Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
hond, kat - Coggle Diagram
hond
huid
luizen
(ALTIJD GH spec)
-->
dorsaal
jeuk
... bij zware infestatie
erythema, korsten, alopecie
diagnose:
macroscopisch luizen/neten
(
groot, over voll.haar)
huidafkrabsel --> luis
, direct OZ ...indirect OZ
behandeling:
alle h in omg
fipronil spray/spot on, selamectine, imidacloprid spot on 1x
halsband +flumethrine+imidacloprid
<--
bij slecht verzorgde h via direct contact
...voll.cyclus op GH (3-4w), eieren op haren;
enkele dagen in omg
vnl
Trichodectes canis
(bijtluis, voedt zich met schilfers) + Dipylidium caninum
Linognathus setosus
(steekluis, voedt zich met bloed)
ZELDEN
Demodex
canis, injai
-->
vnl thv kop, voorpoten
lokale/squameuze demodicose
(3-10m incubatie): mild, <5 kleine plaatsen huidletsels (
erythema, hyperpigm, alopecie, schilfering, comedonen
)
gegeneraliseerde demodicose
: erg, ≥5 plaatsen huidletsels (erythema, hyperpigm, alopecie, schilfering,
pyodermie
...septicemie...sterfte),
lymfadenopathie, lethargie, koorts
veel versch. vormen: pyodermie zonder alopecie / exfoliatief / vettig /
pedale
demodicose (tussen tenen)
diagnose:
diepe
huidafkrabsels
(tot bloeden) -->
mijten
moeilijk huidafkrabsel (interdigitaal,..):
50-100 haren plukken --> trichogram --> mijten
behandeling:
lokale --> vaak
spontane genezing
...bij toename wel beh
gegeneraliseerde (moeilijk, langdurig! (tot 3w na verdwijnen sympt én 2 opeenvolgende neg.afkrabsels))
-->
moxidectine spot-on wekelijks
voor milde gevallen,
afoxolaner, sarolaner p.o. maandelijks
<--
folliculaire
mijt van
teef via direct contact naar pups in eerste levensdagen
...voll.cyclus vd mijt op h (3-4w),
in omg korte overleving
erf.predisp; GH specifiek
erfelijke
immunodeficiëntie
(<1j) / verworven immunosuppresie (op alle leeftijden, hormonaal / immunosuppresiva / aand.)
VAKER
Otodectes cynotis / oormijt /
Otocariosis
--> otitis externa (
erythema, cerumen donker+droog
, vnl bilat) ...sec.bact.inf.;
+-jeuk
; soms ectopische manifestaties (vnl ventr.
dermatitis)
;
asympt.dragers
diagnose:
sympt, otopedaal reflex
otoscopie, microscopie van cerumen
(
korte steeltjes op poten)
behandeling:
alle h en k in omg
oren reinigen
selamectine, moxidectine spot on, sarolaner p.o.
1x
(
oliehoudende zalf / oordruppels
4-6w, dagelijks..2x pw)
verblijfplaatsen R&O
<-- mijten in gehoorgang ...
direct contact met h én k, omg
...voll.cyclus 3w,
in omg aantal weken
NOG VAKER
Sarcoptes scabiei varians canis
(~var.hominis!)
-->
schurft: op
ventr.
dun behaarde delen
(abd, oren, ellebogen, hakken)
++++jeuk
(mech., overgevoeligheidsreactie),
erythema, papels, alopecie, schilfers, korsten
... sec.bact.inf.
.......chron.schurft:
verdikking, plooivorming
(tropen)
asympt dragers
diagnose:
++++jeuk
(otopedale reflex),
ventr.
huidletsels
opp
(in epidermis)
afkrabsels ad rand --> mijten
(
rond, lange steeltjes op poten
): direct OZ onder microscoop ... negatief --> indirect OZ (KOH vertering, sed-flot); lage gevoeligheid
As ELISA
behandeling:
alle h,k,fretten id omg.
selamectine, moxidectine spot-on 2x
met 2w interval
sarolaner p.o. 2x
met 1m interval
fipronil spray 2x
met 2w interval, óók bij pups<8w i.t.t. rest
<--
graafmijten
via
direct contact
...voll cyclus vd mijt op dier, volw.mijt leeft 4-8w,
in omg enkele dagen
niet seizoensgeb
VAAK
Cheyletiella yasguri
-->
dorsaal
(kop,schouders, rug)
schilfering, jeuk
kán
zoönose:
zelflimiterend bij mens
diagnose:
dors
.huidletsels
vachtinspectie
--> eieren
stofmonster --> mijten
: direct OZ (
hoekig, haakjes naast kop
) ...indirect OZ
behandeling:
alle h in omg
fipronil spray 2-4x
met 2w interval
permethrine spot-on 4-8w
1x pw
verblijfplaatsen stofzuigen, insecticide spray
<--
opp mijten
voeden zich met lymfe,
eieren op haarbasis
...
