Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ไขสันหลังอักเสบ (myelitis) - Coggle Diagram
ไขสันหลังอักเสบ
(myelitis)
ความหมาย
ไขสันหลังอักเสบเป็นการอักเสบของไขสันหลังที่เกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน ทำให้้มีผลต่อรยางคค์ส่วนล่างทั้งด้านการเครื่อนไหวและการรับความรู้สึก ตั้งแต่ริเวณทีมีพยาธิสภาพและที่ต่ำกว่าลงไป โดยมีชื่อเรียกกต่างกัน คือถ้ามีการอักเสบจากการติดดเชื้อไวรัส เรีียกว่า poliomyelitis การอักเสบเฉพาะWhite เรียกว่า leukomyelitis ถ้ามีการอักเสบของไขสันหลังแบบตัดขวางเรียก transverse myelitis ถ้าการอักเสบนั้นลุกลามจากล่างขึ้นบนเรียก ascending myelitis
สาเหตุ
1.เชื้อไวรัส มักเป็นไวรัสที่ทำให้เกิดอาการทางระบบทางเดินหายใจ ได้แก่ Epstein-Barr คางทูม หัด ไข้สุกใส ECHO virus เชื้อโปริโอ เริม เชื้อไวรัสงูสวัด และเชื้อพิษสุนัขบ้า
2.ผลแทรกซ้อนจากวัคซีนที่พบบ่อยได้แก่ ภายหลังการฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า และจากการปลูกฝี
3.เเกิดจากโรคหลอดเลือดที่ทำให้สมองพิการ จากการขาดเลือดมาเลี้ยงหรือมีพยาธิไชเข้าเนื้อเยื่อประสาท เกิดการทำลายของไขสันหลัง
อาการและอาการแสดง
ตำแหน่งที่มีพยาธิสภาพจะรับความรู้สึกปวดได้เร้วกว่าปกติ ซึ่งจะช่วยบอกระดับบนสุดของไขสันหลังที่มีอาการอักเสบ
เริ่มด้วยอาจมีไข้ ไอ น้ำมูกไหล นำมา 2- 3 วัน หรือนานถึง 2 -3 สัปดาห์ หลังจากนั้นมีอาการปวดบริเวณหลังอย่างรุนแรง และตามด้วยขาอ่อนแรงอย่างรวดเร็ว ลักษณะอ่อนแรงแบบปวกเปียก(flaccid) เป็นทั้งสองข้างพร้อมกับมีอาการชา และมีกล้ามเนื้อหูรูดสูญเสียการควบคุม ทำให้ปัสสาวะลำบาก และสูญเสียการรับความรู้สึกเจ็บปวด ร้อน หนาว หลังจากนั้นจะไม่มีแรงขึ้นแแเรื่อยๆ การอ่อนแรงแบบปวกเปียกเปลี่ยนเป็นแบบแข็็งเกร็ง(spastic) และเริ่มตรวจปฏิกิริยาเอ็นลึกได้ไวขึ้นในส่วนใต้ที่ต่อกับการอักเสบ
ในรายที่มีพยาธิสภาพสูงถึงไขสันหลังบริิเวณคอ จะมีอาการอ่อนแรงของแขนและหายใจไม่สะดวกเพราะกล้ามเนื้อช่วยหายใจอ่อนแรง เป็นเหตุการเสียชีวิตได้ง่าย
การวินิจฉัย
การตรวจน้ำไขสันหลังอาจปกติหรือมีีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย
เม็ดเลือดขาวสูง โดยเฉพาะชนิดลิมโฟซัยต์
โปรตีนสูงกว่าปกติเล็กน้อยถึงหลายร้อยมิลลิกรัม/เดซิลิตร
ระดับน้ำตาลปกติ
CT myelogram พบไขสันหลังบวม
MRI พบไขสันหลังบวม
การรักษา
ไม่มีการรักษาเฉพาะเป้นการรักษาตามอาการ
ให้ยา dexamethasone, prednisolone และ ACTH (adrenocorticotropic hormone) จะให้ในระยะฉับพลัน ส่วนใหญ่ให้ภายใน 7 วันแรก หลังจากเริ่มมีอาการโดยให้ dexamethasone 0.3-0.5 มิลิกรัม/วัน แบ่งฉีดทุก6 ชั่วโมง นาน 1-2 สัปดาห์ จึงค่อยๆลดขนาดยาลง
การพยากรณ์โรค
มากกว่าร้อยละ 60 จะหายได้เอง อาจใช้เวลาเป็นสัปดาห์หรือเป็นเดือน บางรายอาจหายภายใน 2-3 สัปดาห์ ในรายที่ไม่รุนแรง อาจพบความผิดปกติหลงเหลือบ้างเช่น การขับถ่าย การอ่อนแรงของกล้ามเนื้อแขน ขา แต่ถ้าอาการไม่ดีขึ้นเลภายใน 6 เดือน มักมีอาการสูญเสียทางระบบประสาทอย่างถาวร ร้อยละ 10-15 ที่มีความพิการรุนแรง
วินิจฉัยทางการพยาบาล
1.เสี่ยงต่อการได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอเนื่องจากมีการอักเสบของไขสันหลังส่วนบนทำให้มีอัมพาตของกล้ามเนื้อที่ช่วยในการหายใจ
2.ไม่สามารถปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได้ตามปกติและเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุขณะเคลื่อนไหวเนื่องจากมีความผิดปกติของการทำหน้าที่ของไขสันหลัง
กิจกรรมการพยาบาล
1.ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง จัดท่า และดูเสมหะตามความเหมาะสม
2.ให้ออกซิเจนตามแผนการรักษา เพื่อให้เด็กได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ
3.ระวังการสำลัก ดูแลจัดท่านอนศีรษะสูงขณะรับประทานอาหาร หากมีอาการลำบากพิจารณารายงานแพทย์ให้อาหารทางสายยางหรือทางหลอดเลือดดำแทน
สังเกตประเมินอาการอย่างใกล้ชิด ได้แก่ วัดV/S และสังเกตอาการแสดงของการพายใจล้มเหลวหรือได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ เช่น หายใจหอบเหนื่อย หากพบความผิดปกติรายงานแพทย์เพื่อพิจารณาให้ออกซิเจนหรือใส่เครื่องท่อช่วยหายใจ
4.ดูแลกิจวัตรประจำวันต่างๆ เช่น ความสะอาดของร่างกาย การรับประทานอาหาร การขับถ่าย และกระต้นให้มารดามีส่วนร่วมในการทำกิจกรรม