Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Karışımları Ayırma Yöntemleri - Coggle Diagram
Karışımları Ayırma Yöntemleri
Tanecik Boyutu
Eleme: Katı-katı heterojen karışımların tanecik boyutu farkıyla ayrıştırılmasıdır. Tanecik boyutuna göre elek seçilir ve eleme işlemiyle karışım bileşenlerine ayrılır. Örnek olarak kumun ve unun elenmesi.
Süzme:Katının sıvı içinde dağılmasıyla oluşan heterojen karışımları bileşenlerine ayrıştırılmasıdır. Katıdan ayrılan sıvı kısma süzüntü denir. Örnek: Laboratuvarda yapılan süzme işlemi, gaz maskesi.
Ayıklama: Katı-katı heterojen karışımların şekil, boyut veya renklerine göre elle veya makineyle ayıklanmasıdır. Örnek olarak pirinç, kahve gibi besinlerdeki taş, çöp gibi maddelerin ayrılması ve meyvelerin çürük meyvelerden ayrılması.
Diyaliz:Kolloid karışımların gözenekli zarlardan geçirilmesiyle maddelerin birbirinden ayrıldığı yöntemdir. Temeli süzme yöntemine dayanır. Örnek: Diyaliz tüpü
Çözünürlük
Kristallendirme: Katı-sıvı homojen karışımlarda sıcaklığın düşmesiyle çözünürlüğü değişen maddenin değişimden yararlanan yöntemdir. Örnek: Şeker pancarının şekeri.
Ayrımsal Kristallendirme: Katı-katı karışımlarda katıların ikisi de çözücüde çözünüyorsa buna ayrımsal kristallendirme denir. Örnek: Deniz suyundan yemek tuzunun elde edilme sürecinde ayrımsal kristallendirme kullanılır.
Özütleme (Ekstraksiyon): Katı veya sıvı maddelerin olduğu karışımdan ilave edilen bir çözücünün yardımıyla ayrıştırılmasıdır. Örnek: Parfüm, demlenmiş çay.
Özkütle
Ayırma Hunisi Yardımı ile Ayırma: Sıvı-sıvı karışımlarda özkütlesi birbirinden farklı olan maddelerde kullanılır. Özkütlesi büyük olan sıvı alt, küçük olan üst kısımda toplanır. Örnek olarak zeytinyağı ve su karışımı içeren ayırma hunisini verebiliriz.
Yüzdürme (Flotasyon): Çoğunlukla katı-katı heterojen karışımların yoğunluk farkından yararlanarak kullanılır. Örnek: Kum ve talaşın su ile ayrıştırılması.
Savurma: Katı maddelerin ayrılmasında kullanılır. Buğday ve saman karışımında samanın özkütlesi buğdaydan küçüktür. Karışım, rüzgarlı havada savrulduğunda özkütlesi küçük olan madde rüzgarla birlikte karışımdan ayrılır.
Elektriklenme ve Manyetik Özellik
Mıknatıslanma Özelliği: Demir, kobalt ve nikel metalleri mıknatısla çekilir. Bu metallerden birini içeren heterojen karışıma mıknatıs yaklaştırıldığında bu metal çekilir ve karışım ayrılmış olur.
Örnek: Demir tozu-bakır tozu, nikel tozu-tuz.
Hal Değişim Sıcaklığı Farkı ile Ayrıştırma
Erime Sıcaklığı Farkı ile Ayrıştırma: Katı-katı karışımlarda erime sıcaklıkları birbirine yakın değilse bu yöntem kullanılır. Örnek olarak çinko ve bakırdan oluşmuş bir karışım erime noktası ile ayrıştırılabilir.
Kaynama Sıcaklığı Farkı ile Ayrıştırma
Basit Damıtma (Destilasyon): Homojen katı-sıvı çözeltilerinde aynı zamanda kaynama noktaları farkları 40 dereceden büyük sıvı-sıvı homojen karışımlarda kullanılabilir. Basit damıtma maddelerin kaynama farkından yapılan yöntemdir. Örnek: Tuzlu su gibi bir katı-sıvı çözeltisinin hem tuzu hem de suyu ayrı ayrı elde edilmek isteniyorsa karışım, basit damıtma düzeneğinden geçirilir.
Ayrımsal Damıtma: Kaynama noktaları farkı küçük olan sıvı-sıvı homojen karışımlarda kullanılır. Kaynama noktaları birbirine yakınsa bu yöntem kullanılmaz. Basit damıtmadan farklı olarak fraksiyon kolonu bulunur. Örnek: Alkol çözeltisi (Alkol-su karışımı)
