Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 11, นางสาวไพลิน ล้อเจริญ เลขที่64 62111301066 - Coggle Diagram
บทที่ 11
สไปนา ไบฟิดา (Spina Bifida)
สาเหตุ
อาจเกิดจากมารดามีการติดเชื้อไวรัสในขณะตั้งครรภ์ ในระยะ 3เดือนแรก
ภาวะทุพโภชนาการและมารดาที่อายุน้อยหรือมากเกินไป
พยาธิ
ความผิดปกติในการสร้างรอยต่อของกระดูกของเอมบริโอปดาห์ที่ 10 จะทำให้ส่วนตัวของกระดูกหรือส่วนโค้งของกระดูกสันหลังปิดไม่หมด
การวินิจฉัย
ตรวจพบ Alphafetoprotienในนํ้าครํ่าสูง
การตรวจร่างกายทารกพบความผิดปกติ
การรักษา
ผ่าตัดเย็บปิดถุงที่ยื่นออกมา
วินิจฉัยการพยาบาล
อาจเกิดการติดเชื้อ เนื่องจากถุงนํ้าแตก
จัดท่านอนตะแคงหรือนอนควํ่า
ไม่นุ่งผ้าอ้อม
ดูแลถุงนํ้าให้ชุ่มชื่น ระวังไม่ให้เกิดแผล
หมั่นตรวจการฉีกรั่ว
ประเมินการติดเชื้อ
อาจมีการติดเชื่อของระบบทางเดินปัสสาวะ
เนื่องจากการคั่งของนํ้าปัสสาวะ
ทำ Crede’manuever ทุก 2-4 hr
ทำความสะอาดทุกครั้งหลังขับถ่าย
ให้ยา Antibiotic ตามแผนการรักษา
มีกล้ามเนื้อแขนขาอ่อนแรงจากการกดเบียดเส้นประสาทไขสันหลัง
ทําPassive Exercise ให้ผู้ป่วย
สอนผู้ปกครองในการกระตุ้นการเคลื่อนไหวของผู้ป่วย
สังเกตอาการอ่อนแรงของแขนขา ควบคุมการขับถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ
ท่อระบบประสาทผิดปกติ ทำให้รอยต่อของกระดูกสันหลังไม่เชื่อมติดกัน
การพยาบาลหลังผ่าตัด
จัดท่านอนตะแคงหรือควํ่าไม่นุ่งผ้าอ้อม
ดูแลทำความสะอาดแผล
ดูแลให้ยา Antibiotic / check V/S
ภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด
วัดสัญญาณชีพ ทุก 2-4 hr
เฝ้าระวังและสังเกตภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญคือแผลติดเชื่อและ Hydrocephalus
วัดเส้นรอบศีรษะทุกวันเพื่อประเมินภาวะHydrocephalus
บริหารแขนขา/ เปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ
Cerebral Palsy โรคสมองพิการ
อาการ
กลุ่มเกร็ง (Spastic) มีความผิดปกติครึ่งซีกหรือทั้งตัว ทำให้ควบคุมกล้ามเนื้อ คอ ลำตัว และแขนขาไม่ได้
กลุ่มเคลื่อนไหวผิดปกติ (Dystonia) อยู่ไม่นิ่ง แสดงสีหน้า คอบิด แขนงอ การกระตุกอย่างรวดเร็ว คล้ายอาการขว้างลูกบอล
สาเหตุ
ระยะก่อนคลอด มารดาขณะตั้งครรภ์
เลือดออกทางช่องคลอด ขาดสารอาหาร มารดามีภาวะชักหรือมีภาวะปัญญาอ่อน การเกิดก่อนกำหนด การเกิดนํ้าหนักตัวน้อย การใช้ยาบางชนิด มารดาได้รับอุบัติเหตุหรือเกิดการติดเชื้อ
ระยะคลอด
สมองขาดออกซิเจน ได้รับอันตรายจากการคลอด คลอดยาก รกพันคอ คลอดท่าก้น ใช้คีมดึงเด็ก
ระยะหลังคลอด