direct contact met h, omg
...voll.cyclus 3-5w op h,
in omg 10d
VAAK
vlooien
Ctenocephalides felis, (canis)
-->
vlooien
beet
dermatitis:
lokale jeuk, erythema
vlooien
allergie
-dermatitis (immuungemedieerd, vnl
1-3j
(bij herhaaldelijke blootstelling)):
h staart, perineum, caud.rug / k variabeler (vnl rug)
acuut:
++++jeuk, erythema, papels, korsten
... chron:
alopecie, hyperpigm, hyperkeratose,schilfering, plooivorming
, ...
+pyodermie, seborrhee
+vector inf.ziekten
(Rickettsia, Mycoplasma, Dipylidium caninum,..)
diagnose:
beet -->
vlooienkam+inspectie --> volw.vlo +feces
(vlo lat.afgeplat, feces roodbruin kommavormig 1mm)
omg --> larven +feces
(rupsachtig)
allergie -->
(na)zomer, al eerder vlooien gehad
jeuk, thv staart, rug
vlooienkam+inspectie --> volw.vlo +feces
(soms weinig vlooien)
omg --> larven +feces
intradermale huidtest
: vlo-Ag intradermaal inspuiten --> oedeem
behandeling:
alle h én k, alle stadia
h: volw.vlooien en eieren
pyrethrine, pyrethroïden, carbamaten, organofosfaten
(poeder, spray, shampoo, syst., spot on, halsband) --> :check:snelle adulticide werking, ook teken, :red_cross:korte residuele, toxisch, resistentie
nieuwere topicale (spot on / spray):
indoxacarb, dinotefuran, selamectine, imidacloprid spot on, fipronil spray
--> :check:>1m residueel, veilig, :red_cross:geen knock-down effect
nieuwere orale:
spinosad kauwtablet
--> :check:knock-down effect, 1m residueel, veilig
nieuwe orale/spot on:
afoxolaner, fluralaner, sarolaner, lotilaner
(kauwtablet h, spot on k) --> :check: knock-down effect, >5w residueel, veilig
halsbanden +propoxur, flumethrine+imidacloprid:check:
IGR
(insect growth inhib.): chitine synthese remmer / juveniele hormoon analogen ... ei kan niet ontw --> :check:langdurige werking
omg: eieren
stofzuigen!, insecticide met residuele activiteit, IGR
spot on--> in hals op huid
<-- in
omg cocon / via direct contact volw.vlo op h
, regelm bloedmaaltijd nodig voor eiprod, in omg ei..larve..cocon zeer
resistent
(95% in omg!), voll.cyclus 3-4w
vnl in
(na)zomer
HEEL VAAK
teken
-->
vnl in kop, hals
lichte infestatie -->
zwelling, (irritatie)
(zware -->
anemie
door bloeding via gaatje,
alg.verzwakking
)
+vector infectieuze ziekte
: z.v.Lyme, hemolyt.anemie,..
zoönosen
diagnose:
(R.s --> (sub)tropen)
macroscopisch zien
(Ixodes --> anaalgroeve cran. vd anus; D.r, R.s --> caud)
bestrijding:
dagelijks controle + verwijderen
(draaiend, NIET ervoor alcohol)
maandelijks permethrine spot on, fipronil spray/spot on (+amitraz), pyriprole spot on
maandelijks sarolaner, lotilaner, afoxolaner p.o.:check:, elke 3m fluralaner p.o.
halsbanden +propoxur, dimpylaat, deltamethrine, flumethrine+imidacloprid:check:
Ixodes
<--
3 GH (vnl wilde dieren
, h,k) voor voll.cyclus, vnl in
vegetatie
Dermacentor reticulatus:
+Babesia canis,..
merendeel Europa
Rhipicephalus sanguineus:
+Babesia vogeli en gibsoni, Ehrlichia canis (zoönose),..
vnl op h
(sub)tropen
vnl Ixodes spp:
+Borrelia burgdorferi, Thick borne encephalitis virus (zoönosen),..
