Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลผู้คลอดที่มี ภาวะแทรกซ้อนในระยะคลอด - Coggle Diagram

- - - - ส่วนใหญ่เกิดจากอุบัติเหตุ
    - - มารดาเคย C/S ส่วนใหญ่เกิดในไตมาสที่ 3
        
        มักแตกระหว่างเจ็บครรภ์คลอด
        
        ส่วนใหญ่พบในแผลชนิด classical type
  - - - มีการฉีกขาดของมดลูกทั้ง 3 ชั้นของผนังมดลูก
        
        แตกทะลุชั้นเยื่อบุช่องท้องทำให้เปิดต่อกับช่องท้อง ส่วนใหญพบทารกมีสภาพเสียชีวิต
    - - มีการฉีกขาดของเยื่อบุมดลูดทั้ง 3 ชั้นแต่ไม่ทะลุชั้นเยื่อบุช่องท้อง peritoneum
        
        มักเกิดกับรอยแผลเก่าบนผนังมดลูก อาจไม่พบเลือดออก อาจพบเมื่อ C/S ส่วนใหญ่ทารกมีชีวิต
  - - - ผู้คลอดอาจมีอาการแสดงของการเสียเลือดจนช็อก
        อาจเกิดภาวะเยื่อบุช่องท้องอักเสบได้
    - - ทารกจะมีการขาดออกซิเจนอย่างรุนแรง
  - - - เจ็บปวดบริเวณท้องน้อยอย่างรุนแรง
        
        กระสับกระส่าย PR เบาเร็ว RR ไม่สม่่ำเสมอ
        
        การคลอดไม่ก้าวหน้า PV พบ Cx อยู่สูงขั้นจากการถูกดึงรั้งขึ้นไป
        
        หัวทารกเป็น caput succedaneum
        
        Bandl’s ring
        
        tetanic contraction
        
        fetal distress อาจพบ FHS ไม่สม่ำเสมอ
        
        อาจมีเลือดออกทางช่องคลอด
    - - FHS เปลี่ยนแปลง, หายไป
        
        คลำพบส่วนของทารกชัดเจนขึ้น
        
        อาการเจ็บครรภ์จะหายไปทันที
        
        มีเลือดออกทางช่องคลอดจำนวนเล็กน้อย ไหลไปท้องแทน
        
        ท้องโป่งตึงและปวดท้องอย่างรุนแรงจากเลือด
        
        PV พบส่วนนำลอยอยู่สูงขึ้นจากเดิม
        
        มีภาวะ Hypovolemic shock
        
        ผู้คลอดจะเจ็บบริเวณหน้าอก ร้าวไปไหปลาร้า
        
        เพราะเลือดในช่องท้องไปดันกระบังลม
  - - - ให้เลือดและยาปฏิชีวนะ
      - ถ้ามีภาวะช็อค ให้ Ringer’s lactate solution
      - เตรียม C/S พร้อมช่วยชีวิตทารก
      - กรณีแตกไม่มากและผู้คลอดต้องการมีบุตรอีกอาจเย็บซ่อมแซม
      - แต่บางรายที่เย็บซ่อมแซมไม่ได้อาจตัดมดลูก
  - - - ดูแลให้ได้รับ O2 100%
        
