Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบสืบพันธุ์ - Coggle Diagram

- - - - ผลิตไข่ (Ovum) ซึ่งเป็นเซลล์สืบพันธุ์เพศหญิง
      - สร้างฮอร์โมนเพศหญิง
  - - - ฝังตัวของไข่ที่ได้รับการผสมแล้วและเป็นที่เจริญเติบโตของทารกในครรภ์
    - - ชั้นนอกสุด เรียก ซีโรซา (serosa)
        เป็นเนื้อเยื่อเกี่ยวพันบาง ๆ
      - ชั้นกลาง เรียก ไมโอมีเทรียม (myometrium) เป็นกล้ามเนื้อเรียบผนังชั้นนี้หนาให้ความแข็งแรงมีความยืดหยุ่นสูง ขยายตัวได้หลายเท่าในระหว่างการตั้งครรภ์และหลังคลอดจะสามารถหดตัวได้เล็กเท่าเดิมที่เรียกว่า มดลูกเข้าอู่ เมื่อทารกคลอดชั้นนี้จะบีบตัวทำให้ทารกคลอดได้
      - ชั้นในสุด เรียก เอนโดมีเทรียม (endometrium) เป็นเนื้อเยื่อคล้ายฟองน้ำชั้นนี้มีการเปลี่ยนแปลงทุกในในรอบเดือน เมื่อเกิดการตั้งครรภ์เยื่อชั้นนี้เป็นชั้นที่มีการสร้างรกเพื่อเป็นแหล่งแลกเปลี่ยนก๊าซและส่งอาหารให้แก่เอ็มบริโอ
  - - - เป็นทางผ่านของตัวอสุจิเข้าสู่มดลูก เป็นทางออกของทารก
        เมื่อครบกำหนดคลอด และยังเป็นช่องให้ประจำเดือนออกมาด้วย
  - - - เป็นทางผ่านของไข่ที่ออกจากรังไข่เข้าสู่มดลูกโดยมีปลายข้างหนึ่งเปิดอยู่ใกล้กับรังไข่ เรียกว่า ปากแตร (Funnel) บุด้วยเซลล์ที่มีขนสั้นๆ ทำหน้าที่พัดโบกไข่ที่ตกมาจากรังไข่ให้เข้าไปในท่อนำไข่ ท่อนำไข่เป็นบริเวณที่อสุจิจะเข้าปฏิสนธิกับไข่
  - - - เป็นอาการปวดประจำเดือน สาเหตุเกิดจากเนื้อเยื่อบางส่วนของผนังมดลูกชั้น เอนโดมีเทรียม เคลื่อนไปเกาะกับผนังรังไข่ ท่อนำ ท่อนำไข่ ผนังช่องท้อง ซึ่งอาจจะกดทับบริเวณที่เป็นปลายประสาท เมื่อถึงเวลามีประจำเดือน ผนังมดลูกส่วนนี้จะหลุดออก พร้อมกับกระตุ้นปลายประสาทบริเวณที่กดทับอยู่ทำให้เกิดอาการปวดประจำเดือนขึ้น
- - - - -เกิดจากการเสื่อมของลิ้นในหลอดเลือดดำที่มีหน้าที่ช่วยในการไหลเวียนเลือดจากอัณฑะและถุงอัณฑะให้ไหลกลับสู่หัวใจผิดปกติหรือล้มเหลว
      - -เมื่อเลือดดำกลับเข้าสู่หัวใจได้น้อยหรือไม่ได้เลือดจึงคั่ง ส่งผลให้หลอดเลือดโป่งพอง อัณฑะขยายใหญ่ขึ้น
  - - - เกิดจากการอักเสบจากการติดเชื้อแบคทีเรีย
        
