Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 11 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหา ทางระบบประสาท, น.ส.สุชานาถ สุโขประสพชัย…
บทที่ 11 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหา
ทางระบบประสาท
ชักจากไข้สูง
อาการชักที่สัมพันธ์กับการมีไข้ที่ไม่ได้เกิดจากการติด
เชื้อของระบบประสาท
ชนิดของการชักจากไข้สูง
simple febrile seizure
complex febrile seizure
สาเหตุ
ภาวะชักจากไข้สูงเกิดจากการติดเชื้อในระบบต่างๆ
เด็กจะมีอาการชักเมื่อร่างกายมีอุณหภูมิสูงมากกว่า 39 องศาเซลเซียส
อาการและอาการแสดง
เด็กจะตัวร้อน หน้าแดง มึนงงสับสน กระสับกระส่าย ร้องกวน
มีอาการชักลักษณะการชักอาจจะตัวแข็งหรือตัวอ่อน ชักเกร็งหรือกระตุก ไม่รู้สึกตัว
การรักษา
ระยะที่กำลังมีอาการชัก
กรณีที่มีการชักเกิน 5 นาที ต้องทำให้หยุดชักเร็วที่สุด โดยให้ยาระงับอาการชัก เช่น diazepam
ให้ยาลดไข้ ร่วมกับ เช่น ตัวลดไข้ (เน้นขณะชักห้ามให้ยาชนิดรับประทาน)
ระยะหลังชัก
ซักประวัติตรวจร่างกายโดยละเอียด ให้ยาป้องกันการชัก รับประทานทุกวันนาน 1-2 ปี เช่น Phenobarbital , Depakine
การพยาบาล
วัดสัญญาณชีพทุก 4 ชั่วโมง
เช็ดตัวลดไข้ (tepid sponge)และให้ยาลดไข้
จัดท่านอนตะแคงศีรษะต่ำกว่าลำตัว ดูดเสมหะถ้ามีเสมหะ
ไม่ผูกยึดเด็กหรือจับเด็กขณะมีอาการชักเพราะอาจเกิดข้อไหล่หลุดหรือกระดูกหัก
ไม่ใส่ไม้กดลิ้นเข้าปากเด็กเพราะอาจทำให้ฟันหักและฟันที่หักอาจตกลงไปในลำคอเกิดการอุดกั้นทางเดินหายใจ
ระมัดระวังอุบัติเหตุที่อาจเกิดขณะมีอาการชัก
สังเกตและบันทึกระยะเวลาของการชักลักษณะการซัก
โรคลมชัก
อาการชักที่เกิดขึ้นซ้ำๆ อย่างน้อย 2 ครั้งขึ้นไป
ชนิดของอาการชัก
Generalized seizure
Tonic seizure
เกร็งแข็ง ล้มลงถ้ายืนอยู่
Clonic seizure
มีการกระตุกเป็นจังหวะที่ช้ากว่า myoclonic
Tonic clonic seizure
มีการเกร็งก่อนแล้วมีการกระตุกตาม
Atonic seizure
มีการสูญเสียความดึงตัวของกล้ามเนื้อ
Myoclonic seizure
มีการหดตัวของกล้ามเนื้อเป็นระยะสั้นๆ
Absence seizure
มีตากระพริบหรือตากระตุก
Infantile spam
ในเด็กเล็กตั้งแต่ 3 เดือน ถึง 2 ปี คือ งอศีรษะ ลำตัว แขนขา เข้าหากันช่วงระยะสั้นๆ แล้วคลายออกคล้ายสะดุ้ง
Partial seizure
Simple partial seizure
มีการกระตุกหรือชาของแขนขา หน้า คอ ประมาณ 5-10 วินาที
Complex partial seizure
การชักที่มีอาการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรม
Partial seizure evolving to secondary generalize seizure
มีความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้าสมองเฉพาะที่แล้วกระจายทั่วสมองทั้ง 2 ข้าง
Unclassified epileptic seizure
เป็นชนิดที่ไม่สามารถจัดกลุ่มได้
สาเหตุ
เกิดจากการมีรอยโรคในเนื้อสมอง
การมีรอยโรคในสมองทำให้เซลล์ประสาทหลั่งคลื่นไฟฟ้าสมองผิดปกติออกมาและไปมีผลต่ออวัยวะต่างๆที่สมองส่วนนั้นควบคุมทำให้เกิดอาการชักตามมา
การรักษา
ให้ Diazepam 0.2-0.4 มก./กก./นาที ทางหลอดเลือดดำ
ถ้าผู้ป่วยเด็กยังไม่หยุดชักภายใน 2-5 นาที ให้ diazepam 0 2-0.4 มก.กก.ซ้ำอีกครั้ง
ถ้า 5 นาทียังไม่หยุดซักให้ phenytoin 20 มก./กก.ผสม 0.9% NSS
ให้ทางหลอดเลือดดำด้วยความเร็วไม่เกิน 1 มก./กก./นาที
จับชีพจรและวัดความดันโลหิต ภายหลังจากให้ยาแล้ว 20-30 น.
