Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพาบาลเด็กที่มีปัญหาทางระบบประสาท - Coggle Diagram
การพาบาลเด็กที่มีปัญหาทางระบบประสาท
ชักจากไข้สูง (Febrile convulsion)
อาการชักที่สัมพันธ์กับการมีไข้ที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อของระบบประสาท
ชนิดของการชักจากไข้สูง
simple febrile seizure
complex febrile seizure
สาเหตุ
เกิดจากการติดเชื้อในระบบต่างๆ เด็กจะมีอาการชักเมื่อร่างกายมีอุณหภูมิสูงมากกว่า 39 องศาเซลเซียส
อาการและอาการแสดง
เด็กจะตัวร้อน หน้าแดง มึนงงสับสน กระสับกระส่าย ร้องกวน
มีอาการชักลักษณะการชักอาจจะตัวแข็งหรือตัวอ่อน
ชักเกร็ง กระตุก ไม่รู้สึกตัว
การรักษา
ระยะที่กําลังมีอาการชัก
ชักเกิน 5 นาที ต้องทําให้หยุดชักเร็วที่สุด โดยให้ยาระงับ
อาการชัก เช่น diazepam
ให้ยาลดไข้ขณะชักห้ามให้ยาชนิดรับประทาน
ระยะหลังชัก
ซักประวัติตรวจร่างกายโดยละเอียด ให้ยาป้องกันการชัก รับประทานทุกวันนาน 1-2 ปี เช่น Phenobarbital , Depakine
การพยาบาล
วัดสัญญาณชีพทุก 4 ชั่วโมง
เช็ดตัวลดไข้ (tepid sponge)และให้ยาลดไข้
จัดท่านอนตะแคงศีรษะต่ำากว่าลําตัว ดูดเสมหะถ้ามีเสมหะ
ไม่ผูกยึดเด็กหรือจับเด็กขณะมีอาการชัก
ไม่ใส่ไม้กดลิ้นเข้าปากเด็กเพราะอาจทําให้ฟันหักและฟันที่หักอาจตกลงไปในลําคอเกิดการอุดกั้นทางเดินหายใจ
สังเกตและบันทึกระยะเวลาของการชักลักษณะการชัก
โรคลมชัก (Epilepsy)
อาการชักที่เกิดขึ้นซ้ำาๆ อย่างน้อย 2 ครั้งขึ้นไป
ไม่สัมพันธ์กับการการมีไข้อาการชักเกิดจากคลื่นไฟฟ้าของสมองถูกปล่อยออกมาเป็นจํานวนมาก
อาการชักจะเกิดเพียง 2-3 นาทีแล้วจะเป็นปกติ ถ้าเกิดอาการชักที่นานเกิน 10 นาทีแล้วไม่หยุดเองและไม่ได้รับการรักษามักจะกลายเป็นภาวะชักต่อเนื่อง
ชนิดของอาการชัก
Generalized seizure
Tonic seizure > เกร็งแข็ง ล้มลงถ้ายืนอยู่
Clonic seizure > มีการกระตุกเป็นจังหวะทีjช้ากว่า myoclonic
Tonic clonic seizure (Grand mal) > มีการเกร็งก่อนแล้วมีการกระตุกตาม
Atonic seizure > มีการสูญเสียความดึงตัวของกล้ามเนื้อ
Myoclonic seizure > มีการหดตัวของกล้ามเนื้อเป็นระยะสั้นๆ
Absence seizure (Petit mal) > มีตากระพริบหรือตากระตุก
Infantile spam > ในเด็กเล็กตั้งแต่ 3 เดือนถึง 2 ปี คืองอศีรษะ ลำตัว แขนขาเข้าหากันช่วงระยะสั้นๆ แล้วคลายออกคล้ายสะดุ้ง
Partial seizure
เกิดจากซีกหนึ่งซีกใดของสมอง มีลักษณะการชัก
เฉพาะที่ ขึ้นอยู่กับบริเวณสมองที่คลื่นไฟฟ้าสมอง
Simple partial seizure > มีการกระตุกหรือชาของแขนขา หน้า คอประมาณ 5-10 วินาที