niet GH specifiek
heel Europa
andere mijten
Herfstgrasmijt / Neotrombicula autumnalis
<--
larven vanuit gras, late zomer/herfst
-->
+++jeuk ...erythema tussen tenen, kop, oren
diagnose:
mijtenlarven
macr (rood), micr (3 paar poten)
behandeling:
fipronil spray/spot on, permethrine, imidacloprid spot on
2x met 2w interval
preventie:
fipronil spray maandelijks id zomer
slecht gras vermijden
Dermanyssus gallinae /
rode vogelmijt / 'bloedluis'
<--
contact met vogelnesten / hokken
SOMS
-->
erythema, schilfers, papels, (jeuk)
diagnose:
mijten in vogelhok
--> enkel deze kunnen beh
vliegen
myiasis door
Lucilia sericata
(zelden)
Stomoxys
overgevoeligheid
-->
lokale ulceratieve dermatitis (oorraden, neus)
diagnostische behandeling
preventie:
permethrine spot on
(4w werking)
zalf met vaseline en citronella
hond tijdelijk binnenhouden
SOMS
g-i
Giardia duodenalis
assemblage A, B (zoönosen) < C, D
diarree bij pups
-->
vaak asympt,
... bij zware infectie vnl jonge hond (
<1,5j
, soms ook volw.h. i.t.t. coccidiose!) malabsorptiesyndroom / pancreasinsuff:
chron.intermitt.diarree
(enteritis; maldigestie door inhibitie lipasen en disaccharidasen, vernietiging glycocalyx; malabsorptie door atrofie villi),
steatorrhee
diagnose:
vers feces uitstrijkje --> trofozoïeten
(peervormig, bilat.symm., flagellen)
(meerdere feces stalen, sed-flot --> cysten (intermitt; 2-4 kernen))
copro Ag detectie
(ELISA, IFT, snap test)
aanwezigheid ≠ klin.giardiose (hoge prevalentie, diarree kan van iets anders zijn)
behandeling:
fenbendazole p.o. 3-5d, metronidazole p.o. 5-7d
--> klinisch verbetering, geen eradicatie, vaak hervallen!
preventie:
hygiënische maatr:
feces dagelijks opruimen, perianaal reinigen, stoom reiniging, ammoniumhydroxide ontsmetting, drogen
cyste
___
trofozoïet
<--
orale opname van cysten ... op dd
... 5-10d ppp; cysten
direct infectieus, resistent
VAAK, wereldwijd
haakwormen
Uncinaria stenocephala
-->
zelden sympt, lichte diarree
bij zware inf. jonge honden (
histiofage
volw.worm)
<-- (~strongyliden eq, HK)
inheems, maar enkel in
probleemkennels
feco-oraal:
L3 ...volw.worm in dd, (somatische migratie) ... 2-3w ppp;
eieren kunnen ontw. bij
<20°C
--> L3 op
gras/aarde
(buitenbeloop!)
Ancylostoma caninum
-->
heel erg pathogeen:
dermatitis, longbeschadiging,
donkere
slijmerige diarree, anemie
(
hematofage
volw.worm), anorexie, lethargie, epistaxis
<--
(sub)tropen
inf.wegen:
vnl percutaan
: tracheale migratie (hart-longen-trachea-keel-dd) ... 2-3w ppp
...... somatische migratie oiv immuniteit; géén ontw. eieren bij <20°C
lactogeen
... direct in dd
oraal
: feces / paratenische GH ...direct in dd ...somatische migratie
(transplacentair)
diagnose:
anamnese:
buitenbeloop, diarree
--> Uncinaria;
(sub)tropen, anemie, donkere diarree
--> Ancylostoma
sed-flot --> eieren in feces
(vals + bij
coprofagie
)
copro Ag detectie
postmortem volw.worm in dd:
kleiner, snijplaten --> Uncinaria toevalsbev;
1,5cm, tanden
--> Ancylostoma
beh:
"
sympt.beh bij anemie
preventie:
U --> hygiëne:
feces opruimen, verharde vloer, stoom reiniging
A --> hond
niet mee op vakantie
/ 2w na vakantie
ontwormen
WEINIG
zweepworm / kennelworm: Trichuris vulpis
-->
volw.wormen
pathogeen:
meestal
subklinisch / donkere slijmerige briijge diarree
... bij zware infecties naast diarree soms ook
vers bloed (
rood
), anemie
diagnose:
anamnese: kennel met slechte hygiëne
sed-flot --> eieren in feces
(citroenvormig, geelbruin)
behandeling: " Toxascaris
preventie:
feces opruimen in kennels
regelm
coprol.OZ
<-- vnl in
kennels
feco-oraal:
opname geëmbryoneerde eieren ... larven in
cecum en colon
wand ...volw.worm in lumen, ... 2-3m ppp,
weinig immuniteitsopbouw
dus ook bij
oudere honden
(pp 1-1,5j) i.t.t. spoel+haakwormen;
eieren embryoneren in buitenwereld >9d,
resistent
volw.worm
SOMS
spoelwormen
Toxocara canis
--> effect ~ leeftijd (vnl jonge), aantal wormen, ontwikkelingsstadium+lokalisatie
pups:
zware inf.:
migrerende larven door long
-->
hoesten
, neusvloei, pneumonie, sterfte
volw.wormen in dd -->
vermageren, buikpijn, diarree, obstipatie, braken, conditie
:arrow_lower_right:
(zelden (intermitt) koorts, ascites, rachitis,.)
