การวินิจฉัยโรค
- การซักประวัติเกี่ยวกับความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ได้แก่ อายุของสตรีตั้งครรภ์ ประวัติโรคเบาหวานในครอบครัว โรคประจำตัว น้ำหนักตัวของมารดา เคยคลอดบุตรตัวโต ประวัติทารกเสียชีวิตในครรภ์ ประวัติเคยเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ครั้งก่อน
- การตรวจคัดรองโดยใช้น้ำตาลกูลโคส 50 กรัม โดยให้สตรีตั้งครรภ์ดื่มสารละลายที่มีกลูโคส 50 กรัม (50 g 1-hour blood sugar) แล้ว หลังจากนั้น 1 ชั่วโมงให้ทำการเจาะเลือดตรวจระดับกลูโคส โดยที่สตรีตั้งครรภ์ไม่จำเป็นต้องงดอาหารก่อนรับการตรวจ
+ในกรณีที่ระดับกลูโคสในเลือดมีค่าน้อยกว่า 140 มก./ดล. แปลผลว่า ผลการตรวจอยู่ในเกณฑ์ปกติ ควรได้รับการตรวจคัดกรองเบาหวานซ้ำเมื่ออายุครรภ์ 24-28 สัปดาห์
+ในกรณีที่ระดับกลูโคสในเลือดมีค่ามากกว่าหรือเท่ากับ 140 มก./ดล. แปลผลว่า ผลการตรวจผิดปกติ ให้ทำการนัดตรวจเพื่อยืนยันการวินิจฉัย (diagnostic test) โรคเบาหวานต่อไป โดยการใช้น้ำตาลกลูโคส 100 กรัม (100-g oral glucose tolerance test, OGTT)
- การตรวจเบาหวานโดยใช้น้ำตาลกลูโคส 100 กรัม (100-g Oral glucose tolerance test, OGTT) เพื่อยืนยันการวินิจฉัยโรคเบาหวานที่ตรวจคัดกรองโดยใช้น้ำตาลกลูโคส 50 กรัม (GCT) ได้ผลการตรวจผิดปกติ คือมากกว่าหรือเท่ากับ 140 มก./ดล. วิธีการตรวจ OGTT ในการตรวจ 100-g OGTT สามารถทำเป็นขั้นตอนดังนี้
1) งดอาหารก่อนวันตรวจเป็นเวลาอย่างน้อย 8 ชั่วโมง แต่ไม่เกิน 14 ชั่วโมง
2) ก่อนการตรวจให้สตรีตั้งครรภ์รับประทานอาหารตามปกติที่เคยรับประทานอยู่โดยไม่ต้องจำกัดปริมาณอาหาร
3) เช้าวันตรวจทำการเจาะเลือดตรวจระดับกลูโคสหลังงดอาหารข้ามคืน (fasting plasma glucose, FPG) เทียบเป็นเวลาชั่วโมงที่ 0
4) หลังจากนั้นดื่มสารละลายกลูโคสปริมาณ 100 กรัม
5) เจาะเลือดเพื่อตรวจวัดระดับกลูโคสภายหลังดื่มสารละลายกลูโคสที่ 1, 2, 3 ชั่วโมงตามลำดับ
เกณฑ์ปกติของระดับกลูโคสก่อนและหลังดื่มสารละลายกลูโคสกำหนดค่าปกติของระดับกลูโคสที่เวลา 0, 1, 2 และ 3 ชั่วโมงหลังดื่มสารละลายกลูโคสต้องไม่เกิน 95, 180, 155, 140 มก./ดล. ตามลำดับ
การแปลผลสามารถทำได้ดังนี้
1) ในกรณีที่ระดับกลูโคสอยู่ในเกณฑ์ปกติทุกค่าหรือเกินเกณฑ์ปกติ 1 ค่า แปลผลว่าผลการตรวจอยู่ในเกณฑ์ปกติ ให้ทำการฝากครรภ์ต่อไปตามปกติ และนัดตรวจหาเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (GDM) ครั้งต่อไปโดยวิธีการตรวจคัดกรองซ้ำ (โดยการใช้น้ำตาลกลูโคส 50 กรัม) เมื่ออายุครรภ์ 24-28 สัปดาห์
2) ในกรณีที่ระดับกลูโคสเกินเกณฑ์ปกติตั้งแต่ 2 ค่าขึ้นไป แปลผลว่า ผลการตรวจอยู่ในเกณฑ์ผิดปกติ และให้การวินิจฉัยว่าเป็นโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (GDM)
สตรีที่มีโรคเบาหวานเกิดขึ้นในขณะตั้งครรภ์ (GDM) แบ่งเป็น 2 ระดับ (class) ตามระดับน้ำตาลในเลือด ได้แก่ class A1 และ class A2
GDM class A1 หมายถึง ระดับกลูโคสหลังงดอาหารน้อยกว่า 95 มก./ดล. และระดับกลูโคสหลังรับประทานอาหาร 2 ชั่วโมง (2-hour-postprandial plasma glucose) น้อยกว่า 120 มก./ดล.
GDM class A2 หมายถึง ระดับกลูโคสหลังงดอาหารมากกว่าหรือเท่ากับ 95 มก./ดล. ขึ้นไป และ/หรือ กลูโคสหลังรับประทานอาหาร 2 ชั่วโมง (2-hour-postprandial plasma glucose) มากกว่าหรือเท่ากับ 120 มก./ดล. ขึ้นไป