Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

อาชีวอนามัย - Coggle Diagram

- - - - เพศ
        
        ความแตกต่างระหว่างเพศหญิงและเพศชาย
        
        ลักษณะทางสรีระวิทยา พฤติกรรทสุขภาพ ลักษณะการทำงาน
      - อายุ
        
        การทีมีอายุต่างกันทำให้มีโอกาสเกิดการเจ็บป่วยด้วยโรคที่แตกต่างกัน
        
        คนที่มีอายุการทำงานมากย่อมมีโอกาสเจ็บป่วยมากกว่าคนที่มีอายุงานน้อย
      - ความรู้และระดับการศึกษา ผู้ที่มีการศึกษาสูงมักจะมีทักษะในการแสวงหาความรู้ ซักถาม และสามารถใช้แหล่ง
        ประโยชน์ได้ดีกว่าผู้ที่มีระดับการศึกษาที่ต่ำกว่า
      - พฤติกรรมสุขภาพเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อสุขภาพคนทำงาน
      - ความไวต่อการเกิดโรค คนทำงานที่ป่วยด้วยโรคเรื้อรัง เช่น ความดันโลหิตสูงหากทำงานในสภาพแวดล้อมการทำงานที่มีการแข่งขันสูงอาจก่อให้เกิดความเครียด ส่งผลให้อาการของโรครุนแรงขึ้นได้
    - - ลักษณะงานที่มีความซ้ำซาก เช่น งานทอผ้าด้วยมือ งานกวาดถนน พนักงานพิมพ์ดีด จะมีโอกาสเกิดการบาดเจ็บสะสมของข้อมือหรือรวมไปถึงการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ
      - ลักษณะงานที่ทำเป็นกะ เช่น ในอาชีพพยาบาล พนักงานรักษาความปลอดภัย หรือพนักงานร้านสะดวกซื้อ มีการศึกษาว่าการทำงานเป็นกะส่งผลให้แบบแผนการนอนหลับเปลี่ยนแปลง มีโอกาสเสี่ยงเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด
    - - ปัจจัยคุกคามด้านกายภาพ
        
        ความร้อน (heat) การทำงานในบริเวณที่มีความร้อนสูงร่างกายจะมีการปรับตัวเพื่อลดอุณหภูมิร่างกายลดลง โดยอัตราการเต้นของหัวใจจะเพิ่มขึ้น หลอดเลือดส่วนปลายขยาย มีการขับเหงื่อมากขึ้น ก่อนให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพ
        
        เกิดตะคริว
        
        อาการเหนื่อยอ่อนเพลีย
        
        หมดสติ
        
        ความเย็น การทำงานที่มีอุณหภูมิต่ำมาก เช่น อุตสาหกรรมห้องเย็น โรงงานน้ำแข็ง ทำให้ร่างกายต้องปรับตัวเพื่อป้องกันการสูญเสียความร้อนออกจากร่างกาย อัฯตรายที่มักพบ อุณหภูมิร่างกายต่ำกว่าปกติ โรคเท้าเปื่อย เนื้อเยื่อถูกทำลายเพราะถูกความเย็นจัด
        
        ความกดดันบรรยากาศที่ผิดปกติ ความดันบรรยากาศสูงหรือต่ำเกินไปจะส่งให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของก๊าซในร่างกาย เช่น คนที่ทำงานในอุโมงค์ลึกใต้พื้นดิน
        
        ความสั่นสะเทือน เกิดจากการเคลื่อนไหวของเครื่องมือและเครื่องจักรกล
        
        แสงสว่าง (light) ผลกระทบต่อคนทำงานจะเกิดขึ้นในกรณีที่แสงสว่างไม่เพียงพอหรือมากเกินไป
        
