Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาทางระบบประสาท - Coggle Diagram
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาทางระบบประสาท
โรคทางระบบประสาท
ชักจากไข้สูง (Febrile convulsion)
เเบ่งเป็น 2 ชนิด
Simple febrile seizure
ชักระยะเวลาสั้น ไม่เกิน 15 นาที
ไม่เกิดการชักซ้ำ
ชักทั้งตัว
Complex febrile seizure
ชักเฉพาะส่วนตามร่างกาย
เกิดการชักซ้ำได้
สาเหตุ
ติดเชื้อในระบบต่างๆ อุณหภูมิสูงเกิน 38.5-39 °C ขึ้นไป
อาการเเละอาการเเสดง
ตัวร้อน หน้าเเดง
ลักษณะการชัก
ตัวเเข็งหรือตัวอ่อน ชักเกร็งหรือกระตุก ไม่รู้สึกตัว
การรักษา
ขณะชัก
ชักเกิน 5 นาที ให้ยาระงับชัก Diazepam
ให้ยาลดไข้ เช็ดตัวลดไข้ *ห้ามให้ยาขณะชัก
หลังชัก
ซักประวัติ ตรวจร่างกายโดยละเอียด
ให้ยาป้องกันการชัก รับประทานทักวันนาน 1-2 ปี
การพยาบาล
ให้ยา เช็ดตัวลดไข้
ยา Paracetamol
เช็ดตัวนาน 10-15 นาที
วัดสัญญาณชีพทุก 4 ชม.
จัดท่านอนตะเเคง ศีรษะต่ำกว่าลำตัว,suction
ไม่ผูกยึดขณะชัก ป้องกันข้อ ไหล่หลุด หรือกระดูกหัก
ไม่ใส่ไม้กดลิ้นในปาก ป้องกันฟันเเตกหัก
ระมัดระวังอุบัติเหตัขณะชัก
สังเกตเเละบันทึกระยะเวลา ลักษณะของการชัก
เยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis)
สาเหตุ
เกิดการอักเสบหรือติดเชื้อที่เยื่อหุ้มสมองไขสันหลัง
การรักษา
ให้ยาปฎิชีวนะที่สอดคล้องกับผลการเพาะเชื้อน้ำไขสันหลัง
การรักษาตามอาการ
ให้ยาลดไข้
ให้ยากันชัก
ให้ยานอนหลับ
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำรักษาภาวะไม่สมดุลสารน้ำเเละอิเล็คโทรลัยท์
ใช้เครื่องช่วยหายใจ เมื่อมีปัญหาการหายใจหรือหมดสติ
การป้อง ควรฉีดวัคซีน
เช่น
Hib vaccine
JE vaccine
BCG
อาการเเละอาการเเสดง
อาการที่เเสดงว่ามีการติดเชื้อ เช่น มีไข้
ปวดศีรษะมาก ซึมลง
กระหม่อมโป่งตึง อาเจียน ชัก
น้ำไขสันหลังขุ่น สีคล้ายน้ำซาวข้าว
ความดันน้ำไขสันหลังมากกว่า 180 mm.Hg.