middelmatige inf.:
groeivertraging, (intermitt) diarree,
gezwollen abdomen
lichte inf.:
asympt
volw:
meestal
asympt
, ... bij +++eieren wel
eosinofiele enteritis --> chron.diarree
<--
paratenische GH = knaagdieren, mens (in spier)
hoge prevalentie door:
versch.infectiewegen:
teef peri-parturient rise door somatische larven / larven via pups / omg ...
transplacentaire besmetting
einde dracht: spieren ... lever-long migratie ...
2-3w ppp
(
lactogene
... ontw in dd zonder migratie, 1m ppp)
feco-oraal
(+++in parken): tracheale migratie bij
jonge
honden (lever-hart-longen-trachea-keel-darm,
1m ppp
)
somatische migratie bij
volw
.honden >6m (spieren, géén ei uitscheiding ...einde dracht wél via melkklieren)
opname knaagdier
... ontw in dd zonder migratie, 3w ppp
+++eiprod
+
eieren resistent in omg. (<3j)
diagnose:
(p)pp:
BOZ
: eosinofilie, leverwaarden:arrow_upper_right:
copro-Ag detectie
: vnl larven na 31d (ook Ancylostoma, Trichuris)
onvolw.wormen in feces/braaksel
pp:
sed-flot --> eieren in feces
(groot, dikke
gekartelde schaal, bleek
)
wormen in feces/braaksel
(10cm, wittig, kopvleugels, bulbus oesophagus)
behandeling:
volw.wormen --> benzimidazoles, pyrantel,
oxantel, emodepside
, milbemycine oxime p.o., selamectine, moxidectine spot-on
larven -->
emodepside p.o.
preventie:
ontwormingsschema's
pups:
2 - 4 - 6 - 8w
...
maandelijks
tot 6m
teef: "
overige honden:
4x pj
(~contacten, rauw vlees, jacht,..) of regelm.fecesOZ / maandelijks bij YOPI's
hygiënische maatr.:
kennels -->
feces opruimen, stoom reiniging, betonnen vloer
feces opruimen bij uitlaten, contact met feces vermijden (niet naar parken, wel met leiband)
Toxascaris leonina
-->
meestal subklinisch
, ...zware inf:
enteritis, diarree
diagnose:
sed-flot --> eieren in feces
(
gladde wand, bleek
)
wormen in feces/braaksel
(<10cm, kopvleugels, géén bulbus oesophagus)
behandeling: " (maar geen selamectine)
preventie:
hygiëne
<--
paratenische GH = kat, vos, wolf
enkel infectie via:
feco-oraal
: larven in dd wand ... volw.wormen in lumen ...10-11w ppp, 4m pp;
embryonatie in omg 5-10d,
resistent in omg
(3j)
(opname andere GH)
minder frequent
VAAK
Coccidia
Sarcocystis
--> niet van belang voor hond en herbivoren, wél voor
voedselveiligheid
<-- heteroxene cyclus:
opname tGH herbivoren
(cysten in spier) ... weinig immuniteitsopbouw
WEINIG
Neospora caninum
-->
rund --> abortus
h -->
meestal subklinisch
/ klinisch tussen 2m-1j: focale necrose hersenen, RM, spinale nn -->
parese AP, progressieve paralyse
(VP, kauwspieren, dysphagie ...sterfte)
diagnose:
meerdere pups vh nest parese AP
As detectie serologie (IFT)
biopsie spieren (IHC)
behandeling: geen efficiënte GM
clindamycine, (pyrimethamine)
preventie:
niet verder kweken met geïnf.teef
geen rauw vlees
weg van nageboorte koe
<--
herbivoren: opname gesporuleerde oöcysten / transplacentair
h:
opname slachtafval / nageboorte
... 1-4w ppp ... sporulatie in buitenwereld 3d
transplacentair
SOMS
Cystoisospora spp.