        NPO ให้สารน้ำตามแผนการรักษา
        
        ประเมิน FHS ทุก 5 นาที
        
        เตรียมผู้คลอดให้พร้อมสeหรับการผ่าตัดคลอด
        
        ดูแลให้ได้รับ ATB
        
        ปลอบโยนให้กำลังใจ
    - - เฝ้าดูแลความก้าวหน้าของการคลอดอย่างใกล้ชิด
        
        ให้หญิงตั้งครรภ์ที่เคย C/S เว้นระยะตั้งครรภ์ 2 ปี
        
        ประเมินภาวะเสี่ยงมดลูกแตก
        
        สังเกตเมื่อพบอาการผิดปกติให้รายงานแพทย์ทันที
  - - - tetanic contraction
        
        PV อาการแสดงก่อนมดลูกแตก
        
        FHS ไม่สม่ำเสมอ
    - - มีภาวะ Hypovolemic shock
        
        ปวดท้องอย่างรุนแรง
        
        PV พบส่วนนำลอยอยู่สูงกว่าเดิม
- - - - ทารกอยู่ในท่าผิดปกติ
      - ตั้งครรภ์แฝดเด็กหรือแฝดน้ำ
      - ทารกมีขนาดเล็กกว่าอายุครรภ์
      - ส่วนนำไม่กระชับกับช่องทางคลอด
      - ถุงน้ำแตกก่อนกำหนด
      - การคลอดก่อนกำหนด
      - สายสะดือยาวกว่าปกติ
      - รกเกาะต่ำทำให้สายสะดืออยู่ใกล้กับปากมดลูก
  - - - สายสะดือเคลื่อนต่ำลงมาพอที่จะถูกส่วนนำของทารกกดได้
    - - เคลื่อนต่ำลงมาจนถึงปากมดลูก ตรวจภายในจะสามารถคลำพบสายสะดือได้
    - - พลัดออกมาจนพ้นปากมดลูก กรณีที่ถุงน้ำแตกสามารถมองเห็นสายสะดือโผล่พ้นออกมาจากปากช่องคลอด
  - - - มารดาที่มีภาวะเสี่ยงไม่ควรเบ่งก่อนเวลาที่
      - เหมาะสม หรือให้รีบมาโรงพยาบาลทันทีที่ถุงน้้ำแตก
      - ในการเจาะถุงน้ำ เจาะในเวลาที่มดลูกมีการหดรัด
      - ตัว ปล่อยน้ำให้ไหลออกมาช้า ๆ ฟัง FHS ทันที
      - ที่ถุงน้ำคร่ำแตกเอง ควรPVเพื่อประเมินว่ามี Prolapse of Cord
      - ประเมินความก้าวหน้าของการคลอดด้วย
      - ควรจัดให้นอนท่า Semi – Fowler’s position,
      - ลดกิจกรรมลุกเดิน
      - ประเมินลักษณะการเต้นของหัวใจทารกชนิด
      - Variable deceleration
  - - - มักเกิดจากการได้รับยาสลบจากการช่วยคลอด
      - หากทารกเสียชีวิตมารดาจะประสบกับภาวะเศร้าโศก
    - - ทารกขาดออกซิเจนและถึงแก่ชีวิตได้
  - - - ชนิด Complete prolapse cord มารดามีความรู้สึกขัดตุงบริเวณช่องคลอดภายหลังจากถุงน้ำแตก
      - PV พบสายสะดือพลัดต่ำกว่าส่วนนำของทารก โดยอาจตรวจพบการเต้นของหัวใจทารกบริเวณสายสะดือ
      - ชนิด Occult prolapse cord ไม่พบสายสะดือโผล่ออกมาหรือคลำไม่ได้ แต่จะพบว่ามีการเปลี่ยนแปลงของFHS -> Variable deceleration
  - - - ซักประวัติ
      - ดูแลมารดาอย่างใกล้ชิด, เตรียมการช่วยเหลือ
      - ในกรณีที่ทารกเสียชีวิตแล้ว พยาบาลจะต้อง
      - ช่วยประคับประคองด้านจิตใจให้กับมารดา
  - - - จัดให้มารดานอนในท่ายกก้นสูง Trendelenburg , Knee – chest
      - สวมถุงมือ Sterile แล้วดันส่วนนำไม่ให้กดทับบริเวณ
      - สายสะดือจนกว่าการคลอดจะสิ้นสุดลง
      - ห้ามดันสายสะดือที่โผล่พ้นออกจากช่องคลอดกลับเข้าไปใหม่ ควรใช้ผ้า Sterile นุ่มๆ ชุบ NSS อุ่น ๆ คลุมบริเวณสายสะดือที่โผล่ออกมา
      - พยายามให้ทารกคลอดออกมาให้เร็วที่สุด
      - ให้ออกซิเจนแก่มารดา 8 – 10 ลิตร/นาที
      - หากทารกเสียชีวิตแล้ว ->คลอดเอง, ใช้คีมช่วย
- - - - ให้ผู้ป่วยนอนตะแคงทับซ้าย
        
