Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การสาธารณสุข และนวัตกรรม กับ การพยาบาลอนามัยชุมชน - Coggle Diagram
การสาธารณสุข และนวัตกรรม กับ
การพยาบาลอนามัยชุมชน
การสาธารณสุข (Public Health)
การทำกิจกรรม 5 ประการ
การสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม
การควบคุมป้องกันโรคติดต่อ
การให้ความรู้ด้านสุขวิทยาส่วนบุคคล
การจัดองค์กรเกี่ยวกับบริการทางการแพทย์และการพยาบาล
การพัฒนากลไกสังคม เพื่อให้ทุกคนมีมาตรฐานการครองชีพที่
เหมาะสม เพียงพอที่จะดำรงไว้ซึ่งสุขภาพ
กิจกรรมในการสาธารณสุขนั้นอาจเปลี่ยนแปลง เพื่อให้สอดคล้องกับปัญหา ความต้องการ ด้านสุขภาพของประชาชน เทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงและค่านิยมทางสังคม
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตสถาน พ.ศ. 2525 กล่าวว่า สาธารณสุข คือ “ราชการส่วนกลางเกี่ยวกับอนามัยของประชาชนการดูแลอภิบาลเพื่อให้ร่างกายและ จิตใจมีสุขภาพและอนามัยดี
จากความหมายของการสาธารณสุขที่กล่าวมาแล้ว จะเห็นว่ามีความคล้ายคลึงกัน คือ การใช้ความรู้และทักษะที่เป็นทั้งศาสตร์และศิลปะในการดําเนินกิจกรรมต่างๆ เพื่อ ให้ประชาชนมีการพัฒนาสุขภาพ
การจัดบริการสาธารณสุข
การอนามัยส่วนบุคคล
เป็นความรู้และพฤติกรรมการดูแลอวัยวะต่างๆ , ร่างกาย การจัดทรวดทรง ความสะอาด ความสะดวก การเลือก
เสื้อผ้า
การอนามัยส่วนชุมชน
เน้นที่การสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม ได้แก่ น้ำอาหาร อากาศ ที่พักอาศัย ขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล ตลอดจนการควบคุมพิษภัยต่างๆ
หลัการสาธารณสุข
ให้การดูแลประชาชนทุกภาวะสุขภาพ คือ ภาวะปกติ ภาวะเสี่ยง และภาวะเจ็บป่วย
ให้การดูแลประชาชนทุกสถานที่
ให้การดูแลประชาชนในลักษณะองค์รวมของกาย จิต อารมณ์ สังคม และ จิตวิญญาณ
ให้การดูแลประชาชนโดยไม่เลือกชนชั้นวรรณะ
ใช้กลวิธีต่างๆ ในการดูแลสุขภาพประชาชน โดยเฉพาะให้ประชาชนมีความรู้ และสามารถดูแลสุขภาพตนเองได้ในระดับหนึ่ง
ประสานความร่วมมือทางด้านสังคมเพื่อพัฒนาสุขภาพของประชาชน
ความสำคัญของการสาธารณสุข
การส่งเสริมสุขภาพ (Health Promotion)
การป้องกันการเจ็บป่วยและการป้องกันโรค (Disease Prevention) การรักษาพยาบาล (Curation)
การจํากัดความพิการ (Disability Limitation)
การฟื้นฟูสมรรรถภาพ (Rehabilitation)
หลักการในการจัดบริการสาธารณสุข
มีความเพียงพอ (Availability) หมายถึง มีสถานบริการ วัสดุอุปกรณ์ เครื่องมือ มีบุคลากรเพียงพอต่อการให้บริการกับประชาชนทุกพื้นที่ และครอบคลุมทุกปัญหาสุขภาพ
เข้าถึงได้ (Accessibility) หมายถึง ประชาชนทุกคนสามารถใช้บริการที่จัดให้ อย่างสะดวก และราคาไม่สูงเกินไป
มีบริการอย่างต่อเนื่อง (Continuity) หมายถึง บริการที่จัดขึ้น ต้องมีอย่างสม่ำเสมอ มีการเชื่อมโยงบริการ เช่น การส่งต่อไปรับการรักษา การดูแลต่อเนื่องที่บ้าน การส่งเสริมสุขภาพ