กระทบกระเทือนที่ศีรษะ ตัวเหลืองเมื่อแรกเกิด เส้นเลือดที่สมองผิดปกติ การขาดออกซิเจนจากการจมนํ้า การติดเชื้อบริเวณสมอง
วินิจฉัยการพยาบาล
การเคลื่อนไหวของร่างกายบกพร่องเนื่องจากมีความบกพร่องของระบบประสาท
ขาดการดูแลตนเองเนื่องจากความบกพร่องทางด้านร่างกาย
ได้รับสารอาหารน้อยกว่าความต้องการของร่างกายเนื่องจากปัญหาการให้อาหารและความบกพร่องทางร่างกาย
มีความบกพร่องในการสื่อสารด้วยวาจาเนื่องจากสูญเสียการได้ยิน/ระบบประสาทบกพร่อง
เสี่ยงต่อการมีพัฒนาการช้ากว่าวัยเนื่องจากความบกพร่องของระบบประสาท
สมองส่วนที่ควบคุมกล้ามเนื้อเกิดความ
ผิดปกติเกี่ยวกับท่าทางการทรงตัวการเคลื่อนไหว
การรักษา
ให้ยาคลายกล้ามเนื้อ /ทำกายภาพบำบัดของกล้ามเนื้อแขน ขา หรือลำตัว
ให้ early stimulation ให้สมองส่วนที่ไม่เสียหายได้พัฒนา
แก้ไขความผิดปกติของการรับรู้และระบบประสาท
ให้คำแนะนำผู้ปกครองในการดูแลเด็กในชีวิตประจำวันและส่งเสริมให้ฝึกทักษะการใช้ส่วนต่างๆของร่างกายตามความสามารถและศักยภาพ
Guillain Barre ‘s Syndrome
วินิจฉัยการพยาบาล
เสี่ยงต่อการเกิดการหายใจไม่เพียงพอจากกล้ามเนื้อช่วยหายใจอ่อนแรงอย่างเฉียบพลัน
เสี่ยงต่อการขาดสารอาหารจากไม่สามารถช่วยตนเองจากกล้ามเนื้ออ่อนแรงอย่างสมบูรณ์
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการไม่เคลื่อนไหว จากกล้ามเนื้ออ่อนแรงทำให้สูญเสียความสามารถในการดูแลตนเอง
ทุกข์ทรมานจากอาการปวดกล้ามเนื้อ
ขาดการติดต่อสื่อสารกับบุคคลอื่นๆจากการไม่สามารถพูดได้
ผู้ป่วยและญาติกลัว วิตกกังวล ท้อแท้ กับอาการของโรคที่เป็นจากการขาดความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับโรคและการปฏิบัติตัว
หลักการพยาบาลในระยะเฉียบพลันและต่อเนื่อง
Check vital sign โดยเฉพาะ RR ต้องมีการตรวจวัด vital capacity , tidal volumeหรือ minute volume
ให้ออกซิเจน ถ้าหายใจไม่พอจำเป็นต้องใส่ท่อช่วยหายใจพร้อมเครื่องช่วยหายใจ
ติดตามประเมินการเคลื่อนไหว กำลังของกล้ามเนื้อ การรับรู้ สภาวะmotorsensory และ cranial nerve ช่วยเหลือฟื้นฟูสภาพ Observe อาการแทรกซ้อนจากการจำกัดการเคลื่อนไหว
ดูแลปัญหาการขาดสารอาหาร เนื่องจากผู้ป่วยจะมีนํ้าหนักลดลงอย่างรวดเร็ว ต้องการพลังงานในการหย่าเครื่องช่วยหายใจ ทำให้ได้รับอาหารไม่เพียงพอ
สังเกตอาการปวดตามกล้ามเนื้อ
ประคับประคองด้านจิตใจ ส่งเสริมการมองโลกในแง่ดีสำหรับผู้ป่วย
การรักษา
รักษาด้วยการเปลี่ยนถ่ายพลาสมา (Plasma Exchange หรือPlasmapheresis)
