🚩 โรคระบบทางเดินหายใจ 🚩

โครงสร้างระบบหายใจ

Conduction division
ส่วนนำอากาศเข้าสู่ร่างกาย

Respiratory division
ส่วนแลกเปลี่ยนแก๊ส

Nasal cavity

Pharynx

Larynx

Trachea

Bronchiole

Terminal bronchiole

Respiratory bronchiole

Alveolar duct

Alveolar sac

Alveoli

โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้
Allergic Rhinitis

ทำหน้าที่

  • เป็นทางเดินอากาศ
  • ให้ความชื้นแก่อากาศที่จะเข้าปอด
  • ทำความสะอาดอากาศ
  • เป็นโรคที่มีความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน หลังได้รับสารก่อภูมิแพ้ จะเกิดอาการคัน น้ำมูกไหล จาม
  • จะพบ Eosinophil(เซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่ง) ในเลือดสูง
  • ที่เยื่อบุจมูกพบ Mast cell และ Basophil มากกว่าคนปกติ

ไข้หวัด
Common cold

  • เป็นการติดเชื้อของจมูก และ คอ เรียกว่า
    Upper respiratory tract infection (URI)
  • URI เกิดจากเชื้อไวรัสรวมเรียกว่า Coryza viruses เมื่อเชื้อเข้าจมูกจะทำให้เยื่อบุจมูกบวม และแดง
  • Exudate ที่เป็นน้ำ หรือ มูกใส เรียกว่า
    Catarrhal inflammation
  • Exudate ที่เป็นลักษณะข้น หรือ หนอง เรียกว่า
    Purulent inflammation

Coryza viruses ประกอบด้วย


Rhino-viruses , Adenoviruses , Respiratory syncytial virus

ไซนัสอักเสบ
Sinusitis

โรคริดสีดวงจมูก Nasal polyp

  • เกิดจากเยื่อบุจมูกอักเสบ บวมขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็นก้อนในจมูก

ปัจจัยที่ทำให้เกิด


  1. การติดเชื้อที่จมูก
  2. โรคภูมิแพ้
  3. ภาวะอื่นๆ ได้แก่
  • ความผิดปกติของ Mucopolysaccharide , การแพ้ยา

ไซนัส


ทำหน้าที่ ทำให้ลมหายใจอบอุ่น ชุ่มชื้น ช่วยกรองอากาศในรูจมูก และช่วยให้เสียงพูดมีความก้อง

ไซนัสอักเสบ
Sinusitis

  • เป็นการอักเสบของโพรงอากาศข้างจมูก แบ่งเป็นเฉียบพลัน และ เรื้อรัง

สาเหตุ


  • มักมี exudate ขังอยู่ภายใน
    เป็นหนอง เรียก empyema
    เป็น mucous(เมือก) เรียก mucocele


  • การติดเชื้อของระบบทางเดินหายใจตอนบน
    ระยะแรก : เชื้อไวรัสทำให้เยื่อบุจมูกอักเสบต่อเนื่องเข้าไปถึงในไซนัส
    ระยะสอง : อาจมีการติดเชื้อแบคทีเรีย จะเป็นๆหายๆ
    ระยะสาม : ถ้าติดเชื้อรุนแรง อาจมีการทำลาย
    เยื่อบุจมูก และ เยื่อไซนัส ทำให้บวม และมีผังผืด
    เกิดการอุดตันของรูเปิดระหว่างไซนัสกับโพรงจมูก


  • การติดเชื้อของฟัน โดยเฉพาะฟันกรามน้อย และ
    ฟันกรามแถวบน


  • โรคติดเชื้ออื่น เช่น ไข้หวัดใหญ่ โรคหัด


  • การสำลักน้ำเข้าจมูก หรือการมีสิ่งแปลกปลอมเข้าจมูก

คออักเสบ
Pharyngitis

หลอดคอ
Pharynx

  • ยาวประมาณ 5 นิ้ว ติดต่อทั้งช่องปาก และช่องจมูก แบ่งเป็นหลอดคอส่วนจมูก กับ หลอดคอส่วนปาก โดยมีเพดานอ่อนเป็นตัวแยกสองส่วนนี้ออกจากกัน

อาการคออักเสบจากเชื้อ
Beta Streptococcus group A

  • ไม่มีน้ำมูก หรือ ไอ
  • มีไข้สูง เจ็บคอ ครั่นเนื้อครั่นตัว
  • ต่อมทอนซินจะมีหนอง ฃิ้นไก่บวม
    ต่อมน้ำเหลืองโต

เป็นโรคที่พบบ่อย มีสาเหตุการจากการติดเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรีย ส่วนใหญ่เป็น Beta Streptococcus group A

หลอดเสียง
Larynx

  • เจริญเติบโตตามอายุ
    • เป็นหลอดยาว ผู้ชาย = 4.5 cm. ,
      ผู้หญิง = 3.5 cm.

