Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลผู้คลอดที่ทำสูติศาสตร์หัตถการ, S__4939930, S__4939931, S__4939949…
การพยาบาลผู้คลอดที่ทำสูติศาสตร์หัตถการ
1.การชักนำการคลอด (induction of labor)
ความหมาย
หมายถึง การทำให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอดก่อนที่จะเข้าสู่กระบวนการเจ็บครรภ์จริงตามธรรมชาติ เพื่อให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลงเมื่ออายุครรภ์มากกว่า 28 สัปดาห์ หรือทารกมีน้ำหนักตั้งแต่ 1,000 กรัมขึ้นไป
ข้อบ่งชี้ในการชักนำการคลอด
ถุงน้ำแตกก่อนกำหนด (premature rupture of membranes : PROM)
ตั้งครรภ์เกินกำหนด (post term pregnancy)
ทารกเจริญเติบโตช้ำในครรภ์ (intrauterine growth restriction : IUGR)
การติดเชื้อในถุงน้ำคร่ำ(chorioamnionitis)
ทารกเสียชีวิต
มารดาเป็นโรค เช่น โรคเบาหวาน โรคไต โรคความดันโลหิตสูง
มารดาที่มีประวัติการเจ็บครรภ์และคลอดเฉียบพลัน (precipitate labor and birth) หรืออาศัยอยู่ห่างจากโรงพยาบาล เพื่อป้องกันการคลอดที่ไม่มีผู้ดูแลช่วยเหลือ
ปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จในการชักนำการคลอด
รูปร่างผู้คลอด
ผู้คลอดที่ผอม สูงมีโอกาสที่จะคลอดบุตรสำเร็จจากการชักนำการคลอดมากกว่า
ผู้คลอดที่อ้วนมีอัตราการผ่าตัดคลอดมากกว่า เนื่องจากล้มเหลวในการชักนำการคลอด
ผู้คลอดที่มีรูปร่างสูง หรือมีค่าดัชนีมวลกาย (BMI) น้อย มี โอกาสที่จะคลอดบุตร ได้จากการชักนำการคลอดมากกว่าผู้คลอดที่มีรูปร่างเตี้ย หรือมีค่าดัชนีมวลกายสูงกว่า
น้ำหนักของทารกในครรภ์
น้ำหนักทารกในครรภ์ < 4,000 กรัม มีโอกาสจะคลอดบุตรสำเร็จจากการชักนำการคลอดมากกว่า
2.จำนวนครั้งของการตั้งครรภ์และการคลอด
ในการตั้งครรภ์ครั้งหลังๆเมื่อเปรียบเทียบกับการตั้งครรภ์ครั้งแรก ปากมดลูกมักจะมีการเปีดขยายอยู่บ้างแล้ว ทำให้ง่ายต่อการเจาะถุงน้ำคร่ำทำให้มีการสร้าง prostaglandin มากขึ้น
ความพร้อมของปากมดลูก (cervical readiness)
การเปิดของปากมดลูกเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในการประเมินด้วย Bishopscore คะแนนเต็ม = 13 คะแนนที่สูงบ่งบอกถึงความเหมาะสมของสภาพปากมดลูก
ที่พร้อมจะเข้าสู่การคลอด
อายุครรภ์
ไม่ว่าจะเป็นการชักนำการคลอดด้วยวิธีใดก็ตาม โอกาสสำเร็จจะสูงขึ้นเรื่อยๆตามอายุครรภ์ เพราะยิ่งใกล้ครบกำหนดคลอดมากเท่าไหร่ prostaglandin ในธรรมชาติก็ยิ่งมีมากขึ้น
วิธีการชักนำการคลอด
1.การชักนำการคลอดโดยใช้หัตถการ(surgical methods or mechanical technique)
1.5 การใช้ Hygroscopic dilators
อุปกรณ์ถ่างขยายปากมดลูกที่ทำจากสาหร่ายทะเลหรือสารสังเคราะห์
คุณสมบัติดูดซับน้ำมาจากปากมดลูกทำให้แท่ง dilator มีขนาดใหญ่ขึ้นจนสามารถถ่างขยายปากมดลูก
มักใช้ในการยุติการตั้งครรภ์ช่วงไตรมาสที่ 2
1.1 การเลาะถุงน้ำคร่ำ (stripping of the membranes)
การเซาะแยกถุงน้ำโคยการใช้นิ้วมือใส่เข้าไปในปากมดลูกจนอยู่เหนือ intemal os
จากนั้นทำการหมุนนิ้วเป็นวงไปรอบๆเพื่อทำให้ถุงน้ำเกิดการแยกชั้นของ fetal membrane ออกจาก decidua
ทำให้หลั่ง prostaglandin จากถุงน้ำ
และปากมดลูก
1.4 การใช้บอลลูนถ่างขยายปากมดลูก (Balloon catheter)
ทำโดยใส่สาย foley catheter ผ่านรูปากมดลูกเข้าไปจนบอลลูนพ้น internal os
แล้วใส่ NSS 30-80 ml.เข้าไปในลอลลูน
จากนั้นดึงปลายด้านนอกลงเล็กน้อย เพื่อให้เกิดแรงดึงบริเวณปากมดลูก
1.3 การกระตุ้นหัวนม ด้วยการนวด คลึงหรือดูด
จะกระตุ้นให้มีการหลั่งสาร oxytocin เพิ่มขึ้น
สามารถกระตุ้นให้เกิดการเจ็บครรภ์ได้และปากมดลูกมีความพร้อมมากขึ้นช่วยให้เกิดการคลอดภายใน 72 ชม.