        -เด็กมักพบเป็นชนิด gram-negative bacilli
        
        -ผู้ใหญ่ มักเกิดจากเชื้อ Chlamydia trachomatis
        และNeisseria gonorrhoeae
        
        -ผู้สูงอายุ มักเป็นชนิด E.coli และ Pseudomonas spp. นอกจากนี้
        อาจเกิดเป็นผลตามมาจากโรคติดเชื้อในร่างกายบางชนิด เช่น โรคคางทูม
- - - - -เป็นก้อนมีขอบเขตชัดเจน เกิดขึ้นในตำเเหน่งที่มีกล้ามเนืีอเรียบอยู่
      - -เจริญเร็ว ถ้ามีฮอร์โมนเอสโตรเจนกระตุ้น
      - -จะเล็กลงเมื่อเข้าสุ่วัยหมดประจำเดือน
- - - - การบาดเจ็บ อักเสบ บวม ของเยื่อเมือกบุท่อปัสสาวะ
      - เกิดจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์โดยเฉพาะเชื้อเเบคทีเรีย
      - สาเหตุ
        
        โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
        
        โรคหนองใน หรือโกโนเรีย(Gonococcal urethritis)
        
        เชื้อที่ไม่ใช่หนองใน เช่นโรคหนองในเทียมจากprotozoa ชื่อ Trichomonas และจากการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี
        
        การติดเชื้อที่ไม่ใช่จากเพศสัมพันธ์
        
        E. coli,Staphylococcus, Pseudomonas ติดต่อทางลำไส้ (ทางอุจจาระ) หรือทางไตหรือทางกระเพาะปัสสาวะ (ทางปัสสาวะ)
      - Urethral stricture
        
        เกิดพังผืดในท่อปัสสาวะหรืออยู่โดยรอบท่อปัสสาวะ ทำให้เกิดการอุดกั้นของน้ำปัสสาวะ ซึ่งจะเกิดการอักเสบ และการติดเชื้อตามมา
        
        สาเหตุ
        
        -อุบัติเหตุต่อท่อปัสสาวะ
        -โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะหนองใน
        -การใสสายสวนท่อปัสสาวะ
        -เกิดภายหลังการผ่าตัดต่อมลูกหมากหรือนิ่วในไต
- - - - เยื่อบุจะหลุดลอก
      - มีเลือดออกกระปริกระปรอย
  - - - มารดาติดเชื้อขณะตั้งครรภ์
      - ต่อมไร้ท่อทำงานผิดปกติ
        
        โรคเบาหวาน โรคของต่อมไดทรอยด์
      - ภาวะขาดฮอร์โมน progesterone หรือ ภาวะ Lutealphasedefect
        
        การสร้าง progesterone น้อยลง เยื่อบุไม่แข็งแรงจึงเป็นผลต่อการฝังตัวทารก
      - ความผิดปกติของโครโมโซม
        
        Down’s syndrome(ผิดปกติของคู่ที่21)
      - ภาวะพร่องทางโภชนาการ (Malnutrition)
      - การสูบบุหรี่
        
