสบที่เยื่อบุช่องคลอด
      - ผู้ป่วยจะมี ระดูขาวเป็นน้ำสีเหลืองอมเขียว และ มีอาการคันปากช่องคลอด
- - - - •การเป็นมาแต่กำเนิดบริเวณที่หนังหุ้มpenisสะสมสิ่งสกปรก
      - •การเกิดภายหลังมักมาจากการอักเสบหรือบอบช้ำของหนังหุ้ม penis ทำให้รูเปิดเกิดการบวมน้ำเป็นผลให้รูเปิดตีบ
  - - - การดูแลรักษาความสะอาดไม่ดี การติดเชื้อ ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ การแพ้และระคายเคือง
  - - - โรคSTD (sexually transmitted disease) อาจะเรียกว่า กามโรค(Venereal disease)หรือ วีดี
      - สามารถติดต่อโดยสารคัดหลั่ง ติดต่อทางเลือด เชื้อที่ทำให้เกิด chancroid(แผลริมอ่อน) condyloma acuminatum(หูดหงอนไก่)เริมHPV gonorrhea(หนองใน)
  - - - การบาดเจ็บ อักเสบ บวม ของเซลล์เยื่อเมือกบุท่อปัสสาวะ
      - พบบ่อยที่สุด คือ จากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์โดยเฉพาะจากเชื้อแบคทีเรีย
  - - - อุบัติเหตุต่อท่อปัสสาวะ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์โดยเฉพาะโรคหนองใน การใส่สายสวนท่อปัสสาวะ เกิดภายหลังการผ่าตัดต่อมลูกหมาก การผ่าตัดนิ่วในไต
- - - - การเสื่อมของลิ้นในหลอดเลือดดำที่ช่วยในการไหลเวียนของเลือดจากอัณฑะให้ไหลกลับสู่หัวใจผิดปกติหรือล้มเหลว เมื่อเลือดดำกลับเข้าสู่หัวใจได้น้อย หรือไม่ได้เลือดจึงคั่ง ส่งผลให้หลอดเลือดโป่งพอง อัณฑะขยายใหญ่ขึ้น
  - - - จากเชื้อเเบคทีเรีย
    - - ลูกอัณฑะ บวมโต หลอดเลือดที่อวัยวะขยายใหญ่มีเลือดคลั่งเซลล์จำพวกneutrophils,macrophagesเเละlymphocytes กระจัดกระจายทั้วไปเเละเเทรกเข้าไปตามเนื้อเยื่อของอวัยวะเอพิดิไดมิสเเละลามเข้าไปในเนื่อเยื่อของลูกอัณฑะโดยเฉพาะเข้าไปในหลอดสร้างอสุจิ
      - ทำให้บริเวณระหว่างเนื้อเยื่อของลูกอัณฑะเกิดบวมน้ำ ในกรณีการอักเสบรุนเเรง ทำให้เกิดเป็นฝีหนอง
  - - - พบในผู้ใหญ่ไวต่อรังสี
    - - พบบ่อยในเด็กเล็ก พบalpha fetoprotein สูง
- - - - มีการขัดขวางการเดินทางของ ไข่ที่ถูกผสมด้วย อสุจิ แล้วไม่ให้มาถึงโพรงมดลูก
  - - - จากความผิดปกติหลังการผสมของไข่และอสุจิ
      - ทำให้เหลือแต่โครโซมของอสุจิ ไม่มีตัวอ่อน
      - มีเลือดออกและแท้งในที่สุด
  - - - เกิดจากเชื้อไวรัสตัวหนึ่งที่ชื่อว่า HPV (Human Papilloma Virus) ภาษาไทยเรียกกันว่า ไวรัสหูด
      - ไวรัสชนิดนี้ติดต่อจากการสัมผัส ส่วนใหญ่เป็นการสัมผัสทางเพศสัมพันธ์
      - ทำให้มีรอยถลอกของผิวหรือเยื่อยุ และเชื้อไวรัสจะเข้าไปที่ปากมดลูก ทำให้ปากมดลูกมีการเปลี่ยนแปลงของเนื้อเยื่อหรือเซลล์ จากปากมดลูกปกติกลายเป็นระยะก่อนเป็นมะเร็งปากมดลูก
      - stage of CA Cervix
        
