Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 11 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาทางระบบประสาท - Coggle Diagram

- - - - simple febrile seizure
        
        เกิดการชักทั้งตัว ระยะเวลาน้อยกว่า 15 นาที มีการชักเพียงระยะเวลาสั้นๆ และชักเพียงครั้งเดียว
      - complex febrile seizure
        
        เกิดการชักเฉพาะที่ มากกว่า 15 นาที
    - - เกิดจากการติดเชื้อในระบบต่างๆ
      - เมื่อร่างกายมีอุณหภูมิสูงมากกว่า 39 องศาเซลเซียส
    - - เด็กจะตัวร้อน หน้าแดง มึนงงสับสน กระสับกระส่าย ร้องกวน
      - มีอาการชักลักษณะการชักอาจจะตัวแข็งหรือตัวอ่อน ชักเกร็ง หรือกระตุก ไม่รู้สึกตัว
    - - กำลังมีอาการชัก
        
        มีการชักเกิน 5 นาที ให้ยาระงับ อาการชัก เช่น diazepam
      - หลังชัก
        
        ซักประวัติตรวจร่างกายโดยละเอียด
        
        ให้ยาป้องกันการชัก รับประทานทุก
        วันนาน 1-2 ปี เช่น Phenobarbital , Depakine
    - - วัดสัญญาณชีพทุก 4 ชั่วโมง
      - เช็ดตัวลดไข้ (tepid sponge)และให้ยาลดไข้
      - จัดท่านอนตะแคงศีรษะต่ำกว่าลำตัว ดูดเสมหะถ้ามีเสมหะ
      - ไม่ผูกยึดเด็กหรือจับเด็กขณะมีอาการชักเพราะอาจเกิดข้อไหล่หลุด หรือกระดูกหัก
      - ไม่ใส่ไม้กดลิ้นเข้าปากเด็กเพราะอาจทำให้ฟันหักและฟันที่หักอาจตกลงไปในลำคอเกิดการอุดกั้นทางเดินหายใจ
      - ระมัดระวังอุบัติเหตุที่อาจเกิดขณะมีอาการชัก
      - สังเกตและบันทึกระยะเวลาของการชักลักษณะการซัก
  - - - Generalized seizure
        
        Tonic seizure เกร็งแข็ง ล้มลงถ้ายืนอยู่
        
        Clonic seizure มีการกระตุกเป็นจังหวะที่ช้ากว่า myoclonic
        
        Tonic clonic seizure (Grand mal) มีการเกร็งก่อนแล้วมีการกระตุกตาม
        
        Atonic seizure มีการสูญเสียความดึงตัวของกล้ามเนื้อ
        
        Myoclonic seizure มีการหดตัวของกล้ามเนื้อเป็นระยะสั้นๆ
        
        Absence seizure (Petit mal) มีตากระพริบหรือตากระตุก
        
        Infantile spam ในเด็กเล็กตั้งแต่ 3 เดือน ถึง 2 ปี คือ งอศีรษะ ลำตัว แขนขาเข้าหากันช่วงระยะสั้นๆ แล้วคลายออกคล้ายสะดุ้ง
      - Partial seizure
        
        Simple partial seizure มีการกระตุกหรือชาของแขนขา หน้า คอ ประมาณ 5-10 วินาที
        
        Complex partial seizure การชักที่มีอาการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรม
        
        Partial seizure evolving to secondary generalize seizure มีความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้าสมองเฉพาะที่แล้วกระจายทั่วสมองทั้ง 2 ข้าง
      - Unclassified epileptic seizure
    - - เกิดจากการมีรอยโรคในเนื้อสมอง
      - การมีรอยโรคในสมองทำให้เซลล์ประสาทหลั่งคลื่นไฟฟ้าสมองผิดปกติออกมาและไปมีผลต่ออวัยวะต่างๆที่สมองส่วนนั้น
    - - การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง(electroencephalography :EEG)
        
        ทำให้ทราบตำแหน่งของสมองที่มีความผิดปกติ
    - - ให้ Diazepam 0.2-0.4 มก./กก./นาที ทางหลอดเลือดดำ
      - ถ้าผู้ป่วยเด็กยังไม่หยุดชักภายใน 2-5 นาที ให้ diazepam 0 2-0.4 มก.กก.ซ้ำอีกครั้งทาง
        หลอดเลือดดำ
      - ถ้า 5 นาทียังไม่หยุดซักให้ phenytoin 20 มก.กก.ผสม 0.9% NSS ให้ทางหลอดเลือดดำด้วยความเร็วไม่เกิน 1 มก./กก./นาที
        
