Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

เคสกรณีศึกษา ANC มารดา อายุ 32 ปี - Coggle Diagram

- - - - เกิดภาวะIUGR (Intrauterine Growth Retardation) หรือSGA (Small for gestational age)
        
        ทารกที่มีน้ำหนักตัวน้อยกว่าค่าเปอร์เซนต์ไทล์ที่ 10 ของอายุครรภ์น้ัน
        
        โดยการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ประกอบด้วย 3 ขั้น
        
        ช่วงอายุครรภ์ 16 สัปดาห์แรก มีการเพิ่มจำนวนเซลล์ (cellular hyperplasia)
        
        ช่วงอายุครรภ์ 16-32 สัปดาห์ มีการเพิ่มขนาดของเซลล์ (cellular hypertrophy) ร่วมกับมีการเพิ่มจำนวนเซลล์อย่างต่อเนื่อง
        
        ช่วงอายุครรภ์ 32 สัปดาห์ ข้ึนไป มีการเพิ่มขนาดเซลล์เพียงอย่างเดียวและเซลล์จะมีขนาดโตขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงอายุครรภ์นั้น
      - ภาวะทารกในครรภ์เจริญเติบโตช้า
        
        สุขภาพของมารดาขณะตั้งครรภ์ โรคบางชนิดที่เกิดกับมารดาอาจส่งผลต่อทารกในครรภ์ได้ เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคไต โรคเกี่ยวกับปอด โรคโลหิตจาง และโรคที่เกิดจากการติดเชื้อบางชนิด น้ำหนักตัวของมารดาที่น้อยกว่า 45 กิโลกรัม
        
        พฤติกรรมของมารดาขณะตั้งครรภ์ เช่น การรับประทานอาหารที่มีสารอาหารไม่ครบถ้วน การสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ รวมถึงการใช้สารเสพติดต่าง ๆ
- - - - Obimin AZ วิตามินบำรุงร่างกาย มีโฟลิก(Folic) และธาตุเหล็ก (Ferrous Fumanate)
- - - - 1.ให้ความรู้และคำแนะนำเกี่ยวกับน้ำหนักที่ควรจะเพิ่มขึ้นในระหว่างตั้งครรภ์ในไตรมาสที่3 ซึ่งน้ำหนักควรจะเพิ่ม 0.5 กิโลกรัม/สัปดาห์ แนะนำให้สตรีตั้งครรภ์ชั่งน้ำหนัก เพื่อดูการเปลี่ยนแปลง
      - 2.ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร เพื่อให้สตรีตั้งครรภ์มีความรู้ในการบริโภคอาหารที่ถูกต้อง ซึ่งควรเพิ่มปริมาณแคลอรี่ 450 kcal/dayในไตรมาสที่3 และควรรับประทานอาหารประเภทโปรตีนตลอดการตั้งครรภ์ เพื่อการเจริญของรกและตัวอ่อน หลีกเลี่ยงอาหารประเภทไขมันที่มีผลเสียต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด
      - 3.ให้ความรู้แก่สตรีตั้งครรภ์หากมีรูปร่างผอมบาง ตัวเล็กอยู่แล้วตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์ จำเป็นต้องได้รับสารอาหารมากกว่าปกติ เนื่องจากทารกในครรภ์จะต้องดึงเอาสารอาหารไปใช้ในการสร้างอวัยวะและเสริมพัฒนาการการเจริญเติบโตในแต่ละช่วงอายุครรภ์ หากได้รับสารอาหารไม่เพียงพอจะส่งผลให้ทารกตัวเล็กกว่าปกติได้
      - 4.แนะนำวิธีการเพิ่มน้ำหนักให้แก่สตรีตั้งครรภ์ โภชนาการ เพื่อให้น้ำหนักของสตรีตั้งครรภ์เป็นไปตามเกณฑ์ โดย
        
        -รับประทานอาหารให้บ่อยขึ้น โดยแบ่งรับประทานเป็นมื้อเล็กๆ วันละ 5 หรือ 6 มื้อ ในแต่ละมื้อเลือกรับประทานคาร์โบไฮเดรตให้มากขึ้นเพื่อช่วยเพิ่มน้ำหนัก อาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูงได้แก่อาหารจำพวก ข้าว มันฝรั่ง ขนมปัง ซีเรียล และผลิตภัณฑ์ธัญพืชอื่นๆ
        
        -ควรรับประทานอาหารที่หลากหลาย เนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ โดยเน้นอาหารจำพวกโปรตีน เช่น ปลา ไก่ หมู เพื่อเพิ่มน้ำหนัก
        