        รังสีต่างๆจะก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกาย
        
        เสียง (noise) สามารถรับเสียงที่ระดับความดัง 85 เดซิเบลนาน 8 ชั่วโมง ถ้ารับเสียงดังเกินกว่ามาตรฐานเป็นเวลานานจะทำให้เกิดการสูญเสียการได้ยิน
      - ปัจจัยคุกคามด้านชีวภาพ คือการที่ร่างกายได้รับการติดเชื้อจากการทำงานที่ต้องสัมผัสกับเชื้อโรคต่างๆ
      - ปัจจัยคุกคามด้าานเคมี คือ มีการใช้เคมีในกระบวนการผลิตรูปแบบต่างๆ ได้ แก่ ตัวทำละลาย ฝุ่น ก๊าซ เป็นต้น เมื่อสารเคมีเข้าสู่ร่างกายอาจทำให้เกิดโรคและความเจ็บป่วยทั้งเฉียบพลัน และ เรื้อรัง
      - ปัจจัยคุกคามด้านการยศาสตร์ ได้แก่ การยกของหนักเกินกำลัง การทำงานซ้ำๆ ทำให้มีอาการผิดปกติในระบบโครงร่างกล้ามเนื้อตามมา เช่น ปวดหลัง
      - ปัจจัยคุกคามด้านจิตสังคม คือ การที่สภาพงานหรือสิ่งแวดล้อมในการทำงานเป็นสาเหตุให้คนทำงานเกิดความเครียด
- - - - สาเหตุที่มาจากบุคคล (Host) ได้แก่ตัวบุคคลหรือกลุ่มคนผู้เป็นโรคหรือเสี่ยงที่จะโรค เช่น ช่วงวัยที่มีความเปราะบางหรือเสี่ยงต่อการมีสุขภาพไม่ดี การทำงานหรือการประกอบอาชีพที่เสี่ยงสูงต่อการเกิดโรค
      - สาเหตุที่มาจากสิ่งที่ทำให้เกิดโรค (Agent) ได้แก่ สิ่งที่เป็นตัวก่อให้เกิดโรค เช่น เชื้อโรค สารพิษ สารอาหาร ความเครียด สารก่อมะเร็ง สภาพแวดล้อมที่ไม่ปลอดภัยต่อการดำรงชีวิต การกลายพันธุ์ของเชื้อโรค เป็นต้น
      - สาเหตุที่มาจากสิ่งแวดล้อม (Environment) ได้แก่สิ่งที่ทำให้ Host เกิดโรคได้ง่าย และทำให้ Agent เพิ่มจำนวนหรือเพิ่มความรุนแรงมากขึ้น เช่น อุณหภูมิ แสง เสียง ความชื้น สภาพที่อยู่อาศัยที่ไม่ถูกสุขลักษณะ ลักษณะงาน และสิ่งแวดล้อมในการทำงาน
- - - - 3.1.1 การกำจัดหรือเปลี่ยนแปลง เครื่องมืออุปกรณ์ที่เป็นอันตรายไปใช้สิ่งที่มีความปลอดภัยมากกว่า
      - 3.1.2การเลือกวัตถุดิบหรือสารเคมีที่ไม่ก่อให้เกิดพิษแทนการใช้สารที่มีพิษ เช่น การเปลี่ยนมาใช้สีทาบ้านที่มีส่วนผสมของตะกั่วมาเป็นสีที่มีความเป็นพิษน้อย
      - 3.1.3 ใช้กระบวนการผลิตที่มีอันตรายน้อย หรือกระบวนการผลิต วิธีการทำงานที่เหมาะสม
        เช่น ใช้การทาสีด้วยแปรงแทนการทาสีแบบพ่นเพื่อลดอนุภาคสีที่แขวนลอยในอากาศ การดูดฝุ่นแทนการ
        กวาดฝุ่น
      - 3.1.4 ปกปิดหรือปกคลุมกระบวนการผลิตเพื่อป้องกันไม่ให้มลพิษกระจายไปสู่บริเวณทีมีคนทำงาน
      - 3.1.5การใช้ระบบให้เปียกชื้นแทนเพราะจะทำให้เกิดฝุ่นน้อย
      - 3.1.6 การใช้ระบบระบายอากาศเพื่อดูดจับสารพิษ ฝุ่น ไอ ควัน จากแหล่งกำเนิด
      - 3.1.7การแยกกระบวนการผลิตหรือเครื่องจักรที่มีอันตรายออกไปจากบริเวณที่มีคนทำงาน
      - 3.1.8 จัดให้มีการบำรุงรักษาเครื่องจักร อยู่ในสภาพที่ปลอดภัย วางแผนการตรวจสอบ ยกเครื่อง ซ่อมบำรุง มีการสำรองอะไหล่ที่จำเป็นอย่างเหมาะสม