        จับชีพจรและวัดความดันโลหิต ภายหลังจากให้ยาแล้ว 20-30 นาที
    - - Benzodiazepine
        
        diazepam (valium) ทำให้ง่วง
      - Phenobarbital ทำให้ง่วงซึม เดินเซ
      - Phenytoin (dilantin) เกิดอาการเซ ง่วงซึม เห็นภาพซ้อน ตากระตุก คลื่นไส้ อาเจียน
      - Valproic acid ง่วงซึม คลื่นไส้อาเจียน มือสั่น
- - - - การสร้างหรือการผลิตน้ำไขสันหลังมากผิดปกติ
      - การอุดกั้นการไหลเวียนของน้ำหล่อสมองและไขสันหลัง
      - ความผิดปกติในการดูดซึมน้ำไขสันหลัง
    - - ศีรษะโต
      - กระหม่อมหน้าโป่งตึงกว่าปกติ(fontanelle bulging)
      - หนังศีรษะบางและมองเห็นหลอดเลือดดำที่บริเวณใบหน้า
      - ตาทั้ง 2 ข้างกรอกลงข้างล่าง setting -sun sign
      - ตาพล่ามัว เห็นภาพซ้อน(diplopia)
      - พัฒนาการทั่วไปช้ากว่าปกติ(delay developement)
    - - การตรวจด้วยการส่องไฟฉาย(transillumination test)
      - Transillumination test
        
        การเรืองแสง
      - Ventriculography
        
        การถ่ายภาพรังสี
      - CT scan
        
        การฉายรังสี
      - Ultrasound
        
        การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
      - Head Circumference
        
        วัดรอบศีรษะ
        
        แรกเกิด 35 เซนติเมตร
        
        1 ปี 45 เซนติเมตร
    - - ผ่าตัดรักษาสาเหตุ
      - ผ่าตัดเปลี่ยนทางเดินน้ำไขสันหลัง (Shunt)
        
        Ventriculo-peritoneal Shunt (V-P Shunt)
      - การให้ยาลดการสร้างน้ำไขสันหลัง (Diamox)
    - - ก่อนการผ่าตัด
        
        อาจเกิดความดันในกะโหลกศีรษะสูงจากการคั่งของน้ำไขสันหลัง
        
        การพยาบาล
        
        ประเมินอาการความดันในกระโหลกศีรษะสูง
        
        วัดเส้นรอบวงศีรษะทุกวันเวลาเดียวกัน
        
        จัดท่านอนศีรษะสูง 15-30 องศา
        
        อาจเกิดแผลกดทับบริเวณศีรษะ
        
        การพยาบาล
        
        จัดให้นอนบนที่นอนนุ่มๆ ใช้หมอนนุ่มรองศีรษะไหล่ เปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ
        
        รักษาความสะอาดของผิวหนัง
        
        จัดปูที่นอนให้เรียบตึง
        
        ตรวจสอบประเมินการเกิดแผลกดทับสม่ำเสมอ
        
        อาจเกิดภาวะขาดสารน้ำและอาหาร
        เนื่องจากการสำรอกอาเจียนหรือดูดนมได้น้อย
        
        ดูแลให้รับนมน้ำครั้งละน้อยๆโดยแบ่งให้บ่อยครั้ง
        
        ขณะให้นมอุ้มท่าศีรษะสูงเสมอ
        
        หลังให้นมจับเรอไล่ลม
      - หลังผ่าตัด
        
        จัดท่านอนเพื่อป้องกันการกดทับลิ้นของท่อทางเดินน้ำไขสันหลัง
        
        สังเกตและบันทึกอาการและอาการแสดงของภาวะแทรกซ้อนหลังทำผ่าตัด
        
        วัดและบันทึกสัญญาณชีพและประเมินอาการทางระบบประสาท
        
        ดูแลรักษาความสะอาดบริเวณแผลผ่าตัด ตามแผนการรักษา
        
        พลิกตะแคงตัวและเปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ เพื่อป้องกันการเกิดภาวะปอดอักเสบ
        
        ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะอย่างถูกต้อง
        
        วัดเส้นรอบท้อง หลังผ่าตัด 24 ชั่วโมงแรก เพื่อประเมินประสิทธิภาพการดูดซึมน้ำไขสันหลังที่ระบายมาจากเวนตริเคล
        
        วัดเส้นรอบวงศีรษะทุกวัน เพื่อประเมินประสิทธิภาพการทำงานของท่อระบายน้ำไขสันหลัง
- - - - เชื้อแบคทีเรีย
      - เชื้อไวรัส
      - พยาธิ
      - เชื้อรา
    - - Pressure
        
        เด็กโต = 110-150 mmH2O
        
        ทารก 100 mmH2O
      - Red cells ไม่พบ
      - White cell count ไม่พบ
      - Glucose 50-75 mg/dl(ครึ่งหนึ่งของน้ำตาลในเลือด)
      - Protein 14-45 mg/dl
    - - มีไข้ ปวดศีรษะมาก ซึมลง กระหม่อมโป่งตึง อาเจียน ชัก คอแข็ง
    - - การรักษาเฉพาะ
        
