Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที 10 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหา เซลเจริญผิดปกติ - Coggle Diagram
บทที 10 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหา
เซลเจริญผิดปกติ
มะเร็งเม็ดเลือดขาว ALL
Leukemia
มะเร็งของระบบโลหิต เกิดจากความผิดปกติของ
เซลล์ต้นกำเนิด(Stem cell) ที่อยู่ในไขกระดูก (Bone Marrow)
ไม่สามารถ differentiate ไปเป็นเซลล์ตัวแก่ได้
ผู้ป่วยจึงเกิดอาการซีด เลือดออก และติดเชื้อได้ง่าย
เป็นมะเร็งที่พบบ่อยที่สุดในเด็ก พบมากในช่วงอายุ 2-5 ปี
acute lymphoblastic leukemia
แบ่งได้เป็น 2 ชนิด
T-cell lymphoblastic leukemia
B-cell lymphoblastic leukemia
โดยส่วนใหญ่จะพบชนิด B-cell
เมื่อมีการแบ่งตัวอย่างรวดเร็วและคุมไม่ได้ในไขกระดูก(Bone marrow)จึงมีเซลล์เม็ดเลือดขาวตัวอ่อน (blast cell) เป็นจำนวนมาก
cell ที่ผิดปกติเหล่านั้นจึงถูกปล่อยออกมาในกระแสเลือดในรูปของ Blast cell ซึ่งเป็นเซลเม็ดเลือดขาวตัวอ่อน ผลของการที่มี cell เม็ดเลือดขาวตัวอ่อนจำนวนมาก
ทำให้การสร้างเม็ดเลือดแดง เกร็ดเลือดลดลง ผู้ป่วยจึงมีอาการซีด
เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เลือดออกง่าย ติดเชื้อได้ง่าย
ชนิด
มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL
มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด AML
มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิด CLL (
มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิด CML
สาเหตุ
ส่วนใหญ่ยังไม่ทราบสาเหตุทีแน่ชัด แต่พบว่ามีปัจจัยหลายอย่างที
เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว
ปัจจัย
ปัจจัยทางด้านพันธุกรรม
ปัจจัยทางด้านสิ่งแวดล้อม
อาการ
อาการแรกที่เป็น คือ เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ซีด อ่อนเพลีย
เลือดออกง่าย จากเกร็ดเลือดต่ำ
มีเม็ดเลือดขาวปริมาณมากแต่เป็นชนิดตัวอ่อน ต่อสู(เชื้อโรคไม่ได้
เม็ดเลือดขาวไปเบียดบังอวัยวะต่างๆ
การวินิจฉัย
เจาะเลือดตรวจหาเซลลoเม็ดเลือดตัวอ/อนของเม็ดเลือดขาว Blast cell
ทำการยืนยันโดยการเจาะไขกระดูก Bone marrow Transplanted
มะเร็งต่อมนํ้าเหลือง
มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดฮอด์จกิน
พบต่อมน้ำเหลืองจะโตมาเป็น ปีไม่มีอาการเจ็บปวดมีลักษณะเฉพาะ
คือจะพบ Reed-Sternberg cell ซึ่งไม่มีในมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดอื่น
มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนอนฮอดจ์กิน
อาการจะเร็วและรุนแรงมักจะมาโรงพยาบาลเมื่อมีการกระจายไปทั่วร่างกายแล้ว
อาจมีก้อนที่ช่องท้อง ช่องอกหรือในระบบประสาท
Burkitt Lymphoma
ลักษณะพิเศษคือ มีต้นกำเนิดมาจาก B-cell ีการแทรกกระจายในเนื้อเยื่อ มีก้อนเนื้องอกที่โตเร็วมากมักพบเฉพาะที่
การวินิจฉัย
การตัดชิ้นเนื้อเพื่อตรวจทางพยาธิวิทยา
การตรวจไขกระดูก
เอกซเรย์คอมพิวเตอร์(CT scan)
เอกซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ่า (MRI)
การตรวจกระดูก (Bone scan
การตรวจ PET scan
การตรวจทางเวชศาสตร์นิวเคลียร์
อาการ
อาการเริ่มต้นที่พบบ่อย
จะคลําพบก่อนที่บริเวณต่าง
มีไข้หน่วสั่น
เบื่ออาหารน้ําหนักลด)
ไอเรื้อรัง หายใจไม่สะดวก
ปวดศีรษะ
อาการในระยะลุกลาม
ซีด มีเลือดออกง่าย
ในรายที่เป็นมะเร็งต่อมน้ําเหลืองเกิดขึ้นภายในช่องท้อง
ผู้ป่วยจะมีอาการแน่นท้อง
