Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 10 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาเซลล์เจริญผิดปกติ - Coggle Diagram
บทที่ 10 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาเซลล์เจริญผิดปกติ
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน (acute lymphoblastic leaukemia)
พบบ่อยในเด็ก
ช่วงอายุ 2-5 ปี
ความหมาย เม็ดเลือดขาว
Leukemia มะเร็งระบบโลหิต เกิดจากเซลล์ต้นกำเนิดแบ่งตัวผิดปกติ ไม้สามารถ differentiat ไปเป็นเซลล์แก่ได้
เม็ดเลือดขาวอ่อนมากขึ้น เม็ดเลือดแดงและเกร็ดเลือดลดลง ซีด ติดเชื้อง่าย เซลล์ผิดปกติเข้าสู่กระแสเลือดในรูปเม็ดเลือดขาวตัวอ่อน มะเร็งที่พบบ่อยคือมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน
แบ่ง 2 ชนิด
T-cell lymphoblastic leukemia
B-cell lymphoblastic leukemia
ส่วนหญ่พบ
ชนิดของมะเร็งเม็ดเลือดขาว
มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL
พบได้ทุกช่วงอายุ
พบบ่อยในเด็กอายุ 2-5 ปี
มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด AML
พบในผู้ใหญ่มากกว่าในเด็ก เจอน้อย พบในผู้ชายบ่อยกว่าผู็หญิง
มะเร็งเม็ดลือดขาวเรื้อรัง CLL
พบได้บ่อยในผู้ใหญ่ มีความชุกของโลกมากขึ้นตามอายุ
มะเร็งเม็ดลือดขาวเรื้อรัง CML
พบได้น้อย พบได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ 80 เปอร์เซ็นต์ พบในเด็กอายุมากกว่า 4 ปี
สาเหตุ
ส่วนใหญ่ไม่ทราบแน่ชัด
พันธุกรรม
ดาวน์ซินโดรม มีความเสี่ยงต่อมะเร็งชนิด ALL , AML มากกว่าคนปกติ
ครอบครัวมีสมาชิกเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน
ในฝาแฝดเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน
สิ่งแวดล้อม
มีประวัติได้รับสีไออนไนซ์
มีประวัติได้รับยาเคมีบำบัดรักษามะเร็งชนิดอื่นมาก่อน
สัมผัสสารเคมีที่เป็นพิษบางชนิด สารเบนซิน สารฟอร์มาลดีไฮด์
อาการ
เบื่ออาหาร ซีด น้ำหนักลด อ่อนเพลีย มีไข้
เลือดออกง่ายจากเกร็ดเลือดต่ำ
เม็ดเลือดขาวไปเบียดบังตามอวัยวะเกิดก้อนขึ้น ขาหนีบ ต่อมน้ำเหลือง ขา คอ ตับ ม้ามโต
การวินิจฉัย
เจาะเลือดหาเซลล์เม็ดเลือดขาวตัวอ่อน
เจาะไขกระดูกเพื่อยืยันว่ามีการแบ่งตัวผิดปกติในไขกระดูก
มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma)
เป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกัน
อวัยวะที่เกี่ยวกับต่อมน้ำเหลือง
ม้าม
ไขกระดูก
ต่อมทอนซิล
ต่อมไทมัส
อวัยวะเหล่านี้ประกอบไปด้วยน้ำเหลืองมีหน้าที่นำสารอาหารและเซลล์เม็ดเลือดขาวไปยังส่วนต่างๆทั่วร่างกาย
ตำแหน่งที่พบบ่อย คือต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ
มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดฮอดจ์กิน (Hodgkin lymphoma)
ต่อมน้ำเหลืองโตมาเป็นปี ไม่มีอาการเจ็บปวด พบ Reed-sternberg cell
มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนอนฮอดจ์กิน (Non-Hodgkin lymphoma)
อาการเร็วและรุนแรง มีก้อนที่ช่องท้อง อก ระบบประสาท
Burkitt Lymphoma
ต้นกำเนิดมาจาก B cell แทรกกระจายในเนื้อเยื่อ
การวินิจฉัย
ตัดชิ้นเนื้อเพื่อตรวจ
ตรวจไขกระดูก
CT scan
MRI
Bone scan
PET scan
อาการเริ่มต้น