        -แนะนำให้สตรีตั้งครรภ์บริโภคไข่เป็ดหรือไข่ไก่ ควรรับประทาน วันละ 1 ฟอง เพื่อเพิ่มโปรตีนและธาตุเหล็กช่วยในการเจริญเติบโตของทารก
        
        -แนะนำให้สตรีตั้งครรภ์รับประทานอาหารที่มีแร่ธาตุเหล็ก ซึ่งมีมากในเลือด ตับ เนื้อสัตว์ ถ้ารับประทานไม่เพียงพอจะส่งผลให้มีภาวะโลหิตจางและมีผลกระทบต่อสมองของเด็ก
        
        -แนะนำให้สตรีตั้งครรภ์รับประทานผักและผลไม้ตามฤดูกาล และรับประทานหลังอาหารทุกมื้อ เพื่อช่วยในเรื่องของระบบขับถ่าย ป้องกันท้องผูก
      - 5.แนะนำอาหารที่ควรหลีกเลี่ยงให้แก่สตรีตั้งครรภ์ เพื่อให้สตรีตั้งครรภ์รับประทานอาหารที่ถูกต้อง
        อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง ได้แก่
        
        -หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ การจิบไวน์ หรือการดื่มเบียร์ เพราะจะส่งผลให้สมองและอวัยวะต่างๆ ของเด็กในครรภ์ ให้เจริญเติบโตได้ไม่เต็มที่
        
        -หลีกเลี่ยงอาหารหมักดอง เพราะจะส่งผลเสียต่อระบบหัวใจ ไต และอาจทำให้เกิดอาการบวมได้
        
        -หลีกเลี่ยงอาหารประเภทชา กาแฟ เนื่องจากอาจทำให้สตรีตั้งครรภ์เกิดการพักผ่อนไม่เพียงพอ ส่งผลต่อพัฒนาการทางสมอง
        
        -หลีกเลี่ยงอาหารสุกๆดิบๆ เพราะอาจทำให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร หรือท้องเสียได้
        
        -หลีกเลี่ยงอาหารรสหวานจัด เผ็ด หรือเค็ม
  - - - กิจกรรมการพยาบาลและการประเมินผล
        
        1.แนะนำการดูแลตนเองขณะตั้งครรภ์ เพื่อเตรียมความพร้อมก่อนการคลอด
        
        -ควรรับประทานอาหารหรือวิตามินเสริมที่มี โอเมก้า3 แคลเซียม วิตามินซี วิตามินดี
        
        -ยกเท้าพาดสูงเสมอเมื่อมีโอกาสเพื่อลดการเกิดเส้นเลือดขอดและข้อเท้าบวม
        
        -ฝึกการหายใจให้เป็นจังหวะหากหายใจไม่ออกให้นอนหัวสูง
        
        -ไม่กลั้นปัสสาวะ เพราะช่วงไตรมาสสุดท้ายจะปวดปัสสาวะบ่อย
        
        -หลีกเลี่ยงอาหารทอด เครื่องดื่มน้ำอัดลมและอาหารรสจัด
        
        2.แนะนำให้สตรีตั้งครรภ์มีการเตรียมของใช้ใส่กระเป๋าไว้ เมื่อมีอาการเจ็บครรภ์จริง ได้แก่ จะมีอาการเจ็บปวดหลังบริเวณบั้นเอว แล้วร้าวมาที่หลังหรือขาทั้ง 2 ข้าง รู้สึกอยากเข้าห้องน้ำ บางครั้งจะมีมูกหรือเลือดปนออกมา รู้สึกหน้าท้องและมดลูกแข็งเป็นพักๆและค่อยๆคลายตัวลง ของใช้ที่ต้องเตรียมได้แก่
        
        บัตรต่างๆ เช่น บัตรประจำตัวโรงพยาบาล สำเนาบัตรประชาชนของสตรีตั้งครรภ์และสามี สำเนาทะเบียนบ้าน สมุดสีชมพู/รายงานใบฝากครรภ์ ใบตั้งชื่อบุตร
        
        ของใช้สำหรับสตรีตั้งครรภ์ ได้แก่ เสื้อผ้า 1 ชุด แปรงสีฟัน ยาสีฟัน หวี แป้ง สบู่ น้ำยาสระผม ผ้าอนามัยแบบมีห่วง
        
        -ของใช้สำหรับบุตร ได้แก่ สบู่สำหรับเด็ก ผ้าอ้อม เสื้อ ผ้าเช็ดตัวผืนใหญ่สำหรับห่อตัวทารก
        
