Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคระบบทางเดินหายใจ - Coggle Diagram

- - - - ยาวประมาณ 5 นิ้ว ติดต่อทั้งช่องปากและช่องจมูก
      - แบ่งได้ 3 ส่วน
        
        Oropharynx
        
        Laryngopharynx
        
        Nasopharynx
    - - หลอดเสียงเจริญเติบโตตามอายุ
      - วัยเริ่มหนุ่มสาว หลอดเสียงเจริญขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะผู้ชาย เนื่องจากสายเสียง (Vocal cord) ซึ่งอยู่ภายในหลอดเสียงยาวและหนาอย่างรวดเร็ว ทาให้เสียงแตกพร่า การเปลี่ยนแปลงนี้เกิดจากฮอร์โมนเพศชาย
      - เป็นหลอดยาว ผู้ชายยาวประมาณ 4.5ซม. และ ผู้หญิงยาวประมาณ 3.5ซม.
    - - มีเยื่อบุที่มีหลอดเลือดขนาดเล็กๆ เพื่ออุ่นอากาศ มีเซลล์ขน หลั่งเมือก และ ขับสิ่งแปลกปลอมออกไป
  - - - เป็นท่อขนาดใหญ่ที่แยกิิกมาจากหลอดลมแล้วแยกออกเป็น 2 ข้างคือ ซ้าย และ ขวา ทำหน้าที่นำอากาศเข้าสู่ปอด
    - - รูปร่างคล้ายกรวย มีปลายหรือยอดชี้ขึ้นไปข้างบนและไปสวมพอดีกับช่องเปิดแคบๆของทรวงอก
      - ช่องเปิดแคบประกอบด้วยซี่โครงบนของกระดูกสันอกและกระดูกสันหลัง ฐานของปอดแต่ละข้างจะใหญ่และวางแนบสนิทกับกระบังลม
      - ปอดมีอยู่สองข้าง วางอยู่ในทรวงอก
      - ระหว่างปอด 2 ข้าง พบว่ามีหัวใจอยู่ ปอดข้างขวาจะโตกว่าปอดข้างซ้ายเล็กน้อย และมีอยู่ 3 กลีบ ส่วนข้างซ้ายมี 2 กลีบ
      - (Pleura)
        
        เป็นเยื่อบางและละเอียดอ่อน เปียกชื้น และเป็นมันลื่น หุ้มผิวภายนอกของปอด
        
        เยื่อหุ้มปอดซึ่งมี 2ชั้น ระหว่าง 2ชั้นนี้มี ของเหลวอยู่เล็กน้อย เพื่อลดแรงเสียดสี ระหว่างเยื่อหุ้มมีโพรงว่าง เรียกว่า ช่องระหว่างเยื่อหุ้มปอด
    - - ลักษณะรูปร่างของหลอดลมเป็นหลอดกลมๆ ประกอบด้วย กระดูกอ่อนรูปวงแหวน หรือรูปตัว U มีอยู่ 20ชิ้น วางอยู่ทางด้านหลังของหลอดลม
      - ช่องว่างระหว่างกระดูกอ่อนรูปตัว U ที่วางเรียงต่อกันมีเนื้อเยื่อและกล้ามเนื้อเรียบมายึดติดกัน
      - เป็นส่วนที่ต่อจากหลอดเสียง ยาวลงไปใน ทรวงอก
- - - - สาเหตุ
        
        การตรวจหาจานวนเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบจากภูมิแพ้ พบ Eosinophil ในเลือดสูง
        
        การตรวจหาจานวน Eosinophil ในน้ามูก พบมากกว่า ร้อยละ 30ของเม็ดเลือดขาวที่ตรวจพบ
        
        การตรวจหาเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบจากภูมิแพ้ ชนิดMast cell / Basophil ที่เยื่อบุจมูก พบ Mast cellและ Basophil มากกว่าคนปกติ
      - เป็นโรคที่มีความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายชนิดที่มีอาการแสดงทางจมูก
      - เกิดหลังจากได้รับสารก่อภูมิแพ้เข้าไป แล้วเกิดการอักเสบของเยื่อบุจมูก
      - ทาให้เกิดอาการคัน น้ามูกไหล จาม และคัดจมูก ตั้งแต่น้อย จนถึงเป็นมาก
    - - สาเหตุ
        
