Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาในระยะหลังคลอดที่มีภาวะแทรกซ้อน - Coggle Diagram
การพยาบาลมารดาในระยะหลังคลอดที่มีภาวะแทรกซ้อน
การพยาบบาลสตรีที่มี
ภาวะตกเลือดหลังคลอด
และ
ติดเชื้อหลังคลอด
ความหมาย: ภาวะตกเลือดหลังคลอดการที่มารดาหลังคลอดมีเลือดออกหลังคลอดบุตรทางช่องคลอดแล้ว ในปริมาณที่มากกว่า 500 มิลลิลิตร หรือร้อยละ1 ของ น้าหนักมารดาหลังคลอด หรือมากกว่า 1,000 มิลลิลิตรในรายที่ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
แบ่งออกเป็น 2 ระยะ
1.การตกเลือดหลังคลอดในระยะแรก (early or immediate or primary postpartum hemorrhage) หมายถึง การตกเลือดเกิดภายใน 24 ชั่วโมงแรกหลังคลอดเป็นสาเหตุของภาวะตกเลือดหลัง คลอดที่พบได้มาก
2.การตกเลือดหลังคลอดในระยะหลัง คือการตกเลือดเกิดหลังคลอด 24 ชั่วโมงไปจนถึง 6 สัปดาห์หลังคลอด
อาการและอาการแสดง:
1.มีเลือดออกทางช่องคลอดซึ่งลักษณะอาจแตกต่างกันตามสาเหตุ
2.มดลูกหดรัดตัวไม่ดีโดยจะคลาพบว่ามดลูกอยู่สูงและขนาดโตข้ึนอาจเหนือระดับสะดือเมื่อคลึงมดลูกจะมีก้อนเลือดและเลือดสดจำนวนมาก
3.บริเวณที่มีการบวมเลือด (hematoma) กดเบียดหนทางคลอดหรืออวัยวะใกล้เคียงทำให้มีอาการปวดอย่างรุนแรงภายใน12 ชั่วโมงแรกหลงัคลอดผิวหนังมีอาการบวมแดงออกสีม่วงคล้าอาจมี การถ่ายปัสสาวะลาบาก
การรักษา
มารดาตกเลือดหลังคลอดในระยะแรก(early PPH)
1.มดลูกหดรัดตัวไม่ดี
1.1 ให้คลึงมดลูกเมื่อมดลูกแข็งตัวให้กดยอดมดลูกเพื่อไล่ก้อนเลือดที่อาจค้างอยู่ในมดลูกออกให้หมด
1.2 ดูแลให้ได้รับสารน้ำและยา กระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก ให้ oxytocin โดยผสม oxytocin 20 ยูนิต
1.3 ให้ยาร่วม คือ methylergonovine (methergin®) 0.2 มิลลิกรัม เข้ากล้ามเนื้อหรือเข้าทางหลอดเลือดดำยาน้ีอาจทาใหเ้กิดความดันโลหิตสูงอย่างรุนแรงได้
1.4 .ใส่สายสวนปัสสาวะคาไว้เพื่อไม่ให้กระเพาะปัสสาวะเต็มน้ำ
2.เศษรกค้างหรือเยื่อหุ้มเด็กค้างในโพรงมดลูก
ควรตรวจดูรกหลังคลอดเสร็จทุกครั้งถ้าพบว่าส่วนใดของรกขาดหายไปหรือสงสัย มีรกส่วนเกินที่ค้างอยู่แพทยจ์ะทาการล้วงรกซึ่งอาจจล้วงไดไ้ม่หมดอาจจะต้องขดูมดลูก
3.การฉีกขาดของหนทางคลอด
ตรวจการฉีกขาดของปากมดลูก ให้สงสัยว่าอาจมีการฉีกขาดของปากมดลูกเมื่อพบเลือดออกอย่าง มากและมักเป็นเลือดสดๆในขณะที่มดลูกหดรัดตัวดีและทาการตรวจสอบอย่างละเอียดโดยให้ผู้ช่วย ช่วยถ่างขยายช่องคลอดด้วย vaginal retractors และใช้มือกดที่ยอดมดลูก
4.มดลูกแตก
การรักษาถ้ารอยแตกไม่มากสามารถเย็บซ่อมมดลูกได้หรือถ้ารอยแตกมากไม่สามารถซ่อมได้ให้ ตัดมดลูกทันที ในบางรายที่ยังต้องการมีบุตรอีก และสัญญาณชีพปกติ อาจเย็บซ่อมเพื่อเก็บมดลูกไว้
ภาวะตกเลือดในระยะหลัง(PPH)
สาเหตุสำคัญ
1.ภาวะมีกอ้ นเลือดหรือเศษรกคค้างอยู่ภายในโพรงมดลูก ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อมักเกิด ภายหลังลอดประมาณ1-2สัปดาห์
2.ภาวะติดเชื้อในโพรงมดลูกผู้ป่วยมักจะมีอาการของการติดเชื้อให้เห็นได้แก่ มีไข้ น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น ปวดท้องน้อยมี Subinvolution ของมดลูก
3.เลือดออกจากแผลภายในช่องคลอด มักเกิดจากการติดเชื้อบริเวณแผลภายในช่องคลอด