        3.แนะนำการสังเกตอาการสำคัญที่ต้องมาพบแพทย์ ได้แก่ มีอาการคลื่นไส้อาเจียนมาก ปวดศีรษะ ตาพร่ามัว จุกแน่นลิ่นปี่ บวมที่บริเวณใบหน้า ถ่ายปัสสาวะแสบขัด เด็กดิ้นน้อยลงหรือไม่ดิ้น มีเลือดออกทางช่องคลอดหรือตกขาวมากผิดปกติ มีไข้ น้ำเดินหรือถุงน้ำคร่ำแตกหรือรั่วซึ่งอาจทำให้สายสะดือพลัดต่ำหรือติดเชื้อในช่องคลอด
        
        4.แนะนำการสังเกตอาการเจ็บครรภ์ เพื่อเตรียมความพร้อมในการมาโรงพยาบาล โดยแยกอาการระหว่างการเจ็บครรภ์เตือนและเจ็บครรภ์จริง ได้แก่
        
        -อาการเจ็บครรภ์เตือน ได้แก่ มดลูกหดรัดตัวบ่อยขึ้น แต่จะรู้สึกปวดหน่วงๆบริเวณหัวหน่าว มดลูกจะหดรัดตัวแข็ง 4-5 ครั้ง แล้วจะหายไปเมื่อเปลี่ยนท่า
        -อาการเจ็บครรภ์จริง ได้แก่ มดลูกหดรัดตัวแข็ง ปวดบริเวณท้องน้อย ปวดร้าวไปหลังและหน้าขา เมื่อลุกเดินจะปวดมาก อาจมีมูกหรือมูกเลือดปนทางช่องคอด มดลูกหดรัดตัวแรงและถี่ขึ้นเรื่อยๆ
        
        5.แนะนำวิธีการจัดการกับความปวดในระยะคลอด เพื่อส่งเสริมให้มารดามีความรู้ในการจัดการกับความปวดก่อนคลอด ได้แก่
        
        ฝึกควบคุมการหายใจ การควบคุมการหายใจเป็นวิธีการที่ช่วยให้สตรีตั้งครรภ์และทารกได้รับออกซิเจนมากขึ้น และเป็นการเบี่ยงเบนความสนใจจากการหดรัดตัวของมดลูก
        
        หลักการใช้เทคนิคการหายใจ
        
        ให้ผู้คลอดอยู่ในท่าที่สุขสบาย ช่วยให้เกิดการผ่อนคลาย
        
        หายใจโดยใช้ทรวงอก เพื่อป้องกันไม่ให้กระบังลมกดลงบนยอดมดลูกและลดการทำงานของกล้ามเนื้อหน้าท้อง ส่งผลให้ความเจ็บปวดลดลง
        
        การเพ่งความสนใจ จุดสนใจอาจเป็นวัตถุหรือสิ่งใดก็ได้ที่ทำให้เกิดสมาธิ
        
        แบบแผนการหายใจ มีดังนี้
        
        1) การหายใจช้าโดยใช้ทรวงอก (Slow chest breathing) ใช้ในระยะ latent ตั้งแต่ปาก มดลูกเปิดจนถึง 3 เซนติเมตร ขณะมดลูกเริ่มหดรัดตัว หายใจเข้าและออกยาวๆ (cleansing breath) 1 ครั้ง
        
        หายใจเข้าทางจมูกช้าๆ และผ่อนลมออกทางปากช้าๆ หายใจประมาณ 6-9 ครั้งต่อนาที
        
        มดลูกคลายตัว หายใจเข้าและออกยาวๆ (cleansing breath) 1 ครั้ง ขณะที่มดลูกหดรัดตัว การหายใจจะต้องช้า จังหวะสม่ำเสมอ
        
        3) การหายใจแบบตื้นๆ และเป่าออก (Pant-blow breathing) การหายใจวิธีนี้ใช้ในระยะ transition คือ ปากมดลูกเปิด 8-10 เซนติเมตร
        
        ขณะมดลูกเริ่มหดรัดตัว หายใจเข้าและออกยาวๆ (cleansing breath) 1 ครั้ง
        
        หายใจแบบตื้นๆ เร็วๆ 4 ครั้ง แล้วเป่าลมออกทางปาก 1 ครั้ง ลักษณะการ
        หายใจจะเป็น อา-คี-อา-คี-อา-คี-อา-คี-พู่
        
        เมื่อมดลูกคลายตัวให้หายใจเข้าและออกยาวๆ (cleansing breath) 1 ครั้ง
        
        2) การหายใจตื้นโดยใช้ทรวงอก (Shallow chest breathing) ใช้เมื่อมดลูกมีการหดรัดตัว แรงขึ้น นานขึ้นและถี่ขึ้น ตั้งแต่ปากมดลูกเปิด 3 เซนติเมตรขึ้นไปจนถึง 8 เซนติเมตร
        
        หายใจเข้าทางจมูกช้าๆ และผ่อนลมหายใจออกทางปากช้าๆ นกระทั่งมดลูกหดรัดตัวเต็มที่ จึงเปลี่ยนเป็นการหายใจเข้าและออกผ่านทางปากและจมูกตื้นๆ เร็วๆ ขณะ หายใจเข้าให้นึกถึงค าว่า “อา” หายใจออกให้นึกถึงคำว่า “คี” ลักษณะการหายใจจะเป็น อา-คี-อา-คี-อา-คี....
        