-->
-=
vaak subklinisch bij volw (imm)
...bij hoge infectiedruk (veel jonge katten, slechte hygiëne) klinisch:
(waterige) diarree
(schizo+gametogonie in epitheelc.),
anorexie
(villusatrofie),
dehydratatie
diagnose:
diarree, <3m
sed-flot --> oöcysten in feces
(vers=ongesporuleerd, ...gesporuleerd)
behandeling:
toltrazuril p.o.
1x want imm opbouw
preventie:
hygiënische maatr:
feces dagelijks opruimen, stoom reiniging, ammoniumhydroxide ontsmetting, drogen
<--
GH specifiek, vnl
jonge hond
<3m
(spenen)
fac.heteroxene cyclus:
vnl directe cyclus:
feco-oraal
opname gesporuleerde oöcysten
(indirecte cyclus: opname tGH (knaagd, HK slachtafval))
...ppp 4-11d ... sporulatie in omg <4d,
resistent
SOMS
cestoden
-->
weinig pathogeen voor hond :check::
meestal subklinisch, vage abd.klachten (lichte enteritis), perianale jeuk bij D.c. proglottiden
zoönose
afkeuring vlees tGH
diagnose:
vlooien
proglottiden
: D--> vers 'rode rijstkorrel', lang, dubbele genitaalporus; T--> kort, enkele genitaalporus
eieren in feces
, lage gevoeligheid! (D (kleefbandmethode) aantal in cocon; T,E (fecesOZ) rond, dikke radiair gestreepte wand)
copro Ag
, hogere gevoeligheid en specificiteit --> T en E kunnen onderscheiden
DNA in feces (PCR)
, nog hogere gevoeligheid en specificiteit --> E
postmortem lintworm in dd
: D,T --> macroscopisch zien; E --> uitstrijkje mucosa / darmspoeling voor microscopie
behandeling:
praziquantel
! altijd preventie:
D -->
vlooienbestrijding
T, E.g -->
geen rauw / niet ingevroren slachtafval
E.m. -->
maandelijks ontwormen
in Ardennen,..
<--
Echinococcus granulosus:
WEINIG
opname tGH zoogd
... 1-2m ppp, <2j pp
!
zoönose
: mens accidentele GH (via laaghangend fruit +feces) --> hydatide blaas in lever, longen
Echinococcus multilocularis / vossenlintworm:
WEINIG, hier vnl in Ardennen, Groningen, Limburg
opname tGH knaagd
door eGH vos (h,k, wolf) ... 1m ppp;
eieren onmiddelijk infectieus, overleven <8m
!
zoönose
: mens accidentele GH --> hydatide blaas in lever
Taenia spp.:
WEINIG
opname tGH zoogd (slachtafval HK, varken, konijn, haas)
... 1-5m ppp, geen immuniteitsopbouw
Dipylidium caninum:
VAAK
opname tGH vlo (/bijtluis)
+cysticercoid ... 3w ppp, geen immuniteitsopbouw (<3j pp);
eieren in proglottiden op anus opgenomen door vlo ... 3-4w ontw tot cysticercoid
Cryptosporidium
bv
Angiostrongylus vasorum / Franse hartworm
(1-2cm)
--> vnl "klassieke (
hoest, inspanningstolerantie, dyspnee, pneumonie, pulm.hypertensie
)
soms
coagulatiestoornissen
(epistaxis, melena, petechiën,..) ... fataal
soms
neurol.sympt
(epilepsie, dwanggedrag, parese,..)
diagnose:
anamnese:
<2j, (water+)slakken
, KOZ
(enkel) hoest
BOZ
: thrombocytopenie, eosinofilie, hyperglobulinemie (As), hypercalcemie)
RX
dorsocaud
. alveolair interstit.patroon
Baermann --> L1 in feces, 3 opeenvolgende dagen!
:check:
bronchoscopie +BAL
:
eosinofielen,
bloed, evt.menginf. longworm :check:
Ag detectie serologie (ELISA)
, hoge sensitiviteit+specificiteit :check:
autopsie --> volw.wormen in aa.pulm+RH
behandeling:
alle h vh gezin testen
milbemycine oxime p.o. 4x
met 1w interval,
moxidectine spot-on 1-2x
,
fenbendazole p.o.
ondersteunend:
hokrust, O2 toediening, bloedtransfusie
preventie:
slakkenbestrijding?