Complex partial seizure > การชักที่มีอาการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรม
Partial seizure evolving to secondary generalize seizure > ผิดปกติของคลื่นไฟฟ้าสมองเฉพาะที่แล้วกระจายทั่วสมองทั้ง 2 ข้าง
Unclassified epileptic seizure > เป็นชนิดที่ไม่สามารถจัดกลุ่มได้
สาเหตุการชัก
เกิดจากการมีรอยโรคในเนื้อสมอง การมีรอยโรคในสมองทําให้เซลล์ประสาทหลั่งคลื่นไฟฟ้าสมองผิดปกตออกมาและไปมีผลต่ออวัยวะต่างๆที่สมองส่วนนั้นควบคุมทําให้เกิดอาการชักตามมา
การวินิจฉัย
การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง(electroencephalography : EEG)
ยากันชัก
Benzodiazepine ได้แก่diazepam (valium) ทําให้ง่วงหลับพฤติกรรมเปลี่ยนแปลง เดินเซ มีเสมหะจากหลอดลมมากกว่าปกติ
Phenobarbital ทําให้ง่วงซึม เดินเซ
Phenytoin (dilantin) เกิดอาการเซ ง่วงซึม เห็นภาพซ้อน
ตากระตุก คลื่นไส้ อาเจียน เหงือกหนา มีภาวะซีดจาก Folic acid ต่ำได้
Valproic acid ง่วงซึม คลื่นไส้อาเจียน มือสั้น
ข้อวินิจฉัยการพยาบาล
เสี่ยงต่อภาวะพร่องออกซิเจน เนื่องจากการชักเป็นเวลานาน
เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ เนื่องจากมีอาการชัก
บิดามารดามีความวิตกกังวลเกี่ยวกับการชักของผู้ป่วยเด็ก
บิดามารดาขาดความรู้ในการดูแลผู้ป่วยเด็กโรคลมชัก
เยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis)
สาเหตุ
เชื้อแบคทีเรีย (Bacterial meningitis)
เชื้อไวรัส (Viral หรือ Asepitc meningitis)
พยาธิ (Eosinophilic meningitis)
เชื้อรา (Fungal memingitis)
อาการและอาการแสดง
ปวดศีรษะมาก ซึมลง กระหม่อมโป่งตึง อาเจียน ชัก
อาการที่แสดงว่ามีการติดเชื้อ เช่น มีไข้
อาการแสดงของการระคายเคืองของเยื้อหุ้มสมอง
คอแข็ง (Stiffness of neck)
Kernig’s sign ได้ผลบวก
Brudzin
การรักษา
การรักษาเฉพาะ
ให้ยาปฏิชีวนะที่สอดคล้องกับผลการเพาะเชื้อน้ำ
ไขสันหลังที่เป็นสาเหตุ
การรักษาตามอาการ
ให้ยาลดไข้ ให้ยานอนหลับ ให้ยากันชัก ให้ยาลด อาการบวมของสมอง
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดํารักษาภาวะไม่สมดุลย์สารน้ำและอิเล็คโทรลัยท์อาจต้องเจาะคอหรือใช้เครื่องช่วยหายใจในรายที่มีปัญหาการหายใจหรือหมดสติ
การป้องกัน ควรฉีดวัคซีน เช่น Hib vaccine , JE vaccine,BCG
ไข้สมองอักเสบ (Encephalitis)
Primary viral encephalitis > ไวรัสที่นําโดยแมลง โดยเฉพาะไข้สมองเจอี หรือ Japanese encephalitis virus ไวรัสเริม ไวรัสโรคพิษสุขนัขบ้า