ยากันชัก
Benzodiazepine
ได้แก่diazepam (valium)
ทำให้ง่วงหลับพฤติกรรมเปลี่ยนแปลง เดินเซ มีเสมหะจากหลอดลมมากกว่าปกติ
Phenobarbital
ทำให้ง่วงซึม เดินเซ
Phenytoin (dilantin)
เกิดอาการเซ ง่วงซึม เห็นภาพซ้อน ตากระตุก คลื่นไส้ อาเจียน เหงือกหนา มีภาวะซีดจาก Folic acid ต่ำได้ มีผื่นขึ้น ผมขนดก
Valproic acid
ง่วงซึม คลื่นไส้อาเจียน มือสั่น
เยื่อหุ้มสมองอักเสบ
สาเหตุ
เชื้อแบคทีเรีย , เชื้อไวรัส , พยาธิ , เชื้อรา
Cerebrospinal fluid test
Pressure
เด็กโต
110-150 mmH2O
ทารก
100 mmH2O
Red cells / White cell count
ไม่พบ
Glucose
50-75 mg/dl(ครึ่งหนึ่งของน้ำตาลในเลือด)
Protein
14-45 mg/dl
อาการและอาการแสดง
อาการที่แสดงว่ามีการติดเชื้อ
มีไข้ ปวดศีรษะมาก ซึมลง กระหม่อมโป่งตึง อาเจียน ชัก
อาการแสดงของการระคายเคืองของเยื่อหุ้มสมอง
คอแข็ง
Kernig’s sign ได้ผลบวก
Brudzinski’s
การรักษา
การรักษาเฉพาะ
ให้ยาปฏิชีวนะที่สอดคล้องกับผลการเพาะเชื้อน้ำ
ไขสันหลังที่เป็นสาเหตุ
การรักษาตามอาการ
ให้ยาลดไข้ ให้ยานอนหลับ ให้ยากันชัก ให้ยาลด
อาการบวมของสมองให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำรักษาภาวะไม่สมดุล
การป้องกัน
ควรฉีดวัคซีน เช่น Hib vaccine , JE vaccine,BCG
ไข้สมองอักเสบ
เนื้อสมองผิดปกติอาจเกิดจากการติดเชื้อไข้สมองอักเสบจากเชื้อไวรัส
Primary viral encephalitis
ไวรัสที่นำโดยแมลง โดยเฉพาะไข้สมองเจอี
Secondary viral encephalitis
ไวรัสหัด ไวรัสหัดเยอรมัน ไวรัสอีสุกอีใส ไวรัสคางทูม
รวมทั้งวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า
อาการและอาการแสดง
เชื้อไวรัสทำให้เกิดการคั่งของ lymphocyte ในสมองและเยื่อสมอง
เกิดภาวะสมองบวม
อาการเริ่มแรกของโรคสมองอักเสบจากเชื้อไวรัสมัก
เกิดอย่างเฉียบพลันโดยเริ่มมีอาการไข้สูง
การวินิจฉัย
ตรวจน้ำไขสันหลัง
พบว่าน้ำไขสันหลังใส ไม่มีสี มีเม็ดเลือดขาว
10-1000 เซลล์/ลูกบาศก์มิลลิเมตรส่วนใหญ่เป็นlymphocyte
ความดันของน้ำไขสันหลังสูงมากกว่า 180 มิลลิเมตรน้ำเล็กน้อย
โปรตีนในน้ำไขสันหลังมีปริมาณสูงขึ้นเล็กน้อยมีค่ามากกว่า 40 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
น้ำตาลในน้ำไขสันหลังปกติ
การรักษา
การให้ยาดังนี้ ยากันชัก
ยาต้านจุลชีพหรือยาปฏิชีวนะ เพื่อรักษาภาวะติดเชื้อแทรกซ้อน
การป้องกัน
การฉีดวัคซีน การฉีดป้องกันโรคไข้สมองอักเสบเจอี
หลักเลี่ยงการสัมผัสกับเชื้อโรคหรือพาหะ
โรคสมองพิการ
ความบกพร่องของสมองส่วนที่ใช้ควบคุมกล้ามเนื้อทำให้เกิดความผิดปกติเกี่ยวกับท่าทางการทรงตัวการเคลื่อนไหว
สาเหตุ
ระยะก่อนคลอด
การมีเลือดออกทางช่องคลอดของมารดาช่วง