อาการเเสดงของการระคายเคืองของเยื่อหุ้มสมอง
Kernig's sign ได้ผลบวก
คอเเข็ง (Stiffness of neck)
ฺBrudzins
โรคไขสมองอักเสบ (Encephalitis)
อาการเเสดง
ปวดบริเวณต้นคอ คอเเข็ง
หายใจไม่สม่ำเสมอ ซึมลง
ไข้สูง ปวดศีรษะ อาเจียน
การเคลื่อนไหวผิดปกติ บางรายอาจมีอาการชัก
การรักษา
ให้ยากันชัก
Phenoberbital
ให้ยาลดอาการบวมของสมอง ยาสเตียรอยด์
Dexamethasone,Acycovir
สาเหตุ
เนื้อสมองผิดปกติ จากการติดเชื้อไขสมองอักเสบจากไวรัส
Primary viral encephalitis
ไวรัสที่นำโดยเเมลง
Secondary viral encephalitis
ไวรัสหัด,หัดเยอรมัน,อีสุกอีใส
การป้องกัน
ฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้สมองอักเสบ JE
หลีกเลี่ยงการสัมผัสเชื้อโรค/พาหะ
โรคลมชัก (Epilepsy)
เเบ่งเป็น 3 ชนิด
Partial seizure
ซีกใดซีกหนึ่งของสมอง มีลักษณะการชักเฉพาะที่
เเบ่งเป็น
Simple partial
กระตุกหรือชาที่เเขนขา หน้า คอ ประมาณ 5-10 วินาที
Complex partial
มีพฤติกรรมเปลี่ยนเเปลง
Partial seizure evolving to secondary generalize seizure
มีอาการ 2 ชนิด ด้านบน ชักเกร็ง/กระตุกทั้งตัว
Unclassified epileptic seizure
ไม่สามารถจัดกลุ่มได้
Generalized seizure
คลื่นไฟฟ้าถูกปล่อยออกมามากเกินไป อยู่ๆก็ชัก
เเบ่งเป็น
Tonic seizure
เเข็งเกร็ง ถ้ายืนอยู่จะล้มลง
Clonic seizure
กระตุกเป็นจังหวะ
Tonic clonic seizure
เกร็ง เเล้วมีการกระตุก
Atonic seizure
สูญเเสียความตึงตัวของกล้ามเนื้อ
Absence seizure(Petit mal)
ตากระพริบ/ตากระตุก
Infantile spam
เกิดในเด็กเล็ก 3 เดือน - 2 ปี ลักษณะคือ งอศรีษะ ลำตัว เเขนขา เข้าหากันช่วงระยะสั้นๆ เเล้วคลายออกคล้ายสะดุ้ง
สูญเสียความตึงตัวของกล้ามเนื้อ
กล้ามเนื้อหดตัวเป็นระยะสั้นๆ
การวินิจฉัย
การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง (Electroencephalography : EEG)
สาเหตุ
ชักซ้ำๆ 2 ครั้งขึ้นไป
คลื่นไฟฟ้าของสมองถูกปล่อยออกมาจำนวนมาก
ชักนานกว่า 10 นาที จะเป็นภาวะชักต่อเนื่อง(Status epilepticus)
ข้อวินิจฉัยการพยาบาล
เสี่ยงต่อการพร่องออกซิเจน
การพยาบาล
คลายเสื้อผ้าให้หลวม
ให้ออกซิเจน
นอนตะเเคงไปด้านใดด้านหนึ่ง ดูดเสมหะ
เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ
การพยาบาล
ไม่ให้อมไม้กดลิ้น
ไม่ผูกเเขน ขาเด็กกับเตียง
จัดสิ่งเเวดล้อมให้ปลอดภัย
บิดามารดาขาดความรู้ในการดูเเลผู้ป่วยเด็กโรคลมชัก
การพยาบาล
สร้างสัมพันธาพกับบิดามารดาของเด็ก
ร่วมกันวางเเผนในการดูเเลเด็ก
บิดามารดาวิตกกังวลเกี่ยวกับอาการชักของบุตร