        เมื่อมดลูกเริ่มคลายตัว ให้กลับมาใช้การหายใจช้าๆ (แบบที่ 1) จนกระทั่งมดลูก คลายตัวให้หายใจเข้าออกยาวๆ (cleansing breath) 1 ครั้ง
  - - - 1.D:diagnosis ให้ความรู้เกี่ยวกับความเสี่ยงของการมีน้ำหนักตัวที่น้อยของมารดาอาจจะส่งผลต่อทารก คือ น้ำหนักตัวที่น้อยจะส่งผลเสี่ยงต่อภาวะทารกตัวเล็กและการคลอดก่อนกำหนด
      - 2. M:medicine การให้คำแนะนำเกี่ยวกับยาที่สตรีตั้งครรภ์ได้รับ
        
        ยา CaCo3 (แคลเซียมคาร์บอเนต) เป็นยากลุ่มวิตามิน ช่วยในป้องกันและเสริมสร้างกระดูกทารกในครรภ์
        แนะนำให้มารดารับประทานก่อนอาหารเช้า หรือพร้อมอาหารเย็น เนื่องจากต้องการภาวะกรดของกระเพาะอาหารในการแตกตัวและดูดซึมที่ดีขึ้น แนะนำการสังเกตอาการของการแพ้ยา คือ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องอืด ท้องผูก ปวดท้อง
        
        ยา Obimin AZ เป็นยาวิตามินบำรุงร่างกาย ป้องกันการขาดวิตามินและแร่ธาตุในระหว่างและหลังการตั้งครรภ์ แนะนำการสังเกตอาการของการแพ้ยา คือ ระคายเคืองต่อเยื่อบุทางเดินอาหาร ได้แก่ คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดท้อง ซึ่งอาจรุนแรงจนเกิดเป็นแผลและมีเลือดออกหรือทะลุ ทำให้ถ่ายหรืออาเจียนเป็นเลือด
      - 3.E:environment แนะนำให้หลีกเลี่ยงสิ่งแวดล้อมที่มีควัน ฝุ่นหรือมลพิษเมื่อหาย ใจเข้าไปมีผลระคายต่อทางเดินอากาศหายใจ เกิดการอักเสบ โดยเฉพาะไอและหายใจลำบากอาจทำให้เกิดอาการแท้งบุตรได้ แนะนำการดูแลจัดสิ่งแวดล้อมรอบบ้านให้เป็นระเบียบ ไม่กีดขวางทางเดิน ป้องกันการหกล้ม
      - 4.T:treatment แนะนำให้มารักษาตามแผนการรักษาของแพทย์ รับประทายาตามแพทย์สั่ง ติดตามอาการ มาพบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง
      - 5.H:health แนะนำการส่งเสริมสุขภาพที่เหมาะสมกับหญิงตั้งครรภ์ ควรพักผ่อนมากขึ้น ลองนั่งยกเท้าสูงเพื่อลดอาการบวมที่ขาและเท้า
      - 6.O:out patient มาตรวจตามนัดและสังเกตอาการผิดปกติ ได้แก่มี อาการคลื่นไส้อาเจียนมาก ปวดศีรษะ ตาพร่ามัว จุกแน่นลิ่นปี่ บวมที่บริเวณใบหน้า ถ่ายปัสสาวะแสบขัด เด็กดิ้นน้อยลงหรือไม่ดิ้น มีเลือดออกทางช่องคลอดหรือตกขาวมากผิดปกติ มีไข้ น้ำเดินหรือถุงน้ำคร่ำแตกหรือรั่วให้มาพบแพทย์ทันที
      - 7.D:diet คือการเลือกรับประทานอาหารให้เหมาะสม ควรรับประทานอาหารที่หลากหลาย เนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ โดยเน้นอาหารจำพวกโปรตีน เช่น ปลา ไก่ หมู เพื่อเพิ่มน้ำหนัก หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ชา กาแฟ อาหารหมักดอง อาหารหวานหรือเค็มจัด