        ดมออกซิเจนความเข้มข้น 100%
        
        ให้น้ำเกลือทางเส้นเลือด
        
        มองหาสาเหตุที่แก้ไขได้
    - - gastroesophageal sphincter หลวม อาจสำลักอาหารเข้าปอดได้ระหว่างการช่วยหายใจด้วยการบีบ ambu bagแพทย์จึงควรทำการกดกระดูกcricoid (cricoid pressure)ไว้ตลอดเวลาเพื่อป้องกันการสูดสำลัก
    - - ตำแหน่งกดหน้าอกมักอยู่สูงกว่าตาแหน่งปกติขึ้นไปเล็กน้อยอันเกิดจากมดลูกโตมาบิดเบือนตำแหน่งวางมือเพื่อทำการกดหน้าอก
    - - ให้ทำการช้อคไฟฟ้าได้ในกรณีที่จำเป็น
- - - - มีขี้เทาปนออกมากับน้ำคร่ำในท่าที่มีศีรษะเป็นส่วนน า
      - มีการเปลี่ยนแปลงของการเต้นของหัวใจทารก/ไม่สม่ำเสมอ
      - ทารกในครรภ์ดิ้นอย่างรุนแรงและมากขึ้น -> Acute fetal distress
      - 4.ทารกในครรภ์เริ่มดิ้นน้อยลง -> Chronic fetal distress
  - - - เกิดปัญหาด้านจิตสังคมในระยะคลอดที่มารดาอาจจะต้องเผชิญ
    - - ได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอเป็นเวลานาน จะนำไปสู่การเกิดความพิการของสมองหรือมีพัฒนาการช้ากว่าปกติ
  - - - เป็นโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ
        
        มารดามีความดันโลหิตต่ำ มีความดันโลหิตลดลงเมื่อเปลี่ยนท่าอย่างรวดเร็วหรือช๊อคจากโรคหัวใจ มีภาวะซีด
        
        ประสบกับภาวะทุพโภชนาการ หรือมีการขาดน้ำ
        
        ร่างกายมารดามีภาวะเป็นกรด
    - - มดลูกมีการหดรัดตัวที่รุนแรงมากผิดปกติ หรือเกิดจากการเสื่อมสภาพของหลอดเลือดบริเวณมดลูก (Vascular degeneration)
    - - หลอดเลือดที่บริเวณรกเสื่อมสภาพ หรือขาดเลือดไปเลี้ยงหรือมีการลอกตัวของรกก่อนกำหนด
    - - สายสะดือถูกกดทับ หรือบิดเป็นเกลียว หรือเกิดการพับงอ
    - - ทารกมีการติดเชื้อ พิการแต่กำเนิด มีภาวะซีด หรือมีความผิดปกติเกี่ยวกับการไหลเวียนของเลือดในครรภ์แฝด
  - - - การฟังเสียงหัวใจทารก (FHR)
      - การสังเกตลักษณะของน้ำคร่ำ
      - การสังเกตการดิ้นของทารก
      - การบันทึกการเต้นของหัวใจทารกด้วยเครื่อง Monitor
  - - - เจาะ Fetal scalp blood sampling เพื่อประเมินภาวะ Acidosis
      - นอนตะแคง
      - ให้ Oxygen mask ในปริมาณ 6 – 10 ลิตร / นาที
      - บันทึกFHSด้วยเครื่อง Monitor ตลอดเวลา
      - กรณีที่มารดาได้รับ Oxygocin ควรหยุดการให้ทันที
      - รีบทำคลอดตามความเหมาะสม
  - - - สังเกตลูกดิ้น
      - ซักประวัติตั้งแต่ในระยะตั้งครรภ์จนถึงระยะก่อนคลอด
      - เมื่อถุงน้ำคร่ำแตกจะต้องฟังFHSทันทีและสังเกตลักษณะของน้ำคร่ำ
- - - - สาเหตุ
        
        การขาดกลไกการลอกตัว
        
        รกปกติ แต่มดลูกไม่มีการหดรัดตัว
        
        แม้มดลูกจะมีการหดรัดตัวได้ดีตามปกติ แต่รกผิดปกติ
        
        การขาดกลไกการขับดัน
        
        รกลอกตัวแต่ไม่อาจผ่านออกมาจากโพรงมดลูกส่วนบนได้
        
        เกิดจากการหดรัดตัวของมดลูกผิดปกติ
        
        รกลอกตัวแล้ว และผ่านโพรงมดลูกออกมาอยู่ในช่องคลอด แต่มารดาไม่เบ่ง
        
        สาเหตุส่งเสริม
        
        การทำคลอดรกก่อนรกลอกตัวสมบูรณ์
        
        มีประวัติรกค้าง
        
        เคยทำหัตถการที่ส่งเสริมให้เกิดรกค้าง C/S,ขูดมดลูก, ผ่าตัดมดลูก
        
        มดลูกมีลักษณะผิดปกติ
      - การประเมินสภาพ
        
        ไม่มีอาการแสดงของรกลอกตัว
        
        มดลูกหดรัดตัวไม่ดีหลังคลอด
        
        กรณีที่มีเศษรกค้าง
        
        มีเลือดออกทางช่องคลอดจำนวนมาก
        
        มารดามีอาการแสดงของภาวะช็อก
      - ผลกระทบ
        
        มารดา
        
        ตกเลือดหลังคลอด
        
        เกิดการติดเชื้อหลังคลอดได้
        
        มีภาวะเสี่ยงสูงต่อการถูกตัดมดลูกทิ้ง
        
        เนื่องจากรกฝั่งตัวลึกกว่าปกติ
        
        อาจถูกตัดมดลูก
        
        ทารก
        
        ได้รับความอบอุ่นจากมารดาล่าช้า
        
        การเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารกล่าช้า
      - รกค้าง คือ รกไม่คลอดภายใน 30 นาทีหลังจากทารกคลอด
      - การพยาบาล
        