        URI เกิดจากเชื้อไวรัสรวมเรียกว่า Coryzaviruses ประกอบด้วย Rhino-viruses เป็นสาคัญ เชื้อชนิดอื่นๆมี Adenoviruses, Respiratory syncytial virus
      - เป็นการติดเชื้อของจมูกและคอ บางครั้งเรียก Upper respiratory tract infection
      - เมื่อเชื้อเข้าสู่จมูกและคอจะทาให้เยื่อจมูกบวม และแดง มีการหลั่งของเมือกออกมาแม้ว่าจะเป็นโรคที่หายเองใน 1สัปดาห์
        
        exudateที่เป็นน้าหรือมูกใส เรียก Catarrhal inflammation
        
        exudateที่มีลักษณะข้นหรือเป็นหนอง เรียก Purulent inflammation
    - - เป็นโรคที่ทาให้เกิดเป็นก้อนในจมูกมากที่สุด บางครั้งก้อนใหญ่จนออกมานอกจมูกลงมาในคอ จนอ้าปากก็เห็น
      - ปัจจัยที่ทำให้เกิด
        
        โรคภูมิแพ้
        
        ภาวะอื่น ๆ ได้แก่ ความผิดปกติของmucopolysaccharide(เช่น cystic fibrosis), การแพ้ยา (เช่น Aspirin), การอุดตัน (mechanical obstruction)
        
        การติดเชื้อที่จมูก
      - สาเหตุ
        
        เกิดจากการที่เยื่อบุจมูกอักเสบ บวมขึ้นเรื่อยๆ มีน้าคั่ง กลายเป็นก้อนในจมูก
    - - Sinusหรือโพรงอากาศข้างจมูก เป็นกลุ่มของช่องอากาศในกะโหลกศีรษะและใบหน้าอยู่โดยรอบจมูก และมีทางติดต่อกับช่องจมูก
      - เป็นการอักเสบของโพรงอากาศข้างจมูก แบ่งเป็นชนิดเฉียบพลัน และชนิดเรื้อรัง
      - สาเหตุ
        
        สาเหตุเกิดจากมีเชื้อโรคเข้าไปทาให้เยื่อบุอักเสบ ซึ่งอาจเป็นเชื้อแบคทีเรีย ไวรัสหรือเชื้อรา
      - exudate มักขังอยู่ภายใน
        
        เป็นหนอง เรียก empyema
        
        เป็น mucous เรียก mucocele
  - - - เป็นโรคที่พบบ่อยในระบบทางเดินหายใจ สาเหตุจากการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย
      - เชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อน ส่วนใหญ่ได้แก่ Beta Streptococcus group A เยื่อบุ pharynx จะอักเสบมากขึ้นและถูกคลุมด้วย exudate
        
        ไม่มีน้ามูกหรือไอหรือน้าตาไหล
        
        ตรวจพบคอแดง ต่อมทอนซิลจะมีหนอง ลิ้นไก่บวม ต่อมน้าเหลืองโต
        
        มีไข้สูง เจ็บคอ ครั่นเนื้อครั่นตัว
  - - - เป็นภาวะที่เกิดจากการอักเสบของกล่องเสียง ซึ่งก่อให้เกิดความเจ็บปวด เสียงหาย หรือเสียงเปลี่ยนไปจากเดิมได้
      - สาเหตุ
        
        2.โรคภูมิแพ้
        
        3.การได้รับสารเคมี หรือสารพิษบางอย่าง เช่น ควันบุหรี่
        
        4.การใช้เสียงมากเกินไป เช่น คนที่ร้องเพลง หรือตะโกนดังๆ หรือใช้เสียงติดต่อกันเป็นเวลานาน
        