      - 3.1.9 ระบบความปลอดภัย เช่น ระบบเตือนภัยไฟไหม้ระบบน้ำดับไฟอัตโนมัติ
      - 3.1.10 การจัดเก็บสารวัตถุอันตราย
        เช่น วัตถุสายไวไฟต้องมีสายดินเพื่อป้องกันการจุดระเบิดไอระเหยของสารจากไฟฟ้าสถิตย์
      - 3.1.11 การจัดเก็บวัสดุอุปรณ์ในการทำงาน อยู่ในสภาพเรียบร้อย สะดวกปลอดภัยต่อการใช้งาน เช่น ถังดับเพลิง บันได
      - 3.1.12 การควบคุมพลังงานอันตราย ได้แก่ กระแสไฟฟ้า สนามแม่เหล็กไฟฟ้า ปฏิกิริยาเคมี ลม ไอน้ำ ความดัน ความร้อน วิธีควบคุม เช่น ทำเครื่องป้องกัน ระบบตัดไฟอัตโนมัติ ใช้หุ้นยนต์ทำงาน ติดป้ายเตือน
    - - เพื่อป้องกันมิให้ปัจจัยคุกคามทางสุขภาพที่มาจากแหล่งกำเนิดไปสู่ตัวคนทำงาน มีประสิทธิภาพรองจากวิธีแรก เช่น เสียงและสารเคมี ทำได้โดยการเพิ่มระยะห่าง ฉากกั้นเสียงเครื่องจักร การระบายอากาศที่มีประสิทธิภาพ ติดตั้งอุปกรณ์ที่เตือนหรือบอกระดับอันตรายเพื่อเตือนให้คนบริเวณนั้นหาทางป้องกัน
    - - 3.3.1การให้ความรู้และคำแนะนำแก่คนทำงานที่เกี่ยวข้องกับอันตราย การฝึกอบรมพฤติกรรมการทำงานที่ปลอดภัยและมีมาตราการลดปัจจัยคุกคามสุขภาพ
      - 3.3.2การใช้อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล
        Personal protective equipment PPE
        เป็นมาตราการลำดับสุดท้ายที่จะเลือกใช้ควบคุมอันตรายในสภาพแวดล้อมการทำงานวิธีนิยมได้แก่ การใส่อุปรณ์ เช่น ปลั๊กอุดหู หน้ากาก ถุงมือ ต้องสวมใส่อย่างถูกต้อง สม่ำเสมอตลอดเวลาที่ทำงาน
      - 3.3.3 การบริหารจัดการเพื่อเพิ่มการป้องกันและลดการสัมผัสปัจจัยคุกตามทางสุขภาพจากการทำงาน โดยการสร้างพฤติกรรมสุขภาพที่ปลอดภัย เช่น การใช้ท่าทางการทำงานถูกต้องการเคลื่อนย้ายสิ่งของ
      - 3.3.4 การคัดกรองและการเฝ้าระวังการเกิดโรคจากการประกอบอาชีพ ได้แก่ การตรวจสุขภาพผู้ปฏิบัติงาน ตรวจเมื่อแรกเข้าทำงาน และตรวจสุขภาพประจำปี ความถี่ในการตรวจขึ้นอยู่กับเสี่ยง การบันทึกการเก็บรวบรวมข้อมูลผลการตรวจสุขภาพประจำปีในภาพรวมของการเจ็ฐป่วย อุบัติเหตุ อันนำไปสู่การป้อกันและแก้ปัญหา
  - - - เช่น รายงานการสอบสวนอุบัติเหตุ
      - เอกสารข้อมูลความปลอดภัยของเคมี (Safety Data Sheet SDS)
      - เอกสารผลการสำรวจสภาพแวดล้อม
      - ข้อมูลการบาดเจ็บและป่วยจากการทำงาน
      - รายงานการเดินสำรวจครั้งก่อน
    - - เป็นวิธีการค้นหาอันตรายที่เกิดจากการทำงาน โดยพิจารณาอันตรายในแต่ละขั้นตอนการทำงานและวิธีการป้องกันและควบคุมในแต่ละขั้นตอนการทำงานนั้น วิธีการนี้เหมาะกับงานที่ไม่สามารถตัดขั้นตอนที่เป็นอันตรายออกไปเนื่องจากมีความสำคัญต่อกระบวนการผลิตและเหมาะกับงานที่เคยมีประวัติการเกิดอุบัติ (accident)หรือเกือบเกิดอุบัติ (near miss) มาก่อน
    - - เป็นการเกิดสำรวจสถานประกอบการเพื่อค้นหาอันตรายจากขั้นตอนต่างๆ ของกระบวนการทำงาน เป็นการทำงานร่วมกันของสหวิชาชีพ
        