รักษาด้วย Intravenous Immunglobulin (IVIG) สะดวกและง่ายกว่า และมีความเสี่ยงน้อยกว่าการแลกเปลี่ยนพลาสม่า ข้อเสียคือแพงและมีโอกาสเป็นซํ้าได้มากกว่า plasmapheresis
การรักษาแต่เนิ่นๆ ภายใน2-4 สัปดาห์หลังจากเริ่มมีอาการครั่งแรกจะสามารถช่วยชีวิตได้เร็วขึ้น
อาการ
Sensation เริ่มมีอาการเหน็บชาอาจเริ่มด้วยอาการคล้ายเป็นตะคริวที่ส่วนปลาย และอาจรุนแรงต้องให้ยาแก้ปวด แล้วจึงมีอาการอ่อนแรง ชา สูญเสีย reflex
motor จะเริ่มต้นที่ขารวมไปถึงกล้ามเนื้อที่ช่วยในการหายใจจะทําให้หายใจล้มเหลว รายที่ไม่รุนแรงอาจเกิดแค่ปลายเท้าตกเท่านั้น
อาการของประสาทสมอง มีอัมพาตของหน้า ปิดตา และปากไม่สนิท ความผิดปกติของการแสดงสีหน้า7 (Facial nerve),9(Glossophryngeal nerve) , 10 (Vagus nerve) ผู้ป่วยจะมีอาการกลืน พูด และหายใจลำบาก
อาการลุกลามของประสาทอัตโนมัต เกิดความผิดปกติส่วน medulla oblongataพบบ่อยในผู้ป่วย GBSได้แก่ หัวใจเต้นผิดจังหวะ ความดันโลหิตไม่คงที่ หัวใจเต้นช้าหรือเร็ว เหงือออก ปัสสาวะคั่ง และท้องอืดจาก paralytic ileus
เกิดจากการบวมอักเสบของระบบประสาทส่วนปลายหลายๆเส้นอย่างเฉียบพลัน(Polyradiculoneuropathy) ที่เกิดขึ้นหลังจากมีการติดเชื้อในร่างกาย
Hydrocephalus ภาวะนํ้าคั้งในโพรงสมอง
สาเหตุ
การสร้างหรือการผลิตนํ้าไขสันหลังมากผิดปกติ
การอุดกันการไหลเวียนของนํ้าหล่อสมองและไขสันหลัง
ความผิดปกติในการดูดซึมนํ้าไขสันหลัง
อาการ
ศรีษะโต/ หัวบาตร (cranium enlargement)
เด็กเล็กที่กระหม่อมยังไม่เปิดพบว่ากระหม่อมหน้าโป่งตึงกว่าปกติ(fontanelle bulging )
หนังศีรษะบางหรือศรีษะโป่งตึงเห็นชัดมากกว่าปกติ( enlargement &engorgement of scalp vein)
เสียงเคาะกะโหลกเหมือนหม้อแตก (macewensige Cracked pot sound)
อาการแสดงของความดันในกะโหลกศีรษะสูง (signs of increase intracranial pressure )
ตา2ข้างกรอกลงข้างล่าง setting -sun sign
ตาพล่าเห็นภาพซ้อน(diplopia)
รีเฟลกซ์ และ tone ของขา2 ข้าง ไวกว่าปกติ(hyperactive reflex)
พัฒนาการช้ากว่าปกติ(delay developement)
การวินิจฉัย
Transillumination test
Ventriculography
CT scan
Ultrasound
Head Circumference
การรักษา
ผ่าตัดเปลี่ยนทางเดินนํ้าไขสันหลัง (Shunt)
Ventriculo-peritoneal Shunt (V-P Shunt)
การให้ยาลดการสร้างนํ้่าไขสันหลัง(Diamox)
การพยาบาล
ก่อนผ่าตัด
ความดันในกะโหลกศีรษะสูงจากการคั่งของนํ้าไขสันหลัง
ประเมินอาการความดันในกระโหลกศีรษะสูง
วัดเส้นรอบวงศีรษะทุกวันเวลาเดียวกัน
จัดท่านอนศีรษะสูง 15-30 องศา
แผลกดทับบริเวณศีรษะ
