Tuberculosis วัณโรค

สาเหตุ

เกิดจากเชื้อวัณโรค ซึ่งเป็นเชื้อแบคทีเรียที่มีการเจริญเติบโตหรือการแบ่งตัวช้ากว่าแบคทีเรียทั่วไปชนิดอื่น ๆเชื้อวัณโรคจะแพร่โดยเชื้ออยู่ในเสมหะที่มีขนาด 1-5 ไมครอน

พยาธิสภาพ

รับเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย เชื้อโรคจะเข้าที่เนื้อปอด แล้วแบ่งตัวในเซลล์มาโครฟาจของถุงลม เมื่อแบ่งตัวแล้วจะส่งไปยังระบบน้ำเหลืองที่ต่อมน้ำเหลืองขั้วปอด (Hilar node)

อาการและอาการแสดง

ไข้ เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย น้ำหนักลด ครั่นเนื้อครั่นตัว เหงื่อออกกลางคืน

อาการที่พบได้บ่อยที่สุดในระยะแรกๆอาจจะไอแห้งๆไม่มีเสมหะ

ไอเสมหะมีเลือดออก

การวินิจฉัยโรค

ประวัติการสัมผัสโรค

การตรวจเสมหะ ควรจะตรวจเสมหะอย่างน้อย 3 ครั้ง

การ Tuberculin test

การถ่ายรังสีปอด

การตรวจหาเชื้อวัณโรคโดยวิธี RNA and DNA amplification

ผู้ป่วยที่เป็นวัณโรคที่หลอดลม endobronchial lesion ภาพรังสีทรวงอกจะปกติ

ผู้ป่วยวัณโรคปอดที่เกิดจากการติดเชื้อโรควัณโรคที่ปอดโดยตรงมักจะเกิดโรคที่ปอดกลีบกลาง และกลีบล่าง( middle or lower lung zone infiltrate) และมักจะมีต่อมน้ำเหลืองที่ขั้วปอดโต( hilar adenopathy)

การปฏิบัติตนเมื่อเป็นวัณโรค

กินยาตามชนิดและขนาดที่แพทย์สั่งให้อย่างสม่ำเสมอจนครบกำหนด

ควรงดสิ่งเสพติดทุกชนิด เช่น เหล้า บุหรี่ ฯลฯ

สวมผ้าปิดจมูก เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อไปสู่ผู้อื่น

เปลี่ยนผ้าปิดจมูกที่สวม บ่อยๆเพราะผ้าปิดจมูกเอง ก็เป็นพาหะได้เช่นกัน

บ้วนเสมหะลงในภาชนะ หรือกระป๋องที่มีฝาปิดมิดชิด

จัดบ้านให้อากาศถ่ายเทสะดวก ให้แสงแดดส่องถึงและหมั่นนำเครื่องนอนออกตากแดด

การรักษา

ยาที่ใช้รักษา

Rifampicin

Isoniazid , INH

Pyrazinamide

Ethambutol

Streptomycin

รับประทานก่อนอาหาร 30 นาที ยกเว้นเมื่อมีอาการคลื่นไส้
อาเจียน ให้รับประทานร่วมกับอาหาร

รับประทานก่อนอาหาร 30 นาที ยกเว้นเมื่อรู้สึกไม่สบายในท้อง

รับประทานร่วมกับอาหาร

รับประทานร่วมกับอาหาร

ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ

การพยาบาล

แนะนำวิธีการปฏิบัติตนที่ถูกต้อง

แนะนำการป้องกันการแพร่กระจายเชื่อสู่ผู้อื่น