ถ้ากระตุ้นในรายที่ปากมดลูกไม่พร้อมก็จะไม่เกิดประโยชน์ใดๆ :warning:
1.2 การเจาะถุงน้ำคร่ำ (amniotomy, artificial rupture of the membranes : ARM)
การใช้เครื่องมือปราศจากเชื้อใส่เข้าไปในช่องคลอดขณะตรวจภายในสอดเข้าไปในปากมดลูกอย่างน้อย 2 ซม. และเจาะถุงน้ำคร่ำให้แตกออก
เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพเมื่อทำในรายที่มีค่า Bishop score > 6
คะแนนขึ้นไป
การชักนำการคลอดโดยใช้ยา (medical methods or pharmacological technique)
2.1 Prostaglandin
ยาที่ช่วยทำให้ปากมคลูกนุ่มขึ้น
Prostaglandin E2 (dinoprostone) ปรับสภาพมดลูก
Prostaglandin E1 ที่นำมาใช้คือ misoprostol, cytotec มีฤทธิ์ทำให้มดลูกมีการหดรัดตั
2.2 Oxytocin( pitocin, syntocinon)
ช่วยกระตุ้นการ หดรัดตัวของมดลูก
อาจทำให้มดลูกหดรัดตัวมาก
หรือถี่เกินไป (Tachysystole)
2.การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
ความหมาย
การผ่าตัดคลอด (Cesarean section) หมายถึงการทำคลอดทารกโดยผ่านทางผนังหน้าท้อง(laparotomy) และผนังมดลูก (hysterotomy)โดยทารกต้องสามารถมีชีวิตรอดได้
ข้อบ่งชี้
1.ข้อบ่งชี้การผ่าตัดคลอดโดยสมบูรณ์ (absolute indication)
เป็นข้อบ่งชี้ที่ต้องทำการผ่าตัดอย่างแน่นอน หากปล่อยให้คลอดเอง อาจมีอันตรายต่อมารดาและทารก
ข้อบ่งชี้การผ่าตัดคลอดโดยอนุโลม (relative indication)
เป็นข้อบ่งชี้ที่อาจจะผ่าตัด หรืออาจจะคลอดทางช่องคลอดก็ได้ แล้วแต่สภาวะของมารดาหรือทารก
ประเภทของการผ่าตัดคลอด
การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องแบบฉุกเฉิน (emergency cesarean birth)
เป็นการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องที่ไม่ได้วางแผนล่วงหน้า
มารดาจะวิตกกังวลเกี่ยวกับความปลอดภัยของตนเองและทารกในครรภ์
การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องแบบวางแผนล่วงหน้า (elective cesarean birth)
เป็นการการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องที่กำหนดไว้ล่วงหน้า เมื่อมารดามีข้อบ่งห้ามการคลอดทางช่องคลอด เช่น รกเกาะต่ำชนิดสมบูรณ์ (placenta previa totalis) ติดเชื้อเริมที่อวัยวะเพศ หรือเมื่อสูติแพทย์และมารคาตัดสินใจผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องซ้ำ
ภาวะแทรกซ้อน
ภาวะแทรกซ้อนต่อผู้คลอด
1.ขณะผ่าตัด
เกิดอันตรายต่ออวัยวะภายในช่องท้อง เช่น ท่อไต กระเพาะปัสสาวะ ลำไส้เป็นต้น