จัดให้นอนที่นุ่มๆ ใช้หมอนนุ่มรองศีรษะไหล่เปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ
รักษาความสะอาดของผิวหนัง
จัดปูที่นอนให้เรียบตึง
ตรวจสอบประเมินการเกิดแผลกดทับสมํ่าเสมอ
ภาวะขาดสารนํ้าและอาหาร
ดูแลให้รับนมนํ้าครั้งละน้อยๆโดยแบ่งให้บ่อยครั้ง
ขณะให้นมอุ้มท่าศีรษะสูงเสมอ
หลังให้นมจับเรอไล่ลม
หลังผ่าตัด
จัดท่านอนเพื่อป้องกันการกดทับลิ้นของท่อทางเดินนํ้าไขสันหลัง
สังเกตและบันทึกอาการและอาการแสดงของภาวะแทรกซ้อนหลังทำผ่าตัด
วัดและบันทึกสัญญาณชีพและประเมินอาการทางระบบประสาท
ดูแลรักษาความสะอาดบริเวณแผลผ่าตัด ตามแผนการรักษา
พลิกตะแคงตัวและเปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ เพื่อป้องกันการเกิดภาวะปอดอักเสบ
ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะอย่างถูกต้อง
วัดเส้นรอบท้อง หลังผ่าตัด 24 ชั่วโมงแรก เพื่อประเมินประสิทธิภาพการดูดซึมนํ้าไขสันหลังที่ระบายมาจากเวนตริเคล
วัดเส้นรอบวงศีรษะทุกวัน เพื่อประเมินประสิทธิภาพการทำงานของท่อระบายนํ้าไขสันหลัง
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาระบบประสาท
ชักจากไข้สูง (Febrile convulsion)
ชักสัมพันธ์กับมีไข้ ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อระบบประสาท
ชนิด
simple febrile seizure ชักทั้งตัว ช่วงเวลาสั้นๆ
complex febrile seizure ชักเฉพาะที่/ซํ้าซ้อน
สาเหตุ
ติดเชือในระบบต่างๆ ชักเมือมีไข้ 39 องศาเซลเซียส
การรักษา
ระยะกําลังชัก
ชักเกิน 5 นาที ต้องทำให้หยุดเร็วที่สุด โดยให้ยาระงับอาการชัก / ให้ยาลดไข้ เช็ดตัว (เน้นขณะชักห้ามให้ยาชนิดรับประทาน)
ระยะหลังชัก
ซักประวัติตรวจร่างกายโดยละเอียด ให้ยาป้องกันการชัก รับประทานทุกวันนาน 1-2 ปี
การพยาบาล
จัดท่านอนตะแคงศีรษะตํ่ากว่าลำตัว, ดูดเสมหะ /ไม่ผูกยึดหรือจับเด็กขณะชัก อาจเกิดข้อไหล่หลุด
ไม่ใส่ไม้กดลิ้นเข้าปากเด็กเพราะอาจทำให้ฟันหัก / ระวังอุบัติเหตุเกิดขณะมีอาการชัก
วัด v/s ทุก 4hr. / เช็ดตัวลดไข้ (tepid sponge)และให้ยาลดไข้
สังเกตและบันทึกระยะเวลาของการชักลักษณะการซัก
อาการแสดง
ตัวร้อน มึงงง กระสับกระส่าย ร้องกวน ชักตัวแข็งหรือตัวอ่อน ชักเกร็งหรือกระตุก ไม่รู้สึกตัว
โรคลมชัก (Epilepsy)
ยากันชัก
Benzodiazepine ทําให้ง่วง เดินเซ มีเสมหะ
Phenobarbital ทํา ให้ง่วงซึม เดินเซ
Phenytoin เซ ง่วงซึม เห็นภาพซ้อน ตากระตุก เหงือกหนา ซีดจาก Folic acid ตํ่า มีผื่น ผมขนดก
Valproic acid ง่วงซึม คลื่นไส้อาเจียน มือสั่น
การรักษา