        1.การติดเชื้อไวรัส หรือเชื้อแบคทีเรีย
        
        5.การเกิดกรดไหลย้อนในกระเพาะอาหาร
      - อาจก่อให้เกิดอันตราย
        
        เยื่อบุ Epiglottis และ vocal cord อาจบวมมาก จนหายใจไม่ออก
        
        Croup หรือ Laryngotracheobronchitis มักพบในเด็ก เกิดจากเชื้อไวรัส การอักเสบ ทาให้ทางเดินหายใจตีบแคบ เวลาหายใจมีเสียงดัง เรียก Stridor
        
        Laryngoepiglottitis พบในเด็กเล็ก เกิดจากเชื้อ Hemophilus influenza
        
        หายใจดัง กร๊ป ขณะหายใจเข้าเกิดจาก Upper airway obstruction
    - - เป็นตุ่มนูนที่ยื่นขึ้นมาจากผิวของ vocal cord
      - สาเหตุ
        
        เกิดจากการระคายเคืองเรื้อรัง ทาให้เสียงแหบ
  - - - เป็นภาวะถุงลมแฟบโดยที่ไม่เคยขยายตัวเลยหรือเคยขยายตัวแล้วกลับแฟบลงภายหลัง
      - ถ้าเกิดขึ้นกับเนื้อปอดปริมาณมากจะทาให้ขาดออกซิเจน
      - ทาให้ติดเชื้อได้ง่ายเนื่องจากการอุดกั้นทางเดินหายใจ เช่น เสมหะ สิ่งแปลกปลอม
    - - เป็นภาวะที่มีการคั่งของสารน้าในถุงลมของเนื้อปอดทาให้ไม่สามารถทาหน้าที่แลกเปลี่ยนก๊าซได้ตามปกติ เกิดภาวะการหายใจล้มเหลว
      - สาเหตุ
        
        จากหัวใจซีกซ้ายล้มเหลว ทาให้ไม่สามารถบีบไล่เลือดออกจากระบบไหลเวียนในปอดได้ทัน (ปอดบวมน้าเหตุหัวใจ, cardiogenic pulmonary edema)
        
        เกิดการบาดเจ็บต่อเนื้อปอดหรือระบบหลอดเลือดของปอด (ปอดบวมน้าเหตุอื่นซึ่งไม่ใช่หัวใจ, noncardiogenic pulmonary edema)
    - - ปกติแล้ว พื้นที่ในปอดจะมีถุงลมเล็กๆ กระจายอยู่เต็มทั่วปอด เพื่อทาหน้าที่รับออกซิเจนเข้าสู่ร่างกาย
      - เป็นโรคที่เนื้อปอดค่อยๆ เสื่อมสมรรถภาพจากการได้รับ ควันบุหรี่
      - สาเหตุ
        
        สารไนโตรเจนไดออกไซด์ในควันบุหรี่จะทาลายเนื้อเยื่อในปอดและในถุงลมให้ฉีกขาดทีละน้อย และ รวมตัวกลายเป็นถุงลมที่มีขนาดใหญ่ขึ้น เกิดโรคถุงลมโป่งพอง
        
        ทำให้พื้นที่ผิวเนื้อเยื่อภายในปอด ซึ่งเป็นที่รับออกซิเจนเข้าสู่ร่างกายมีขนาดเล็กลง จึงต้องหายใจเร็วขึ้น เพื่อให้ออกซิเจนเข้าสู่ร่างกายเพียงพอ
    - - เป็นการอักเสบของเนื้อปอด มีการบวม หนองขัง เกิดอาการหายใจหอบ เหนื่อย อาจมีอันตรายถึงชีวิตได้
      - สาเหตุจากเชื้อไวรัสแบคทีเรีย เชื้อรา ปรสิต หรือสิ่งแปลกปลอมการสูดดมสารเคมี หรือการสาลักเศษอาหารหรือน้าย่อยจากกระเพาะอาหาร
      - Lobar pneumonia เป็นปอดบวมที่ปอดกลีบใดกลีบหนึ่ง มักเกิดจากเชื้อ Pneumococci
      - Bronchopneumonia เป็นรอบๆ หลอดลมส่วนปลายและกระจัดกระจายไปมากกว่ากลีบใดกลีบหนึ่งของปอด
      - สาเหตุ
        