กล่องเสียงอักเสบ
Laryngitis

สาเหตุ

  1. การติดเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรีย
    1. โรคภูมิแพ้
    2. การได้รับสารเคมี หรือ สารพิษ
    3. การใช้เสียงมากเกินไป
    4. กรดไหลย้อนในกระเพาะอาหาร

❗ บางกรณี

  • Laryngo epiglottitis(ฝาปิดกล่องเสียงอักเสบเฉียบพลัน) พบในเด็ก เกิดจากเชื้อHemophilus influenza
  • เยื่อบุ Epiglottis และ Vocal cord
    บวมมากจนหายใจไม่ออก
  • Croup หรือ Laryngotracheobronchitis มักพบในเด็ก ทำให้ทางเดินหายใจตีบ หายใจมีเสียงดัง เรียก Stridor

หลอดลม
Trachea

  • ประกอบด้วยกระดูกอ่อนรูปวงแหวน หรือรูปตัว U มีอยู่ 29 ชิ้น ว่างอยู่หลังหลอดลม
  • ช่องว่างระหว่างกระดูกอ่อนมีเนื้อเยื่อ และกล้ามเนื้อเรียบมายึดติด

ปอด
Lung

  • รูปร่างเหทือนกรวย ลักษณะคล้ายฟองน้ำ

หน้าที่ : - นำ CO2 ออกจากเลือด และนำออกซิเจนเข้าสู่เลือด

โรคของปอด

ถุงลมแฟบ
Atelectasis

  • ถ้าเกิดขึ้นกับเนื้อปอดปริมาณมากจะทำให้ขาดออกซิเจน
  • ติดเชื้อง่าย เนื่องจากการอุดกั้นทางเดินหายใจ เช่น เสมหะ

ปอดบวมน้ำ
Pulmonary edema

ภาวะที่มีการคั่งของสารน้ำในถุงลมของเนื้อปอด


สาเหตุ :

  • หัวใจซีกซ้ายล้มเหลว ไม่บีบไล่เลือดออกจากระบบไหลเวียนในปอดได้ทัน
  • เกิดจากการบาดเจ็บต่อเนื้อปอด หรือ ระบบหลอดเลือดของปอด(เกิดจากสาเหตุอื่นไม่เกี่ยวกับหัวใจ)

ถุงลมโป่งพอง
Emphysema

เป็นโรคที่เนื้อปอดค่อยๆ
เสื่อมสมรรถภาพจากการใช้บุหรี่

  • สารไนโตรเจนออกไซด์จะทำให้เนื้อเยื่อในปอด และถุงลมฉีกขาด
  • ทำให้พื้นที่รับออกซิเจนในปอดมีขนาดเล็กลง

หลอดลมอักเสบเรื้อรัง
Chronic Bronchitis

  • เกิดการติดเชื้อเรื้อรัง ภูมิแพ้ และการสูบบุหรี่เป็นเวลานาน ทำให้มี mucous secreting gland มากขึ้น
  • มีการหลั่งเมือก(เสมหะ) มากกว่าปกติ ทำให้หายใจลำบาก

มีอาการไอ มีเสมหะติดต่อกันทุกวันนานกว่า 6 เดือนขึ้นไป หรือเป็นอยู่อย่างน้อยปีละ 3 เดือนติดต่อกัน 2 ปีขึ้นไป จะเรียกว่า ผู้ป่วยหลอดลมอักเสบเรื้อรัง

หอบหืด
Bronchial Asthma

  • ภาวะที่มีการตอบสนองมากเกินไป ทำให้มีการหดเกร็งของหลอดลม มีเสมหะเพิ่มขึ้น หายใจลำบาก ได้ยิน เสียงวิ๊ด
    (Wheezing and severe dyspnea)
    กลับเป็นปกติได้เมื่อได้รับยาขยายหลอดลม

สาเหตุ

  1. Extrinsic asthma
  • การแพ้สารภายนอก เช่น ฝุ่น เกสร antigen กระตุ้นให้สร้าง IgE มาเกาะที่ Mast cell เมื่อ Mast cell แตกจะหลั่งสารเคมีทำให้หลอดลมบวม หดเกร็ง และมีสารคัดหลั่ง
  1. Intrinsic asthma
  • เกิดจากมีปริมาณ IgE ไม่สูง
  • มักเกิดจากการติดเชื้อของทางเดินหายใจ