ให้ Diazepam 0.2-0.4 มก./กก./นาที ทางหลอดเลือดดำ ถ้ายังไม่หยุดชัก ให้ยาอีกครั้ง
การวินิจฉัย
การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง เพื่อจําแนกชนิดและทราบตําแหน่งสมองที่ผิดปกติ
ชนิด
Generalized seizure
Tonic seizure เกร็งแข็ง ล้มลงถ้ายืนอยู่ / Clonic seizure กระตุกเป็นจังหวะ / Tonic clonic seizure (Grand mal) เกร็งก่อนแล้วกระตุก
Atonic seizureเสียความดึงตัวของกล้ามเนื้อ / Myoclonic seizureกล้ามเนื้อหดตัวระยะสั้นๆ / Absence seizure ตากระตุก / Infantile spamเด็กเล็ก 3 เดือน ถึง 2 ปี งอศีรษะ ลำตัว แขนขาเข้าหากันระยะสั้นๆ แล้วคลายคล้ายสะดุ้ง
Partial seizure
Simple partial seizure กระตุกหรือชาของแขนขา หน้า คอ ประมาณ 1-2 วินาที / Complex partial seizureชักเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
Partial seizure evolving to secondary generalize seizure ชักเกร็ง กระตุกทั่วตัว/
Unclassified epileptic seizure ไม่สามารถจัดกลุ่มได้
สาเหตุ
มีรอยโรคในเนื้อสมอง ทำให้เซลล์ประสาทหลั่งคลื่นไฟฟ้าสมองผิดปกติออกมาและไปมีผลต่ออวัยวะต่างๆ
อาการชักที่เกิดขึ้นซํ้าๆ อย่างน้อย 2 ครั้งขึ้น ไป
วินิจฉัยการพยาบาล
เสี่ยงต่อภาวะพร่องออกซิเจน เนื่องจากการชักเป็นเวลานาน
เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ เนื่องจากมีอาการชัก
บิดามารดามีความวิตกกังวลเกี่ยวกับการชักของผู้ป่วยเด็ก
บิดามารดาขาดความรู้ในการดูแลผู้ป่วยเด็กโรคลมชัก
เยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis)
อาการแสดง
ปวดศีรษะมาก ซึมลง กระหม่อมโป่งตึง อาเจียน ชัก
คอแข็ง (Stiffness of neck)
Kernig’s sign ได้ผลบวก
Brudzinski’s
การรักษา
รักษาเฉพาะ คือ ให้ยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา
รักษาตามอาการ ให้ยาลดไข้ ให้ยานอนหลับ ให้ยากันชัก ให้ยาลดอาการบวมของสมอง ให้สารนํ้าทางหลอดเลือดดำ เจาะคอหรือใช้เครื่องช่วยหายใจในรายหมดสติ
ป้องกันโดยฉีดวัคซีน เช่น Hib vaccine , JE vaccine,BCG
สาเหตุ
เชือแบคทีเรีย (Bacterial meningitis)
เชื้อไวรัส (Viral หรือ Asepitc meningitis)
พยาธิ (Eosinophilic meningitis)
เชื้อรา (Fungal memingitis)
CSF
Pressure
เด็กโต = 110-150 มิลลิเมตรปรอท
ทารก 100 มิลลิเมตรปรอท
Red cells ไม่พบ
White cell count ไม่พบ
Glucose 50-75 mg/dl
Protein 14-45 mg/dl
ไข้สมองอักเสบ (Encephalitis)
วินิจฉัย
นํ้าไขสันหลังใส ความดันของนํ้าไขสันหลังสูง โปรตีนในนํ้าไขสันหลังสูงมากกว่า 40 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