        1.เชื้อไวรัส
        
        พบมากกว่าร้อยละ 42 เชื้อไวรัสที่ทาให้เกิดโรค ได้แก่ เรสไปราทอรี ซินไซเทียไวรัส (respiratory syncytial virus) พาราอินฟลูเอนซา(parainfluenza) อินฟลูเอนซา (influenza) และอะดีโนไวรัส (adenovirus) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เรสไปราทอรี และซินไซเทียไวรัส มักเกิดมากในเด็กอายุต่ากว่า 1ปี สูงถึงร้อยละ 90
        
        2.เชื้อแบคทีเรีย
        
        สาเหตุของโรคปอมบวมมากที่สุด ร้อยละ 60โดยเฉพาะในเด็กอายุน้อยกว่า 3เดือน ส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อ Streptococcus pneumoniae และเชื้อ enteric bacilli) ส่วนเด็กอายุ 3 เดือนถึง 5 ปี ส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อStreptococcus pneumoniae และ เชื้อ Haemophilus influenza
        
        3. ปอดบวมจากการสาลัก (aspirated pneumonia)
        
        เกิดจากการสาลักอาหารหรือสิ่งแปลมปลอมเข้าไปในปอด จนทาให้เกิดอาการปอดบวมอย่างรุนแรง ที่เรียกว่า Mendelson’s syndrome
        
        4. ปอดบวมจากสาเหตุอื่น
        
        ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยรังสีจนทาให้เกิดอาการปอดบวมจากรังสี (radiation pneumonia) และปอดบวมจากสารพิษ และสารเคมี (chemical pneumonia) เช่น ปอดบวมจากการสูดแอมโมเนียหรือไอกรด
    - - เกิดจาก Mycobacterium tuberculosis ซึ่งเป็น acid fast bacilli
      - สามารถเกิดพยาธิสภาพกับอวัยวะทุกแห่งของร่างกาย
        M.bovis มักก่อให้เกิดโรคในสัตว์ซึ่งอาจ ติดต่อมาถึงคนได้โดยการบริโภคนมที่ไม่ผ่านการฆ่าเชื้อ
      - แบ่งเป็น
        
        Primary Pulmonary Tuberculosis
        
        เกิดขึ้นในรายที่รับเชื้อวัณโรคในครั้งแรก
        
        ต่อมน้าเหลืองที่ ขั้วปอด ( hilarlymph node ) จะเกิดโรคด้วยทาให้ต่อมน้าเหลืองโต และมีเนื้อตายcaseous
        
        ตาแหน่งที่เชื้อเข้าไปสู่ทาให้เกิดรอยโรคครั้งแรกมักเป็นบริเวณเนื้อปอดที่อากาศถ่ายเทได้มากที่สุด ได้แก่ ส่วนล่างของปอดกลีบบนและส่วนบนของปอดกลีบล่าง
        
        จะมี macrophage เข้าทาปฏิกิริยารวมกลุ่มเกิดเป็น Tubercle เรียกรอยโรคที่เนื้อปอดว่า (Primary focus หรือ Ghonfocus ) มักมีขนาดเล็กกว่า 1 ซ.ม. ประกอบด้วยเนื้อตายและมี caseousรอยโรคนี้ส่วนใหญ่จะหายไปได้เอง
        