มีคุณภาพเป็นที่ยอมรับ (Acceptability) หมายถึง บริการสาธารณสุข ทั้งด้านสถานที่ บริการที่จัดให้และบุคลากร ต้องมีคุณภาพได้รับการยอมรับจากผู้ใช้บริการ
มีประสิทธิภาพ (Efficiency) หมายถึง บริการที่จัดให้มีประสิทธิภาพได้ผลดี คุ้มกับค่าใช้จ่าย ไม่เสียเวลาในการคอยนาน ไม่เกิดภาวะเสี่ยง
มีความเสมอภาค (Equity) หมายถึง ประชาชนทุกคนได้รับบริการอย่างเสมอภาค ยุติธรรม และเท่าเทียมกัน
มาตราการทางสาธาณสุข
มาตรการทางการศึกษา
แบ่งเป็น 3 ระดับ สุขศึกษาในโรงเรียน สุขศึกษาในโรงพยาบาล สุขศึกษาในชุมชน
มาตรการทางกฎหมาย
ระเบียบ ข้อบังคับ พระราชบัญญัติต่างๆ เช่นพระราชบัญญัติโรคติดต่อ สถานพยาบาล การประกอบวิชาชีพ หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า
มาตรการทางการบริการสุขภาพ
การส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรคและควบคุมโรค การรักษาพยาบาล และการฟื้นฟูสภาพ
การพยาบาลอนามัยชุมชน
สมัยก่อนพยาบาลที่ให้การดูแลสุขภาพประชาชนในชุมชนเรียกว่าพยาบาลสาธารณสุข เนื่องจากเป็นผู้ให้บริการสาธารณสุขแก่ประชาชนด้านการรักษาพยาบาลเบื้องต้นที่สุขศาลา (สถานีอนามัย) ฉีดวัคซีนป้องกันโรค รวมทั้งเยี่ยมบ้านเพื่อทําคลอด และดูแลสุขภาพมารดาและทารกหลังคลอด
แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติฉบับที่ 4 มีนโยบายผสมผสานการส่งเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค รักษาพยาบาล และฟื้นฟูสภาพเข้าด้วยกัน กระทรวงสาธารณสุขจึงร่วมกับภาควิชาการพยาบาลสาธารณสุขมหาวิทยาลัยมหิดล จัดอบรมพยาบาลเวชปฏิบัติขึ้น 1,400 คน เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการรักษาพยาบาลโรคเบื้องต้น
การพยาบาลอนามัยชุมชนระยะเริ่มแรก จัดเป็นบริการด้านการสาธารณสุขที่เป็นส่วนร่วมของระบบสวัสดิการของรัฐ มีเป้าหมายมุ่งการดูแลและสงเคราะห์ผู้ที่ยากจนและด้อยโอกาสมากกว่าประชาชนทั้งหมดที่อยู่ในชุมชนองค์ความรู้ส่วนใหญ่ที่ใช้ในการปฏิบัติคือศาสตร์ทางการสาธารณสุขและทางการพยาบาล
ปัจจุบันได้มีการขยายกลุ่มเป้าหมายผู้ใช้บริการประชาชนทกุคนในชุมชน ครอบคลุมมิติการบริการสุขภาพที่สำคัญ 4 ประการคือการสร้างเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การรักษาพยาบาล และการฟื้นฟูสมรรถภาพ
ด้านการศึกษาวิทยาลัยพยาบาลและคณะพยาบาลศาสตร์ในหลายแห่ง ได้เปลี่ยนชื่อวิชาการพยาบาลสาธารณสุข ซึ่งจัดสอนในระดับวิชาชีพหรือระดับปริญญาตรี เป็นการพยาบาลอนามัยชุมชน หรือการพยาบาลชุมชน เพื่อเน้นความสำคัญของชุมชน และจัดให้มีการเรียนการสอนการรักษาโรคเบื้องต้น ผู้ที่สำเร็จการศึกษาพยาบาลในปัจจุบันจึงได้รับการเตรียมให้สามารถปฏิบัติงานในชุมชนได้ตามความต้องการของรัฐ
กลวิธีและนวัตกรรมสาธารณสุข
นวัตกรรม INNOVATION
กำหนดให้ใช้ คำว่า นวัตกรรม เพียงคำเดียว โดยปรากฏใน พจนานุกรมศัพท์สังคมวิทยา อังกฤษ-ไทย ฉบับราชบันฑิตยสถาน หน้า 189
นวัตกรรม คือ
การสร้างหรือดัดแปลงสิ่งที่มีอยู่แล้วให้ดีขึ้นให้ตอบสนองวัตถุประสงค์มากขึ้น
ความสามารถสร้างสรรค์หรือความคิดริเริ่ม คือ
