Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย - Coggle Diagram
การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย
แนวทางการดูแลผู้ป่วยในช่วงระยะสุดท้ายของชีวิต
ร่างกายของคนเราเมื่อเจริญเติบโตสูงสุด จะเริ่มมีการเสื่อมลงตามวัย เมื่อมีการเจ็บป่วยเกิดขึ้น จะเกิดความเสื่อมของสุขภาพมากขึ้น จนถึงจุดหนึ่งที่อวัยวะสำคัญในร่างกายไม่สามารถทำงานต่อได้ จนเสียชีวิต
การดูแลรักษาพยาบาลในปัจจุบัน
ป้องกัน(prevention)
คุณภาพชีวิตที่ดี (good quality of life)
แต่ทุกคนไม่สามารถมีชีวิตอยู่ตลอดได้ ดังนั้นการดูแลไม่สามารถเน้นจุดประสงค์ให้ผู้ป่วย "หายไว" เพียงอย่างเดียว แต่ต้องเน้นการดูแลผู้ป่วยที่มีโรคหรือความเสื่อมที่ไม่สามารถแก้ไขได้แล้วให้สามารถ "ตายดี" ได้ด้วย หรืออยู่อย่างมีคุณภาพชีวิตที่ดีจนวาระสุดท้าย
รักษาภาวะผิดปกติ(cure)
การตายดี (good death)
ไม่ควรได้รับความทุกข์ ทรมาน ทั้งทางกายและใจโดยไม่จำเป็น
ความทุกข์ทางกาย เช่น อาการเจ็บปวด อาการเหนื่อย การรักษาที่เหมาะสมจะสามารถช่วยบรรเทาสิ่งเหล่านี้ลงได้ เป็นขั้นตอนพื้นฐานในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย
ควรมีการเตรียมตัวของผู้ป่วยและญาติให้พร้อม
ผู้ป่วยและญาติมีความเข้าใจเรื่องโรคและการดำเนินโรค จะทำให้สามารถวางแผนในการใช้เวลาที่เหลืออยู่ให้มีค่าที่สุด หรือสะสางปัญหาต่าง ๆ ที่ค้างคาใจ
ควรตอบสนองความต้องการทางจิตวิญญาณ ความเชื่อ ของผู้ป่วยและญาติ
ความเชื่อมั่นและศรัทธาของผู้ป่วยที่มีต่อสิ่งที่เคารพ นับถือ เป็นสิ่งที่ช่วยให้ผู้ป่วยและญาติมีสิ่งยึดเหนี่ยวและก้าวผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากไปได้ สิ่งเหล่านี้แตกต่างกันไปแต่ละบุคคล
ไม่ควรได้รับการรักษาที่ไม่จำเป็นหรือทำให้เกิดความทุกข์ทรมานเพิ่มขึ้น
การรักษาปัจจุบันสามารถมีอุปกรณ์ยืดชีวิตผู้ป่วยได้ โดยใช้ทดแทนอวัยวะที่สูญเสียการทำงาน เช่น เครื่องช่วยหายใจ การรักษาจะมีประโชน์ถ้าผู้ป่วยมีอาการของโรคดีขึ้น แต่หากใช้อุปกรณ์เหล่านี้แล้วอาการของโรคไม่ดีขึ้น อุปกรณ์เหล่านี้ก็อาจเพิ่มความทุกข์ทรมานกับผู้ป่วยโดยไม่จำเป็น
ควรให้การดูแลผู้ป่วยในระยะสุดท้ายของชีวิตอย่างไร
ผู้ป่วยระยะสุดท้าย (end of life) หมายถึงผู้ป่วยที่การรักษาเฉพาะไม่สามารถหวังให้ผู้ป่วยหายจากโรคได้และมีโอกาศเสียชีวิตในเวลาไม่นาน (ไม่เกิน 6เดือน)
การรักษามุ่งเน้นที่การดูแลให้ผู้ป่วยมีความทุกข์ทรมานทางร่างกายน้อยที่สุด และสนองความต้องการทางจิตวิญญาณ ความเชื่อ ประเพณีวัฒนธรรม ของผู้ป่วยและญาติ โดยเน้นการดูแลแบบประคับประคอง (palliative care) เพื่อให้ผู้ป่วยและญาติมีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดในช่วงท้ายของชีวิต โดยมีแนวทางที่สำคัญ คือ