การพยาบาล
เเนะนำการให้ยาเเละทานยาอย่างต่อเนื่อง
ภาวะน้ำคั่งในสมอง (Hydrocephalus)
อาการเเละอาการเเสดง
ศรีษะโต หัวบาตร (Cranium enlargement)
ในเด็กเล็กกระหม่อมหน้าจะโป่งตึงกว่าปกติ
พัฒนาการทั่วไปช้ากว่าปกติ
หนังศีรษะบางเเละมองเห็นหลอดเลือดดำบริเวณใบหน้า
เสียงเคาะกะโหลกเหมือนหม้อเเตก
ความดันในกระโหลกศีรษะสูง
ตาทั้ง 2 ข้างกรอกลงล่าง
ตาพร่ามัว เห็นภาพซ้อน
Refiex เเละ Tone ของขาทั้ง 2 ข้างไวกว่าปกติ
การวินิจฉัย
CT scan
Ultrasound
Ventriculography
Head Circumference
การตรวจด้วยการส่องไฟฉาย (Transillumination test)
สาเหตุ
ความผิดปกติในการดูดซึมน้ำไขสันหลัง
การอุดกั้นการไหลเวียนของน้ำหล่อสมองเเละไขสันหลัง
การผลิตน้ำไขสันหลังมากผิดปกติ
การพยาบาล
ก่อนผ่าตัด
อาจเกิดเเผลกดทับบริเวณศีรษะ
จัดผ่าปูที่นอนให้เรียบตึง
รักษาความสะอาดของผิวหนัง
ให้นอนบนที่นอนนุ่มๆ ใช้หมอนนุ่มรองศีรษะ ไหล่ เเละเปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ
ตรวจประเมินการเกิดแผลกดทับอย่างสม่ำเสมอ
เกิดภาวะขาดสารน้ำเเละสารอาหารจากการอาเจียน หรือดูดนมได้น้อย
ดูเเลให้นมครั้งละน้อยๆ เเต่บ่อยครั้ง
ขณะให้นม ให้อุ้มศีรษะสูงอยู่เสมอ
การให้กำลังใจ
หลังให้นมให้จับเรอไล่ลม
อาจเกิดความดันในกะโหลกศีรษะสูงจากการคั่งของน้ำไขสันหลัง
วัดเส้นรอบวงศีรษะทุกวัน เเละเวลาเดียวกัน
จัดท่านอนศีรษะสูง 15-30 °C
ประเมินอาการความดันในกระโหลกศีรษะสูง
ไม่ดูดนม
ซึมลง ไม่ร่าเริง
อาเจียนพุ่ง
ร้องไห้เสียงเเหลม
หลังผ่าตัด
ดูเเลรักษาความสะอาดบริเวณแผลผ่าตัด
พลิกตะเเคง เเละเปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ ป้องกันการเกิดภาวะปอดอักเสบ
วัดเเละประเมินสัญญาณชัพ เเละประเมินอาการทางระบบประสาท
ดูเเลให้ได้รับยาปฏิชีวนะอย่างถูกต้อง
สังเกตภาวะเเทรกซ้อนหลังผ่าตัด
วัดเส้นรอบท้องหลังผ่าตัด 24 ชั่วโมงเเรก เพื่อประเมินประสิทธิภาพการดูดซึมน้ำไขสันหลังที่ระบายจาก Ventricle
จัดท่านอน ในท่าคะเเคงหรือราบหยางศีรษะสูงตรงข้ามกับด้านที่ผ่าตัด ป้องกันการกดทับลิ้นของท่อทางเดินน้ำไขสันหลัง
วัดเส้นรอบวงศีรษะทุกวัน เพื่อประเมินประสิทธิภาพการทำงานของท่อระบายน้ำไขสันหลัง
หมายถึง
ภาวะที่มีการคั่งของน้ำไขสันหลังในกะโหลกศีรษะมากกว่าปกติ ทำให้ความดันในกระโหลกศีรษะมากขึ้น
การรักษา
การให้ยาลดการสร้างน้ำไขสันหลัง
ผ่าตัดเปลี่ยนทางเดินน้ำไขสันหลัง
ผ่าตัดวางสายระบายผ่านหน้าท้อง (Ventriculo-peritoneal shunt : V-P Shunt)
