Tuberculosis วัณโรค
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อวัณโรค ซึ่งเป็นเชื้อแบคทีเรียที่มีการเจริญเติบโตหรือการแบ่งตัวช้ากว่าแบคทีเรียทั่วไปชนิดอื่น ๆเชื้อวัณโรคจะแพร่โดยเชื้ออยู่ในเสมหะที่มีขนาด 1-5 ไมครอน
พยาธิสภาพ
รับเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย เชื้อโรคจะเข้าที่เนื้อปอด แล้วแบ่งตัวในเซลล์มาโครฟาจของถุงลม เมื่อแบ่งตัวแล้วจะส่งไปยังระบบน้ำเหลืองที่ต่อมน้ำเหลืองขั้วปอด (Hilar node)
อาการและอาการแสดง
ไข้ เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย น้ำหนักลด ครั่นเนื้อครั่นตัว เหงื่อออกกลางคืน
อาการที่พบได้บ่อยที่สุดในระยะแรกๆอาจจะไอแห้งๆไม่มีเสมหะ
ไอเสมหะมีเลือดออก
การวินิจฉัยโรค
ประวัติการสัมผัสโรค
การตรวจเสมหะ ควรจะตรวจเสมหะอย่างน้อย 3 ครั้ง
การ Tuberculin test
การถ่ายรังสีปอด
การตรวจหาเชื้อวัณโรคโดยวิธี RNA and DNA amplification
ผู้ป่วยที่เป็นวัณโรคที่หลอดลม endobronchial lesion ภาพรังสีทรวงอกจะปกติ
ผู้ป่วยวัณโรคปอดที่เกิดจากการติดเชื้อโรควัณโรคที่ปอดโดยตรงมักจะเกิดโรคที่ปอดกลีบกลาง และกลีบล่าง( middle or lower lung zone infiltrate) และมักจะมีต่อมน้ำเหลืองที่ขั้วปอดโต( hilar adenopathy)
การปฏิบัติตนเมื่อเป็นวัณโรค
กินยาตามชนิดและขนาดที่แพทย์สั่งให้อย่างสม่ำเสมอจนครบกำหนด
ควรงดสิ่งเสพติดทุกชนิด เช่น เหล้า บุหรี่ ฯลฯ
สวมผ้าปิดจมูก เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อไปสู่ผู้อื่น
เปลี่ยนผ้าปิดจมูกที่สวม บ่อยๆเพราะผ้าปิดจมูกเอง ก็เป็นพาหะได้เช่นกัน
บ้วนเสมหะลงในภาชนะ หรือกระป๋องที่มีฝาปิดมิดชิด
จัดบ้านให้อากาศถ่ายเทสะดวก ให้แสงแดดส่องถึงและหมั่นนำเครื่องนอนออกตากแดด
การรักษา
ยาที่ใช้รักษา
Rifampicin
Isoniazid , INH
Pyrazinamide
Ethambutol
Streptomycin
รับประทานก่อนอาหาร 30 นาที ยกเว้นเมื่อมีอาการคลื่นไส้
อาเจียน ให้รับประทานร่วมกับอาหาร
รับประทานก่อนอาหาร 30 นาที ยกเว้นเมื่อรู้สึกไม่สบายในท้อง
รับประทานร่วมกับอาหาร
รับประทานร่วมกับอาหาร
ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
การพยาบาล
แนะนำวิธีการปฏิบัติตนที่ถูกต้อง
แนะนำการป้องกันการแพร่กระจายเชื่อสู่ผู้อื่น