Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคของทางเดินระบบปัสสาวะ - Coggle Diagram
โรคของทางเดินระบบปัสสาวะ
ระบบขับถ่ายปัสสาวะ
ระบบขับถ่ายปัสสาวะส่วนบน
หน่วยไต
Renal corpuscle
Renal tubule
กรวยไต
ไต
ท่อไต
ระบบขับถ่ายปัสสาวะส่วนล่าง
กระเพาะปัสสาวะ
ท่อปัสสาวะ
Renal malformations ความผิดปกติของไต
ความผิดปกติในตำแหน่ง รูปร่างและOrientation
Ectopia
ภาวะไตอยู่ในตำแหน่งที่ผิดปกติ เช่น อยู่ในอุ้งเชิงกราน
อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
Malrotation
ภาวะที่ไตมี renal pelvis และ ureter อยู่ทางด้านหน้า
Fusion of kidneys or Horseshoe kidney
การเชื่อมกันตรงกลางระหว่างเนื้อไตทั้งสองข้าง
ความผิดปกติใน differentiation
ความผิดปกติในปริมาณของเนื้อไต
Supernumerary kidney
ภาวะที่มีจำนวนไตมากกว่าสอง
ไตชั้นที่เกินแยกออกจากไตปกติหรือเรียกภาวะไตแฝด ที่ไตสองส่วนอยู่ติดแน่นเป็นไตเดียว
Hypolasia
ภาวะไตมีขนาดเล็กกว่าปกติมากกว่าร้อยละ 50
จำนวน renal lobule และ calyx ลดลงแต่เนื้อไตไม่มีความผิดปกติ
Agenesis ไตฝ่อหรือภาวะไม่มีเนื้อไต
อาจจะเป็นได้ข้างเดียวหรือสองข้าง
Potter's syndrome เกิดจากทารกในครรภ์อยู่ในภาวะขาดน้ำคร่ำ การแบ่งเซลล์ผิดปกติ เป็นสาเหตุให้ทารกเสียชีวิต
รูปร่างผิดปกติ โก่ง บิด ข้อเคลื่อน
Potter's facies หูติดต่ำ ผิวหนังย่น จมูกงุ้ม คางเล็ก
Renal cystic diseases โรคถุงน้ำที่ไต
Polycystic kidney disease
Adult type
พบได้บ่อย เป็นทั้งสองข้าง ไตมีขนาดใหญ่ขึ้น
ผิวนอกตะปุ่มตะป่ำ หน้าตัด cyst ขนาด 3-4 เซนติเมตร
ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์แบบ autosomal dominant
Infantile type
พบได้ตั้งแต่ทารกแรกคลอด
ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์แบบ autosomal recessive
ไตมีขนาดใหญ่ ผิวนอกเรียบหน้าตัดพบ cyst ทั้งที่ cortex และ medulla ทำให้เนื้อมีลักษณะพรุนแบบฟองน้ำ
Medullary cyst
Medullary sponge kidney
พบในผู้ใหญ่ ไตยังทำงานปกติ
ถุง collecting tubule ของ medulla มีขนาดใหญ่ขึ้น
Uremic Medullary cystic disease
ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ มักมีอาการตั้งแต่เด็ก
พบ cyst อยู่บริเวณ medulla
มี cortical tubular atrophy และinterstitial fibrosis ซึ่งเป็นสาเหตุของภาวะไตวาย
เป็นรอยโรคที่อาจเป็นพันธุกรรม การเจริญผิดปกติ มักเกิดปัญหาในการวินิจฉัยแยกจากเนื้องอกของไต
Simple cyst
อาจพบ cyst เดียวหรือหลายอัน อาจจะเล็กหรือใหญ่
พบในบริเวณ cortex เกิด dilatation ของ tubule อาจจะทำให้มีเลือดออกหรือ calcification ในภายหลัง
Glomerular diseases โรคไตอักเสบ
พยาธิสภาพที่ไม่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน
พบได้บ่อยคือ โรคไตจากเบาหวาน เช่นการใช้ยากลุ่มซัลโฟนิลยูเรีย ทำให้เกอดภาวะโซเดียมในเลือดต่ำจึงเกิดภาวะขาด ADH การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ ความดันโลหิตสูง การติดเชื้อในกระแสเลือด
กลไกการเกิด
การกรองเพิ่มขึ้น
กล้ามเนื้อเรียบนำเลือดเข้าโกลเมอรูลัส มีระดับน้ำตาลภายในเซลล์ลดลง
ขาดพลังงานในการหดตัว เกิดการขยายตัวของหลอดเลือด เลือดจึงไหลเวียนไปกรองที่ไตเพิ่มขึ้น
การเปลี่ยนแปลงกลไกการทำงานของ Renin
พบ prorenin เพิ่มขึ้น และการหลั่งเรนินเข้าสู่กระแสเลือดลดลง
เกิดภาวะ hyperkalemia ภาวะกรดเกินและภาวะน้ำเกินตามมา
พยาธิสภาพที่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน
การอักเสบภายนอกไตมีผลต่อไต ส่วนใหญ่เป็นภาวะภูมิแพ้ตนเอง
Tubulo-interstitial diseasesโรคไตอักเสบเรื้อรัง