        Stage l
        
        เซลล์มะเร็งอยู่เฉพาะที่ปากมดลูก
        
        การรักษามะเร็งปากมดลูก ระยะที่ 1 คือ ผ่าตัดใหญ่ ผ่าตัดมดลูก เลาะต่อมน้ำเหลืองในเชิงกราน ได้ผลดีถึง 80%
        
        Stage ll
        
        เซลล์มะเร็งกระจายออกจากปากมดลูก ไปที่ตัวมดลูกแต่ก็ไม่สามารถผ่าตัดได้
        
        การรักษามะเร็งปากมดลูก ระยะที่ 2 ต้องรักษาด้วยการฉายรังสี และการให้เคมีบำบัด (คีโม) ได้ผลราว 60%
        
        Stage lll
        
        เซลล์มะเร็งกระจายไปที่ผนังช่องเชิงกราน
        
        การรักษา คือใช้รังสีรักษาและการให้เคมีบำบัด การรักษาระยะนี้ได้ผลประมาณ 20-30%
        
        Stage lV
        
        เป็นระยะที่เซลล์มะเร็งกระจายทั่วร่างกาย
        
        การรักษา คือการให้คีโม และรักษาตามอาการ โดยหวังผลได้เพียง 5-10% และโอกาสรอดน้อยมาก
  - - - เป็นก้อนมีขอบเขตชัดเจน เกิดขึ้นในตำแน่งที่มีกล้ามเนื้อเรียบอยู่
      - เจริญเร็ว ถ้ามีฮอร์โมนเอสโตรเจรกระตุ้น
      - จะเล็กลงเมื่อเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน
    - - ภาวะที่เยื่อบุโพรงมดลูกผิดที่
      - อยู่ผนังมดลูกในชั้นกล้ามเนื้อเรียก Adenomyosis ทำให้มดลูกมีขนาดโตขึ้น
      - อยู่ในอุ้มเชิงกราน เรียก Pelvic endometriosis เกิดเป็น cyst เรียก Chocolate cyst
      - มีอาการปวดท้องมากเวลามีประจำเดือน
      - อาจเกิดการดึงรั้งของพังผืดที่เกิดจากมีเลือดออกนาน เกิดการดึงรั้งท่อรังไข่ ทำให้เป็นหมันได้
- - - - ทำให้เกิดภาวะที่เรียกว่า กระบังลมหย่อน
      - ผนังด้านหน้าของช่องคลอดหย่อนจนกระเพาะปัสสาวะโป่งเข้ามาในช่องคลอด เรียกว่า Cystocele
      - ผนังด้านหลังหย่อนจน rectum โป่งเข้ามาในช่องคลอด เรียกว่า Rectocele หรือ ปากมดลูกเคลื่อนต่ำลงมาจากตำแหน่งปกติ เรียกว่า descensus cervicis
- - - - สาเหตุจากการติดเชื้อที่มาจากการอักเสบของทางเดินปัสสาวะส่วนปลายหรือของกระเพาะปัสสาวะ
- - - - ความปกติของโครโมโซม
        
        Down’s syndrome (21)
        
        Trisomy (13,16,18)
      - มารดาติดเชื้อขณะตั้งครรภ์
      - ความผิดปกติของต่อมไร้ท่อ
        
        โรคเบาหวาน
        
        โรคของต่อมไทรอยด์
      - ขาด progesterone (Luteal phase defect)
        