ความสามารถนำเสนอสิ่งใหม่เป็นครั้งแรกซึ่งจะเป็นตัวเปิดทางให้เกิดนวัตกรรม
ประเภทของนวัตกรรม
1.นวัตกรรมผลผลิตเช่นยาเวชภัณฑ์เทคโนโลยีใหม่ๆ 2. นวัตกรรมกระบวนการ เช่นความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) 3. นวัตกรรมการบริการ เช่น การพัฒนาระบบการให้บริการในคลินิกแบบ one stop service
นวัตกรรมสาธารณสุขไทย
หมายถึง
สิ่งที่เกิดขึ้นใหม่ ในด้านสาธารณสุข มีกิจกรรมการกระทำในแนวทางใหม่ๆในด้านสาธารณสุขไทยในประเทศไทย
แนวคิดนวัตกรรมสาธารณสุขไทย
สร้างนวัตกรรมต่างๆเพื่อการแก้ปัญหา มีคุณลักษณะเด่น ข้อดี ข้อเสีย ที่แตกต่างกัน ผู้ปฏิบัติเกิดความสับสน แต่นวัตกรรม แสดงให้เห็นถึงแนวทางการแก้ไขปัญหาอย่างมีพลวัต ส่งผลกระทบเชิงพัฒนาต่อกันได้ ควรเลือกตามลักษณะเด่น ต้องนึกถึงสภาวะการที่แตกต่างกันของพื้นที่ ไม่ขัดแย้งกับพุทธศาสตร์หลักของชาติ มุ่งเน้นกระบวนการเรียนรู้และพัฒนาศักยภาพไม่สามารถดำเนินการพร้อมกันลืมเหมือนกันหมดในทุกสภาพพื้นที่การปรับตัวให้เกิดการตัดสินใจจากส่วนปลายมากขึ้นควบคู่กับการพัฒนาโครงสร้างของระดับล่างไปพร้อมกัน
สาธารณสุขมูลฐาน ความหมาย
กลวิธีทางสาธารณสุขเน้นการดำเนินงานระดับตำบลและหมู่บ้านเพื่อดูแลสุขภาพ ค่าใช้จ่ายที่ไม่เกินกำลัง เกิดการผสมผสานระหว่าง ระบบบริการสาธารณสุขของประเทศกับการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติโดยมีระบบสาธารณาสุขเป็นแกนกลาง
วิเคราะห์องค์ประกอบสาธารณาสุขมูลฐาน
1.บริการสาธารณาสุข ขั้นพื้นฐานควรต้องสามารถปฏิบัติได้มีความถูกต้องตามหลักวิชาการและสังคมยอมรับได้
เข้าถึงบริการได้ทั่วหน้าด้วยราคาที่รับได้และบริการสามารถธำรงได้
บริการสามารถพึ่งตนเองและกำหนดการดำเนินงานได้เอง
บูรณาการในระบบสาธารณสุขและเป็นเป้าหมายสำคัญของการพัฒนาสังคมและเศรษฐกิจ
เป็นบริการด่านแรกที่อยู่ใกล้บ้านและสถานที่ทำงาน
เป็นบริการเบื้องต้นของกระบวนการดูแลสุขภาพที่ต่อเนื่อง
กิจกรรมสาธารณสุขมูลฐาน ประกอบด้วย 14 กิจกรรม คือ
NEWSITEMIMDECAA N = Nutrition การโภชนาการ E = Education การสุขศึกษา W = Water Supply and Sanitation การสุขาภิบาล สิ่งแวดล้อมและการจัดหาน้ำสะอาด S = Surveillance for Local Diseases Control การป้องกันและควบคุมโรคในท้องถิ่น S = Surveillance for Local Diseases Control การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคติดต่อ T= Simple Treatment การรักษาพยาบาลโรคง่ายๆที่พบบ่อยในท้องถิ่น E = Essential Drugs การจัดหายาที่จำเป็นไว้ใช้ในหมู่บ้าน M = FP and MCH การวางแผนครอบครัวและการอนามัยแม่และเด็ก M = Mental Health การสุขภาพจิต D = Dental Health การทันตสาธารณสุข E = Environmental Health การป้องกันและแก้ไขมลภาวะและสิ่งแวดล้อมที่เป็นพิษ C = Consummer Protection การคุ้มครองผู้บริโภค A = Accident and Non-Communicable Disease Control การป้องกันและควบคุมอุบัติเหตุอุบัติภัยและโรคไม่ติดต่อ A = Aids การป้องกันและควบคุมโรคเอดส์
กลวิธีหลักในการดำเนินงาน สสม.