maandelijks milbe / moxy
beh in endemische gebieden
<--
hier
sporadisch klinische gevallen in h <2j
, lage prevalentie in vossen
tGH (naakt)slak opname feces +L1 -->
naaktslak +L3 opname door eGH hond
...L5 in mes.lnn. ...lever-hart-aa.pulm ... volw.wormen in RH en a.pulm, productie L1 naar longen ...opgehoest+doorgeslikt ... feces +L1
reservoir vos
weinig imm, hoge L1 uitscheiding, vaak asympt
Babesia
canis (via Dermacentor reticulatus) > gibsoni (via Dermacentor spp.) >
vulpes (via Ixodes spp., Spanje, Portugal)
-->
acute vorm (hier na import! (1-2w incubatie)):
koorts, lethargie, anorexie, anemie
(mech. / toxische / imm-gemedieerde hemolyse)
chron.vorm (enzoötische gebieden)
atypische complicaties:
shock, multipele orgaandysfunctie
(hypoxemie ... syst.infl, DIC)
diagnose:
recent
in enzoötisch gebied, teken vinden
BOZ --> merozoïeten
(peervormig in rbc),
As
2w p.i.:check:,
DNA (PCR)
behandeling:
imidocarb IM/SC 2x
met 2w interval
doxycycline p.o. 4w
bij kleine Babesia gibsoni en vulpes
preventie:
hond niet mee op vakantie
imidocarb SC / doxy p.o.
--> 4w geen ziekte (≠inf)
tekenpreventie
<--
occasionele gevallen via import / autochtone gevallen
tGH teek +sporozoïeten (sex.voortpl.; transstadiële (op andere hond) en transovariële overdracht (naar babyteken))
-->
teek+sporozoïeten op h
...
na 36-72h overdracht
....asex.voortpl. in
rbc --> merozoïeten
... rbc barst --> andere rbc geïnf.
Dirofilaria immitis / klassieke hartworm (12-30cm)
proliferatie endotheel ...vernauwing aa.pulm; pulm thrombo-embolie ...pneumonie, pulm.hypertensie, cor pulmonale (uitzetting RV), leverstuwing, ascites
-->
hoest, inspanningsintolerantie, dyspnee, abn.long+hartgeluiden .... plotse ernstige zwakte, bloed in urine
(v.cava syndroom)
diagnose:
6m geleden
in
endemisch gebied
RX thorax --> a.pulm (+RH) vergroot
(
echocardio
--> RH vergroot)
>6m p.i. concentratie-methode bloed --> microfilaria
, maar lage gevoeligheid, vaak 'occulte inf.' (preadulte worm nog geen L1 prod; enkel vrl worm L1 prod;
>6m p.i. Ag bloed (ELISA)
behandeling:
.>2-3m maandelijks vóór adulticide therapie
ML
--> eliminatie migrerende L3+4, volw.wormen kleiner zodat minder snel embolie, reductie L1
4w dagelijks vóór adulticide therapie
doxycycline
--> symbiotische bact. in worm doden
... 2x met 1m interval
melarsomine dihydrochloride IM
+2m hokrust--> volw.wormen doden (risico op embolie!)
...... 3-6w ná adulticide therapie
milbemycine oxime p.o.
--> L1 doden (geen transmissie naar mug ....) (risico op anafyl.reactie!)
chirurgisch wormen verwijderen
bij v.cava syndroom
preventie:
hond niet mee op vakantie
muggen weren
(horren, net, insecticide (halsband+deltamethrine 5-6m / permethrine spot-on 2-4w))
maandelijks ML gedurende transmissieperiode (april-nov) tot 1m erna
(doodt L3+4 vd afgelopen 30d)
<--
import
waar warm genoeg voor bep.muggen
tGH mug prikt besmette hond +L1(=microfilaria) -->
mug +L3 prikt andere hond
... L4 in bdw ... met circ mee naar RH en a.pulm ... volw.hartwormen die ophopen en productie L1 doorheen circ (6m ppp)
Leishmania infantum
-->
subklinisch
klinisch: vnl
huidproblemen
(ulcera thv inoculatieplaats en drukplaatsen; alopecie+schilfers vanaf kop (bril); gegeneraliseerd zonder jeuk);
lymfo-adenopathie
(gezwollen lnn, splenomegalie);
alg.ziekte
(
spieratrofie
,
onychogryphosis (=lange nagels)
,
epistaxis,
diarree, anorexie, dyspnee, vermoeid, manken)
diagnose:
1m-jaren geleden in (sub)tropen geweest
afdrukpreparaat ulcera / aspiraat lnn. / beenmergpunctie -->
amastigoten in macrofagen
, lage sensitiviteit, hoge specificiteit
As serologie
8-12w p.i., hoge sens+spec :check: --> diagnose + opvolging
biopt huid/lnn/beenmerg -->
DNA (PCR)
behandeling: prognose, langdurig!
allopurinol p.o. 6-12m
(i.c.m. meglumine antimonaat, miltefosine)
meglumine antimonaat SC 4-8w
, maar nefrotoxisch,..
miltefosine p.o. 4w
, maar braken, diarree,..