สาเหตุร่วมกนั ท่ีพบได้บ่อย ได้แก่ ภาวะมีเศษรกค้างอยู่ภายในโพรงมดลูกร่วมกับการติดเชื้อภายในโพรงมดลูก
ความหมาย: ติดเชื้อหัลงคลอด การติดเชื้ออภายหลังคลอดที่เกิดข้ึนได้ตั้งแต่ ระยะหลงัคลอดไปจนถึงระยะ 6 สัปดาห์หลังคลอดโดยมีสาเหตุจากการคลอดแบ่งออกเป็นการติดเชื้อ ของระบบสืบพันธุ์ การติดเชื้อของเต้านมและการติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ
การวินิจฉัย:
1.จากประวัติส่วนตัว ประวัติระยะตั้งครรภ์การคลอด
2.จากการตรวจทางห้องทดลอง เช่น การนับเซลล์เม็ดเลือด ความเข้มข้นของเลือด การนับเซลล์เม็ดเลือดขาว แกรมแสตน
การรักษา:
1.ใช้ยาปฏิชีวนะอาจให้ทางปากหรือทางหลอดเลือดข้ึนอยู่กับชนิดของเชื้อและความรุนแรง
2.ติดเชื้ออเล็กน้อยไม่จาเป็นต้องนอนโรงพยาบาลอาจให้ยาไปรับประทานที่บ้านและแนะนำการปฏิบัติตัวที่ถูกต้อง
3.ติดเชื้อปานกลางอาจำป็นต้องนอนโรงพยาบาลให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดาจนกว่าข้ ไจะลด อย่างน้อย 24 ชั่วโมง จึงจะให้ออกจากโรงพยาบาล และให้ยารับประทานที่บ้าน
4.ติดเชื้อรุนแรงอาจเกิดหลังผ่าตัดเอาทารกออกทางหน้าท้องหรือคลอดทางช่องคลอดที่ถุง น้าแตกก่อนคลอดเป็นเวลานาน ฯลฯ การรักษาจะให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำใหน้อนพักในท่า semi-fowler เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อเข้าไปในทางช่องท้อง
การพยาบาลมารดาที่มีความผิดปกติทางจิตใจหลังคลอด
การเปลี่ยนแปลงของความไม่สมดุลย์ทางสภาพอารมณ์
1.ความตึงเครียด วิตกกังวล หรือกระสับกระส่าย
2.อาการทางร่างกาย เช่น หายใจลำบาก ใจสั่น
3.ความรู้สึกโศกเศร้า ซึมเศร้า คิดว่าตนเองไม่มีคุณค่า
4.ต้องการนอนพักผ่อนนานๆ อ่อนเพลีน
ความผิดปกติของจิตใจของมารดาหลัง
1.อารมณ์เศร้าหลังคลอด
2.ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
3.โรคจิตหลังคลอด
ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
คือ ภาวะจิตใจหม่นหมอง หดหู่และเศร้าสร้อย ร่วมกับการมีความรู้สึก ท้อแท้ หมดหวังในชีวิต วิตกกังวล อารมณ์เปลี่ยนแปลง ขาดความสนใจตนเองและสิ่งแวดล้อม
ความเศร้าใจจะรุนแรงและแสดงให้เห็นได้โดยพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปจากเดิม
1.อาการท้อแท้ หมดหวัง มองโลกในแง่ร้ายไม่พึงพอใจกับเหตุการณ์ 2.มีท่าทางเหนื่อยง่าย ไม่มีเรี่ยวแรง 3.รู้สึกตนเองไร้ค่า ไม่มีความหมายกับผู้ใด
แบ่งเป็น 3 ระยะ
1.มีอาการเศร้าโศกภายหลังคลอด ฝันน่ากลัว และมีความคิดฆ่าตัวตายเนื่องจากมีความรู้สึก
2.ระยะที่สองอาจเกิดขึ้นในช่วง 1-3 เดือนภายหลังคลอด จากการที่มารดาพยาบาลจะนำทารกเข้าเป็นสมาชิกในครอบครัว
3.ระยะที่ 3 อาจใช้เวลานานถึง 1 ปีภายหลังคลอดจากการที่มารดาพยาบาลปรับตัวต่อบทบาทการเป็นมารดา เกิดความรู้สึกสองฝักสองฝ่ายต่อบทบาทเป็นมารดา
โรคจิตหลังคลอด เกิดขึ้นในระยะ 48-72 ชั่วโมง อย่างไรก็ตามอาการของโรคอาจจะพบได้ภายใน 1 เดือนแรกหลัง จะมีอาการของโรคจิตชนิดใดชนิดหนึ่ง
1.โรคจิตเภท มารดาจะมีอาการผิด มีความคิดเพ้อฝัน ประสาทหลอนติดต่อกับผู้อื่นไม่ได้
2.โรคซึมเศร้า มารดาจะมีอาการเศร้า หงุดหงิดง่าย เบื่ออาหาร นอนไม่หลับ
3.โรคแมนเนีย จะมีลักษณะทางคลินิกเด่นชัด