        Post Primary Pulmonary Tuberculosis
        
        การเกิดโรคหลังจากได้รับเชื้อมาก่อนส่วนใหญ่จะเกิดจากเชื้อที่สงบอยู่ในอวัยวะต่างๆ จากการแพร่กระจายครั้งแรก เกิดการแบ่งตัวเพิ่มขึ้น ส่วนน้อยเกิดจากการรับเชื้อเข้าไปใหม่
        
        รอยโรคที่เนื้อปอดมักเป็นบริเวณ Apex หรือ subapical ของปอดกลีบบนเนื่องจากบริเวณนี้มีความดันออกซิเจนสูง รอยโรคต่างจากพวก Primary Tuberculosis คือมักไม่มีการกระจายไปหลอดน้าเหลือง จึงไม่เห็นหลอดน้าเหลืองที่ขั้วปอดโต
        
        ลักษณะของรอยโรคเป็น tubercle และ caseation
  - - - มีอาการไอมีเสมหะติดต่อกันทุกวันนานกว่า 6เดือนขึ้นไป หรือเป็นอยู่อย่างน้อยปีละ 3เดือนติดต่อกัน 2ปีขึ้นไป
      - สาเหตุ
        
        เกิดจากการติดเชื้อเรื้อรัง ภูมิแพ้ ฝุ่นละอองและการ สูบบุหรี่เป็นเวลานาน เยื่อบุหลอดลมจะหนา มี mucous secreting gland จานวนมากขึ้น
        
        โดยมีการหลั่งเมือก (เสมหะ) ออกมามากกว่าปกติ เป็นเหตุให้หลอดลมมีลักษณะตีบแคบลง ทาให้ลมหายใจเข้าออกได้ยากลาบากขึ้น
    - - ภาวะที่ทางเดินหายใจมีการตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นต่างๆมากเกินไป ทาให้มีการหดเกร็งของหลอดลม มีเสมหะเพิ่มขึ้น
      - มีอาการหายใจลาบากมาก ได้ยินเสียงวี๊ดเกิดขึ้น (Wheezing and severe dyspnea) อาการเหล่านี้อาจหายได้เอง หรือสามารถกลับเป็นปกติได้ หรือหายเมื่อได้รับยาขยายหลอดลม
      - สาเหตุ
        
        1.Extrinsic asthma
        
        เกิดจากการแพ้สารภายนอก เช่น ฝุ่นละออง เกสรดอกไม้อาหารต่างๆ
        
        antigen เหล่านี้ จะกระตุ้นให้มีการสร้าง IgE มาเกาะติดที่ Mast cell เมื่อ Mast cell แตกออก จะหลั่งสารเคมีออกมา ทาให้หลอดลมบวม หดเกร็ง และมีสารคัดหลั่ง (Secretion)
        
        2.Intrinsic asthma
        
        เกิดจากองค์ประกอบที่เป็นสาเหตุอยู่ภายในร่างกาย ปริมาณ IgE ไม่สูง
        
        มักเกิดจากการติดเชื้อของทางเดินหายใจ หรือสาเหตุอื่นๆ เช่น การออกกาลังกาย การสูบบุหรี่ อากาศเย็น อากาศเป็นพิษ และการมีออกซิเจนในกระแสเลือดน้อย
      - หลอดลมจะมีขนาดตีบลงเนื่องจาก
        
        1.มีการหดตัวของกล้ามเนื้อเรียบทางหลอดลม ในระยะแรกการหดตัวจะเกิดในส่วนของหลอดลมใหญ่ก่อน ถ้าเป็นนานๆและรุนแรง จะมีการหดตัวในส่วนของหลอดลมเล็ก และbronchiole
        
        2.เยื่อบุหลอดลมจะหนาขึ้นกว่าปกติ เนื่องจากมีinflammatory cell ส่วนใหญ่เป็นEosinophilและNeutrophilนอกจากนี้ยังพบว่า มีจานวนของmucous glandและgloblet cellเพิ่มขึ้น
        