การวินิจฉัยที่ถูกต้องและความเข้าใจในการดำเนินโรคของผู้ป่วย
แพทย์จะต้องมั่นใจถึงผลวินิจฉัยก่อนจะแจ้งผู้ป่วยและญาติ
การบอกถึงอาการเจ็บป่วยให้ผู้ป่วยรับทราบนับเป็นสิทธฺ์ของผู้ป่วยที่ควรจะทราบอาการของตนเอง เพื่อจะสามารถร่วมตัดสินใจแนวทางการรักษาได้
การวางแผนการรักษาที่เหมาะสมให้กับผู้ป่วย
การรักษาเพื่อให้ผู้ป่วยสบายขึ้น ไม่ทุกช์ทรมาน มุ่งเน้นที่การประคับประคองชีวิตให้นานที่สุด
ยอมรับว่าการเสียชีวิตจากการเจ็บป่วยเป็นเรื่องธรรมชาติ
งดเว้นการรักษาที่มีจุดประสงค์เพียงเพื่อยื้อชีวิตและไม่ให้การรักษาใด ๆ ที่เร่งให้ผู้ป่วยจากไปเร็วขึ้น แต่ให้ประคับประคองให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตดีที่สุด
ปัจจับัน มีกฏหมายที่ยิมยอมให้ผู้ป่วยที่มีสติสัมปชัญญะที่ดี สามารถทำหนังสือแสดงเจตจำนงเรื่องการดูแลระยะสุดท้ายของชีวิตได้ หายถึงวาระสุดท้ายของชีวิตต้องการให้แพทย์ดูแลอย่างไร งดเว้นการดูแลที่มีจุดประสงค์เพียวเพื่อยื้อชีวิต และสามารถกำหนดว่าใครเป็นผู้ตัดสินใจแทนในภาวะที่ไม่สามารถตัดสินใจเองได้
สิ่งที่ควรปฎิบัติให้กับผู้ป่วยในช่วงระยะสุดท้ายของชีวิต
ควรมีการสื่อสารกับแพทย์และผู้ดูแล เพื่อวางแผนการรักษาร่วมกัน
การตัดสินใจทุกอย่างต้องมุ่งเน้นที่ผลดีต่อผู้ป่วยเป็นสำคุญ ไม่ควรตัดสินใจตามความต้องการของญาติหรือผู้ใกล้ชิด
ให้การดูแลทางจิตใจให้ผู้ป่วยสบายใจและคลายกังวลมากที่สุด หากยังมีความห่วงอยู่จะเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดความทุกข์ทางใจได้
ให้การดูแลประคับประคองตามที่ผู้ป่วยต้องการ เช่น ผู้ป่วยบางรายอยากกลับบ้าน คววรพยายามหาทางช่วยให้เป็นไปได้
ให้ผู้ป่วยสะสางปัญหาที่ค้างคาใจอยู่ เพื่อให้ผู้ป่วยสบายใจและไม่มีความกังวลใจ
พูโคุยกับญาติเพื่อให้เข้าใจสถารการณ์และมีทิศทางการดูแลไปในทางเดียวกันจะช่วยให้การดูแลราบรื่น
มีส่วนร่วมในการดูแลผู้ป่วยเท่าที่จะทำได้ ผู้ป่วยมักรู้สึกดีขึ้นเมื่อมีญาติหรือคนรักมาช่วยดูแล
แนวทางเหล่านี้เป็นหลักการที่อาจนำมาใช้โดยพิจารณาให้เหมาะสมกับผู้ป่วยแตละรายเพื่อให้ผู้ป่วย "หายไว อยู่สบาย ตายดี" ผู้ป่วยระยะสุดท้ายไม่ใช่ผู้ป่วยสิ้นหวัง ผู้ป่วยทุกคนมีความหวังที่จะได้รับการดูแลที่เหมาะสมในช่วงสุดท้ายของชีวิตเพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดเท่าที่สามารถทำได้และคงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ไว้ตราบจนวาระสุดท้ายของชีวิต
case ผู้ป่วยเพศชายอายุ 81 ปี Pneumonia with sepsis with PE
การดูแลแบบ Palliative care