การรักษา
ให้ยากันชัก ยาลดอาการบวมของสมองทางหลอดเลือดดํา
ยาต้านจุลชีพหรือยาปฏิชีวนะ เพื่อรักษาภาวะติดเชื้อแทรกซ้อน
อาการ
lymphocyte คั่งในเนื้อและเยื่อหุ้มสมอง เกิดสมองบวม
อาการแรกเฉียบพลัน ไข้สูง ปวดหัวและต้นคอ หายใจไม่สมํ่าเมอ บางรายชัก
การป้องกัน
ฉีดวัคซีน , เลี่ยงการสัมผัสกับเชื้อโรคหรือพาหะ เช่น ป้องกันไม่ให้ยุงกัด
ชนิด
Primary viral encephalitis ไวรัสจากแมลง ไข้สมองเจอี ไวรัสเริม ไวรัสโรคพิษสุขนัขบ้า
Secondary viral encephalitis ไวรัสหัด ไวรัสหัดเยอรมัน ไวรัสอีสุกอีใส ไวรัสคางทูม รวมทัoงวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า
วินิจฉัยการพยาบาล
อาจเกิดอันตรายต่อเซลล์สมองเนื่องจากเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
อาจเกิดอันตรายต่อเซลล์สมองเนื่องจากภาวะความดันในสมองสูง
อาจเกิดอันตรายต่อเซลล์สมองเนื่องจากภาวะพร่องออกซิเจน
อาจเกิดภาวะขาดสมดุลของสารนํ้า อิเล็คโทรลัยท์และสารอาหาร
อาจเกิดอันตรายจากการชักเนื่องจากไข้สูง
มีความไม่สุขสบายปวดศีรษะจากการมีการระคายเคืองที่เยื่อหุ้มสมอง
บิดามารดามีความกลัวและวิตกกังวลเกี่ยวกับความเจ็บป่วยของบุตร
กลุ่มอาการดาวน์ (Down ’s syndrome)
ความผิดปกติทางโครโมโซมคู่ที่ 21
อาการ
กล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียก (hypotonia)/หัวแบนกว้าง (brachiocephaly)
คอสั้นและผิวหนังด้านหลังของคอค่อนข้างมากและนิ่ม
brush field spot
ปากอ้าและลิ้นมักจะยื่น และมีรอยแตกที่ลิ้น
มือกว้างและสั้น มีsimian crease /นิ้วก้อยโค้งงอ(clinodactyly) /ร่องระหว่างนิ้วโป้งเท้าและนิ้วชี้กว้าง
เส้นลายนิ้วมือมักพบ ulnar loopมากกว่าปกติและพบ distal triradius ในฝ่ามือ
ทางเดินอาหารอุดตัน ที่พบบ่อยคือ duodenum stenosis
Hypothyroidism/ร่างกายเจริญเติบโตช้า/Polycythemia
ความผิดปกติเกี่ยวกับตา เช่น ต้อกระจก ต้อหิน ตาเข สายตาสั้น
ความผิดปกติเกี่ยวกับหู หูติดอยู่ตํ่าเช่น ช่องรูหูเล็ก มีปัญหาการได้ยิน
อวัยวะเพศของผู้ชายอาจเล็กกว่าปกติ พัฒนาการทางเพศช้า
หัวใจพิการแต่กำเนิด
การติดเชื้อ โดยเฉพาะระบบทางเดินหายใจเกิดง่ายกว่าเด็กทั่วไป
การรักษา
early stimulation
การรักษาโรคทางกายอื่นๆที่มีร่วมด้วย คือ โรคหัวใจ ระบบทางเดินอาหารอุดกั้น ภาวะฮัยโปไทรอยด์และอื่นๆ
การให้คำปรึกษาแนะนำด้านพันธุกรรม
เสี่่ยงสูงขึ้นถ้ามารดามีอายุมากกว่า 30 ปี และสูงขึ้นชัดเจนเมื่อ35ปีขึ้นไป
นางสาวไพลิน ล้อเจริญ เลขที่64 62111301066