....
euthanasie indien slechte prognose
(sympt, nierwaarden)
preventie:
hond niet mee op vakantie / 's nachts binnenhouden
zandvliegjes weren (
horren, dubbel muskietennet, insecticide (halsband +deltamethrine 5-6m, permethrine spot on 2-4w
))
vaccinatie
seronegatieve h >6m --> minder risico op actieve inf.
<--
import uit (sub)tropen (Zuid-Europa)
tGH zandvliegje opname amastigoten --> promastigoten in darm...proboscis ...
zandvliegje +promastigoten steekt 's nachts
als windstil eGH h ... in
macrofagen amastigoten
... barst -->...
transmissie zonder vector (
verticaal (op nakomelingen), venerisch, direct contact met ulcera, bloed (vechten, transfusie,..)
occasionele GH = knaagd, konijn, haas, mens
kat
huid
luizen
-->
schilfering, jeuk, miliaire dermatitis, alopecie
diagnose:
" (luis dikke driehoekige kop)
behandeling:
fipronil spray/spot on 1x, selamectine spot on 1x
<-- "
ZELDEN
Felicola subrostratus
(bijtluis)
Otodectes cynotis
--> "
diagnose: "
behandeling:
alle h en k in omg
oren reinigen
selamectine, moxidectine, fluralaner spot on 1x
ivermectine oorgel 3x
met 1w interval
(
oliehoudende zalf/oogdruppels
)
verblijfplaatsen R&O
<-- "
VAAK
Demodex
cati, gatoi, felis
-->
D.c. -->
lokale
demodicose ( " vnl kop en VP, géén jeuk) / (
gegeneraliseerde
demodicose (zeldzaam, geassocieerd met syst.aand.))
D.g. -->
+++jeuk, erythema, alopecie, schilfering / asympt dragers
diagnose:
D.c., D.f.:
diepe
afkrabsels --> mijten
(langwerpig vs middellang)
D.g.:
opp
afkrabsels --> mijten
(kort)
behandeling:
lokale --> vaak
spontane genezing
gegeneraliseerde (moeilijk, langdurig!) -->
moxidectine spot on, fluralaner p,.o.,
ivermectine SC, doramectine SC
D.g. --> moxidectine spot on, fluralaner p.o.
cati vs gatoi
<--
D.c. (
folliculaire
mijt): " D.canis (
direct contact
)
vnl D.g. (
opp
mijt):
direct contact,
óók tussen volw.k
D.f. (
folliculaire
mijt)
MINDER DAN BIJ H
Notoëdres cati schurft
-->
thv oorranden..kop..hals
++++jeuk, papulaire dermatitis, erythema, alopecie, schilfering
..... uitbreiding naar
poten en de rest, plooivorming, droge korsten
asympt.dragers
diagnose:
++++jeuk, huidletsels localisatie!
opp
afkrabsel --> mijten
(
rond)
, direct OZ ...indirect OZ
behandeling:
alle k in omg
eprinomectine
(worm, mijt) +
fipronil
(vlo) spot on 1x
moxidectine
(") + imidacloprid (") spot on 1x
preventie:
direct contact vermijden
met besmette k
<-- " Sarcoptes
Cheyletiella blakei
-->
grote variatie:
schilfering, jeuk, miliaire dermatitis
(=kale streep over rug +papels/korstjes)
/ asympt.dragers
DDX vlooienallergie, luizen
diagnose: "
behandeling:
alle k in omg
k:
fipronil, selamectine spot on 1-3x
met 1m interval
omg: stofzuigen, insecticide spray
<-- " C.yasguri
predisp.
langharige k
teken, vnl Ixodes
behandeling:
dagelijks controle + verwijderen
maandelijks fipronyl spray/spot on
maandelijks sarolaner, fluralaner spot-on, lotilaner p.o.
halsbanden +propoxur, flumethrine+imidacloprid:check:
"
vliegen
Herfstgrasmijt "
darm
Tritrichomonas foetus
--> vaak
asympt
...