1.การมีส่วนร่วมของชุมชน
2.การใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม
3.การปรับระบบบริการพื้นฐานของรัฐเพื่อรองรับสสม.
การผสมผสานกับงานของกระทรวงอื่นๆ
ประโยชน์ของงานสาธารณสุขมูลฐาน
1.Better health outcomes
2.Lower costs
3.Greater equity in health
บทบาทของพยาบาลในการส่งเสริมงานสาธารณสุขมูลฐาน
1.เน้นการปฎิบัติพยาบาลเพื่อป้องกันและรักษาปัญหาสุขภาพของท้องถิ่น
ให้บริการสุขภาพอนามัยต่อบุคคลทุกกลุ่มและทุกสถานที่
มีสำนึกอยู่เสมอว่าตนเองมีหน้าที่ยื่นมือเข้าไปช่วยบุคคลหรือกลุ่มคนที่เสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพในชุมชนจึงจะเป็นการให้บริการพยาบาลอย่างสมบูรณ์
มีส่วนช่วยในการกำหนดนโยบายทั้งระดับรัฐและท้องถิ่นเพื่อหาทางให้ประชาชนได้รับบริการด้านสุขภาพอนามัย
ฝึก สอน ส่งเสริมศักยภาพสมาชิกในทีมสุขภาพอื่นๆที่เกี่ยวข้องกับงานสสม.โดยเฉพาะ อสม. พัฒนาระบบการส่งต่อหรือระบบกำลังคนด้านสุขภาพอนามัยและประสานงานกับเจ้าหน้าที่สุขภาพอื่นๆ มีความรู้ในงานบริหาร การนิเทศ การวิจัยการสอน อันเป็นประโยชน์ต่อการจัดบริการเพื่อสุขภาพของประชาชน
การสร้างเสริมความเข้มแข็งของชุมชน
กระบวนการทางสังคมเข้ามามีส่วนร่วมในการปรับเปลี่ยนการดำรงค์ชีวิตและสิ่งแวดล้อมของชุมชน สมาชิกชุมชน มีส่วนร่วมอย่างเท่าเทียมกันในการกำหนดปัญหาและหาวิธีการแก้ปัญหาของชุมชน รับประโยชน์ของการดำเนินงาน และประเมินผลสัมฤทธิ์ของการปฎิบัติการ การสร้างเสริมพลังอำนาจ ความหมาย เสริมสร้างความสามารถและพัฒนาศักยภาพและมีอำนาจมากขึ้นในการตัดสินใจเพื่อการพึ่งตนเองควบคุณตนเองโดยมีการใช้พลังอำนาจได้อย่างเต็มศักยภาพหลักสำคัญในการสร้างเสริมพลังอำนาจด้านสุขภาพ
1.ปรับบริการให้เป็นเชิงรุกให้ชุมชนหรือท้องถิ่นเป็นฐานการทำงาน
เน้นกระบวนการฝึกฝนและการเรียนรู้ด้วยการปฏิบัติจริง
ทุกคนมีส่วนได้เสียเรื่องสุขภาพ
ผู้รับบริการมีศักยภาพ มีความสามารถ
สร้างความไว้วางใจและยอมรับซึ่งกันและกัน
การสื่อสารควรเป็นแนวทางระนาบแบบสองทาง
ยอมรับความคิดเห็นการจัดการด้านสุขภาพของผู้รับบริการ
ผู้รับบริการเป็นผู้สร้างพลังอำนาจด้านสุขภาพโดยมีพยาบาลชี้แนะ
แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติ
นวัตกรรมสาธารณสุข แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติฉบับที่ 10 (2550ถึง 2554)
“เมืองไทยแข็งแรง”
แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติฉบับที่ 11 (2554 ถึง 2559)
“ระบบสุขภาพระดับอำเภอ (รสอ.)”
แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติฉบับที่ 12 (2560 ถึง 2564)
“ ความจำเป็นพื้นฐาน” (จปฐ.)
แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติฉบับที่ 10
วิสัยทัศน์
มุ่งสู่ระบบสุขภาพพอเพียงเพื่อสร้างให้สุขภาพดี บริการดี สังคมดี ชีวิตมีความสุขอย่างพอเพียง
พันธกิจ
สร้างเอกภาพทางความคิด สร้างจิตสำนึกสุขภาพใหม่สร้างระบบจัดการที่โปร่งใส สร้างกลไกการมีส่วนร่วมในการพัฒนา
คำประกาศนโยบายในแผน 10
Physical health
ออกกำลังกายบริโภคอาหารปลอดภัย ปลอดภัยจากอุบัติเหตุ ลดดื่มแอลกอฮอล์และงดยาสูบหลักประกันการเข้าถึงการบริการได้มาตรฐาน
Mental health
ครอบครัวอบอุ่นปัญหาทางจิตลดลงฉลาดทางปัญญา
Social health and Sufficiency economy
ปราศจากอาชญากรรมและความรุนแรงทุกคนได้รับการศึกษามีรายได้พอเพียงเลี้ยงชีพ ที่อยู่ถูกสุขลักษณะ
Spiritual health
ยึดมั่นในหลักศาสนธรรม และวัฒนธรรมที่ดีมีสติปัญญาแก้ไขปัญหาความขัดแย้งรักสามัคคีมีความเอื้ออาทร
แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติฉบับที่ 11
วิสัยทัศน์
ประชาชนทุกคนมีสุขภาพดี ร่วมสร้างระบบสุขภาพพอเพียง เป็นธรรม นำสู่สังคมสุขภาวะ
พันธกิจ
พัฒนาระบบสุขภาพพอเพียง โดยยึดหลักธรรมาภิบาล สร้างภูมิคุ้มกันต่อภัยคุกคามและสร้างเสริมการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน รวมถึงการใช้ภูมิปัญญาไทย
ระบบสุขภาพระดับอำเภอ(รสอ.)
คือ ระบบการทำงานด้านสุขภาพระดับอำเภอร่วมกันทุกภาคส่วนการบูรณาการทรัพยากร ภายใต้บริบท ผ่านกระบวนการชื่นชมและการจัดการความรู้ ส่งเสริมเพิ่งตัวเองได้เพื่อสุขภาพวะของประชาชน
บริบทจำแนก
เป็น บริบทชุมชนและบริบทองค์กร
เป้าหมาย
ทำให้คุณภาพชีวิตของประชาชนดีขึ้น
สถานะสุขภาพของประชาชนในอำเภอดีขึ้น
เกิดเครือข่ายความร่วมมือในการจัดการสุขภาพ
ทำให้การบริการสุขภาพมีคุณภาพ
แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติฉบับที่ 12
วิสัยทัศน์
ระบบสุขภาพไทยเข้มแข็งเป็นเอกภาพเพื่อคนไทยสุขภาพดีสร้างประเทศให้มั่นคง มั่งคั่งและยังยืน
พันธกิจ
เสริมสร้างสนับสนุนและประสานให้เกิดการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนทั้งภาครัฐเอกชนนักวิชาการและภาคประชาสังคมในการอภิบาลและพัฒนาระบบสุขภาพไทยให้เข้มแข็งรองรับกับบริบทของการเปลี่ยนแปลงในอนาคต
ความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.)
