Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลทารกเเรกเกิดที่มีภาวะเสี่ยงสูง - Coggle Diagram
การพยาบาลทารกเเรกเกิดที่มีภาวะเสี่ยงสูง
ระบบไหลเวียนโลหิต
ภาวะหลอดเลือดหัวใจเกิน (Patent Ductus Arteriosus)
อาการเเสดง
หายใจเร็ว เหนื่อย ดูดนมได้น้อย ท้องอืด ได้ยินเสียง Murmur
การรักษา
รักษาทั่วไป ให้ยาควบคุมภาวะหัวใจวายเมื่อมีอาการ
การรักษาจำเพาะ
ให้ยายับยั้ง prostaglandin
ข้อห้ามใช้
Indomethacin
Plt.น้อยกว่า 60,000 เกล็ด/ไมโครลิตร
Urine น้อยกว่า 0.5 cc/Kg/hr. นานกว่า 8 ช.ม.
ฺBUN มากกว่า 30 mg/dl , Cr มากกว่า1.8 mg/dl
Ibuprofen
BUN มากกว่า 20 mg/dl , Cr มากกว่า 1.6 mg/dl
ภาวะตัวเหลืองในทารกเเรกเกิด (Hyperbillirubinemia)
Bilirubin ในเลือดสูง
เเบ่งเป็น 2 ชนิด
Physiological jaundice
สร้าง Bilirubin มาก : RBC อายุสั้นเเละตับทำงานไม่สมบูรณ์ ทำให้ขับ Bilirubin ได้ช้า
Pathological jaundice
Bilirubin มากกว่าปกติเเละเหลืองเร็ว
การรักษา
ส่องไฟ (Phototherapy)
เปลี่ยนถ่ายเลือด (Exchange transsfusion)
สาเหตุ
สร้าง Bilirubin มากกว่าปกติจากการทำลาย RBC
เลือดออกในร่างกาย
ผิดปกติที่ Enzyme ของ RBC
RBC เกิน
ผิดปกติของเยื้อหุ้ม RBC ทำให้เเตกง่าย
ธาลัสซีเมีย
หมู่เลือดของเเม่ลูกเข้ากันไม่ได้ Incompatability
มีการดูดซึม Bilirubin จากลำไส้มากขึ้น
กำจัด Bilirubin ได้น้อยลง
ดูดซึม Bilirubin จากลำไส้มากขึ้น จากการเลี้ยงลูกด้วยนมเเม่
สร้าง Bilirubin เพิ่มร่วมกับกำจัดได้น้อย
Bilirubin ในเลือดสูงจับกับเนื้อสมองด้านในทำให้เกิดความผิดปกติ (Kernicterus)
อาการระยะเเรก
เกร็งเเอ่นหลัง ชัก ไข้ ดุดนมได้น้อย ซึม
อาการระยะยาว
ขยับร่างกายเเละเเขนขาผิดปกติ การเคลื่อนไหวของตาเเละการได้ยินผิดปกติ พัฒนาการช้า สติปัญญาลดลง
การพยาบาลการส่องไฟเเละเปลี่ยนถ่ายเลือด
ปิดตาด้วยผ้า ป้องกันระคายเคือง
เช็ดทำความสะอาดตาเเละตรวจทุกวัน อาจมีระคายเคือง
ภายหลังการถ่ายเปลี่ยน Check V/S ทุก 15 นาที ทุก 30 นาที จนคงที่
ปิดตาทุก 4 ช.ม. เเละเปลี่ยนทุก 8-12 ช.ม.
ถอดเสื้อผ้าเเละจัดท่านอนหงายหรือคว่ำเปลี่ยนทุก 2 ช.ม. เพื่อให้รับเเสงทุกด้าน
สังเกตอุจจาระถ้าถ่ายบ่อยขึ้นอาจมีอาการถ่ายเหลวปนเหลืองจาก Bilirubin เเละน้ำดี
ดูเเลให้ได้นอนบริเวณตรงกลางของไฟห่าง 35-50 ซ.ม.