Secondary viral encephalitis > เช่น ไวรัสหัด ไวรัสหัดเยอรมัน ไว
รัสอีสุกอีใส ไวรัสคางทูม รวมทั้งวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า
อาการและอาการแสดง
เชื่อไวรัสทําให้เกิดการคั่งของ lymphocyte ในเนื่อสมองและเยื่อหุ้มสมองทําให้เกิดภาวะสมองบวม
อาการเริ่มแรกของโรคสมองอักเสบจากเชื้อไวรัสมักเกิดอย่างเฉียบพลันโดยเริ่มมีอาการไข้สูงปวดศีรษะปวดบริเวณต้นคอมาก คอแข็ง อาเจียน
การวินิจฉัย
ตรวจน้ำไขสันหลังจะพบว่าน้ำไขสันหลังใส ไม่มีสี มีเม็ดเลือดขาว10-1000 เซลล์/ลูกบาศก์มิลลิเมตร
การรักษา
การให้ยาดังนี้ ยากันชัก เช่น Phenoberbital ยาที่ลดอาการบวมของสมอง
ยาต้านจุลชีพหรือยาปฏิชีวนะ เพื่อรักษาภาวะติดเชื้อแทรกซ้อน
การป้องกัน
การฉีดวัคซีน การฉีดป้องกันโรคไข้สมองอักเสบเจอี
หลักเลี่ยงการสัมผัสกับเชื้อโรคหรือพาหะ เช่น ป้องกันไม่ให้ยุงกัด
ข้อวินิจฉัยการพยาบาล
อาจเกิดอันตรายต่อเซลล์สมองเนื้องจากเยื่อหุ้มสมองอักเสบ/สมองอักเสบ
อาจเกิดอันตรายต่อเซลล์สมองเนื่องจากภาวะความดันในสมองสูง
อาจเกิดอันตรายต่อเซลล์สมองเนื่องจากภาวะพร่องออกซิเจน
อาจเกิดภาวะขาดสมดุลของสารน้ำ อิเล็คโทรลัยท์และสารอาหาร
อาจเกิดอันตรายจากการชักเนื่องจากไข้สูง
โรคสมองพิการ(Cerebral Palsy)
ความบกพร่องของสมองส่วนที่ใช้ควบคุมกล้ามเนื้อทําให้เกิดความผิดปกติเกี่ยวกับท่าทางการทรงตัวการเคลื่อนไหว
สาเหตุ
ระยะก่อนคลอด
การมีเลือดออกทางช่องคลอดของมารดาช่วงระหว่างการตั้งครรภ์เดือนที 6-9
มารดาขณะตั้งครรภ์ขาดสารอาหาร
มารดามีภาวะชักหรือมีภาวะปัญญาอ่อน
มารดาขณะตั้งครรภ์มีการใช้ยาบางชนิดทําให้สมองเด็กมีพัฒนาการผิดปกติ
ระยะคลอด
สมองขาดออกซิเจน ได้รับอันตรายจากการคลอด คลอดยาก รกพันคอ คลอดท่าก้น
ระยะหลังคลอด
การได้รับการกระทบกระเทือนที่ศีรษะ ตัวเหลืองเมื่อแรกเกิด เส้นเลือดที่สมองมีความผิดปกติ
การขาดออกซิเจนจากการจมน้ำ การติดเชื้อบริเวณสมอง
อาการและอาการแสดง
กลุ่มเกร็ง (Spastic) มีกล้ามเนื้อเกร็งเคลื่อนไหวได้ช้า
กลุ่มเคลื่อนไหวผิดปกติ (Dystonia) ไม่สามารถควบคุมให้อยู่นิ่งๆ
การรักษา
การให้ยาคลายกล้ามเนื้อ ได้แก่ diazepam,baclofen
การทํากายภาพบําบัดของกล้ามเนื้อแขน ขา หรือลําตัว
การให้ early stimulation เพื่อให้สมองส่วนต่างๆที่ไม่มีความเสียหายได้พัฒนา
การแก้ไขความผิดปกติของการรับรู้ที่สําคัญ
การแก้ไขความผิดปกติของระบบประสาทส่วนอื่น
การให้คําแนะนําผู้ปกครองในการดูแลเด็กในชีวิตประจําวันและส่งเสริมให้เด็กฝึกทักษะการใช้ส่วนต่างๆ
ข้อวินิจฉัยการพยาบาล
การเคลื่อนไหวของร่างกายบกพร่องเนื่องจาก
มีความบกพร่องของระบบประสาท
ขาดการดูแลตนเองเนื่องจากความบกพร่องทาง
ด้านร่างกาย
ได้รับสารอาหารน้อยกว่าความต้องการของร่างกายเนื่องจากปัญหาการให้อาหารและความบกพร่องทางร่างกาย
Hydrocephalus
ภาวะน้ำคั่งใน โพรงสมองหมายถึงภาวะที่มีการคั่งของน้ำไขสันหลังในกะโหลกศีรษะบริเวณเวนติดเคิล ( ventricle)ของสมองและ subarachnoid space มากกว่าปกติน้ำไขสันหลังที่คั่งในปริมาณมากจะทําให้เกิดความดันภายในกะโหลกศีรษะเพิ่มขึ้น
สาเหตุ
การสร้างหรือการผลิตน้ำไขสันหลังมากผิดปกติ
การอุดกั้นการไหลเวียนของน้ำหล่อสมองและไขสันหลัง
ความผิดปกติในการดูดซึมน้ำไขสันหลัง
อาการและอาการแสดง
ศรีษะโต/ หัวบาตร (cranium enlargement)
fontanelle bulging
enlargement &engorgement of scalp vein
เสียงเคาะกะโหลกเหมือนหม้อแตก
อาการแสดงของความดันในกะโหลกศีรษะสูง
ตาทั้ง 2 ข้างกรอกลงข้างล่าง setting -sun sign
ตาพล่ามัว เห็นภาพซ้อน(diplopia)
รีเฟลกซ์ และ tone ของขา 2 ข้าง ไวกว่าปกติ
พัฒนาการทั่วไปช้ากว่าปกติ(delay developement)
การวินิจฉัย
การตรวจด้วยการส่องไฟฉาย
( transillumination test)
Transillumination test
Ventriculography
CT scan
Ultrasound
Head Circumference
ผ่าตัดรักษา
ผ่าตัดเปลี่ยนทางเดินน้ำไขสันหลัง (Shunt)
สไปนา ไบฟิดา (Spina Bifida)
เป็นความผิดปกติของ ท่อระบบประสาทที่เจริญไม่สมบูรณทําให้รอยต่อของกระดูกสันหลังไม่ เชื่อมติดกันความผิดปกติที่พบได้ที่แนวไขสันหลัง
ชนิด
Spina bifida
Spina bifida occulta
Meningocele
Myelomeningocele
สาเหตุ
ยังไม่ทราบแต่อาจเกิดจาก มารดามีการติดเชื้อไวรัสในขณะตั้งครรภ์
การวินิจฉัย
มารดามีประวัติติดเชื้อขณะตั้งครรภ์
การตรวจร่างกายทารกพบความผิดปกติ
การรักษา
การผ่าตัดเย็บปิดถุงที่ยื่นออกมา
ภาวะแทรกซ้อน
บาดเจ็บขณะคลอด ติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะบ่อยครั้ง เกิดภาวะโพรงสมองคั่งน้ำ ไม่สามารถควบคุมระบบขับถ่าย เกิดภาวะเยื่อหุ้มสมองอักเสบ มีอาการขาอ่อนแรง
การพยาบาล
อาจเกิดการติดเชื้อ เนื่องจากถุงน้ำแตก
จัดท่านอนตะแคงหรือนอนคว่ำ
ไม่นุ่งผ้าอ้อม
ดูแลถุงน้ำให้ชุ่มชื้น ระวังไม่ให้เกิดแผล
หมั่นตรวจสอบการฉีกขาดรั่ว
ประเมินการติดเชื้อ
อาจมีการติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ
เนื่องจากการคั่งของน้ำปัสสาวะ
ทํา Crede’manuever ทุก 2-4 hr
ทําความสะอาดทุกครั้งหลังขับถ่าย
ให้ยา Antibiotic ตามแผนการรักษา
กลุ่มอาการดาวน์ (Down ’s syndrome)
.
.
เป็นความผิดปกติทางโครโมโซมคู่ที่ 21
อาการและอาการแสดง
กล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียก (hypotonia)
หัวแบนกว้าง (brachiocephaly)
หูติดอยู่ต่ำ
คอสั้นและผิวหนังด้านหลังของคอ
ค่อนข้างมากและนิ่ม
brush field spot
ปากอ้าและลิ้นมักจะยื่นออก และมีรอยแตกที่ลิ้น
มือกว้างและสั้น มักจะมี simian crease
นิ้วก้อยโค้งงอ(clinodactyly)
ร่องระหว่างนิ้วโป้งเท้าและนิ้วชี้กว้าง
เส้นลายนิ้วมือมักพบ ulnar loopมากกว่า
ปกติและพบ distal triradius ในฝ่ามือ
ทางเดินอาหารอุดตัน ที่พบบ่อยคือ duodenum stenosis
Hypothyroidism
ร่างกายเจริญเติบโตช้า
Polycythemia
ความผิดปกติเกี่ยวกับตา เช่น ต้อกระจก ต้อหิน ตาเข สายตาสั้น
ความผิดปกติเกี่ยวกับหู เช่น ช่องรูหูเล็ก มีปัญหาการได้ยิน
อวัยวะเพศของผู้ชายอาจเล็กกว่าปกติ พัฒนาการทางเพศช้า
การติดเชื้อ โดยเฉพาะระบบทางเดินหายใจเกิดง่ายกว่าเด็กทั่วไป
หัวใจพิการแต่กําเนิด
การรักษา
การกระตุ้นและส่งเสริมพัฒนาการให้เหมาะสมตาม
วัยตั้งแต่อายุยังน้อย(early stimulation)
การรักษาโรคทางกายอื่นๆที่มีร่วมด้วย คือ โรคหัวใจระบบทางเดินอาหารอุดกั้น ภาวะฮัยโปไทรอยด์และอื่นๆ
การให้คําปรึกษาแนะนําด้านพันธุกรรม
Guillain Barre ‘s Syndrome
กลุ่มอาการของโรคที่เกิดจากการบวมักเสบของระบบประสาทส่วนปลายหลายๆเส้นอย่างเฉียบพลัน (Polyradiculoneuropathy) ที่เกิดขึ้นหลังจากมีการติดเชื้อในร่างกาย
อาการและอาการแสดง
Sensation > เริ่มมีอาการเหน็บชา เจ็บ และปวดโดยเฉพาะปลายแขนปลายขา ไหล่ สะโพก และโคนขา และอาจรุนแรงต้องให้ยาแก้ปวด แล้วจึงมีอาการอ่อนแรงชา สูญเสียreflex
motor > กล้ามเนื้ออ่อนแรง (Flaccid motor paralysis)
ทั้งสองข้างสมดุลกัน
อาการของประสาทสมอง โดยเฉพาะส่วนใบหน้า ประสาทสมองคู่ที่ 7 (Facaial nerve)
อาการลุกลามของประสาทอัตโนมัติ
การรักษา
การรักษาด้วยการเปลี่ยนถ่ายพลาสมา
การรักษาด้วย Intravenous Immunglobulin (IVIG)
วินิจฉัยการพยาบาล
เสี่ยงต่อการเกิดการหายใจไม่เพียงพอจากกล้าม
เนื้อช่วยหายใจอ่อนแรงอย่างเฉียบพลัน
เสี่ยงต่อการขาดสารอาหารจากไม่สามารถช่วย
ตนเองจากกล้ามเนื้ออ่อนแรงอย่างสมบูรณ์
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการไม่เคลื่อนไหวจากกล้ามเนื้ออ่อนแรงทําให้สูญเสียความสามารถในการดูแลตนเอง
ทุกข์ทรมานจากอาการปวดกล้ามเนื้อ
หลักการพยาบาลในระยะเฉียบพลันและต่อเนื่อง
Check vital sign โดยเฉพาะ RR ต้องมีการตรวจวัด vital capacity , tidal volume
หรือ minute volume
ให้ออกซิเจน ถ้ามีภาวการณ์หายใจไม่พอจําเป็นต้องใส่ท่อช่วยหายใจพร้อมเครื่องช่วยหายใจ
ติดตามประเมินการเคลื่อนไหว กําลังของกล้ามเนื้อ การรับรู้สัมผัส สภาวะของmotorsensory และ cranial nerve ช่วยเหลือฟื้นฟูสภาพ Observe อาการแทรกซ้อนจากการจํากัดการเคลื่อนไหว
ดูแลปัญหาการขาดสารอาหาร เนื่องจากผู้ป่วยจะมีน้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว ต้องการพลังงานในการหย่าเครื่องช่วยหายใจ ทําให้ได้รับอาหารไม่เพียงพอ
สังเกตอาการปวดตามกล้ามเนื้อ
ประคับประคองด้านจิตใจ ส่งเสริมการมองโลก
ในแง่ดีสําหรับผู้ป่วย