คลำพบก้อนไม่มีอาการเจ็บ
มีการติดเชื้อจะมีอาการเจ็บที่ก้อน
มีไข้ เหงื่อออกมากตอนกลางคืน เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ไอเรื้อรัง หายใจไม่สะดวก ปวดศีรษะ
อาการระยะลุกลาม
ซีด มีเลือดออก
ถ้ามีก้อนในช่องท้อง ท้องอืด อาหารไม่ย่อย ท้องโต
แนวทางรักษาในปัจจุบัน
ใช้ยาเคมีบำบัด
การฉายรังสี
รักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด
มะเร็งไต (Nephroblastoma)
เนื้อไตชั้นพาเรนไคมาเจิญผิดปกติกลายเป็นก้อนเนื้อ มีขนาดใหญ่ คลำได้ทางหน้าท้อง
ไม่ให้คลำบ่อย อาจทำให้ก้อนแตก
นิวโรบลาสโตมา
เนื้องอกชนิดร้ายแรงพบบ่อยในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี
ต้นกำเนิดมาจากเซลล์ประสาท สามารถเกิดบริเวณที่มีเนื้อเยื่อ Sympathetic nerve
อาการ
มีก้อนในท้อง ท้องโต ปวดท้อง ตาโปนมีรอยช้ำรอบตา มีไข้ ปวดกระดูก พบก้อนครั้งแรกคือต่อมหมวกไต อัตราตายสูง
รักษาด้วยยาเคมีบำบัด
ระยะชักนำให้โรคสงบ
ให้ยาเพื่อทำลายเซลล์ในเวลาอันสั้นใหเมากที่สุด ใช้เวลา 4-6 สัปดาห์
Vincristine
Adriamycin
L-Asparaginase
ระยะให้ยาแบบเต็มที่
ให้ยาหลายชนิดรวมกัน 4 สัปดาห์
Metrotrexate
6-MP
Cyclophosephamide
ระยะป้องกันโรคเข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง
ให้ยาเพื่อป้องกันไม่ให้โรคลุกลามเข้าสู่ประสาทส่วนกลาง
Metrotrexate
Hydrocortisone
ARA-C
ระยะควบคุมโรคสงบ
ควบคุมรักษาโรคอย่างถาวร
6-MP รับประทานทุกวันร่วมกับMetrotrexate
การรักษาประคับประคอง
การรักษาทดแทน
ให้เลือดเพื่อให้ระดับฮีโมโกลบินไม่น้อย 7-8 กรัม/ดล.
การรักษาด้วยเกร็ดเลือด
หากผู้ป่วยเกร็ดเลือดต่ำต้องให้เกร็ดเลือดก่อนการให้ยา
วิธีการให้ยาเคมีบำบัด IT IM IV
ทางช่องไขสันหลัง intrathecal
ทางกล้ามเนื้อ ระวังเลือดออก
ทางหลอดเลือดดำระวัง Extra vasation
เคมีบำบัดที่ใช้บ่อย
Cyclophosphamide และ Ifosfamide
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวจับกับดีเอ็นเอของเซลล์มะเร็งทำให้เพิ่มจำนวนไม่ได้
ผลข้างเคียง
การตกค้างของยาในกระเพราะปัสสาวะ เกิด Hemorrhagic cystitis
แพทย์จึงรักษาให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำทางหลอดเลือดดำที่มากพอ Hydration ร่วมกับยา Mesna
Methotrexate
รักษามะเร็งยับยั้งการสร้างDNA และ RNA มีฤทธิ์กดการเริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง มีภาวะแทรกซ้อนที่ตับและไต แพทย์จึงติดตาม BUN Cr.
เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน เยื่อบุช่องปากอักเสบ
Mercaptopurine(6-MP)
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน ยับยั้งการสร้างPurine ยับยั้งการสร้างกรดนิวคลีอิก กลับไปรับประทานต่อที่บ้าน
L-asparaginase
รักษามะเร็ง ALL โอกาสเกิดแพ้สูง ยามีผลต่อตับอ่อน มีผลทำให้น้ำตาลสูง
การดูแลเด็กที่ได้รับยาเคมีบำบัด
เกิดการรั่วซึมออกนอกหลอดเลือด ปวด แสบร้อน บวม
ดูแลโดยการประคบเย็น ประมาณ 20 นาที ทำซ้ำ 4 ครั้ง ช่วง 1-2 วันแรก
ondasetron
ป้องกันอาการคลื่นไส้ อาเจียน
Bactrim
ป้องกันการติดเชื้อฉวยโอกาส
วิธีกิน กินหลังอาหารทันที กินพร้อมนม หรือดื่มน้ำตามมากๆ กิน ศุกร์ เสาร์ อาทิตย์