Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่7 การพยาบาลผู้คลอดที่ทำสูติศาสตร์หัตถการ - Coggle Diagram
บทที่7 การพยาบาลผู้คลอดที่ทำสูติศาสตร์หัตถการ
การชักนำการคลอด
ความหมาย
การทำให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอดก่อนที่จะเข้าสู่กระบวนการเจ็บครรภ์จริงตามธรรมชาตเพื่อให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลงเมื่ออายุครรภ์มากกว่า 28
สัปดาห์หรือทารกมีน้ำหนักตั้งแต่1,000 กรัมขึ้นไป
ข้อบ่งชี้
ถุงน้ำแตกก่อนกำหนด (premature rupture of membranes : PROM)
ตั้งครรภเ์กินกำหนด (post term pregnancy)
ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ (intrauterine growth restriction : IUGR)
การติดเชื้อในถุงน้ำคร่ำ (chorioamnionitis)
ทารกเสียชีวิต
มารดาเป็นโรค เช่น โรคเบาหวาน โรคไต โรคความดันโลหิตสูง
มารดาที่มีประวัติการเจ็บครรภ์และคลอดเฉียบพลัน (precipitate labor and birth) หรืออาศัยอยู่ห่างจากโรงพยาบาลเพื่อป้องกันการคลอดที่ไม่มีผู้ดูแลช่วยเหลือ
ปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จในการชักนำการคลอด
1.อายุครรภ์
จำนวนครั้งของการตั้งครรภ์และการคลอด
รูปร่างผู้คลอด
น้ำหนักของททารกในครรภ์
ความพร้อมของปากมดลูก(cervical readiness) การเคลื่อนต่ำขอส่วนนำ
วิธีการชักนำการคลอด
การชักนำการคลอดโดยใช้หัตถการ (surgical methods or mechanical technique)
1.1 การเลาะถุงน้ำคร่ำ (stripping of the membranes)
การเซาะแยกถุงน้ำ โดยการใชนิ้วมือใส่เข้าไปในปากมดลูกจนอยู่เหนือ internal osจากนั้นทำการหมุนนิ้วเป็นวงไปรอบๆเพื่อทำให้ถุงน้ำเกิดการแยกชั้นของfetal membrane ออกจาก decidua
1.2การเจาะถุงน้ำคร่ำ (amniotomy, artificial rupture of the membranes : ARM)
การใช้เครื่องมือปราศจากเชื้อใส่เขา้ไปในช่องคลอดขณะตรวจภายในสอดเข้าไปในปากมดลูกอย่างน้อย 2ซม.และเจาะถุงน้ำคร่ำให้แตกออก
1.3 การกระตุ้นหัวนม
ด้วยการนวด คลึงหรือดูด จะกระตุ้นให้มีการหลั่งสาร oxytocin เพิ่มขึ้น
1.4การใช้บอลลูนถ่างขยายปากมดลูก(Balloon catheter)
สามารถทำให้ปากมดลูกเปลี่ยนแปลงจนมีความพร้อมในการชักนำการคลอด ทำโดยใส่สาย foley catheter ผ่านรูปากมดลูกเข้าไปจนบอลลูน
พ้น internal os แล้วใส่ NSS 30-80 ml.เข้าไปในบอลลูน จากนั้นดึงปลายด้านนอกลงเล็กน้อย
1.5 การใช้ Hygroscopic dilators
วิธีนี้เป็นอุปกรณ์ถ่างขยายปากมดลูกที่ทำจากสาหร่ายทะเล
หรือสารสังเคราะห์ที่มีคุณสมบัติดูดซับน้ำ มาจากปากมดลูกทำให้แท่ง dilator มีขนาดใหญ่ขึ้นจนสามารถถ่างขยายปากมดลูก
การชักนำการคลอดโดยใช้ยา (medical methods or pharmacological technique)
2.1 Prostaglandin
2.2.1 Prostaglandin E2
(dinoprostone)
อยู่ในรูปยาสอดเข้าช่องคลอดและแบบเจล เป็นยา
ที่ใช้เพื่อปรับสภาพมดลูกให้มีความพร้อมก่อนการชักนำการคลอด
2.2.2 Prostaglandin E1
นำมาใช้คือ misoprostol, cytotec เป็นยารักษาโรคกระเพาะอาหาร
แต่ได้นำมาประยุกต์ใช้ในการชักนำการคลอด มีฤทธิ์ ทำให้มดลูกมีการหดรัดตัว
2.2 Oxytocin( pitocin, syntocinon)
การใช้ยากลุ่มoxytocin เป็น Hormone ที่ผลิตจากต่อมใต้
สมองส่วนหลัง (posterior pituitary gland) ช่วยกระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก ใช้ในการชักนำการคลอดและเร่งคลอด
การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
ความหมาย