        ให้ยาปฏิชีวนะที่สอดคล้องกับผลการเพาะเชื้อน้ำ
        ไขสันหลังที่เป็นสาเหตุ
      - การรักษาตามอาการ
        
        ให้ยาลดไข้ ให้ยานอนหลับ ให้ยากันชัก ให้ยาลด
        อาการบวมของสมอง
        
        ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
        
        การป้องกัน
        
        ควรฉีดวัคซีน เช่น Hib vaccine , JE vaccine,BCG
  - - - ไวรัสที่นำโดยแมลง โดยเฉพาะไข้สมองเจ
        อี หรือ Japanese encephalitis virus ไวรัสเริม ไวรัสโรคพิษสุขนัขบ้า
    - - ไวรัสหัด ไวรัสหัดเยอรมัน ไวรัสอีสุกอีใส ไวรัสคางทูม รวมทั้งวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า
    - - เกิดอย่างเฉียบพลันโดยเริ่มมีอาการไข้สูง ปวดศีรษะ ปวดบริเวณต้นคอมาก คอแข็ง อาเจียน หายใจไม่สม่ำเสมอ ซึมลง การเคลื่อนไหวผิดปกติ บางรายอาจมีอาการชัก
    - - ตรวจน้ำไขสันหลังจะพบว่าน้ำไขสันหลังใส ไม่มีสี มีเม็ดเลือดขาว 10-1000 เซลล์/ลูกบาศก์มิลลิเมตรส่วนใหญ่เป็น lymphocyte
      - ความดันของน้ำไขสันหลังสูงมากกว่า 180 มิลลิเมตรน้ำเล็กน้อย
      - โปรตีนในน้ำไขสันหลังมีปริมาณสูงขึ้นเล็กน้อยมีค่ามากกว่า 40 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
      - น้ำตาลในน้ำไขสันหลังปกติ (50-75 มิลลิกรัม/เดซิลิตร)
    - - การให้ยา
        
        ยากันชัก
        
        Phenoberbital ยาที่ลดอาการบวมของ
        สมอง
        
        ยาสเตียรอยด์
        
        dexamethasoneยา acyclovir ทาง
        หลอดเลือดดำในผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยโรคไข้สมองอักเสบจากเชื้อไวรัสเริม
      - ยาต้านจุลชีพหรือยาปฏิชีวนะ
    - - การฉีดวัคซีน การฉีดป้องกันโรคไข้สมองอักเสบเจอี
      - หลักเลี่ยงการสัมผัสกับเชื้อโรคหรือพาหะ เช่น ป้องกันไม่ให้ยุงกัด
  - - - ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่อาจเกิดจาก
        มารดามีการติดเชื้อไวรัสในขณะตั้งครรภ์
    - - มารดามีประวัติติดเชื้อขณะตั้งครรภ์การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        พบ Alphafetoprotien ในน้ำคร่ำสูง
      - การตรวจร่างกายทารกพบความผิดปกติ
    - - การผ่าตัดเย็บปิดถุงที่ยื่นออกมา
    - - อาจเกิดการติดเชื้อ เนื่องจากถุงน้ำแตก
        
        การพยาบาล
        
        จัดท่านอนตะแคงหรือนอนคว่ำ
        
        ดูแลถุงน้ำให้ชุ่มชื่น ระวังไม่ให้เกิดแผล
        
        หมั่นตรวจสอบการฉีกขาด รั่ว
        
        ประเมินการติดเชื้อ
      - อาจมีการติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะ
        เนื่องจากการคั่งของน้ำปัสสาวะ
        
        การพยาบาล
        
        ทำ Crede’manuever ทุก 2-4 hr
        
        ทำความสะอาดทุกครั้งหลังขับถ่าย
        
        ให้ยา Antibiotic ตามแผนการรักษา
      - มีกล้ามเนื้อแขนขาอ่อนแรงจากการกดเบียด
        เส้นประสาทไขสันหลัง
        
        การพยาบาล
        
        ทำ Passive Exercise ให้ผู้ป่วย
        
        สอนผู้ปกครองในการกระตุ้นการเคลื่อนไหวของผู้ป่วย
        
        สังเกตอาการอ่อนแรงของแขนขา
        
        การควบคุมการขับถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ
      - หลังผ่าตัด
        
        มีโอกาสติดเชื้อบริเวณแผลผ่าตัดได้ง่ายจากการปนเปื้อนอุจจาระปัสสาวะ
        
        การพยาบาล
        
        จัดท่านอนตะแคงหรือคว่ำไม่นุ่งผ้าอ้อม
        
        ดูแลทำความสะอาดแผล
        
        ดูแลให้ยา Antibiotic / check V/S
        
        เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด
        
        การพยาบาล
        
        วัดสัญญาณชีพ ทุก 2-4 hr
        
        เฝ้าระวังและสังเกตภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญคือ แผล
        ติดเชื้อ และ Hydrocephalus
        