การผ่าตัดรักษาต้นเหตุ
โรคสมองพิการ (Cerebral Paisy)
หมายถึง
ความบกพร่องของสมองส่วนที่ใช้ควบคุมกล้ามเนื้อ ทำให้เกิดความผิดปกติเกี่ยวกับการทรงตัวเเละการเคลื่อนไหว
สาเหตุ
ระยะคลอด
คลอดยาก
คลอดท่าก้น ใช้คีมดึง
รกพันคอ
ระยะหลังคลอด
เส้นเลือดที่สมองมีความผิดปกติ
การได้รับสารพิษ เช่น ยาฆ่าเเมลง
การขาดออกซิเจนจากการจมน้ำ
การได้รับการกระทบกระเทือนที่ศีรษะ
การติดเชื้อบริเวณสมอง
ตัวเหลืองเมื่อเเรกเกิด
ระยะก่อนคลอด
คลอดก่อนกำหนอ น้ำหนักตัวน้อด
มีเลือดออกทางช่องคลอดของมารดา
มารดาขาดสารอาหารขณะตั้งครรภ์
การใช้ยาบางชนืดขณะตั้งครรภ์
อาการเเละอาการเเสดง
เกร็ง (Spastic)
กล้ามเนื้อเกร็ง เคลื่อนไหวช้า
ทีความผิดปกติครึ่งซีก หรือทั้งตัว
เคลื่อนไหวผิดปกติ (Dystonia)
ไม่สามารถควบคุมให้อยู่นิ่งได้
พูดลำบาก กลืนลำบาก
คอบิด เเขนงอ หรือเหยียดเปะปะ
การรักษา
การเเก้ไขความผิดปกติของการรับรู้
การเเก้ไขความผิดปกติของระบบประสาทส่วนอื่น
การทำกายภาพบำบัด
การให้ Early stimulation เพื่อให้สมองส่วนต่างๆ พัฒนา
ให้ยาคลายกล้ามเนื้อ
Diazepam
Baclofen
การให้คำเเนะนำผู้ปกครองในการดูเเลเด็กในชีวิตประจำวัน
กลุ่มอาการดาวน์ (Down's syndrome)
อาการเเละอาการเเสดง
ร่องระหว่างนิ้งโป้งเท้าเเละนิ้วชี้กว้าง
มีการติดเชื้อ โดยเฉพาะระบบทางเดินหายใจ
มือกว้างเเละสั้น มักมี Simian crease
ปากอ้าเเละลิ้นจะยื่นออก มีรอยเเตกที่ลิ้น
กล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียก (Hypotonia)
มีภาวะ Hypothyroidism ทำให้ร่างกายเจริญเติบบโตช้า
หัวเเบนกว้าง (Brachiocephaly)
คอสั้นเเละผิวหนัวด้านหลังค่อนข้างมากเเละนิ่ม
นิ้วก้อยโค้งงอ (Clinodactyly)
เส้นลายนิ้วมือมักพบ Ulnar loop มากกว่าปกติ จะพบ Distal triradius ในฝ่ามือ
พัฒนาการทางเพศช้า
ทางเดินอาหารอุดตัน Duodenum stenosis
หัวใจพิการเเต่กำเนิด
เกิดความผิดปกติเกี่ยวกับหู เช่น รูหูเล็ก ปัญหาการได้ยิน
Brush field spot
เกิดความผิดปกติเกี่ยวกับตา เช่น ต้อกระจะ ต้อหิน สายตาสั้น
หูอยู่ต่ำกว่าหางตา
การรักษา
รักษาโรคทางกายอื่นๆร่วมด่วย
กระตุ้นเเละส่งเสริมพัฒนาการให้เหมาะสมกับวัย
ให้คำเเนะนำด้านพันธุกรรม
สาเหตุ
มารดามีอายุมากกว่า 30 ปี โอกาสเสี่ยงจะสูงขึ้น
บิดามารดาของผู้ป่วยมีอาการผิดปกติ
เกิดความผิดปกติของโครโมโซมคู่ที่ 21
Guillain Barre's Syndrome
อาการเเละอาการเเสดง
Motor
กล้ามเนื้ออ่อนเเรง เดินลำบาก เเละลุกลามขึ้นที่เเขนเเละลำตัวด้านบน
อาการทางสมอง
การอัมพาตของหน้า ตาปิด เเละปากไม่สนิท ความผิดปกติของการเเสดงสีหน้า