บันทึกเเละรายงานการเปลี่ยนเเปลง v/s ทุก 1-4 ช.ม.
สังเกตภาวะเเทรกซ้อนที่เกิดจากการส่องไฟ
บันทึกเเละสังเกตการอุจจาระเพื่อประเมินการสูญเสียน้ำ
ดูแลให้ได้รับการตรวจเลือดหา Bilirubin ทุก 12 ชม. เพื่อดูความก้าวหน้า
อธิบายให้คนในครอบครัวทราบ
เตรียมอุปกรณ์ฟื้นคืนชีพให้เพร้อม
ดูเเลให้ร่างกายอบอุ่น
ขณะเปลี่ยนถ่ายต้องบันทึก I/O Check V/S
สังเกตภาวะเเทรกซ้อน
ปัญหารระบบทางเดินหายใจ
ภาวะขาดออกซิเจนของมารกเเรกเกิด (Perinatal asphyxia)
การรักษาเเบบประคับประคอง/การรักษาตามอาการ
ให้เลือด เมื่อความเข้มข้นในเลือดต่ำ/เสียเลือด
งดให้อาหารทางปากชั่วคราว
หลัง 12 ชม.ให้ระวังการชัก
ให้ออกซิเจนตามความเหมาะสม
พิจารณาให้ Antibiotic
ให้ความอบอุ่นเเละการควบคุมทารกให้อุณหภูมิปกติ
ระมัดระวังภาวะเเทรกซ้อน
สังเกตอาการอย่างใกล้ชิดเเละต่อเนื่อง
ผลของการขาดออกซิเจนเเรกคลอด
ระบบหัวใจเเละหลอดเลือด
อาจทำให้เกิดภาวะหัวใจวาย
การลดลงของไกลโคเจน ทำให้ BP ต่ำ เกิดภาวะช็อคจากหัวใจขาดเลือด
หัวใจถูกกดเป็นเเผล ทำให้หัวใจเต้นช้าลง
ระบบหายใจ
อาจทำให้เกิดภาวะหัวใจวาย
อาจเกิดภาวะปอดคั่งน้ำได้
หายใจช้า/หยุดหายใจ
ระบบประสาทส่วนกลาง
ภาวะสมองบวมจากการคั่งของสารน้ำภายในเเละภายนอกเซลล์
เลือดออกในสมองจากหลอดเลือดของสมองเสียหาย
ภาวะชักจาก Cortext ของสมองถูกทำลาย
ระบบขับถ่าย
ไตไวต่อภาวะขาดออกซิเจน ทำให้หลอดเลือดฝอยของไต เนื้อไตเกิดเนื้อตาย ปัสสาวะใน 48 ชม. หลังคลอด หรือปัสสาวะเป็นเลือด
ระบบทางเดินอาหาร
ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ Bilirubin สูง ทำให้มีการดูดซึมเพิ่มขึ้น
เลือดไปเลี้ยงระบบทางเดินอาหารลดลง ทำให้เกิดภาวะลำไส้เน่า
Apnea of prematurity : AOP
ภาวะหยุดหายใจนานกว่า 20 นาที ร่วมกับ Cyanosis
Central apnea
ภาวะหยุดหายใจ ที่ไม่มีการเคลื่อนไหวของหรวงอก
Obstruction apnea
ภาวะหยุดหายใจที่มีการเคลื่อนไหวของทรวงอก
การดูเเล
สังเกตภาวะพร่องออกซิเจน
ดูเเลให้ได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ
จัดท่านอนให้เหมาะสม
ระวังอาการสำลัก
ดูดเสมหะเมื่อจำเป็น
Respiratory Distress Syndrome : RDS
การป้องกัน
มารดามีความเสี่ยงคลอดก่อนกำหนด เเต่ถุงน้ำคร่ำยังไม่เเตก ควรได้ Antenatal corticosteroids อย่างน้อย 24 ชม. ก่อนคลอดเพื่อกระตุ้นการสร้างสาร Surfactant เเละให้ปอดมีความสมบูรณ์มากขึ้น
เเบ่งเป็น 2 ชนิด
Dexamethazone
Betamethazone
ป้องกันไม่ให้ทารกขาดออกซิเจนในระยะเเรกเกิด ซึ่งจำทำให้เป็นกรด ขวางการทำงานของการสร้างสาร Surfactant
การรักษา
ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะเเทรกซ้อนจากการได้รับออกซิเจน โดยลดความเข้มข้นเเละอัตราการไหล
ภาวะเเทรกซ้อนหลังได้รับออกซิเจน
ภาวะปอดอุดกั้นเรื้อรัง
ภาวะจอประสาทตาพิการจากการคลอดก่อนกำหนด
ให้สาร Surfactant เพื่อให้ความยืดหยุ่นของปอดดีขึ้น
ให้ออกซิเจนตามความต้องการของทารก
ภาวะเเทรกซ้อน
ปอดอุดกั้นเรื้อรัง
จอประสาทตาผิดปกติ
เลือดออกในช่องสมอง
การพยาบาล
ดูเเลให้ได้รับการตรวจ Screening ROP
ดูเเลให้ได้รับออกซิเจน ติดตาม O2 sat ให้อยู่ระดับ 88-92 %
ดูเเลให้ได้รับวิตามินอีตามเเผนการรักษา
ดูเเลทารกที่มีภาวะ ROP รุนเเรง เเละอยู่ในเกณฑ์ได้รับการรักษาด้วยเลเซอร์
ดูเเลให้ได้รับออกซิเจนเท่าที่จำเป็น
ระบบทางเดินอาหาร
Hypoglycemia
อาการ
ซึม ไม่ดูดนม สั่น ผวา ซีด/เขียว หยุดหายใจ ชักกระตุก
ทารกไม่มีอาการ
อายุ 4-24 ชม. ในนมทุก 2-3 ชม. เเละติดตามก่อนให้นม
ถ้าระดับน้อยกว่า 35 มล/ดล ให้นมเเละติดตาม 1 ชม.
ถ้าระดับน้อยกว่า 35 มล./ดล ให้สารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด
ถ้าระดับ 35-45 มล/ดล ให้นมหรือสารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด
เเรกเกิด อายุ 4 ชม. ให้นมภายใน 1 ชม.เเรก ติดตามระดับน้ำตาลในเลือด 30 นาที หลังให้นมมื้อเเรก
ถ้าระดับน้อยกว่า 25 มล/ดล ให้นมเเละติดตาม 1 ชม.
ถ้าระดับน้อยกว่า 25 ดล/มล ให้สารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด
ระดับ 25-40 มล/ดล ให้นมหรือสารละลายกลูโคสทางหลอดเลือด
การรักษา
กรณีที่เสี่ยงน้ำตาลในเลือดต่ำ ต้องตรวจภายใน 1-2 ชม. หลังคลอดเเละติดตามทุก 1-2 ชม. ใน 6-8 ชม. เเรกหรือจนระดับน้ำตาลปกติ รีบให้ 5,10 %D/W ทางปาก หรือ NG Tube ใน 1-2 มื้อเเรก เเล้วให้นม
กรณีน้ำตาลในเลือดต่ำ ติดตามทุก 30 นาที
สังเกตการเปลี่ยนเเปลง
ในรายที่ไม่เเสดงอาการ ให้นมหรือสารละลายกลูโคส ถ้ากินไม่ได้ให้ทางหลอดเลือดดำ
ควบคุณอุณหภูมิห้อง
น้ำตาลในเลือด 35 mg% (Preterm)
น้ำตาลในเลือดต่ำ 40 mg% (Term)
Meconium aspiration syndrome (MAS)
การถ่ายขี้เทาออกปนในน้ำคร่ำ มี 2 ลักษณะ
ทางพยาธิสรีรวิทยาปกติ
การเคลื่อนตัวของลำไส้ที่พัฒนาสมบูรณ์เเล้ว
ทางสรีรวิทยาไม่ปกติ
เกิดความผิดปกติของรกเเละเเละทารกที่ตอบสนองต่อความเครียด
ภาวะที่ทารกในครรภ์สูดหรือหายใจเอาขี้เทาเข้าปอดหรือหลอดลม
เเนวทางการรักษา
พิจารณาให้ยาขยายหลอดเลือดไปในปอด
ให้ยา Antibiotic ในกรณีที่มีภาวะหายใจล้มเหลว
พิจารณาให้ตาตามอาการ เพื่อให้ทารกพักผ่อน ลดการใช้ออกซิเจน
เฝ้าระวังภาวะเเทรกซ้อน
ดูเเลให้ได้รับออกซิเจนที่เพียงพอ
การพยาบาล
วัดสัญญาณชีพทุก 2-4 ชม.