คือ ข้อมูลในระดับครัวเรือนที่แสดงถึงสภาพความจำเป็นของคนในครัวเรือนในด้านต่างๆเกี่ยวกับคุณภาพชีวิตที่ได้กำหนดมาตรฐานขั้นต่ำเอาไว้ว่าคุณควรจะมีคุณภาพชีวิตในเรื่องนั้นอย่างไร
สถานะของการใช้ จปฐ. มีอยู่ 4 สถานะ
คือ
เป็นเป้าหมาย
เป็นตัวชี้วัด
เป็นข้อมูล
เป็นกระบวนการ
มีหลักการดังนี้
1.ยึดหลักปัญญาเศรษฐกิจพอเพียง
ยึดคนเป็นศูนย์กลางการพัฒนาเพื่อให้คนไทยมีสุขภาวะที่ดี
ยึดเป้าหมายอนาคตประเทศไทยปี 2579 ควบคู่กับกรอบเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน
การปรับโครงสร้างประเทศไทยไปสู่ประเทศไทย 4.0
ประเด็นการปฏิรูปประเทศด้านสาธารณสุข
ธรรมนูญว่าด้วยระบบสุขภาพแห่งชาติฉบับที่2
กรอบแนวทางแผนระยะ 20 ปีด้านสาธารณสุขเพื่อวางฐานรากของระบบสุขภาพในระยะห้าปีให้เข้มแข็งเพื่อคนไทยมีสุขภาพแข็งแรงสามารถสร้างความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศไทยทั้งทางตรงและทางอ้อม
นวัตกรรมสาธารณสุขและภูมิปัญญาในการพัฒนาสุขภาพ บุคคล ครอบครัว ชุมชน
ภูมิปัญญา
หมายถึง สืบทอดกันมาจากอดีตถึงปัจจุบัน ภูมิปัญญาไทย หมายถึง ที่ผ่านกระบวนการสืบทอด พัฒนาปรับปรุง และเลือกสรร มาแล้วเป็นอย่างดี
ภูมิปัญญาท้องถิ่นหรือภูมิปัญญาชาวบ้าน
หมายถึง องค์ความรู้ของชาวบ้านทั้งทางกว้างและทางลึก ที่ชาวบ้านคิดเอง ทำเอง
ประเภทของภูมิปัญญาไทย
ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับความเชื่อและศาสนา จะ มีลักษณะแตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่นตามความเชื่อ
2.ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับประเพณีและพิธีกรรม มีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตในสังคมเป็นอย่างมาก
ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับศิลปะพื้นบ้าน สืบทอดการ พัฒนาอย่างไม่ขาดสาย กลายเป็นศิลปะที่มีลักษณะมีคุณค่าเฉพาะถิ่น
ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับอาหารและผักพื้นบ้านซึ่งสำคัญต่อการดำรงชีวิต
ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับการละเล่นพื้นบ้าน
ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับศิลปะวัฒนะธรรม
ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับเพลงพื้นบ้าน
ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับสมุนไพรและตำรายาพื้นบ้าน
9.ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับประดิษฐกรรม และหัตถกรรมพื้น
บ้าน
10.ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับการดำรงชีวิตตามสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ
บทบาทพยาบาลกับนวัตกรรมสาธารณสุข
1.ด้านคิดค้นวัตกรรมหรือวางแผนใช้นวัตกรรม
ร่วม บริหารจัดการโดยการปรับเปลี่ยนวิธีการบริหารจัดการแต่ละหนูจะกรรมให้เหมาะสมกับสภาพปัญหาและพื้นที่
2. ด้านเป็นผู้ใช้นวัตกรรม
ศึกษานวัตกรรมให้เข้าใจถึงข้อดีข้อเสียและเตรียมเจ้าหน้าที่ที่ให้เข้าใจนวัตกรรมให้ถูกต้อง การใช้แล้วแต่กรรมควรยึดหลักการสาธารณสุขมูลฐานเน้นกระบวนการเรียนรู้นวัตกรรมมากกว่าผลงาน
3. ด้านการประเมินผล
ติดตามประเมินผลกิจกรรมแต่ละอย่างอย่างเป็นระบบระเบียบและมีการนำเสนอผลการประเมินไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเป็นระยะ และควรมีการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ดำเนินงานโดยการใช้นวัตกรรมในแต่ละระดับ