        Corpus luteum สร้าง progesterone น้อย
        
        เยื่อบุโพรงมดลูกไม่แข็งแรง
        
        ทารกฝังตัวได้ไม่ดี
      - ภาวะพร่องทางโภชนาการ (Malnutrition)
      - การสูบบุหรี่
        
        หลอดเลือดที่รกเสื่อม
        
        ทารกในครรภ์เติบโตช้า (Intrauterine growth restriction)
        
        เกิดความพิการ (Congenital abnormally)
  - - - ปากมดลูกปิดแต่มีเลือดออก
      - ครรภ์ยังเจริญต่อได้
    - - ปากมดลูกขยาย มีเลือดออก
      - ส่วนของครรภ์ไม่หลุดออกมา
    - - โพรงมดลูกมีเลือดออก
      - ส่วนของครรภ์หลุดออกมา
    - - เลือดและส่วนของครรภ์หลุดออกมาบางส่วน
      - ปากมดลูกยังเปิดเพราะยังหลุดออกไม่ครบ
    - - ทารกเสียชีวิตในครรภ์โดยไม่มีส่วนของครรภ์หลุดออกมา
      - มารดาอาจติดเชื้อในกระแสเลือด
- - - - เป็นโครงสร้างที่มีลักษณะเป็นสันนูนของผิวหนังทั้ง2ข้าง
        ด้านหน้าบรรจบกับบริเวณหัวหน่าว ด้านหลังจะบรรจบกันมี่ใต้ปาช่องคลอด
    - - ด้านในต่อแคมใหญ่มีลักษณะเป็นผิวเรียบ ด้านหน้าจะบรรจบเป็นแผ่นบางๆคลุมคลิทอริส
    - - เป็นส่วนนูนที่อยู่เหนือต่อกระดูกpubis
        
        ประกอบด้วย ผิวหนัง ต่อมเหงื่อ ต่อมไขมัน และมีขน(pubic hair)ปกคลุม
    - - เป็นโครงสร้างelectile tissue ซึ่งเปรียบได้กับองคชาติในเพศชาย
        สามารถแข็งตัวได้เมื่อถูกกระตุ้น
  - - - เป็นช่องอวัยวะภายในที่ตั้งอยู่ระหว่างช่องปัสสาวะกับช่องทวารหนัก
        เป็นช่องสำหรับผ่านของตัวอสุจิเพื่อเข้าไปปฏิสนธิกับไข่บริเวณปีกมดลูกหรือท่อนำไข่ รวมถึงเป็นทางออกของทารกในขณะคลอด
    - - ประกอบด้วย
        
        fundus
        
        body
        
        ปากมดลูก (cervix)
      - หน้าที่
        
        การมีประจำเดือน
        
        การตั้งครรภ์
        
        การคลอด
    - - ทำหน้าที่ผลิตไข่และเก็บรักษาไข่ มี2ข้าง
      - ถูกยึดด้วย ligament 3 ชนิด
        
        Ovarian ligament
        
        Suspensory ligament
        
        Mesovarium
    - - เป็นโครงสร้างท่ยื่นออกจากโพรงมดลูก และยื่นไปที่รังไข่
      - เกี่ยวข้องกับการปฏิสนธิ
- - - - มี 2อัน ภายในมีหลอดสร้างอสุจิ ทำหน้าที่สร้างอสุจิและฮอร์โมนเพศชาย
      - เป็นอวัยวะที่เคลื่อนไหวได้อยู่ในถุงอัณฑะ
      - โครงสร้าง
        
        Leydig's cell
        
        เป็นเซลล์ขนาดใหญ่ที่อยู่ใน dense connective tissue โดยแทรกอยู่ระหว่าง seminiferous tubule
        
        ทำหน้าที่สร้าง hormone เพศชาย คือ testosterone
        
        seminiferous tubule
        
        เป็นท่อที่มีเยื่อบุผิวซึ่งวางตัวอยู่บน basal lamina ท่อนี้ถูกล้อมรอบด้วยเนื้อเยื่อเกี่ยวพันและ เซลล์แบน ๆ
        