ระหว่างการตั้งครรภ์เดือนที่6-9
มารดาขณะตั้งครรภ์ขาดสารอาหาร
มารดามีภาวะชักหรือมีภาวะปัญญาอ่อน
การเกิดก่อนกำหนด
การเกิดน้ำหนักตัวน้อย
มารดาขณะตั้งครรภ์มีการใช้ยาบางชนิดทำให้สมองเด็กมีพัฒนาการผิดปกติ
มารดาได้รับอุบัติเหตุหรือเกิดการติดเชื้อขณะตั้งครรภ์
ระยะคลอด
สมองขาดออกซิเจน
ได้รับอันตรายจากการคลอดคลอดยาก รกพันคอ คลอดท่าก้น การใช้คีมดึงเด็ก
ระยะหลังคลอด
ตัวเหลืองเมื่อแรกเกิด
การได้รับการกระทบกระเทือนที่ศีรษะ
เส้นเลือดที่สมองมีความผิดปกติ
การขาดออกซิเจนจากการจมน้ำ
การติดเชื้อบริเวณสมอง
อาการและอาการแสดง
กลุ่มเกร็ง
เคลื่อนไหวได้ช้า
ขาอาจมีอาการมากกว่าแขน
มีความผิดปกติครึ่งซีกหรือผิดปกติทั้งตัว
กลุ่มเคลื่อนไหวผิดปกติ
ไม่สามารถควบคุมให้อยู่นิ่งๆ
จะมีการแสดงสีหน้า คอบิด แขนงอ หรือเหยียดเปะปะ
พูด ลำบาก กลืนลำบาก อาจมีการกระตุกอย่าง รวดเร็ว
การรักษา
การให้ยาคลายกล้ามเนื้อ
การทำกายภาพบำบัดของกล้ามเนื้อแขน ขา หรือลำตัว
การให้ early stimulation
เพื่อให้สมองส่วนต่างๆที่ไม่มีความเสียหายได้พัฒนา
การแก้ไขความผิดปกติของการรับรู้ที่สำคัญ
การแก้ไขความผิดปกติของระบบประสาทส่วนอื่น
การให้คำแนะนำผู้ปกครองในการดูแลเด็กในชีวิตประจำวัน
Hydrocephalus
การคั่งของน้ำไขสันหลังในกะโหลกศีรษะบริเวณเวนติดเคิลของสมองและsubarachnoid space มากกว่าปกติ น้ำไขสันหลังที่คั่งในปริมาณมาก
เกิดความดันภายในกะโหลกศีรษะเพิ่มขึ้น
สาเหตุ
การสร้างหรือการผลิตน้ำไขสันหลังมากผิดปกติ
การอุดกั้นการไหลเวียนของน้ำหล่อสมองและไขสันหลัง
ความผิดปกติในการดูดซึมน้ำไขสันหลัง
อาการและอาการแสดง
ศรีษะโต/ หัวบาตร
เด็กเล็กที่กระหม่อมยังไม่เปิดพบว่ากระหม่อมหน้าโป่งตึงกว่าปกติ
หนังศีรษะบางและมองเห็นหลอดเลือดดำที่บริเวณใบหน้า
เสียงเคาะกะโหลกเหมือนหม้อแตก
อาการแสดงของความดันในกะโหลกศีรษะสูง
ตาทั้ง 2 ข้างกรอกลงข้างล่าง
ตาพล่ามัว เห็นภาพซ้อน
รีเฟลกซ์ และ tone ของขา2 ข้าง ไวกว่าปกติ
พัฒนาการทั่วไปช้ากว่าปกติ
การวินิจฉัย
Transillumination test
Ventriculography
CT scan
Ultrasound
Head Circumference
การรักษา
ผ่าตัดเปลี่ยนทางเดินน้ำไขสันหลัง
Ventriculo-peritoneal Shunt
การให้ยาลดการสร้างน้ำไขสันหลัง
Spina Bifida
เป็นความผิดปกติของท่อระบบประสาทที่เจริญไม่สมบูรณ์ทำให้รอยต่อของกระดูกสันหลังไม่เชื่อมติดกัน
สาเหตุ
ยังไม่ทราบแต่อาจเกิดจากมารดามีการติดเชื้อไวรัสในขณะตั้งครรภ์
การวินิจฉัย
มารดามีประวัติติดเชื้อขณะตั้งครรภ์การตรวจทางห้องปฏิบัติการ พบ Alphafetoprotienในน้ำคร่ำสูง
การตรวจร่างกายทารกพบความผิดปกติ
การรักษา
การผ่าตัดเย็บปิดถุงที่ยื่นออกมา