        3.มีเสมหะเป็นมูกเหนียว และ มี eosinophil จานวนเสมหะเหล่านี้
        จะจับติดอยู่ตามผนังหลอดลมหรืออุดอยู่ในแขนงหลอดลมเล็ก
    - - ภาวะที่หลอดลมขนาดเล็กเกิดการพองตัวอย่างถาวร และเกิดการเปลี่ยนแปลงของเยื่อบุผิวและผนังของหลอดลม ทาให้มีการติดเชื้ออักเสบได้บ่อยโดยพบได้ในคนทุกวัย แต่พบมากในช่วงอายุ 20-40 ปี
      - มีอาการไอเรื้อรัง เสมหะเป็นหนองจานวนมากและมีกลิ่นเหม็น ถ้าตั้งทิ้งไว้จะ แยกออกเป็น 3 ชั้น ชั้นล่างสุดเป็นชั้นหนองข้น ชั้นกลางเป็นของเหลว ใส และชั้นบนสุดเป็นฟอง
      - มักจะได้ยินเสียง crepitationและเสียง rhonchi
        อาจพบนิ้วปุ้ม (clubbing of fingers)
      - สาเหตุ
        
        1.มักเกิดจากการติดเชื้อของปอด (ปอดอักเสบ,วัณโรคปอด, ไอกรน)
        
        2.การอุดกั้นของหลอดลม (เช่น มีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในหลอดลม มีก้อนเนื้องอกหรือมะเร็งมากดหลอดลม)
  - - - ภาวะน้าในเยื่อหุ้มปอดเป็นการสะสมของของเหลวระหว่างชั้นของเยื่อหุ้มปอดกับภายในช่องอก
      - มีอยู่ 2ประเภท
        
        1.น้าในเยื่อหุ้มปอดที่เป็นของเหลวใส (Transudativepleural effusion) มีสาเหตุเกิดจากหัวใจล้มเหลวไตวายตับแข็ง
        
        2.น้าในเยื่อหุ้มปอดที่เป็นของเหลวขุ่นมักเกิดจากการอักเสบ เช่น การติดเชื้อในปอดวัณโรคมะเร็งปอด
    - - (Open pneumothorax)
        ภาวะลมคั่งในช่องเยื่อหุ้มปอดชนิดที่มีบาดแผลเป็นแบบ
        
        ขณะหายใจเข้า อากาศจากภายนอกจะไหลผ่านเข้าสู่ช่องเยื่อหุ้มปอดทางบาดแผล ตามแรงดันลบของช่องเยื่อหุ้มปอด
        
        ขณะหายใจออก จะมีอากาศถูกดันออกจากช่องเยื่อหุ้มปอดเพียงเล็กน้อย ทาให้มีอากาศค้างเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆในช่องเยื่อหุ้มปอดไปกดปอดด้านที่มีพยาธิสภาพให้แฟบ
      - Tension pneumothorax
        
        เกิดจากมีแผลฉีกขาดที่ผนังอกทะลุเข้าสู่ช่องเยื่อหุ้มปอด โดยบาดแผลมีลักษณะเฉียงแฉลบหรือขอบแผลกระรุ่งกระริ่ง ปากแผลทาหน้าที่คล้ายลิ้นหรือประตูที่เป็น one way valve ทาให้ปอดแฟบ mediastinum เคลื่อนไปด้านตรงข้าม เลือดดาไหลกลับลดลงและกดปอดด้านตรงข้าม
        
        เวลาหายใจเข้าลมจะผ่านแผลรั่วเข้าสู่ช่องเยื่อหุ้มปอดได้ เวลาหายใจออกแรงดันในช่องเยื่อหุ้มปอดจะลดลง จะทาให้ปากแผลที่ทาหน้าที่คล้ายลิ้นหรือมีลักษณะเฉียงแฉลบนี้ปิดช่องเยื่อหุ้มปอด ลมออกสู่ภายนอกไม่ได้