        ผลิต sperm
        
        จาก spermatogonium(2)เจริญเป็น primary spermatocyte แบ่งแบบ meiosis l กลายเป็น secondary spermatocyte 2 เซลล์ ในการแบ่งแบบ meiosis ll จะได้ spermatid 4 เซลล์ จะเปลี่ยนรูปร่างเป็น sprem
        
        sertoli cell
        
        เป็นเซลล์ทรงสูงคล้ายปิรามิด ฐานของเซลล์วางอยู่บน basal lamina ไปจนถึง lumen
        
        ทำหน้าที่ นำสารอาหารจากหลอดเลือดไปเลี้ยงเซลล์สืบพันธุ์ ช่วยในการลำเลียงเคลื่อนย้ายเซลล์สืบพันธุ์
    - - ประกอบด้วย กลุ่มท่อที่ขดไปมาเป็นก้อนโอบโค้งอยู่ทางด้านหลังของอัณฑะ เป็นรูปพระจันทร์เสี้ยว
      - เก็บตัวอสุจิจนเติบโตและแข็งแรงพร้อมที่จะปฏิสนธิ
    - - เชื่อมต่อกับหลอดเก็บอสุจิทำหน้าที่ลำเลียงอสุจิไปเก็บไว้ที่ต่อทสร้างน้ำเลี้ยงอสุจิ
    - - สร้างอาหารเพื่อใช้หล่อเลี้ยงตัวอสุจิ
    - - สร้างสารที่มีฤทธิ์เป็นเบสอ่อนๆเพื่อใช้ล้างความเป็นกรดที่ท่อปัสสาวะเพศชายและช่องคลอดเของพศหญิง
      - อยู่บริเวณด้านหน้าของไส้ตรง และใต้กระเพาะปัสสาวะ
    - - ทำหน้าที่หลั่งสารหล่อลื่นในท่อปัสสาวะ อยู่ใต้ต่อมลูกหมาก
    - - เป็นท่อสั้นๆ ยาวประมาณ 2 เซนติเมตร
      - รับสารที่สร้างมาจาก seminal vesicle และ ductus deferens แล้วแทงทะลุเข้าทางด้านหลังของต่อมลูกหมาก เข้าไปเชื่อมต่อกับท่อปัสสาวะที่อยู่ในต่อมลูกหมาก
  - - - ควบคุมอุณหภูมิให้พอเหมาะในการสร้างอสุจิคือ 34 องศาเซลเซียส
      - ถุงอัณฑะเป็นส่วนผิวหนังที่มีลักษณะเป็นถุงยื่นออกมาจากส่วนล่างของผนังหน้าท้องบริเวณส่วนกลางของถุงอัณฑะมีสันนูนคล้ายรอยเย็บ เรียกว่า scrotal raphe
    - - เป็นส่วนที่ยื่นออกจากร่างกายอยู่ระหว่างอัณฑะทั้งสองข้าง ภายในมีท่อปัสสาวะมีช่องเปิดสำหรับขับน้ำอสุจิและน้ำปัสสาวะออกมา
      - ประกอบด้วย
        
        กล้ามเนื้อ Corpus cavernosum สองมัด
        
        กล้อมเนื้อ Corpus spongiosum
- - - - โรคหนองใน หรือโกโนเรีย (Gonococcal urethritis)
      - เชื้อที่ไม่ใช่ใช่หนองใน เช่น โรคเริม โรคซิฟิลิส และจากการติดเชื้อไวรัสHIV
    - - เช่น E.coli, Staphylococcus, Pseudomonas ติดต่อผ่านทางทางลำไส้ (อุจจาระ) หรือทางไตและกระเพาะ (ปัสสาวะ)
    - - อุบัติเหตุและภยันตรายต่อท่อปัสสาวะ , โรคหนองใน , การใส่สายสวนท่อปัสสาวะ