Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Somatiek 1.1, Overdracht ziekten, Hart en vaatstelsels, Hart- en…

- - - - Orgaanstelsels: :red_flag:
        
        circulatiestelsel
        
        hormoonstelsel
        
        huid
        
        voortplantingsstelsel
        
        urinewegstelsel
        
        spijsverteringsstelsel
        
        ademhalingsstelsel
        
        zenuwstelsel
        
        sensorische stelsel
        
        motorische stelsel
  - - - Mortaliteit/sterftecijfer
        X sterfgevallen per 100.000 in bepaalde periode
      - Morbiditeit
        het vóórkomen van ziekte of handicap
        
        Incidentie =
        aantal nieuwe ziektegevallen in bepaalde periode
        
        Prevalentie
        aantal ziektegevallen op een bepaald tijdstip
      - Overlevingskans:
        % patiënten dat bij bepaalde ziekte na 1, 5, 10 jr nog leeft
      - Levensverwachting
        resterende levensduur, afhankelijk o.a. leeftijd en geslacht
    - - Vermijdbare oorzaken:
        
        slechte voeding
        
        roken
        
        te weinig beweging
        
        alcohol
        
        Behandel
        mogelijkheden
        
        Indeling naar behandeldoel
        
        palliatief =
        gericht op behoud kwaliteit van leven < 3 mnd
        
        curatief =
        gericht op genezing
        
        Indeling naar aangrijpingspunt:
        
        causaal =
        oorzaak vd ziekte aanpakken
        
        symptomatisch=
        bestrijden of verlichten symptomen
- - - - 1e linie = fysieke barrière
        
        huid, slijmvliezen met lage pH en uirinelozing
        
        bacterieflora
      - 2e linie = inwendige A-specifieke afweer
        
        fagocyterende witte bloedcellen: granulocyten en macrofagen eten lichaamsvreemd materiaal op
        
        natural killercellen: vernietigen geïnfecteerde (tumor)cellen door menbraam kapot te maken
        
        signaalstoffen: complementsysteem en interferonen
    - - Humorale afweersysteem m.n. tegen bacteriën
        vormt antistoffen door plasmacellen
        deel B-cellen worden geheugencellen
      - Cellulaire afweersysteem kan T-cellen aanvallen
        ook actief bij bloedtransfusie of transplantatie
        
        cytotoxische T-cellen (CD8): vernietigen geïnfecteerde lichaamscellen
        
        T-helpercellen (CD4): stimuleren antistoffen door plasmacellen, bevorderen fagocytose, stimuleren cytotoxische T- en NK-cellen
        
        T geheugencellen: snelle actie bij vlgd blootstelling
        
        T-suppressorcellen = remmercel: spelen rol bij uitschakelen immuumsysteem als er geen antigenen meer zijn
        Zorgt ervoor dat reactie niet uit de hand loopt
    - - Ontsteking =
        reactie vh lichaam op weefselbeschadiging
        
        Rubor = roodheid
        doorbloeding neemt toe door vaatverwijding
        
        Calor= warmte
        doorbloeding neemt toe door vaatverwijding
        
        Tumor = zwelling
        verhoogde doorlaatbaarheid van vaatwand in haarvaten
        
        Dolor = pijn
        prikkeling van pijnreceptoren, beschadiging zenuweinden, inwerking signaalstoffen
        
        Functio laesa = functieverlies
        beschadiging weefsel, pijn, zwelling
      - Koorts > 38 gr
        Hypothalamus = temperatuurcentrum reageert
        op granulocyten/macrofagen
        van A-specifieke afweer 2e linie
        
        Effect:
        
        remt groei ziekteverwekkers
        
        versnelt fagocytose
        
        stimuleert weefselherstel
        
        bevordert rust
  - - - Immuniteit =
        bescherming tegen ziekteverwekker
        
        Natuurlijke immunisatie
        op natuurlijke wijze door doormaken ziekte
        
        Actieve kunstmatige immunisatie
        vaccinatie door verzwakte/dode ziekteverwerkker in te brengen
        