Acute interstitial nephritis โรคไตวายเฉียบพลัน
พบ interstitial edema(การบวมนอกเซลล์) ร่วมกับ leukocytic infiltration และ tubular necrosis
Chronic interstitial nephritis โรคไตวายเรื้อรัง
พบ interstitial fibrosis, tubular atrophy และ mononuclear cell infiltration
Tubular diseases
โรคที่สำคัญ Acute tubular necrosis(ATN)
ภาวะที่มีการถูกทำลายอย่างเฉียบพลับของ Renal tubule การขาดเลือไปเลี้ยงไตเป็นเวลานาน
ชนิดของ Acute tubular necrosis
Nephrotoxic type :ได้รับสารพิษ
Ischemic type :shock
ระยะที่เกิด
ระยะที่ 2 Diuretic phase tubular cell ที่ตายมีการสลายและสร้างใหม่ เซลล์ใหม่ไม่สามารถดูดน้ำกลับได้ ปัสสาวะจึงออกมาก
ระยะที่ 3 Recovery phase tubular cell สามารถดูดกลับน้ำได้ปกติ ปัสสาวะจึงมีปริมาณปกติ
ระยะที่ 1 Oliguric phase มีการตายของ renal tubule ทำให้ renal call หลุดมาอุดตันทางเดินปัสสาวะ ปัสสาวะออกน้อยและมีอาการบวม
Urinary tract infection ภาวะติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
กรวยไตอักเสบ Pyelonephritis
Acute Pyelonephritis
เกิดทันทีและรุนแรง มีอาการไตบวมโตมีเลือดคั่งมากขึ้น
รายที่รุนแรง เช่น ผู้ป่วยโรคเบาหวาน หรือในรายที่มีการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะร่วมด้วย
Chronic Pyelonephritis
เป็นการอักเสบไม่รุนแนง ไตมีขนาดเล็กลงผิวขรุขระ มักเกิดจากการควบคุมสาเหตุของโรคไม่ได้ เช่น นิ่วในไตเรื้อรัง
นิ่วในทางเดินปัสสาวะ
ปัสสาวะน้อย ตกตะกอนมากทำให้เกิดการคั่งของปัสสาวะ
Nephrocalcinosis โรคนิ่วในไต
ภาวะที่มีแคลเซียมสะสมในเนื้อไต สาเหตุจากมีแคลเซียมมากเกินไป
Urinary tact obstruction ภาวะที่มีการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ
สาเหตุ
การอุดกั้นจากรอยโรคที่เกิดขึ้นภายหลัง
ความผิดปกติของระบบประสาทที่ควบคุมการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ
ความพิการแต่กำเนิด
ผล
ทางเดินปัสสาวะส่วนที่อยู่เหนือตำปหน่งที่มีการอุดตันขยายตัว
มีโอกาสเกิดนิ่วในไตและติดเชื้อเพิ่มขึ้น
Hydronephrosis ภาวะไตเสื่อมมีน้ำคั่ง
สาเหตุจากการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ
ภาวะมี dilatation ของ renal pelvis และ Calyx ร่วมกับมี Progressive atrophy ของเนื้อไต
ความผิดปกติในส่วน Ureter
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ Cystitis
เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย มักเกิดในผู้หญิง เนื่องจากท่อปัสสาวะสั้น
สาเหตุ
การกลั้นปัสสาวะ
มีสิ่งแปลกปลอมในท่อทางเดินปัสสาวะ
เกิดการอักเสบของท่อปัสสาวะ
Vesicoureteral reflux
ความผิดปกติที่เกิดจากการไหลย้อนกลับของน้ำปัสสาวะ
สาเหตุ
การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
พันธุกรรม
ความผิดปกติของ sphincter
การทำศัลยกรมทางการแพทย์
Ureteric Obstruction
สาเหตุ
นิ่วที่หลุดมาจากส่วนของไต
หลอดไตตีบ
เนื้องอกของ Ureter หรืออวัยวะใกล้เคียง
ท่อปัสสาวะอักเสบ Urethritis
สาเหตุ
โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
จากเชื้ออื่นๆ เช่น เริม ซิฟิลิส
ติดเชื้อจากโรคหนองใน
การติดเชื้อที่ไม่ใช่จากเพศสัมพันธ์
เชื้อ E. coli(Staphylococcus) or Pseudomonas อาจติดต่อผ่านทางลำไส้ ไตหรืองกระเพาะปัสสาวะ
การบาดเจ็บของท่อปัสสาวะจากการสวนปัสสาวะ
อาการ
การบาดเจ็บ อักเสบ บวมของเซลล์เยื้อเมือกบุท่อปัสสาวะ
อาการของผู้ชาวย อาจจมีหนองออกจากปลายท่อปัสสาวะ คลำได้ต่อมน้ำเหลืองขาหนีบโต เจ็บข้างเดียวหรือสองข้าง
พยาธิสภาพที่สำคัญ
เนื้องอก
vesicoureteral reflux
การอุดกั้น