        ทำให้หลอดเลือดทารกเสื่อมสภาพ ได้รับสารอาหารน้อยลง
        
        อาจพิการ หรือ แท้ง
  - - - เลือดออกจากโพรงมดลูก แต่ปากมดลูกยังปิด
      - การตั้งครรภ์ดำเนินต่อได้ปลอดภัยสูง
    - - เลือดออกจากโพรงมดลูกและมีการเปิด ขยายของปากมดลูกร่วมแต่ไม่มีผลิตภัณฑ์หลุดออกมา
    - - เลืออกโพรงมดลูกผลิตภัณฑ์หลุดหลังจากนั้นปากมดลูกจะปิด
    - - มีเลือดและผลิตภัณฑ์หลุดออกมาไม่ครบและปากมดลูกเปิด
    - - ทารกเสียในครรภ์หลายวัน มดลูกปิดแต่ไม่มีผลิตภัณฑ์หลุดออกมา
- - - - เกิดภาวะกระบังลมหย่อน
      - ผนังด้านหน้าช่องคลอดหย่อนจนกระเพาะปัสสาวะโป่งเข้ามาในช่องคลอดเรียก cystocele
      - ผนังด้านหลังหย่อนจน rectum โป่งเข้ามาในช่องคลอดเรียกว่า rectocele หรือปากมดลูกเคลื่อนต่ำลงมาจากปกติ เรียกว่า descensus cervicis
- - - - รักษาสุขอนามัยไม่ดี การติดเชื้อ โรคติดต่อ การแพ้และระคายเคือง
    - - มีอาการรุนแรง ไม่สามารถร่นหนังหุ้มขึ้นลงได้ปกติ
      - มีกลิ่นเหม็น
      - มีหนองหรือน้ำสีเหลืองไหลออก
      - เจ็บขณะปัสสาวะ
      - คัน อาการเเดง เจ็บ
- - - - ติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - อาการแทรกซ้อน : เขื้ออาจลุกลามเข้า Bartholin gland ที่ แคมใหญ่เกิด Bartholinitis หรือเป็นฝี (Bartholin abscess)
      - ถ้าการอักเสบลุกลามไปถึงท่อนำไข่และกระจายเข้าไปในอุ้งเชิงกราน เรียก Pelvic Inflammatory Disease (PID)
      - หากเป็นมากอาจทำให้มีหนองขังอยู่ระหว่าง Fallopian tube กับ ovary เรียกว่า Pelvic abscess
      - ถ้าเชื้อกระจายมากขึ้นก็จะทำให้เกิดการอักเสบของเยื้อบุเชิงกราน (pelvic peritonitis) หลังการอักเสบอาจมีพังผืดดึงรั้งท่อนำไข่เกิดการตีบตัน ทำให้เกิดภาวะมีบุตรยาก (infertility)
    - - เป็นเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรค Treponema pallidum
      - ติดต่อโดยการร่วมเพศหรือช่องปาก
      - ซิฟิลิส (Syphilis) สามารถรักษาให้หายขาดได้แต่ถ้าปล่อยทิ้งไว้ในระยะยาวอาจแสดงอาการในหลายระบบของร่างกาย เช่น ทางระบบประสาท ผิวหนัง ตา กระดูก หัวใจและหลอดเลือด ถ้าสตรีเป็นโรคนี้ในขณะตั้งครรภ์มีโอกาสถ่ายทอดเชื้อไปสู่ทารกในครรภ์ได้ด้วยส่งผลให้ทารกมีภาวะซิฟิลิสแต่กำเนิดได้
      - พยาธิกำเนิด
        เชื้อซิฟิลิสเข้าสู่ทางร่างกายทางแผลถลอกหรือทางเพศสัมพันธ์
        มีทั้งหมด 3 ระยะ ดังนี้
        ระยะที่ 1 หรือระยะเป็นแผล (Primary syphilis)
        ระยะที่ 2 หรือระยะเข้าข้อออกดอก (Secondary syphilis)
        ระยะที่ 3 หรือระยะทำลาย(Tertiary syphilis)
    - - เชื้อแบคทีเรียที่ก่อเกิดโรคคือ Hemophilus ducreyi
      - เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - ทำให้เกิดแผลที่อวัยวะเพศ และต่อมน้ำเหลืงที่ขาหนีบโต
      - หากไม่รักษาจะเป็นสาเหตุให้เกิดการติดเชื้อ HIV
      - Non-specific infection เชื้ออื่น ๆ ก็อาจทำให้เกิดการอักเสบตามตำแหน่งดังกล่าวได้ เช่น การอักเสบจากเชื้อ
        Streptococi,Staphylococi,Clostridium หลังการคลอด และการทำแท้ง
  - - - ติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - รอยโรคเป็นตุ่มใสและแตกเป็นแผล
        ที่บริเวณปากช่องคลอด
      - อาจติดต่อไปยังทารกในครรภ์ได้โดยเฉพาะ
        ขณะคลอดถ้าเด็กติดเชื้ออาจมีอาการรุนแรงได้
- - - - หน้าที่
        