หลอดลมโป่งพอง
Bronchiectasis

สาเหตุ

  1. มักเกิดจากการติดเชื้อของปอด เช่น วัณโรค ไอกรน
  2. การอุดกั้นของหลอดลม เช่น มีก้อนเนื้องอก

ลักษณะ อาการ

  1. มีไอเรื้อรัง เสมหะเป็นหนองจำนวนมาก
  2. มักได้ยินเสียง crepitation และเสียง rhonchi อาจจะพบนิ้วปุ้ม clubbing of fingers

ภาวะนิ้วปุ้ม หรือ นิ้วกระบอง
เป็นการเปลี่ยนรูปการเติบโตและสร้างเนื้อเยื่อเล็บเพิ่มมากขึ้นกว่าเดิม ทำให้หลอดเลือดฝอยขยาย และเพิ่มจำนวน ทำให้ปลายนิ้วพองขยายออกเหมือนกระบอง

ปอดอักเสบ
Pneumonia

สาเหตุ :

  1. เชื้อไวรัส เช่น เรสไปราทอรี ซินไซเทียไวรัส อะดีโนไวรัส มักเกิดในเด็กอายุต่ำกว่า 1 ปี ร้อยละ 90
  2. เชื้อแบคทีเรีย
    พบในเด็กอายุน้อยกว่า 3 เดือนร้อยละ 60 ส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อ Streptococcus pneumoniae และเชื้อ Enteric bacilli
  3. การสำลัก
  4. สาเหตุอื่นๆ เช่น สารพิษ สารเคมี

Lobar pneumonia
เป็นปอดบวมที่ปอดกลีบใดกลีบหนึ่ง มักเกิดจากเชื้อ Pneumococci

Bronchopneumonia
เป็นรอบๆหลอดลมส่วนปลาย และกระจายไปมากกว่ากลับใดกลีบหนึ่งของปอด

วัณโรคปอด
Pulmonary Tuberculosis

เกิดจาก
Mycobacterium tuberculosis

Primary Pulmonary Tuberculosis(ปฐมภูมิ)

  • เกิดเชื้อวัณโรคครั้งแรก
  • ต่อมน้ำเหลืองที่ขั่วปอดจะเกิดต่อมน้ำเหลืองโต และมีเนื้อตาย caseous
  • มักเกิดที่ส่วนล่างของกลีบปอดบน และส่วนบนของปอดกลีบล่าง
  • เชื้อจะถูกจับกินโดย alveolar macrophage รอยโรคมีขนาดเล็ก และจะถูกแทนที่ด้วย fibrous tissue
    ⚠เเต่ถ้าเชื้อไม่ตายจะเพิ่มจำนวนและทำให้เกิดการอักเสบเฉียบพลัน

Post Primary Pulmonary Tuberculosis(ทุติยภูมิ)

  • เกิดโรคหลังจากได้รับเชื้อมาก่อนส่วนใหญ่จะเกิดจากเชื้อที่สงบอยู่ในอวัยวะต่างๆในร่างกาย รอยโรคที่เนื้อปอดมักเป็นบริเวณ Apex หรือ Subapical ของปอดกลีบบน
  • ลักษณะรอยโรคเป็น tubercle และ caseation

เยื่อหุ้มปอด
Pleura

เยื่อหุ้มปอดมี 2 ชั้น ระหว่างชั้นมีของเหลวอยู่เล็กน้อย เพื่อลดแรงเสียดสี

น้ำในเยื่อหุ้มปอด
Pleural effusion

Transudative pleural effusion(ของเหลวใส)

  • มีสาเหตุเกิดจากหัวใจล้มเหลว ไตวาย ตับแข็ง

Exudate pleural effusion(ของเหลวขุ่น)

  • เกิดจากการอักเสบ เช่น การติดเชื้ในปอด วัณโรค มะเร็งปอด

ลมในเยื่อหุ้มปอด
Pneumothorax

Open pneumothorax
ภาวะลมคั่งในช่องเยื่อหุ้มปอดชนิดที่มีบาดแผล

Tension pneumothorax

  • เกิดจากที่แผลฉีกขาดที่ผนังอกทะลุเข้าช่องเยื่อหุ้มปอด บาดแผลมีลักษณะเฉียงแฉลบ หรือขอบแผลกระรุ่งกระริ่ง
  • เวลาหายใจเข้าลมจะผ่านแผลรั่วเข้าสู่ช่องเยื่อหุ้มปอด
  • เวลาหายใจออกแรงดันในช่องเยื่อหุ้มปอดจะลดลง ทำให้ปากแผลทำหน้าที่คล้ายลิ้น หรือ ประตู ทำให้ลมเข้าได้ แต่ออกไม่ได้
  • มี Mediastenal shift