กิดภาวะแทรกซ้อนจากยาระงับความรู้สึก เช่น สำลักเศษอาหาร ความดันโลหิตต่ำ ตกเลือด (21,000 มิลลิลิตร) ช็อก เป็นต้น
ในรายที่มีภาวะรกเกาะต่ำ รกลอกตัวก่อนกำหนด หลอดเลือดที่ตัวมดลูกฉีกขาดรกค้างหรือมดลูกหดรัดตัวไม่ดี อาจเกิดการเสียเลือดมากขึ้น
2.หลังผ่าตัด
ลำไส้อึดแน่น (paralytic ileus) ติดเชื้อที่มดลูกหรือแผลผ่าตัด มักจะพบในรายที่มีภาวะเสี่ยง ได้แก่ โลหิตจาง ถุงน้ำคร่ำแตกนาน
ได้รับการตรวจทางช่องคลอดหลายครั้งในการเจ็บครรภ์ยาวนาน
ติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ
ตกเลือดในช่องท้อง
ในรายที่รุนแรงอาจเสียชีวิต และอาจเกิด
tromboembolism disease ได้
ภาวะแทรกซ้อนต่อทารก
ทารกได้รับอันตรายจากการผ่าตัดคลอด เช่น ถูกมีดบาด กระดูกหัก ข้อเคลื่อน เป็นต้น
ทารกเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาในระบบทางเดินหายใจและพร่องออกซิเจน
3.การช่วยคลอดท่าก้น
ความหมาย
การช่วยคลอดทารกท่าก้น (breech assisting) หมายถึง การช่วยเหลือให้ทารกในครรภ์ ที่ทารกเอาก้น หรือส่วนหนึ่งส่วนใดของขาผ่านสู่ช่องเชิงกรานก่อนส่วนอื่น ๆ ถือเป็นการคลอดที่ผิดปกติ
ประเภทของท่าก้น
Frank breech หรือ Extended breech
ต้นขาของทารกจะพับแนบอยู่กับหน้าท้อง ส่วนขาจะเหยียดที่เข่าทั้งสองข้างของเท้าพาดไปบริเวณหน้าอก หรือหน้าท้องของทารกเอง
Complete breech หรือ Flexed breech
ทารกอยู่ในท่างอสะโพก และงอเข่าทั้งสองข้างบางทีเหมือนขัดสมาธิ แต่ส่วนใหญ่อยู่ในลักษณะนั่งยอง ๆ
Incomplete breech
หมายถึงท่าก้นที่มีส่วนของขายื่นต่ำกว่าระดับ
3.2 Double footling เท้ายื่นออกมาทั้ง 2 ข้าง Knce presentation สะโพกเหยียดทั้งสองข้าง แต่กลับไปงอที่เข่าเป็นส่วนลงมาก่อน อาจจะข้างเดียวหรือเข่าทั้ง 2 ข้างก็ได้
3.1 Single footling ท้ายื่นออกมาเพียงข้างเดียว
ภาวะแทรกซ้อนต่อมารดาและทารกท่าก้น
มารดา
1.การฉีกขาดของหนทางคลอด มดลูกแตกจากการคลอดยาก คลอดติดขัด
2.ตกเลือดหลังคลอด (postpartum hemorrhage)
3.ติดเชื้อ พบว่าการเสียเลือดทำให้ติดเชื้อได้ง่าย
4.อันตรายจากการได้รับยาสลบ
ทารก
1.กระดูกหักและข้อเคลื่อน พบที่ข้อสะ โพกและไหล่มากกว่าข้ออื่นๆ
2.เลือดออกในสมอง จากการดึงที่รุนแรง
3.ขาดออกซิเจน (asphyxia)
4.อันตรายต่ออวัยวะภายในช่องท้อง
5.แขนและไหล่เป็นอัมพาต (Erb-Duchenne paralysis)อันตรายต่อเส้นประสาท brachial
6.กล้ามเนื้อ sternomastoid ฉีกขาด
7.เส้นเอ็นเล็ก ๆ ที่อยู่ใต้ลิ้นฉีกขาด (frenulum)