        บีบไล่ตัวอสุจิให้เข้าท่อปัสสาวะ
    - - หน้าที่
        
        สร้างอาหารเพื่อใช้เลี้ยงตัวอสุจิ เช่น น้ำตาลฟรักโทส วิตามินซี
        เป็นต้น และสร้างของเหลวมาผสมกับตัวอสุจิเพื่อให้เกิดสภาพที่เหมาะสมสำหรับตัวอสุจิ
    - - หน้าที่
        
        ลำเลียงตัวอสุจิไปเก็บไว้ที่ต่อมสร้างน้ำเลี้ยงอสุจิ
    - - หน้าที่
        
        เก็บตัวอสุจิจนตัวอสุจิเติบโตและแข็งแรงพร้อมที่จะปฏิสนธิ
    - - หน้าที่
        
        หลั่งสารไปหล่อลื่นท่อปัสสาวะ
        ในขณะที่เกิดการกระตุ้นทางเพศ
    - - หน้าที่
        
        สร้างตัวอสุจิ (Sperm)
        
        ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ หัว (head) คอ และลำตัว (midpiece) หาง (flagellum) โดยส่วนหัวภายในบรรจุไว้ด้วยนิวเคลียสและปลายสุดของหัวถูกห่อหุ้มไว้ด้วย อะโครโซม (acrosome) ซึ่งบรรจุเอนไซม์สำหรับเข้าเจาะไข่ อะโครโซมนั้น ถูกเปลี่ยนมาจากกอลจิคอมแพล็กซ์ (golgi complex) ส่วนคอและลำตัว ส่วนนี้ตรงกลางมีแกนเรียกว่า แอกเซียลฟิลาเมนต์ (axial filament) ตรงคอมีเซนโทรโซม 2 อัน ถูกพันด้วยไมโทคอนเดรีย (mitochondria) แบบเกลียว และเป็นแหล่งให้พลังงานสำหรับการเคลื่อนที่ของสเปิร์ม ส่วนแกนมีเยื่อหุ้มไว้ ส่วนหางคือส่วนของ แอกเซียลฟิลาเมนต์ที่ไม่มีเยื่อหุ้ม มีหน้าที่สำหรับการเคลื่อนที่
        
        สร้างฮอร์โมนเพศชาย
      - seminiferous tubule
        
        เป็นท่อที่มีเยื่อบุผิวซึ่งวางตัวอยู่บน basal lamina ท่อนี้ถูกล้อมรอบด้วยเนื้อเยื่อเกี่ยวพันและ เซลล์แบน ๆ มีลักษณะคล้ายเซลล์กล้ามเนื้อเรียบเรียก myoid cell เมื่อเซลล์นี้หดตัวช่วยบีบไล่ sperm ออกไปตามท่อ ภายใน seminiferous tubule จะประกอบด้วยเซลล์ 2 ชนิด คือ spermatogenic cell เป็นเซลล์ที่ให้กำเนิดเซลล์สืบพันธุ์หลายระยะและ sertoli cell (supporting cell)
      - sertoli cell
        
        หน้าที่
        
        นำสารอาหารจากหลอดเลือดไปเลี้ยงเซลล์สืบพันธุ์ ช่วยในการลำเลียงเคลื่อนย้ายเซลล์สืบพันธุ์จาก basal lamina ของ seminiferous tubule ออกสู่ lumen ช่วยกัดกินและทำลายเซลล์สืบพันธุ์ที่ตายแล้ว
  - - - หน้าที่
        
        ห่อหุ้มลูกอัณฑะ ควบคุมอุณหภูมิให้พอเหมาะในการสร้างตัวอสุจิ (35 องศาเซลเซียล)
    - - เป็นอวัยวะเพศของเพศชายที่ใช้สืบพันธ์ และทำหน้าที่เป็นท่อปัสสาวะ