Sensation
อาการเหน็บชา เจ็บ เเละปวด โดยเฉพาะปลายเเขน ขา ไหล่ สะโพก เเละโคนขา
อาการลุกลามทางระบบประสาท
เกิดอาการผิดปกติในระบบประสาท
การเต้นของหัวใจผิดจังหวะ
ความดันโลหิตไม่คงที่
หัวใจเต้นช้าหรือเร็ว หน้าเเดง
การรักษา
รักษาด้วยการเปลี่ยนถ่ายพลาสมา
การรักษาด้วย Intravenous Immunglobulin (IVIG)
สาเหตุ
อาการของโรคที่เกิดจากการบวมอักเสบของระบบประสาทส่วนปลายหลายๆเส้นอย่างเฉียบพลัน หลังจากมีการติดเชื้อในร่างกาย
หลักการพยาบาลในระยะเฉียบพลัน/ต่อเนื่อง
สังเกตอาการปวดตามกล้ามเนื้อ
ติดตามประเมินการเคลื่อนไหว check v/s โดยเฉพาะ RR
ประคับประคองด้านจิตใจ
ให้ออกซิเจน ถ้าเกิดภาวะหายใจไม่พอ จำเป็นต้องใส่ท่อช่วยหายใจ
ดูเเลปัญหาขาดสารอาหาร
สไปนา ไบฟิดา (Spina Bifida)
สาเหตุ
มารดามีอายุน้อย/มากเกินไป
อาจเกิดจากการติดเชื้อของมารดาขณะตั้งครรภ์ในระยะ 3 เดือนเเรก
ภาวะทุพโภชนาการ
การวินิจฉัย
พบ Alphafetoprotien ในน้ำคร่ำสูง
ตรวจร่างกายทารกเเล้วพบความผิดปกติ
พยาธิสภาพ
กระดูก/ส่วนโค้งของกระดูกสันหลังที่ปิดไม่หมด
หมายถึง
การที่ท่อระบบประสาทเจริญไม่สมบูรณ์ ส่งผลให้รอยต่อของกระดูกสันหลังไม่เชื่อมติดกัน
การพยาบาล
ก่อนผ่าตัด
อาจเกิดการติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ
ทำ Crede'manuever ทุก 2-4 ชม.
ให้ยา Antibiotic ตามเเผนการรักษา
ทำความสะอาดทุกครั้งหลังขับถ่าย
กล้ามเนื้อเเขนขาอ่อนเเรงจากการกดเบียดเส้นประสาทไขสันหลัง
สอนให้บิดามารดา ในการกระตุ้นการเคลื่อนไหวของบุตร
สังเกตอาการอ่อนเเรงของเเขน ขา
ทำ Passive Exercise ให้ผู้ป่วย
สังเกตการปัสสาวะ เเละอุจจาระ
อาจเกิดการติดเชื้อ เนื่องจากถุงน้ำเเตก
จัดท่านอนตะเเคงหรือนอนคว่ำ
หมั่นตรวจสอบการฉีกขาด หรือรั่วของถุงน้ำ
ประเมินการติดเชื้อ
ดูเเลถุงน้ำให้ชุ่มชื้น ควรระวังไม่ให้เกิดแผล
ไม่นุ่งผ้าอ้อม
หลังผ่าตัด
เสี่ยงต่อภาวะเเทรกซ้อนหลังผ่าตัด
สังเกตุเเละเฝ้าระวังภาวะเเทรกซ้อนที่สำคัญ
บริหารเเขน ขา เเละเปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ
วัดสัญญาณชีพ ทุก 2-4 ชม.
วัดเสนรอบศีรษะทุกวัน เพื่อประเมินภาวะ Hydrocephalus
มีโอกาศติดเชื้อบริเวณเเผลผ่าตัดได้ง่ายจากการปนเปื้อนจากปัสสาวะเเละอุจจาระ
จัดท่านอนตะเเคง
ดูเเลให้ยา Antibiotic ตามเเผนการรักษา
ดูเเลรักษาความสะอาดของเเผล
ไม่นุ่งผ้าอ้อม
วัดสัญญาณชีพ
ความผิดปกติ
มีรอยบุ๋มบริเวณกระดูกสันหลัง เมื่อโตขึ้นจะมีอาการกล้ามเนื้ออ่อนเเรง การขับถ่ายผิดปกติ