Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาที่มีความผิดปกติทางจิตใจหลังคลอด - Coggle Diagram
การพยาบาลมารดาที่มีความผิดปกติทางจิตใจหลังคลอด
การเปลี่ยนแปลงของความไม่สมดุลย์ทางสภาพอารมณ์ที่จะพบได้หลังคลอด
ความตึงเครียดวิตกกังวลหรือกระสับกระส่าย
อาการทางร่างกายเช่นหายใจลำบากใจสั่นเวียนศีรษะ
ความรู้สึกเศร้าโศกซึมเศร้าคิดว่าตนเองไม่มีคุณค่า (Self depreciative thinking)
ต้องการนอนพักผ่อนนาน ๆ อ่อนเพลีย (Malaise) และ / หรืออาเจียน
ร้องไห้โดยไม่มีเหตุผลควบคุมอารมณ์ไม่ได้
ความสนใจลคลงหลงลืมง่ายความคิดสับสนมึนงง
ความผิดปกติของจิตใจของมารดาหลังคลอดจำแนกได้เป็น 3 ชนิด
ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum depression)
ภาวะจิตใจหม่นหมองหดหูและเศร้าสร้อยร่วมกับการมีความรู้สึกท้อแท้หมดหวังในชีวิตวิตกกังวลอารมณ์เปลี่ยนแปลงง่ายหงุดหงิดขาดความสนใจตนเองและสิ่งแวดล้อมเบื่ออาหารนอนไม่หลับอ่อนเพลียท้อแท้ไปจนถึงหมดหวัง แต่เมื่อสาเหตุของความเศร้าถูกขจัดบุคคลนั้นจะกลับคืนสู่สภาพปกติลักษณะสำคัญที่ต่างจากอารมณ์เศร้าหลังคลอดค
พฤติกรรม
รู้สึกจุกแน่นในอกบางครั้งหมือนมีก้อนมาจุกที่ลำคอ
นิสัยการนอนเปลี่ยนไปนอนไม่หลับนอนมากกว่าร่างกายต้องการ
ติตใจหดหูหม่นหมองเศร้าสร้อยไม่มีความสุขในชีวิตประจำวันมองโลกด้านลบทุกอย่างไม่สนใสคนรอบข้างเอาเปรียบและเชื่อถือไม่ได้
ู้สึกตนเองไร้ค่าไม่มีความหมายกับผู้ใดไม่ชื่นชอบตนเอง (Self-depreciation) ดีค่าตนเองต่ำ (Low-selfesteem) แยกตนเอง (Isolation) เพราะคิดว่าคนอื่นไม่ชื่นชอบตน
มีท่าทางเหนื่อยง่ายไม่มีเรี่ยวแรงถ้าอาการรุนแรงมากจะคิดช้าพูดช้าทำงานช้าขาดความคิดสร้างสรรค์
อาการท้อแท้หมดหวังมองโลกในแง่ร้ายไม่พึงพอใจกับเหตุการณ์รอบตัว
อาการ
ระยะที่สองอาจเกิดขึ้นในช่วง 1-3 เดือนภายหลังคลอดจากการที่มารดาพยายามจะนำทารกรวมเข้าเป็นสมาชิกในครอบครัวและพยายามสนองความต้องการของทารกขณะเดียวกันมารดาต้องปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงของร่างกายและบทบาทหน้าที่ที่เพิ่มขึ้นช่วงนี้มารดาจะมีอาการอ่อนเพลียและพักผ่อนไม่เพียงพอจากการเลี้ยงดูทารก
ระยะที่ 3 อาจใช้เวลานานถึง 1 ปีภายหลังคลอดจากการที่มารคาพยายามปรับตัวต่อบทบาทการเป็นมารดาเกิดความรู้สึกสองฝึกสองฝ่ายต่อบทบาทการเป็นมารดาคือการอยากทำหน้าที่มารดา แต่รู้สึกอ่อนเพลียเหนื่อยล้าเซื่องซึมขาดความกระตือรือร้นทำให้เกิดความแปรปรวนอารมณ์ไม่คงที่และรู้สึกว่าตนเองไม่ได้รับการเอาใจใส่ดูแลจากบุคคลรอบข้าง
มีอาการเศร้าโศกภายหลังคลอดฝันน่ากลัวและมีความคิดฆ่าตัวตายเนื่องจากมีความรู้สึกเสียใจสูญเสียซึ่งมักเกิดจากการตื่นเต้นต่อการคลอด
การพยาบาล
พยาบาลควรให้ความสนใจต่อการพูดคุยกับมารดาให้การดูแลอย่างใกล้ชิดและสม่ำเสมอด้วยท่าทีและคำพูดที่แสดงถึงความเข้าใจและเต็มใจช่วยเหลือจะทำให้มารดารู้สึกไว้วางใจที่จะระบายปัญหาความคับข้องใจของตนเองออกมาพยาบาลต้องเข้าใจว่ามารดาในภาวะซึมเศร้านั้นต้องการความรักความห่วงใยความสนใจการประคับประคองทางจิตใจเช่นเดียวกับมารดารายอื่น ๆ แต่มารดาเกิดความกังวลใจที่จะขอสิ่งเหล่านั้นจากผู้อื่นเพราะกลัวการปฏิเสธจึงใช้วิธีแยกตนเองหรือหันหนีจากผู้อื่น
การให้คำแนะนำในการปฏิบัติตนและการเลี้ยงดูบุตรควรปรับให้เหมาะสมกับสภาพการดำรงชีวิตของมารดาแต่ละคนควรมีการทบทวนซ้ำเพราะมารดาจะมีความวิตกกังวลสูงจะไม่สามารถรับฟังหรือจดจำคำแนะนำได้หมด
ให้มารดาได้รับความสุขทางร่างกายบรรเทาความเจ็บปวดร่วมกับการอธิบายสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงของร่างกายหลังคลอดความไม่สุขสบายรวมถึงความรู้สึกซึมเศร้าและการร้องไห้โดยไม่รู้สาเหตุ
ดูแลให้มารดาได้รับการพักผ่อนเพียงพอโดยอาจนำบุตรมาให้มารดาเลี้ยงช่วงกลางวันและมีผู้ช่วยดูแลในตอนกลางคืนเพื่อให้มารดาพักผ่อนได้เต็มที่แพทย์อาจให้ยานอนหลับเพื่อช่วยให้มารดาหลับสนิทได้จากนั้นช่วยมารดาในการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการนอนอย่างค่อยเป็นค่อยไป
โรคจิตหลังคลอด (Postpartum psychosis)
โรคจิตเภท (Schizophrenia)
โรคซึมเศร้า (Psychotic depression reaction)
โรคแมนเนีย (Mania-depressive illness)
โรคจิตเนื่องจากสมองพิการ (Toxic psychosis)
การประเมินมารดาเเละครอบครัว
ลำดับแรกควรเป็นการประเมินสมาชิกในครอบครัวเพราะปัญหาจิตใจที่เกิดขึ้นไม่ได้เกิดจากมารดาเพียงคนเดียว
การพยาบาล
การปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน
ปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในครอบครัว
อารมณ์เศร้าหลังคลอด (Postpartum blues)
อารมณ์เศร้าหลังคลอดเป็นความแปรปรวนทางจิตใจเพียงเล็กน้อยมักเกิดขึ้นในวันที่ 3 หรือ 4 ภายหลังคลอดจึงมีชื่อเรียกได้หลายอย่างเ