        Passieve kunstmatige immunisatie
        antistoffen ih lichaam om ziekteverwekker op te ruimen, maar zonder immuniteit
        
        natuurlijk passieve immuniteit
        baby's via moederkoek, maar geen blijvende immuniteit
    - - AIDS = fase 4 HIV
        Humaan Immunodeficiëntie Virus doodt T-helpercellen
- - - - via autonome zenuwstelsel
        parasympaticus (nervus fagus) vertraagt,
        sympaticus versnelt
      - via hormonale systeem
        adrenaline en noradrenaline net als sympathicus
        en schildkierhormoon
      - Factoren arteriële (hoge) bloeddruk :red_flag:
        
        slagvolume = hoeveelheid bloed per hartslag wegpompen
        te weinig slagen p.m.
        
        elasticiteit vd vaatwand
        verslechtering vd waatwand
        
        vullingstoestand van het bloedvat
        a.g.v. shock
        
        Perifere weerstand = weerstand die de bloedstroom ondervindt
        
        Hormonale regulatie bloeddruk
        HARAAN
        
        Renine (nier) bevordert angiostine ih bloed, vernauwing kleine aders, stimuleert aanmaak aldosteron. Beide leidt tot bloeddrukverhoging
        
        Aldosteron (bijnierschors) reguleert natrium/kaliumbalans + stijging bloedvolume waardoor bloeddruk stijgt
        RAAS = mechanisme van renine + angiotensine + aldosteron
        
        ADH (via hypofyse) bevordert in nieren terugwinnen van water waardoor bloedvolume toeneemt en bloeddruk stijgt
        
        Adrenaline (bijnier) stimuleert hartactie en vernauwing kleine slagaders. Geeft verwijding in skeletspieren en hart.
        Netto effect is bloeddrukverhogend
        
        Noradrenaline (bijnier) lijkt op adrenaline.
        Effect bloeddrukverhoging wordt sterker
        
        Histamine (beschadigde weefselcellen) verwijding van kleine slagadres; bloeddruk daalt
        
        Neurale regulatie bloeddruk
        Hartregulatiecentrum en vasomotorisch centrum in hersenstam beïnvloeden hartactiviteit
        
        Beïnvloeding via:
        
        baroreceptoren (bloeddruk)
        
        chemosensoren (pH)
        
        sensoren voor de zuurstofspanning
        
        Invloed vegetatieve zenuwen op hart
        
        remming via nervus fagus
        
        stimulering via sympaticus
- - - - fatty streaks/atherosclerotische plaques, verdikking en beschadiging van de vaatwand leidt tot trombose
      - na beschadiging vaatwand/arteriën afzetting van vettige substantie
    - - Algemeen
        
        roken
        
        hoge bloeddruk
        
        hoog LDL cholesterol
        
        laag HDL cholesterol
        
        diabetes
        
        insulineresistentie
        
        overgewicht
        
        onvoldoende lichaamsbeweging
        
        hogere leeftijd
        
        man
        
        in familie hart/vaatziekten jonge lfd
      - Hypertensie = abnormaal landurig hoge bloeddruk:red_flag:
        ook voor andere hart/vaatziekten, bv CVA, hartfalen
        
        Risicofactoren:
        
        hogere leeftijd
        
        te weinig beweging
        
        overgewicht
        
        roken
        
        teveel zout/alcohol
        
        prehypertensie
        
        in de familie
        
        negroïde ras
        
        (lang)durige stress
        
        Maatregelen
        
        Preventief
        
        stoppen met roken + alcohol
        
        afvallen naar gezond gewicht
        
        bewegen
        
        gezond eten/weinig zout
        
        Curatief:
        antihypertensia =
        bloeddrukverlagers
    - - Symptomen
        
        duizeligheid of flauwvallen
        
        vermoeidheid na inspanning of in rust
        
        palpitaties
        hartkloppingen
        
        kortademigheid
        
        angina pectoris
        drukkend gevoel op de borst
        
        Oorzaken
        
        vernauwing vd kransslagader
        of andere hartziekten
        
        als het hart zich harder inspant dan normaal
        
        bij stress of hevige emoties
        
        na zware maaltijd
        
        bij sport
        
        plots van warm naar koude omgeving
      - Maatregelen:
        