        แพทย์อาชีวเวชศาสตร์
        
        พยาบาลชุมชน
        
        เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน
        
        หัวหน้างาน
    - - เป็นการค้นหาอันตรายโดยนำแบบตรวจสอบที่สร้างไว้ ไปตรวจสอบการดำเนินงาน ซึ่งหัวข้อในแบบตรวจสอบอาจเป็นหัวข้อที่เป็นไปตามกฎหมาย มาตรฐานการปฏิบัติงาน หหหหรือข้อกำหนดในการปฏิบัติงาน
  - - - เป็นการอบรมและแนะนำคนทำงานทุกคน ตลอดจนหัวหน้างานและผู้เกี่ยวข้องทุกคนในสถานประกอบการให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการปฏิบัติเพื่อความปลอดภัย รวมถึงการป้องกันอุบัติเหตุและเสริมสร้างความปลอดภัยในสถานประกอบการ
    - - เป็นการกำหนดวิธีการทำงานหรือวิธีการปฏบัติเพื่อความปลอดภัยขึ้นมาเป็นมาตรฐาน พร้อมออกกฏระเบียบและข้อบังคับให้คนทำงานและผู้เกี่ยวข้องทุกคนได้ปฏิบัติตามก็จะต้องถูกลงโทษ เพื่อให้เกิดจิตสำนึกและหลักเลี่ยงการทำงานที่ไม่ถูกต้องหรือเป็นอันตราย
    - - เป็นการใช้หลักและวิชาความรู้ทางด้านวิศกรรม เพื่อแก้ไขปรับปรุงสภาพการณ์ทางกายภาพกายภาพต่าง ๆ ทุกชนิดที่เกี่ยวข้องให้เกิดความปลอดภัยในการใช้งานหรือปฏิบัติงาน สภาพการณ์ทางกายภาพ
        
        เช่่น เครื่องจักรไม่มีอุปกรณ์ป้องกันส่วนที่เคลื่อนไหว เครื่องมือหรืออุปกรณ์ชำรุดเป็นอันตราย ความเย็น ความร้อน
  - - - เช่น การตรวจวัดแสงสว่าง เสียง ความร้อน และระดับสารเคมีในบรรยากาศทำงานพยาบาลจะต้องทำงานร่วมกับบุคลกรอื่นที่มีความเชี่ยวชาญในการตรวจวัดสภาพแวดล้อมการทำงาน
      - เช่น นักสุขศาสตร์อุตสาหกรรม เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยประจำโรงงาน โดยการนำข้อมูลที่ได้จากการประเมินข้างต้นมาเปรียบเทียบกับเกณฑ์มาตรฐานด้านวิชาการหรือตามที่กฎหมายกำหนด มาตรฐานของหน่วยงานต่างประเทศที่นำมาใช้ปรียบเทียบ
        
        องค์กรบริหารความปลอดภัยและอาชีวอนามัยของสหรัฐเมริกา
        (Occupational Safety and Health Adminis-Tration:OSHA)
        
        สถาบันความปลอดภัยและอาชีวอนามัยแห่งชาติของประเทศสหรัฐอเมริกา (The National Instiyute for Occupational Safrty and Health:NIOSH)
        
        องค์กรนักสุขศาสตร์อุตสาหกรรมภาครัฐแห่งอเมริกา (American Conference of Governmental lndustrial Hygienist:ACGIH)
        
        มาตรฐานไทย
        
        กระทรวงแรงงาน
        
        กระทรวจอุตสาหกรรม
- - - - จัดประชุมกลุ่มคณะทำงาน เพื่อทำความเข้าใจในวัตถุประสงค์
      - กำหนดผู้รับผิดชอบ เพื่อป้องกันการทำงานที่ซ้ำซ้อน
      - กำหนดรูปแบบแนวทางการประสานงานให้ชัดเจน
      - เตรียมความพร้อมของทรัพยากรและงบประมาณ
      - สื่อสารประชาสัมพันธ์ให้คนในสถานประกอบการได้รับรู้เกี่ยวกับ วัน เวลา สถานที่ และหัวข้อกิจกรรมการดำเนินการ
    - - เผยแพร่ประชาสัมพันธ์สร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ
      - จัดเตรียมสถานที่ สมาชิกที่เข้าร่วม การให้ความรู้ ตามวันเวลาที่กำหนด
      - สรุปกิจกรรมทั้งหมด
    - - เป็นการประเมินติดตามหลังเสร็จสิ้นโครงการ 1 สัปดาห์ มีการติดตามการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรืออาจเป็นการจัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมกับสถานประกอบการ