Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Sociaal netwerk & persoonlijke relaties - Coggle Diagram
Sociaal netwerk & persoonlijke relaties
vormkenmerken
Criteria
:
verschillende relatiedomeinen
regelmatig contact
relatie is belangrijk
Omvang
:
7% klein, 58% middel, 35% groot netwerk
vrouwen gemiddeld grotere netwerken
omvang neemt af met leeftijd
kleiner met lage opleiding dan gemiddeld of hoog
met partner groter dan zonder
Diversiteit
:
Aandeel verwanten/niet-verwanten
Ca. 2/3 verwanten, ouderen en lage ses meer
Kleine netwerken meer verwanten.
Kinderloos kleiner, verschil alleen door geen kinderen
Mensen in de buurt belangrijk voor praktische hulp
Helft netwerk binnen 10 min. reizen
ca. 41% kinderen of familie
1/3 ouderen geen familie in de buurt
kwart ouderen alle contacten in de buurt
alleenstaande ouderen in grote steden klein buurtnetwerk
Inhoudskenmerken
Steun uitwisselen
:
Instrumenteel:
praktisch
vooral ontvangen voor alle groepen
geven: vooral mannen, jongere ouderen en hoge status
Emotioneel
vaker en meer uitwisseling dan instrumenteel
meer door vrouwen en jongere ouderen
meer door hogere klassen
Partnerrelatie: intensiefste uitwisseling steun
Kinderen: tweede plaats, meer emotionele steun
Familie en buren: instrumentele steun
Vrienden, broers en zussen: emotionele steun
2 principes:
voorkeur voor steun van mensen nabij
sommige relaties meer geschikt voor praktische steun
Reprociteit
:
balans geven/ontvangen
meer bij emotionele steun dan instrumenteel
vooral bij kinderen en familie uit balans
maar ook bij mensen uit de buurt
steun geven in verleden: grotere kans op steun krijgen.
Levensloopperspectief
Theorieën
:
Netwerk als
konvooi van relaties
:
veranderingen door verschillende rollen
Socio-emotional selectivity theory
:
twee doelen:
instrumentele doelen
emotionele doelen
Laatste belangrijker voor ouderen,
relaties periferie vervallen.
Veranderingen op oudere leeftijd
:
ouderen: kleiner netwerk
veranderingen gaan echter niet snel
verlies aan relaties niet volledig gecompenseerd
minder vaak contact, maar wel meer steun ontvangen
concentratie op kern netwerk (
SEST
)
veranderingen door levensgebeurtenissen (
konvooi
)
verweduwing: 2,5 jaar vooral emotionele steun
slechts kwart ontwikkelt nieuwe relaties
voor mannen moeilijker
nieuwe partnerrelatie
oudere 1e huwelijk betere relatie dan andere relatietypen.
gezondheidsproblemen partner: minder huwelijkskwaliteit, kleiner sociaal netwerk, minder steunuitwisseling
Transities:
grootouderschap
verhuizing
pensionering
Gezondheid
Beter: groter netwerk, meer steun geven
Goed netwerk: betere gezondheid
groter netwerk en/of veel emotionele steun:
minder depressiviteit
minder eenzaamheid
klein netwerk vooral slecht voor mannen
Slechte gezondheid: meer steunbehoefte
praktische steun wordt zorg
Informele zorg
door mantelzorgers, vooral partners en kinderen
gemiddeld 4 relaties met zorgpotentieel
14% netwerkrelaties zorgpotentieel en in de buurt
persoonlijke verzorging, huishouden
ca. helft ouderen alleen informele zorg
vijfde ook formele zorg
hoge belasting, vooral voor partners
kinderen nu vaker verdelen i.p.v. 1 centrale verzorger
kinderen in lage milieus vaker mantelzorger
wonen dichter bij, ouders verwachten meer
Eenzaamheid
Ervaren tekort aan bepaalde kwantiteit en kwaliteit van persoonlijke relaties
emotionele eenzaamheid: gemis hechte band, intimiteit
sociale eenzaamheid: gebrek sociale inbedding
Eenzame ouderen:
vaker geen partner, kleine netwerken, minder vaak contact, minder emotionele steunuitwisseling
vaker bij 75 jaar en ouder, door verlies partner, soc. netwerk, gezondheid etc.
verlies partner: langer emotioneel eenzaam bij gezondheidsproblemen en negatief zelfbeeld
sociale eenzaamheid verandert pas in jaren daarna
met partner: meer eenzaam bij tweede relatie, meer bij vrouwen
Meer eenzaam bij partner met gezondheidsproblemen, meer bij vrouwen
Interventies
:
Oplossingsrichtingen (combinaties mogelijk):
verbetering netwerk
aanpassing wensen en behoeften
andere betekenis geven aan situatie
Interventies:
sociaal-culturele activering
(contactrijker maken omgeving)
persoonlijke activering
(bewustmaking houding en gedrag)
cursus, gespreksgroep, therapie
gericht op samenleving, buurt of wijder
(woongroepen, meer-generatiewoningen, nabuurschap)
In de 21e eeuw
Verschillende mogelijkheden voor verschillende cohorten
(bijv. vrouwen m.b.t. opleiding en beroep)
Nieuwe generatie ouderen:
hoger opgeleid, langer gewerkt, later verweduwd
vaker chronische aandoening, maar minder ingrijpend
actiever als vrijwilliger, netwerken groter en diverser
vriendschappen belangrijker, vaker scheiging en samengestelde gezinnen
toename gebruik internet en gebruik sociale media