        afvallen
        
        bewegen
        
        hypertensie behandelen
        
        gezond eten
        
        stoppen met roken
        
        behandeling diabetes
      - Onderzoek ECG
        hartfilmpje meet electrische activiteit
        
        diagnoses
        
        ischemie vd hartspier
        
        hartritmestoornissen
        
        hartinfarct
        
        hartfalen
        
        cardiomyopathie
        hartspierziekte
      - Myocardinfarct :red_flag:
        acute coronaire hartziekte = verstopping kransslagader vh hart. Deel hartspier sterft af
        
        Symptomen mannen
        
        soms uitstraling naar de linker arm en kaken
        
        erge pijn op de borst
        
        transpireren, misselijkheid, braken
        
        doodsangst
        
        Symptomen vrouwen :
        
        onrustig gevoel, angst, snelle ademhaling
        
        duizeligheid
        
        extreme moeheid
        
        kortademigheid
        
        pijn in bovenkaak, nek, rug of schouderbladen
        
        misselijlkheid, braken
        
        Complicaties na myocardinfarct
        
        hartritmestoornissen, hartfalen, shock
        
        plotselinge (hart)dood <24 uur
        
        hartspierruptuur
        
        trombo embolie
        
        aneurysma =
        verwijding wand slagader
        
        recidief hartinfarct
        
        Shock SCHAN
        bloeddruk is te laag voor vitale functies
        aantasting organen door tekort zuurtstof
        
        Cardiale shock
        door hartritmestoornissen of myocardinfarct
        pompfunctie werkt niet meer goed
        
        Hypovolemische shock
        door bloeding, operatie, trauma, brandwonden
        
        Anafylactische shock (distributief)
        door allergische reactie
        bloeddruk valt weg door vergroting vaten
        
        Septische shock
        door toxinen bij bacteriële infectie
        
        Neurogene shock
        beschadiging centrale zenuwstelsel
        
        Dreigende shock
        
        bleek, klam, zweten
        
        trage/snelle polsslag
        
        duizelig, misselijk, geeuwen
        
        zwakte, wazig zien, collaberen/flauwvallen
        
        Behandeling
        
        Aspirine
        ter voorkoming bloedstolsels
        
        Dotteren = coronaire angioplastiek = ballondilatatie
        ballon of stent om bloedvat open te houden
        
        coronaire bypassoperatie
        omleiding tussen aorta en vernauwde kransslagader
      - Gevolgen ouder worden op vaatstelsel
        
        bovendruk/systolische bloeddruk en spiermassa linkerventrikel/kamer nemen toe
        
        Ventrikelvulling, hartfrequentie, hartcapaciteit en baroreflex nemen af
        
        Cellulaire, enzymatische en moleculaire veranderingen verwijden arteriën, verdikking intima (vaatwand) en stijfheid vaten
        
        minder in staat om te reageren op stress en belasting
        
        Fysiologische verklaring hogere bovendruk door minder elasticiteit arteriën door vaatwand die dikker en stijver wordt
- - - - 45% bloedcellen
        ELT
      - 55% bloedplasma
        
        Leukocyten
        witte bloedcellen
        
        Trombocyten
        bloedplaatjes
        
        Erytrocieten
        rode bloedcellen
        
        transport van zuurstof uit de longen en kooldioxide uit weefsels
        geen celkern, gevuld met hemoglobine
        Nodig: ijzer, Vit B12, foliumzuur
        
        nodig voor afweer
        granolocyten, lymfocyten, monocyten
        
        samen met stollingsfactoren essentieel voor bloedstolling
        Vit K is nodig voor stolling
      - Hematopoëse/bloedcelvorming in rode beenmerg
        in borstbeen, schouderbladen, bekken, ribben