        วัดเส้นรอบศีรษะทุกวันเพื่อประเมินภาวะ
        Hydrocephalus
        
        บริหารแขนขา/ เปลี่ยนท่านอนบ่อยๆ
- - - - ระยะก่อนคลอด
        
        การมีเลือดออกทางช่องคลอดของมารดาช่วง
        ระหว่างการตั้งครรภ์เดือนที่6-9
        
        มารดาขณะตั้งครรภ์ขาดสารอาหาร
        
        มารดามีภาวะชักหรือมีภาวะปัญญาอ่อน
        
        การเกิดก่อนกำหนด น้ำหนักตัวน้อย
        
        มารดาขณะตั้งครรภ์มีการใช้ยาบางชนิดทำให้สมองเด็กมีพัฒนาการผิดปกติ
        
        มารดาได้รับอุบัติเหตุหรือเกิดการติดเชื้อขณะตั้งครรภ์
      - ระยะคลอด
        
        สมองขาดออกซิเจน
        
        ได้รับอันตรายจากการคลอด คลอดยาก รกพันคอ คลอดท่าก้น การใช้คีมดึงเด็ก
      - ระยะหลังคลอด
        
        การได้รับการกระทบกระเทือนที่ศีรษะ
        
        ตัวเหลืองเมื่อแรกเกิด เส้นเลือดที่สมองมีความ
        ผิดปกติ
        
        การติดเชื้อบริเวณสมอง
        
        การได้รับสารพิษ
    - - กลุ่มเกร็ง (Spastic)
        
        มีกล้ามเนื้อเกร็ง เคลื่อนไหวได้ช้า
        
        มีความผิดปกติครึ่งซีกหรือผิดปกติทั้งตัว
      - กลุ่มเคลื่อนไหวผิดปกติ (Dystonia)
        
        ไม่สามารถควบคุมให้อยู่นิ่งๆ
        
        จะมีการแสดงสีหน้า คอบิด แขนงอ หรือเหยียดเปะปะ
        
        อาจมีการกระตุกอย่างรวดเร็ว คล้ายอาการขว้างลูกบอล
    - - การให้ยาคลายกล้ามเนื้อ ได้แก่ diazepam,baclofen
      - การทำกายภาพบำบัดของกล้ามเนื้อแขน ขา หรือลำตัว
      - การให้ early stimulation เพื่อให้สมองส่วนต่างๆที่ไม่มีความเสียหายได้พัฒนา
      - การแก้ไขความผิดปกติของระบบประสาทส่วนอื่น
      - การให้คำแนะนำผู้ปกครองในการดูแลเด็กในชีวิตประจำวันและส่งเสริมให้เด็กฝึกทักษะการใช้ส่วนต่างๆของร่างกายตามความสามารถและศักยภาพอย่างเหมาะสม
  - - - กล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียก (hypotonia)
      - หัวแบนกว้าง (brachiocephaly)
      - คอสั้นและผิวหนังด้านหลังของคอค่อนข้างมากและนิ่ม
      - หูติดอยู่ต่ำ
      - ปากอ้าและลิ้นมักจะยื่นออก และมีรอยแตกที่ลิ้น
      - มือกว้างและสั้น นิ้วก้อยโค้งงอ(clinodactyly)
      - ร่องระหว่างนิ้วโป้งเท้าและนิ้วชี้กว้าง
      - เส้นลายนิ้วมือมักพบ ulnar loopมากกว่าปกติและพบ distal triradius ในฝ่ามือ
      - ร่างกายเจริญเติบโตช้า
      - ความผิดปกติเกี่ยวกับตา เช่น ต้อกระจก ต้อหิน ตาเข สายตาสั้น
      - ความผิดปกติเกี่ยวกับหู เช่น ช่องรูหูเล็ก มีปัญหาการได้ยิน
      - อวัยวะเพศของผู้ชายอาจเล็กกว่าปกติ
      - หัวใจพิการแต่กำเนิด และติดเชื้อได้ง่าย
    - - การกระตุ้นและส่งเสริมพัฒนาการให้เหมาะสมตาม
        วัยตั้งแต่อายุยังน้อย(early stimulation)
      - การรักษาโรคทางกายอื่นๆที่มีร่วมด้วย
        
        โรคหัวใจ
        
        ระบบทางเดินอาหารอุดกั้น
        
        ภาวะฮัยโปไทรอยด์และอื่นๆ
      - การให้คำปรึกษาแนะนำด้านพันธุกรรม