รบกวนทารกให้น้อยที่สุด
ดูเเลติดตามให้ออกซิเจน ติดตามอาการเเละอาการเเสดงของการขาดออกซิเจน
สังเกตอาการติดเชื้อ
สิ่งสำคัญเพื่อให้ทารกได้รับออกซิเจนที่เพียงพอ
Necrotizing Enterocolitis
อาการ
ซึม ดูดนมไม่ดี ตัวเหลือง ร้องกวน
อาการเฉพาะ
ท้องอืด ถ่ายเหลว มีเลือดในทางเดินอาหาร อาเจียนเป็นสีน้ำดี
การรักษา
พยุงระบบไหลเวียน โดยการให้สารน้ำ สารอาหารทางหลอดเลือด
ให้ยากระตุ้นความดัน
Antibiotic ระงับการติดเชื้อ
สังเกตการเปลี่ยนเเปลงของผู้ป่วย
I/O
การเเข็งตัวของเลือด
V/S
ระงับสิ่งกระตุ้นทำให้เกิดการอักเสบ
ปัจจัยเสี่ยง
ทารกติดเชื้อ Bacteria
คลอดก่อนหรือมีปัญหาระหว่างทำคลอด
เติบโตช้าในครรภ์
ทารกเกิดภาวะพร่องออกซิเจน
น้ำหนักน้อย
หัวใจพิการเเต่กำเนิด
ทารกเกิดภาวะเลือดข้น
ให้นมผสมที่มีความเข้มข้นสูง
วิธีการรักษา
การใส่ท่อระบายช่องท้อง
การผ่าตัดเปิดสำรวจช่องท้อง
เป็นภาวะลำไส้เน่า อักเสบ มักเกิดที่ลำไส้เล็กเเละลำไส้ใหญ่ในทารกที่มีน้ำหนักตัวน้อย
ระบบภูมิคุ้มกัน
Sepsis
สาเหต
คลอดล่าช้า
มารดาติดเชื้อ น้ำคร่ำมีกลิ่น
ถุงน้ำคร่ำเเตกก่อนกำหนด 18 ช.ม.