การทำคลอดทารกโดยผ่านทางผนังหน้าท้อง (laparotomy) และผนังมดลูก (hysterotomy) โดยทารกต้องสามารถมีชีวิตรอดได้ หากเป็นการผ่าตัดนำทารกออกจากช่องท้องในรายที่มดลูกแตกหรือต้องครรภ์ในช่องท้องหรือทารกน้ำหนัก น้อยกว่า 1,000 กรัม
ข้อบ่งชี้ในการผ่าตัดคลอด
1.ข้อบ่งชี้การผ่าตัดคลอดโดยสมบูรณ์(absolute indication)
ต้องทำการผ่าตัดอย่างแน่นอน หากปล่อยให้คลอดเอง อาจมีอันตรายต่อมารดาและทารก
ข้อบ่งชี้การผ่าตัดคลอดโดยอนุโลม (relative indication)
อาจจะผ่าตัดหรืออาจจะคลอดทางช่องคลอดก็ได้แล้วแต่สภาวะของมารดาหรือทารกว่าจะมีความเสี่ยงหรืออันตรายมากน้อยแค่ไหนและอย่างไร
ประเภทของการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
1.การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องแบบวำงแผนล่วงหน้ำ (elective cesarean birth)
เป็นการการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องที่กำหนดไว้ล่วงหน้า เมื่อมารดามีข้อบ่งห้ามการคลอดทางช่องคลอด
การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องแบบฉุกเฉิน (emergency cesarean birth)
เป็นการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องที่ไม่ได้วางแผนล่วงหน้า
ภาวะแทรกซ้อนของการผ่าตัดคลอด
ภาวะแทรกซ้อนต่อผู้คลอด
1.ขณะผ่าตัด
เกิดอันตรายต่ออวัยวะภายในช่องท้อง เช่น ท่อไต กระเพาะปัสสาวะ ลำไส้เป็นต้น เกิดภาวะแทรกซ้อนจากยาระงับความรู้สึก
2.หลังผ่าตัด
ลำไส้อึดแน่น (paralytic ileus) ติดเชื้อที่มดลูกหรือแผลผ่าตัดมักจะพบในรายที่มีภาวะเสี่ยง ได้แก่โลหิตจางถุงน้ำคร่ำแตกนาน
ระบบทางเดินปัสสาวะ ตกเลือดในช่องท้อง ในรายที่รุนแรงอาจเสียชีวิต และอาจเกิด tromboembolism disease ได้
ภาวะแทรกซ้อนต่อทารก
ทารกได้รับอันตรายจากการผ่าตัดคลอด เช่น ถูกมีดบาด กระดูกหักข้อเคลื่อน ทารกเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาในระบบทางเดินหายใจและพร่องออกซิเจนเนื่องจากการผ่าตัดคลอดจะไม่มีแรงบีบอัดต่อทรวงอกทารกขณะผ่านหนทางคลอด
การช่วยคลอดทารกท่าก้น
ความหมาย
การช่วยคลอดทารกท่าก้น (breech assisting) หมายถึง การช่วยเหลือให้ทารกในครรภ์ที่ทารกเอาก้น หรือส่วนหนึ่งส่วนใดของขาผ่านสู่ช่องเชิงกรานก่อนส่วนอื่นๆ ถือเป็นการคลอดที่ผิดปกติ
ประเภทของท่าก้น
Frank breech หรือ Extended breech
ต้นขาของทารกจะพับแนบอยู่กับหน้าท้อง ส่วนขาจะเหยยีดที่เข่าทั้งสองข้างของเท้าพาดไปบริเวณหน้าอกหรือหน้าท้องของทารกเอง
Complete breech หรือ Flexed breech
ทารกอยู่ในท่างอสะโพก และงอเข่าทั้งสองข้างบางทีเหมือนขัดสมาธิแต่ส่วนใหญ่อยู่ในลักษณะนั่งยอง ๆ
Incomplete breech ท่าก้นที่มีส่วนของขายื่นต่ำกว่าระดับ Sacrum
3.1 Single footling เท้ายื่นออกมาเพียงข้างเดียว
3.2 Double footling เท้ายื่นออกมาทั้ง 2 ข้าง Knee presentation สะโพกเหยียดทั้งสองข้างแต่กลับไปงอที่เข่าเป็นส่วนลงมาก่อน อาจจะข้างเดียวหรือเข่าทั้ง 2 ข้างก็ได้
ภาวะแทรกซ้อน
ภาวะแทรกซ้อนต่อมารดา
การฉีกขาดของหนทางคลอด มดลูกแตกจากการคลอดยาก คลอดติดขัด
ตกเลือดหลังคลอด (postpartum hemorrhage)
ติดเชื้อ พบวา่ การเสียเลือดทำให้ติดเชื้อได้ง่าย
อันตรายจากการได้รับยาสลบ
ภาวะแทรกซ้อนต่อทารก
กระดูกหักและข้อเคลื่อน พบที่ข้อสะโพกและไหล่มากกว่าข้ออื่นๆ
เลือดออกในสมอง จากการดึงที่รุนแรง
ขาดออกซิเจน (asphyxia)
อันตรายต่ออวัยวะภายในช่องท้อง
แขนและไหล่เป็นอัมพาต (Erb-Duchenne paralysis)อันตรายต่อเส้นประสาท brachial(brachial plexus)
กลา้มเนื้อ sternomastoid ฉีกขาด
เส้นเอ็นเล็กๆที่อยู่ใต้ลิ้นฉีกขาด (frenulum)