Down ’s syndrome
เป็นความผิดปกติทางโครโมโซมคู่ที่ 21 และเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดในกลุ่มโรคพันธุกรรมที่ทำให้เกิดปัญญาอ่อน
อาการและอาการแสดง
-กล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียก
-หัวแบนกว้าง
-คอสั้นและผิวหนังด้านหลังของคอค่อนข้างมากและนิ่ม
-หูติดอยู่ต่ำ
-brush field spot
-ปากอ้าและลิ้นมักจะยื่นออก และมีรอยแตกที่ลิ้น
-มือกว้างและสั้น มักจะมี simian crease
-นิ้วก้อยโค้งงอ(clinodactyly)
-ร่องระหว่างนิ้วโป้งเท้าและนิ้วชี้กว้าง
-เส้นลายนิ้วมือมักพบ ulnar loopมากกว่า
ปกติและพบ distal triradius ในฝ่ามือ
-ทางเดินอาหารอุดตัน ที่พบบ่อยคือ duodenum stenosis
-Hypothyroidism
-ร่างกายเจริญเติบโตช้า
-Polycythemia
-ความผิดปกติเกี่ยวกับตา เช่น ต้อกระจก ต้อหิน ตาเข สายตาสั้น
-ความผิดปกติเกี่ยวกับหู เช่น ช่องรูหูเล็ก มีปัญหาการได้ยิน
-อวัยวะเพศของผู้ชายอาจเล็กกว่าปกติ พัฒนาการทางเพศช้า
-หัวใจพิการแต่กำเนิด
-การติดเชื้อ โดยเฉพาะระบบทางเดินหายใจเกิดง่ายกว่าเด็กทั่วไป
การรักษา
การกระตุ้นและส่งเสริมพัฒนาการให้เหมาะสมตาม
วัยตั้งแต่อายุยังน้อย
การรักษาโรคทางกายอื่นๆที่มีร่วมด้วย
โรคหัวใจ
ระบบทางเดินอาหารอุดกั้น ภาวะฮัยโปไทรอยด์และ
อื่นๆ
การให้คำปรึกษาแนะนำด้านพันธุกรรม
Guillain Barre ‘s Syndrome
เกิดจากการบวมอักเสบของระบบประสาทส่วนปลายหลายๆเส้นอย่างเฉียบพลันที่เกิดขึ้นหลังจากมีการติดเชื้อในร่างกาย
อาการและอาการแสดง
Sensation
เริ่มมีอาการเหน็บชา เจ็บ และปวดโดยเฉพาะปลายแขนปลายขาไหล่ สะโพกและโคนขา
อาการอาจเริ่มด้วยอาการคล้ายเป็นตะคริวที่ส่วนปลายและอาจรุนแรงต้องให้ยาแก้ปวด
motor
กล้ามเนื้ออ่อนแรงทั้งสองข้างสมดุลกัน
อาการอัมพาตใน GBS จะเริ่มต้นที่ขา เดินลำบากและจะ
ลุกลามขึ้นที่แขนและลำตัวด้านบน รวมไปถึงกล้ามเนื้อทรวงอก
อาการของประสาทสมอง
โดยเฉพาะส่วนใบหน้า ประสาทสมองคู่ที่ 7
ความผิดปกติบ่อยที่สุด มีอัมพาตของหน้า ปิดตา และปากไม่สนิท
ถ้ามีความผิดปกติเส้นประสาทคู่ที่ 7 , 9 , 10
ผู้ป่วยจะมีอาการกลืน พูด และหายใจลำบาก
อาการลุกลามของประสาทอัตโนมัติ
ส่วน medulla oblongata เกิดความผิดปกติ
จะเกิดอาการผิดปกติในระบบประสาทอัตโนมัติซึ่งถือเป็นปัญหาที่พบบ่อยในผู้ป่วย
การรักษา
การรักษาด้วยการเปลี่ยนถ่ายพลาสมา
การรักษาด้วย Intravenous Immunglobulin
เป็นการรักษาที่สะดวกและง่ายกว่าและมีความเสี่ยงน้อยกว่าการแลกเปลี่ยนพลาสม่า แต่มีข้อเสียคือราคาแพงและมีโอกาสกับเป็นซ้ำได้มากกว่า plasmapheresis
น.ส.สุชานาถ สุโขประสพชัย รหัสนักศึกษา 62111301093 เลขที่ 90