ทารกบกพร่องออกซิเจนในครรภ์
อาการ
อาจพบความผิดปกติ
สั่น ชัก ซึม ร้องนาน ไม่ดูดนม ซีด ผิวหนังเย็น หายใจเร็ว ลำบาก ท้องอืด อาเจียน
เเบ่งเป็น 2 ประเภท
Early onset
ติดเชื้อก่อน เเละขณะคลอด เเสดงอาการใน 2-3 วัน หลังคลอดใน 72 ช.ม.เเรก
Late onset
ติดเชื้อ เเสดงอาการหลัง 72 ช.ม.-1เดือน
การรักษา
ให้ Ampicilliin กับ Gentamycin IV
ถ้าไม่ได้ผลให้ Cephalosporins IV
ให้ยา Antibiotic ที่เหมาะสมกับ Sensitivity
คลอดก่อนกำหนด
สร้าง IgM ไม่สมบูรณ์ , ได้รับ IgE จากมารดาขณะอยู่ในครรภ์น้อย
ผิวหนังบาง Epidermis เเละ Dermis หลวม ทำให้ถูกทำลายง่าย
WBC น้อย ทำให้กำจัดเชื้อโรคไม่ดี
การพยาบาล
ประเมินภาวะติดเชื้อ
ดูเเลให้ได้รับ Antibiotic เเละสังเกตอาการข้างเคียง
ควมคุมอุณหภูมิให้ปกติ
ดูเเลความสะอาดร่างกายเเละสิ่งเเวดล้อม
ติดตามผล Lab
เเยกทารก
การควบคุมอุณหภูมิ
อุณหภูมิต่ำ (Hypothermia)
ต่ำกว่า 36.5 °C
อุณหภูมิ (Hyperthermia)
สูงกว่า 37.5 °C
การสูญเสียความร้อน
เเบ่งเป็น
การพา (Convection)
การเเผ่ (Radiation)
การนำ (Conduction)
การระเหย (Evaporation)
การดูเเล
Body temperature 36.8-37.2 °C
Air Servocontrol mode
วัดได้ 36.8-37.2 °C 2 ครั้งติดกันให้ปรับ เเล้วติดตามทุก 15-30 นาที อีก 2 ครั้ง เเล้วต่อไปทุก 4 ช.ม.
ตู้อบ เริ่มที่ 36 °C เพิ่มขึ้นที่ละ 0.2 °C
ติดตามทุก 15-30 นาที
Skin Servocontrol mode
ตู้อบ เริ่มที่ 36.5 °C เพิ่มขึ้นที่ละ 0.1 °C
นอกนั้นเป็น Air servocontrol mode
ติด Skin probe ตรงหน้าท้อง
จัดให้อยู่ในที่อุ่น 32-34 °C
ดูอุณหภูมิทุก 4 ช.ม. เเละปรับให้เหมาะสมกันทารก
ต้อง Keep warm
ระวัง Cold stress
ปรับให้เป็นอุณหภูมิห้อง 25-26 °C
ป้องกันการสูญเสียความร้อน
วัดอุณหภูมิ
ทวารหนัก
คลอดก่อนกำหนด 3 นาที 3 ซ.ม.
คลอดปกติ วัด 5 นาที
รักเเร้
คลอดก่อนกำหนด วัด 5 นาที
คลอดปกติ วัด 8 นาที
พัฒนาการพฤติกรรมทางระบบประสาท
ส่งเสริมสัมพันธภาพ
บอกให้พ่อ เเม่ทราบถึงพฤติกรรมของทารก กระตุ้นให้พ่อ เเม่ อุ้มหรือสัมผัส
เปิดโอกาสให้พ่อเเม่ได้ซักถาม เเละระบายความรู้สึก
เมื่อพ่อ เเม่ทาเยี่ยมทารก ควรให้ข้อมูลเกี่ยวกับความเจ็บป่วย การรักษาพยาบาลที่ทารกได้รับ เเละขอบเขตความรับผิดชอบของพยาบาล
ส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา
ขณะมารดาอยู่ในโรงพยาบาล ส่งเสริม เเละกระตุ้นให้มารดาเยี่ยมทารกหลังคลอดให้เร็วที่สุด
ทารกเเรกเกิด
จำเเนกได้ 2 ประเภท
น้ำหนักเรกเกิด
Low birth weight infant
Very low
Extreme low
Normal birth weight infant
อายุครรภ์
Mature infant
Post term infant
Preterm
อยู่ในช่วง 28 วันเเรก
ลักษณะทารกคลอดก่อนกำหนด
Reflex น้อย
หัวนมเล็ก
เสียงร้องเบา
ลายฝ่ามือ/เท้า น้อย
น้ำหนักตัวน้อย
รูปร่างเเขนขาเล็ก
ศีรษะใหญ่เมื่อเทียบกับลำตัว
หายใจไม่สม่ำเสมอเเละหยุดหายใจง่าย