        ซักประวัติเกี่ยวกับสาเหตุส่งเสริม
        
        ที่ทำให้เกิดภาวะรกค้าง
        
        ตรวจดูอาการแสดง (signs) ของรกที่ลอกตัวสมบูรณ์
        
        ช่วยเหลือการคลอดรกที่ยังค้างอยู่ในโพรงมดลูก
        
        รายงานแพทย์ เพื่อพิจารณาช่วยคลอดรกโดยการล้วงรก
      - การรักษา
        
        ให้ยาช่วยกระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
        
        ให้ยาเพื่อให้เกิดการคลายตัวของปากมดลูก
        
        ให้ยาแล้วไม่ได้ผล -> ล้วงรก
    - - เป็นภาวะที่รกไม่สามารถลอกตัวได้ตามปกติ เนื่องจากมีการฝังตัวของเซลล์ trophoblast
      - ชนิด
        
        placenta accreta
        
        trophoblast ฝังตัวลงไปตลอดชั้น spongiosa ของเยื่อบุมดลูกอาจทั้งหมดหรือเพียงบางส่วน แต่ไม่ถึงชั้นกล้ามเนื้อ
        
        placenta increta
        
        trophoblast ฝังตัวลึกผ่านลงไปถึงชั้นกล้ามเนื้อมดลูกแต่ไม่ถึง serosa
        
        placenta percreta
        
        trophoblast ฝังตัวลึกทะลุชั้นกล้ามเนื้อมดลูกจนถึง serosa
  - - - Incomplete inversion
        
        ส่วนที่ปลิ้นยังไม่พ้นปากมดลูก
      - complete inversion
        
        มดลูกปลิ้นโดยส่วนที่ปลิ้นพ้นปากมดลูก
      - Prolapsed of inverted uterus
        
        มดลูกปลิ้นแบบสมบูรณ์และเคลื่อนต่ำลงมานอกปากช่องคลอด
    - - การทำคลอดรกไม่ถูกวิธี
        
        มีพยาธิสภาพที่มดลูก
        
        รกเกาะแน่นแบบ Placenta accrete
        
        สายสะดือสั้นจนดึงรั้ง
        
        การเพิ่มแรงดันภายในช้องท้องอย่างรวดเร็วและรุนแรง
    - - ให้oxygen เป็น mask with bag 8-10 LPM
        
        ให้สารน้ำเป็น RLS 120 cc/hr.
        
        ดันมดลูกกลับเข้าสู่โพรงมดลูก ใช้ยาชา/ยาคลายกล้ามเนื้อ
        
        เมื่อมดลูกกลับเข้าที่เดิมแล้วฉีด Methergin หรือ Oxytocin
        
        ให้มดลูกหดรัดตัว
    - - ยอดมดลูกเป็นแอ่งคล้ายปล่องภูเขาไฟ
        
        PV จะคลำได้ก้อนเนือบริเวณปากมดลูกช่องคลอด
        
        หรือก้อนโผล่ออกมานอกช่องคลอด
        
        มีอาการปวด ช็อก ตกเลือดทางช่องคลอดอย่างเฉียบพลัน
        
        และมีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง
        
        ถ่ายปัสสาวะขัดหรือรู้สึกถ่วงที่ช่องคลอด ปวดอุ้งเชิงกราน
    - - ป้องกันการเกิดมดลูกปลิ้น โดยทำคลอดอย่างระมัดระวังและถูกวิธี
        
        ประเมินชนิดของมดลูกปลิ้นอย่างรวดเร็ว
        
        การช่วยเหลือเพื่อป้องกันภาวะ shock
- - - - ถุงน้ำคร่ำแตก
        
        มีทางเปิดต่อกัน
        
        มดลูกมีการหดตัว
  - - - หายใจลำบากแน่นหน้าอก
        
        เขียวตามปลายมือปลายเท้า ใบหน้า และลำตัวเกิดขึ้นแบบทันทีทันใด
        
        หัวใจและปอดหยุดทำงานBP ต่ำ PR เร็ว อาจมีอาการชักเกร็ง
    - - มดลูกหดรัดตัวไม่ดี
        
        ตกเลือดหลังคลอด ตรวจพบเกร็ดเลือดต่ำ
        
        การแข็งตัวของเลือดยาวนาน เกิดภาวะ DICและเสียชีวิตในที่สุด
  - - - ให้ออกซิเจน 100%
        