(intermitt.) chron.diarree <1j
diagnose:
verse feces in cultuur --> trofozoïeten
(overleven >2d (i.t.t. giardia 1d))
DNA (PCR)
behandeling:
ronidazole p.o. dagelijks 2w
(vrij toxisch)
<-- flagellaat
via direct contact / feco-oraal naar k
...DD (zelden urog)
VAAK
Toxocara cati
--> minder pathogeen dan T.canis (geen transplac.overdracht, minder effect van migratieletsel) --> géén sterfte
vaak subklinisch
... matige infectie:
(intermitt.) diarree, gezwollen buik
... zware infectie (zeldzaam):
diarree, gezwollen buik, braken, vermageren, ruw haarkleed
zoönose!
DDX Ancylostoma
diagnose: "
eieren in feces
wormen in feces/braaksel
behandeling:
volw.wormen: benzimidazole, pyrantel, milbemycine oxime p.o., selamectine, moxidectine,
eprinomectine, emodepside
spot-on
larven:
eprinomectine, emodepside spot-on
preventie:
ontworming kittens en moeders
:
3-5-7-9w
, daarna maandelijks tot 6m
volw.katten
regelm.controleren, 4x pj ontwormen
hygiëne
<--
infectiewegen:
lactogeen
feco-oraal
(+++in zandbak): tracheale migratie ... 8w ppp / somatische migratie (
ONafh. vd leeftijd (i.t.t. h)
)
opname paratenische GH
+++eieren, resistent in omg
VAAK
Cestoden
-->
weinig pathogeen:
meestal subklinisch
... zware inf. zelden:
abd.klachten, diarree
diagnose:
proglottiden
--> " D, T
eieren in feces
--> " D; T,E
behandeling: "
preventie:
D -->
vlooienbestrijding
(T -->
knaagdierenbestrijding
)
<--
(Echinococcus multilocularis ")
Taenia taeniaeformis
VAAK
opname tGH knaagd
... 1-3m ppp, +++eieren
resistent in omg
vnl Dipylidium caninum "
VAAK
Ancylostoma tubaeforme
-->
matig pathogeen
:
meestal chron.ziekte:
diarree (met bloed), groeivertraging, ruw haarkleed
...(zelden zware inf:
anemie
)
diagnose:
eieren in feces
(vals + bij
carnivorisme
)
postmortem wormen in dd
behandeling:
volw.wormen: "Toxocara
<--
ook ontw eieren
<20°C
(níét door import)
percutaan / feco-oraal
L3 ...tracheale / somatische migratie .. 3-4w ppp
opname paratenische GH
...ontw in dd, zonder migratie
(níét lactog., transplac.)
Giardia duodenalis
assemblage A (zoönose) < F
"
DDX Tritrichomonas foetus
VAAK, wereldwijd
coccidia
Toxoplasma gondii
-->
k
meestal subklinisch
entero-epitheliale cyclus -->
diarree bij kittens
(destructie darmepitheel)
extra-intestinale cyclus (ook volw.k) -->
dyspnee, retinochoroiditis, icterus, koorts, anorexie
(necrose in versch.organen)
zoönose! zwanger, immunodeficiëntie
abortus kHK
diagnose moeilijk!
diarree, pneumonie, retinochoroiditis
serologie
-->IgG (vroeger),
IgM
(actieve fase)
bioptie --> IHC
NIET fecesOZ (uitscheiding oöcysten al voorbij als sympt)
behandeling:
Clindamycine / gepotentialiseerde sulfonamiden
preventie:
hygiëne
(feces dagelijks opruimen, kattenbak reinigen met kokend water)
(
knaagdieren bestrijden
)
geen rauw vlees
<-- gesporuleerde oöcysten voornaamste inf.bron!
fac.heteroxene cyclus:
directe cyclus:
feco-orale
opname van
gesporuleerde oöcysten
...
extra-intestinale cyclus
(naar bloed als tachyzoïeten .. naar weefsel als bradyzoïeten) en soms entero-epitheliale cyclus
indirecte cyclus:
opname tGH warmbloedigen +bradyzoïeten
(weefselcysten) door eGH katachtigen (
>2m
) ...
entero-epitheliale cyclus
(dd epitheel xxx ... oöcysten) en extra-intestinale cyclus
... 3-9d ppp, pp 1-3w (imm opbouw tijdens entero-epitheliale cyclus), sporulatie in omg 1-5d,
resistent in omg
... geen oöcysten uitscheiding meer bij herinf. :check: (enkel nog risico voor YOPI)
VAAK, wereldwijd
Cystoisospora
felis, rivolta
--> "
diagnose:
" (oöcysten 'rugby')
behandeling: "
preventie: "
<-- "
ppp 5-9d, sporulatie in omg <2d
Toxascaris leonina (zeldzaam bij k)