แนวทางการรักษาปัจจุบัน
การใช้ยาเคมีบําบัด
การฉายรังสี
การรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์ต้รกำเนิด
มะเร็งไต
หมายถึง
ภาวะที่เนื้อไตชั้นพาเรนไคมา(Parenchyma) เจริญผิดปกติจนกลายเป็นกเอนเนื้องอกภายในเนื้อไต ส่วนใหญ่จะมีขนาด ใหญ่ และคลําได้ทางหน้าท้อง
จะไม่ให้คลําบ่อย เพราะอาจทําให้ก่อนแตก หรืออาจเกิดการแพร่กระจาย ของมะเร็ง
Neuroblastoma
เป็นเนื้องอกชนิดร้ายแรงที่พบได้บ่อยในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี
อาการ
มีห้อนในท้อง
ท้องโต
ปวดท้อง
ตาโปนมีรอยช้ำที่ตา
ม่ไข้ ปวดกระดูก
มีการตอบสองต่อการรักษาจะไม่มีดี มีอัตราการเสียงชีวิตสูง
การรักด้วยยาเคมีบำบัด chemotherapy
ระยะชักนําให้โรคสงบ (induction phase))
เป็นการให้ยาเพื่อทําลายเซลล์ในเวลาอันสั้นให้มากที่สุด และมีอันตรายต่อเซลล์ปกติให้น้อยที่สุด
2. ระยะให้ยาแบบเต็มที่ (intensive or consolidation phase)
เป็นการให้ยาหลายชนิดร่วมกันภายหลังที่ผู้ป่วยอยู่ในระยะ โรคสงบแล้ว เพื่อให้ยาทําลายเซลล์มะเร็งให้เหลือน้อยที่สุด ระยะนี้จะใช้เวลาประมาณ 4 สัปดาห์
ระยะป้องกันโรคเข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง (CNS prophylaxis phase)
เป็นการให้ยาเพื่อป้องกันไม่ให้โรคลุกลามเข้าสู่ระบบประสาท ส่วนกลาง
ผู้ป่วยโดยทั่วไปหลังการให้ยา มักมีโอกาสกลับ เป็นโรคอีกครั้ง
โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีจํานวนเกล็ดเลือดต่ำ ตับม้ามโต
ระยะควบคุมโรคสงบ (maintenance phase or continuation therapy)
เป็นการให้ยาเพื่อควบคุม และรักษาโรคอย่างถาวร
การรักษาประคับประคอง
การรักษาทดแทน (Replacement therapy) ด้วย การให้เลือดเพื่อให้
ระดับฮีโมโกลบินไม่น้อยกว่า 7-8 กรัม/ดล. ในระยะแรกก่อนโรคสงบ
การรักษาด้วยเกร็ดเลือด หากผู้ป่วยมีเลือดออกจาก จํานวนเกร็ดเลือดต่ำ
วิธีการให้ยาเคมีบำบัด IT IM IV
ทางชอ่งไขสันหลัง intrathecal
ทางกล้ามเนื้อหลังฉีดต้องระวัง เลือดออก
ทางหลอดเลือดดำ vein
ยาเคมีบําบัดที่ใช้บ่อย
Cyclophosphamide และ Ifosfamide
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว โดยออกฤทธิ์จับหรือรวมตัวกับดีเอ็นเอของเซลล์มะเร็ง (Cross link) ส่งผลทําให้เพิ่มจํานวนไม่ได้
ผลข้างเคียง
การตกค้างยาในกระเพาะปัสสาวะ
Methotrexate
รักษามะเร็ง Acute leukemia โดยยับยั้งการสร้าง DNA และ RNA และมีฤทธิ์กดการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง
เกิดภาวะแทรกซ้อนที่ตับ และไต
ยาส่งผลทําให้เกิดอาการเคลื่นไส้ Nausea อาเจียน Vomiting และ เยื่อบุช่องปากอักเสบ Stomatitis
Mercaptopurine(6-MP)
รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลันโดย ยับยั้งการสร้าง Purine ยับยั้งการสร้างกรดนิวคลีอิกของ cell
ผู้ป่วยจะได้รับกลับไปรับประทานต่อที่บ้าน
L-asparaginase
เป็นยารักษาโรคมะเร็ง ALL ที่มีโอกาสเกิดการแพ้ยาสูง มาก Anaphylaxis จึงต้อง Test dose ก่อนให้ยา
มีผลต่อตับอ่อนในการรั่วlnsulkn มีผลให้น้ำตาลในเลือดสูง
การดูแลเด็กที่ได้รับยาเคมีบําบัด
การดูแลคือการปะคบเย็น ครั้งละประมาณ 20 นาที ทําซ้ำอย่างน้อยวันละ 4 ครั้ง ในช/วง 1-2 วันแรก หรือตามแผนการรักษาของแพทย์)
Ondasetron(onsia)
ป้องกันอาการคลื่นไส้ อาเจียน ในผู้ป่วยมะเร็งที่ต้องเข้ารับการรักษาด้วยยาเคมีบําบัด
Bactrim
ป้องกันการติดเชื้อฉวยโอกาส เนื่องจาก ผู้ป่วยมีภูมิต้านทานต่ำ