        ป้องกันระบบการต่างๆทำงานล้มเหลวช่วยฟื้นคืนชีพ ให้สารน้ำ ให้ยาตามแผนการรักษา
        
        ป้องกันและแก้ไขภาวะเลือดแข็งตัวผิดปกติและภาวะตกเลือด
        
        กรณีมีภาวะตกเลือดหลังคลอดจากมดลูกหดรัดตัวไม่ดี
        
        อาจให้ prostaglandins
        
        หรือตัดมดลูก
        
        กรณีไม่สามารถควบคุมเลือดออกได้
        
        รักษาภาวะDICด้วยยา heparin
  - - - ประเมินสภาพหลังคลอดอย่างใกล้ชิด
        
        เตรียมอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพให้พร้อมใช้งานทุกครั้ง
        
        ดูแลจจัดท่า ให้ O2 100% ให้ยาสารละลายทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา
        
        เตรียมช่วยคลอดอย่างด่วนเร่ง
        
        ให้ข้อมูล ประคับประคองด้านจิตใจของสามีครอบครัวและญาติ
- - - - Toneความผิดปกติของการหดรัดตัวของมดลูก
        
        Traumaการฉีกขาดของช่องทางคลอด
        
        Tissueเกี่ยวข้องกับรก เยื่อหุ้มรก หรือชิ้นส่วนของรกตกค้างภายในโพรงมดลูก
        
        Thrombinการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
  - - - อาจจะมีเลือดออกเรื่อยๆจนมารดามีภาวะช็อก
      - ผลทางห้องปฏิบัติการ
      - อัตราการเต้นของหัวใจจะเร็วขึ้นชีพจรเร็วขึ้นและเบาลงความดันโลหิตลดตํ่าลงเรื่อยๆ (ตอนแรกอาจสูงขึ้น)
  - - - ทารกเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเลือดออกในสมอง
        
        ศีรษะของทารกได้รับอันตรายจากการรับทารกไม่ทัน
        
        เสี่ยงต่อการเกิดสายสะดือขาด
  - - - Recognition and Preventionรับรู้ถึงปัจจัยเสี่ยง
        
        Readinessเตรียมความพร้อมของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
        
        Responseดูแลรักษาเมื่อเกิดได้อย่างรวดเร็ว
        
        Reporting and Learningการรายงาน และการเรียนรู้
  - - - Black ground and Body condition
        
        Breast and Lactation
        
        Uterus
        
        Bladder
        
        Bleeding or Lochia
        
        Episiotomy
- - - - ประเมิน,ซักประวัติ
      - PV
      - ประเมิน UC
  - - - มักจะให้ ATB และให้ยา Methergin ป้องกันการตกเลือด
  - - - แรงต้านทานของเนื้อเยื่อช่องทางคลอดไม่ดี
      - การหัดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูกและกล้ามเนื้อหน้าท้องแรงผิดปกติ
      - ผู้คลอดครรภ์หลัง
      - ผู้คลอดที่มีเชิงกรานกว้าง
      - เคยมีประวัติคลอดเฉียบพลันหรือคลอดเร็ว
      - ผู้คลอดไม่มีความรู้สึกเจ็บปวดจากการคลอดหรือไม่รู้สึกอยากเบ่งซึ่งพบได้น้อยมาก
      - ทารกตัวเล็ก
      - ผู้คลอดไวต่อการใช้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
  - - - เนื้อเยื่อบริเวณช่องทางคลอดฉีกขาด
        
        ติดเชื้อที่แผลฝีเย็บ
        
        ตกเลือดหลังคลอด
        
        อาจเกิดภาวะน้ำคร่ำอุดตันในหลอดเลือด
        
        มดลูกแตกจากการหดรัดตัวของมดลูกอย่างรุนแรง
        
        มีการคั่งของเลือดภายใต้ชั้นผิวหนังที่ฉีกขาด
    - - เลือดออกในสมอง
        
        อาจเกิดความผิดปกติของกล้ามเนื้อแขนถูกดึงมากเกินไป
        
        อาจเกิดภาวะขาดออกซิเจน
        
        ทารกได้รับบาดเจ็บเนื่องจากการกระทบกระแทกเพราะช่วยคลอดไม่ทัน